047 Geneza nazw Polanie i Polska

Pochodzenie nazwy kraju (choronimu) Polska i nazwy słowiańskiej grupy etnicznej (etnonimu) Polacy wydaje się nie kryć w sobie żadnych tajemnic. Językoznawcy zgodnie wyprowadzają je od rzeczownika „pole”. Ziemia Polska (dzisiejsza Wielkopolska) miała być krajem pokrytym polami, o stosunkowo płaskiej powierzchni, pozbawionym lasów, wyciętych przez pierwszych Piastów na potrzeby budowy grodów. To stanowić miało o jej specyfice, stąd miała wziąć się nazwa kraju i narodu.
Dawniej panowało w nauce tradycyjne przekonanie, że nazwa ta pojawiła się w zamierzchłych czasach, wiele pokoleń przed Mieszkiem I, wraz z plemieniem Polan, którzy zamieszkiwali (Wielko-)Polskę. Dziś niektórzy badacze podważają w ogóle istnienie plemienia Polan, jako oparte na nieporozumieniu odczytanie łacińskiej nazwy Polaków - Polani, Poleni, Poloni, jako nazwy rzekomego plemienia. Zauważają, że nazwa ta była zupełnie nieznana przed początkiem panowania Bolesława Chrobrego, który w pierwszych latach był jedynie władcą Słowian, państwa gnieźnieńskiego, podobnie jak jego ojciec Mieszko I, który wkracza na karty dziejów jako „król Słowian, którzy nazywają się Licikawiki”.
Nazwa Polska - Polacy (Polonia - Poloni) miałaby więc powstać jako kreacja polityczna Bolesława Chrobrego, który chciał zaistnieć na mapie Europy nie jako jeden z wielu władców Słowiańszczyzny ale jako łatwo rozpoznawalny w Europie, samodzielny podmiot polityki międzynarodowej. Okazji do promocji tej nowej nazwy dostarczył rodzący się kult św. Wojciecha męczennika, zamordowanego przez Prusów w 997 r. Nowy kult pociągał za sobą zainteresowanie odległym krajem. Krajem, który nie miał być już więcej tylko częścią niekształtnej i mało znanej Słowiańszczyzny. Teraz miał posiadać własną nazwę Polska Polonia, a jego mieszkańcy Polacy Poloni. Po raz pierwszy te niespotykane wcześniej nazwy podaje "Żywot św. Wojciecha" spisany w latach 999-1001 w Rzymie. W ciągu pięciu, dziesięciu lat nowa nazwa rozpowszechnia się i nikt już nie mówi inaczej o Słowianach nad Wartą, Odrą i Wisłą jak Poloni. Oczywiście dalej zakładamy, że Bolesław Chrobry wymyślił tę nową nazwę od „pól”, które były dominującą cechą krajobrazu przynajmniej w centralnej części jego państwa czyli w (Wielko-)Polsce.
Czy takie wytłumaczenie nie jest jednak zbyt proste? Czy rzeczywiście rozpowszechnienie się nazwy Polska za granicą w latach 999-1005 jest równoznaczne z jej wymyśleniem przez Bolesława Chrobrego? Jeśli tak, to czemu nadał krajowi i jego mieszkańcom akurat taką nazwę? Pole nie było przecież niczym szczególnym na Słowiańszczyźnie, zamieszkałej przez rolników. Pochodzący od niego wyraz „opole” był wręcz określeniem jednostki terytorialnej. A może Bolesław wcale nie wymyślił tej nazwy, tylko zadbał o jej rozpropagowanie w Europie? Może Polacy czy też Polanie istnieli już dużo wcześniej przed jego czasami? I może ich nazwa tylko w etymologii ludowej ma związek z „polem”, a w rzeczywistości wywodzi się od zupełnie innego wyrazu i pierwotnie znaczyła zupełnie co innego niż „mieszkańcy pól”?
#średniowiecze #polska #historiapolski #słowianie #plemionasłowiańskie #polanie #bolesławchrobry #wielkopolska #kijów #ruś #nestor #latopis #sarmaci #językiirańskie #zapożyczenia #iranizm #bohater
Jeżeli podoba Ci się podcast INTERPRETACJE możesz go wesprzeć w serwisie Patronite.pl: 👉
patronite.pl/podcastinterpret...
Albo postawić symboliczną kawę w serwisie Buycoffee.to: 👉
buycoffee.to/podcastinterpret...

[@lukasjanus690]

Panie Malinowski, Twój kanał stał się moim ulubionym historycznym, szacunek

[@dominikjezierski209]

Bardzo dobry podcast. Gratuluję Panu Profesorowi wiedzy.

[@patryvjamarek1444]

Dziękuję za ciekawy program poruszający mało znane zagadnienia

[@MariuszFormanowicz]

Z wielką radością odsłuchuję kolejne Pana podkasty. Nie mogę się wręcz doczekać następnego :). Dziękuję za chęć dzielenia się swoją olbrzymią wiedzą.

[@MILCZAR55]

Właśnie trzeci już wysłuchałem tego wykładu. Co niesamowitego.

[@nuuskamuikkunen407]

Polanie od polewania wódki, wiadomo.

[@tomaszwojewodzki5081]

zatem Mieszko mógł nie wiedzieć, że jest księciem Polan, mógł nawet nie wiedzieć, że jest Mieszkiem :), dlatego kocham historię.

[@gosciwit_malinowski]

Jeśli mam zaryzykować rekonstrukcję tożsamości Mieszka to wiedział, że jest Słowianinem, wiedział, że jego ród, klan to Licikawiki, wiedział, że swój sukces zawdzięcza Palanom-bohaterom, swojej drużynie, która też jemu zawdzięcza wszystko, wiedział, że jest chrześcijaninem, inaczej niż jego przodkowie, wiedział, że trzeba jakoś sformalizować swoje dominium i wpisywał "państwo gnieźnieńskie" jako część składową, ale odrębną i samodzielną, uniwersalnej Europy, cesarstwa rzymskiego

[@tomaszwojewodzki5081]

i ​ @gosciwit_malinowski faktycznie to bardzo prawdopodobne, przy czym moim skromnym zdaniem proporcjonalnie zbyt dużo zasług przypisujemy postaciom typu Mieszko, Bolesław, to na pewno były wybitne osobowości, które jednak czerpały siłę z osiągnięć przodków oraz najbliższego otoczenia- nie tylko drużyny

[@Tomasz.J.Kosinski]

A profesor Malinowski wie, że jest Lechitą? 😅

[@markegirski7498]

Te wszystkie historie o RzeziMieszku były pisane dużo lat po nim i przepisywane ileś tam razy.Nie ma żadnych orginałów tylko bajki.

[@cehaem2]

​@@markegirski7498Tabletek zabraklo?

[@Robert74b]

Wspaniałe opracowanie. Niby większość z tego wcześniej wiedziałem, ale zebranie tych poszlaków w logiczny ciąg przyczynowo-skutkowy robi wielkie wrażenie. Wielkie gratulacje

[@MILCZAR55]

Ach, jaka uczta intelektualna. Dziękuję i pozdrawiam.

[@krystynawater5847]

Bardzo dobry wyklad,dziekuje.

[@emteiks]

świetny materiał jak zwykle! marzy się więcej slajdów na video

[@gosciwit_malinowski]

Dziękuję. Zamierzam to spisać i wtedy będzie cały materiał do spokojnego przeczytania, poszukania słabych stron, ale może i uzupełnienia o argumenty wspierające. Może też co jakiś czas zamiast mówionego wyłącznie podcastu, zrobię coś z prezentacją

[@gosciwit_malinowski]

@rom_troy4784 muszę zrobić odcinek o Burgundach, zasługują na to

[@gosciwit_malinowski]

@rom_troy4784 na pewno warto ten temat zbadać, w kwestii ceramiki ufam opinii archeologów

[@ErMiral]

Nie dość, że materiał jak zawsze ciekawy, to jeszcze prowadzi Pan profesor aktywną dyskusję w komentarzach, gdzie też jest sporo ciekawej wiedzy. Jak się cieszę, że odkryłem ten kanał!

[@bakters]

Odnośnie: "Albo, albo, tertium non datur." Jest jak najbardziej możliwe, że Bolesław Chrobry był osobą niezwykle narcystyczną, a mimo to nazwa Polanie nie była jego osobistym wymysłem. Jedno drugiego nie wyklucza. Lokalna nazwa mogła sobie istnieć od dawna. Kwestia "upierania" się przy niej, mimo rozpowszechnionego już exonimu (Lędzianie, Lęchy), to niejako inna para kaloszy. Osoba narcystyczna dokładnie tak by zrobiła. Edit: Polanin od pahlavan? Hmm. A nie jest możliwe, że oba słowa wywodzą się ze wspólnego rdzenia? Językoznawstwo jest zadziwiająco interesujące.

[@floriankwiatekspace3870]

Bardzo cenna publikacja. Pomija ona jednkaże starodawnych Polan z dzisiejszej Chorwacji. Dziękuję.

[@damiancold-ash7092]

a co tam i o Warcianach i Goplanach itp ze Słowenii/Karyntii=kwarantanny (dla suebo a i i pozniej servoi-serboi hihihi ) 🤣🤣🤣🤣🤣

[@wierzbieta]

Najbardziej wnikliwa analiza z jaką się spotkałem. Polanin=drużynnik, łechce ambicję. 😊

[@siemianowicesobierajski4316]

Dobry materiał świetnie się oglądało. Pozdrawiam

[@Triste-vv7ru]

Dziękuję Panu bardzo 🌹. Wspaniały wykład !

[@mariuszmajor9552]

Z tezą, z którą pan wyszedł można chyba polemizować, powiem tak, w sumie to mamy szczęście że nie nazywamy się Bałwany 😄 co by nawet pasowało. Dziś niektórzy w mediach społ. nazywają się sami Poliniaki, co też pasuje!😄🤨

[@Lemiod]

Pozdrawiam.... :)

[@ilcattivo13]

I znowu - co tylko sobie zapiszę, o co chciałbym się dopytać, to za chwilę Pan Profesor to wyjaśnia. Koszmar. Normalny zdrowy koszmar. Ale piękny koszmar. Dziękuję :) Przy okazji, tak mi przyszło do głowy, że za "polakowaniem" może też świadczyć mocno agresywny, ekspansywny charakter państwa za czasów (Lestka, Siemomysła,) Mieszka I i Bolesława Chrobrego (czy w tamtych czasach "chrobry" nie mogło też znaczyć "agresywny"?) oraz ich parcie na Kijów (żeby połączyć wszystkie ziemie Polan?). Nie wiem, czy to ma sens - za mało znam wczesną historię własnego kraju.

[@gosciwit_malinowski]

Ekspansja była jak najbardziej we wschodnią stronę, państwo Mieszka początkowo nawet linii Wisły tylko w kilku miejscach dotykało. Tylko ta ekspansja na wschód nie jest opisana w źródłach, bo te są niemieckie, czyli optyka zachodnia. Dopiero jak Polanie wchodzili w teren, który i Ruś chciała sobie zająć, dochodziło do konfliktu i coś o tym Nestor pisze. Czy Chrobry kierował się w myśleniu politycznym wspólnotą z kijowskimi Polanami? Nie wiem, nie ma na ten temat źródeł.

[@ilcattivo13]

@@gosciwit_malinowski Znaczy się, poza gdybologię nie wyjdę. Ale i tak dziękuję za odpowiedź.

[@wienczysawbykowski1631]

@@gosciwit_malinowski Czy genezą ekspansji pierwszych Piastów nie była raczej chęć kontroli szlaków handlowych między Bałtykiem (Wolin, Truso), Pragą i Kijowem? To chyba lepiej wyjaśnia zacięte walki zarówno o Pomorze, Śląsk, ale i ziemie na wschód od Wisły?

[@gosciwit_malinowski]

@@wienczysawbykowski1631 Raczej nie. Dopiero Mieszko pod koniec panowania zaczął kontrolować na jakimś odcinku międzynarodowe szlaki handlowe; jego przodkowie chyba tylko te regionalne w Wielkopolsce, może też na jakimś odcinku odrzański

[@wojciechbieszk1074]

Co do oboczności Polęnie i Polanie, trzeba pamiętać że ę w dawniejszych formach polszczyzny i we współczesnej kaszubszczyźnie wymawia się jako nosowe a jak w wymowie niestarannej słów tramwaj czy lampa. W kaszubszvzyźnie ten dźwięk zapisuje się jako ã. Więc być może nasi przodkowie wymawiali swoje miano jako Polãnie. Na gruncie kaszubszczyzny czy śląskiego dialektu z Opolszczyzny byłaby to wymowa jak najbardziej naturalna

[@gosciwit_malinowski]

Bardzo ciekawe spostrzeżenie

[@coondelboory9936]

Czy przypadkiem było, ze przedpiastowskie grody na ziemiach przyszłego domunium Mieszka zostały zawojowane i sPalone? W kontekście podkastu myślę, ze nie sądzę...

[@gosciwit_malinowski]

na pewno to nie przypadek; ale nie sądzę by wpadli na pomysł, żeby dać sobie nazwę sPalacze, nawet jeśli to była norma postępowania z konkurencją

[@adlervonschlesien4869]

Apropo Berberow, Oni maja niebieskie oczy i rysy Eurpejskie, a w tamte rejony przyszli Wandalowie, Silingowie, a od Silingow prawdopodobnie wywodzi się nazwa Silesia, Śląsk, Schlesien, Slezsko

[@markegirski7498]

Masz rację stamtąd przyszli S(KO)ŁOWIANIE: LEG LAS i LECH .Od ich imienia jest Ślask Ślęża ,te nazwy które wymieniłeś i dużo więcej.

[@jozefgarab]

Silingow Žilina Sliin Može to literówka w alfabecie lacińskim Potom mówią o staroniemieckim kiedy nie rozumieją tego słowa

[@roberts1938]

Ślęg - to jest źródłosłów Śląska i Ślężan.

[@markegirski7498]

@@roberts1938 Coś takiego jak ślęg nie używa się dziś co znaczy nie było tego kiedyś a zostało wymyślone w 19w na potrzeby wyjaśnienia.Nawet w słowniku tego czegoś nie ma.

[@roberts1938]

​@@markegirski7498 Dziecinne tłumaczenie. Dinozaurów też dziś nie ma, więc twoja logika nakazywałaby uznać, że nie było ich wcześniej. W przedszkolu używano powiedzenia, co było a nie jest, nie pisze się w rejestr. Ale żeby przenosić to na badania naukowe, to niezwykle osobliwa koncepcja.

[@roberts1938]

W sprawie - daru ślubnego - może chodzić o posag, temu odpowiadało z drugiej strony wiano. Arabski pisarz podaje, że to zwyczaj podobny u nich i tak rzeczywiście było. Zadziwiające, że prawa Starożytnego Środkowego-Wschodu (z czasów Hammurabiego i późniejszych) są bardzo zbliżone nie tylko do czasów piastowskich, ale i późniejszyach a sprawy takie jak zachowek (regulowany także obecnie w polskim kodeksie cywilnym) były i są bardzo podobnie uregulowane.

[@witoldptak7767]

Dzień dobry, dziękuję za kolejny ciekawy, wręcz genialny i wciągający wykład. Moim zdaniem (o ile przyjmiemy za prawdziwą hipotezę pochodzenie Polan od "palan") to można dowieść że i słowo "państwo" i nazwa naszego kraju ma to samo pochodzenie. Być może powszechne słowo grzecznościowe "pan" było również dawnym skrótem od "palan", początkowo nazywano tak od "palanów" wojowników, potem rycerzy, następnie wywodzącą się od nich szlachtę, w końcu oficjalnie wszystkich ludzi w Polsce. Od słowa "pan" oczywiście pochodzi słowo "państwo", a od dłuższego "palan" wywodzą się Polanie, potem Polska. Tak więc słowa "państwo" i Polska mogą mieć ten sam źródłosłów. Dziękuję też za przedstawienie spostrzeżeń mało znanego filologa Trubaczowa, bo wygląda na to że jednak polska szlachta mówiąc o sarmatyzmie swojego stanu miała jednak trochę racji, skoro tyle znalazło się zapożyczeń od ludów z tamtej części Eurazji. Pozdrawiam, miłego weekendu!

[@gosciwit_malinowski]

co do słowa pan to taka jest rekonstrukcja możliwa: ze star.czes. hpán rekonstruuje sie jako słow. *g'pan', iran. *gau-pana albo *gu-pana-- ‘pasterz’. Ale pomysł z palan- też wart jest analizy. Na pewno też nasz wyraz państwo w znaczeniu civitas ma nietypowy źródłosłów na tle innych języków. A nasza szlachta stała się sarmacka pod wpływem humanistów, którzy odkryli mapy Ptolemeusza i tam wyraźnie było, że na wschód od Wisły to Sarmacja. I chyba w ten sposób odkryli rzeczywistych przodków Polaków, to znaczy przodków, którzy kiedyś zamieszkali wśród Słowian. Sarmaci dołożyli się wielu narodom Europy do ich etnogenezy, np. Francuzom, Alanowie osiedli bowiem w Galii w późnym antyku, Węgrom jest cały okręg zwany Jász-ország, cała opowieść o królu Arturze to są Sarmaci w brytońskim, celtyckim świecie itp. Rycerstwo w Europie jest dzięki Sarmatom, a Polacy mają sporo podstaw, żeby Sarmatami się zajmować, bo choć nie są oni przodkami całej naszej szlachty, to niektóre herby, mają zawołania zrozumiałe tylko w języku irańskim, oraz symbole, podobne do tamg, znaków własnościowych ze stepu.

[@jacekwidor3306]

@@gosciwit_malinowski A czy "pan" w języku polskim nie może mieć jakiegoś wspólnego indoeuropejskiego korzenia z greckim słowem παντός? Np. w takim sensie, że to ktoś kto ma we władaniu "wszystko" - oczywiście nie w dosłownym znaczeniu, tylko w przenośnym, "wszystko w tej okolicy". Czyli jakieś dalekie echo słowa παντοκράτωρ? Może nie wyrażam się precyzyjnie, nie jestem językoznawcą.

[@gosciwit_malinowski]

@@jacekwidor3306 z pantos na pewno nie, to jest przypadek zależny dopełniacz od greckiego pas, pan; ale pan po grecku to jest potis, Posejdon to Pan Ziemi, a potnia to pani, potnia theron - pani zwierząt, bogini łowów, jeden z aspektów Artemidy

[@siemianowicesobierajski4316]

​@@gosciwit_malinowskiTo dorzucę swoje 5 groszy. Pan od Panonii czyli Awarów władców którzy narzucili być może swą zwierzchność.

[@witoldptak7767]

@@gosciwit_malinowski Dziękuję bardzo Panu Profesorowi za komentarz. Odnośnie związków Sarmatów i Polaków mam pytanie odnośnie teorii, jakoby Słowianie powstali ze zmieszania Sarmatów (albo Scytów) z Bałtami. Teoria ta może jest szokująca, ale jednak tłumaczy dlaczego Słowianie nagle się wyłonili z mroku dziejów, podczas gdy Sarmaci i Scytowie zaczęli zanikać (ich jedyną pozostałością są Osetyjczycy na Kaukazie), a Bałtowie pozostali (zwłaszcza w porównaniu ze Słowianami, Germanami, itd.) stosunkowo mało liczebną grupą etniczną. No, i teoria ta wyjaśnia irańskie zapożyczenia w językach słowiańskich, nie mówiąc o herbach polskiej szlachty..... Czy teoria, że Słowianie uformowali się ze zmieszania różnych indoeuropejskich grup etnicznych może być choć częściowo prawdziwa, czy z gruntu należy ją odrzucić? Pozdrawiam!

[@jaykam232]

polecam dla zabawy przemyślenie takiej konstrukcji Po(A)lanie albo PoLachy na pamiątkę tych co przed nami na tych ziemiach żyli

[@lechini4827]

Malak tez o tym wspomina

[@Oszczywilski]

Albo poFlache bo wypić lubili. 😂

[@MrWaldinysa74]

Łapka w górę i słuchamy

[@krzysztofdembinski7138]

Według mnie to rewelacyjny wykład.

[@kemodalerd4243]

👌🖖👍

[@marekz.4584]

😊

[@tobelove1873]

Hetman polny może też od wojowania jest polny, jak Pan myśli? Pozdrawiam, bardzo ciekawy wykład

[@gosciwit_malinowski]

Tak zdecydowanie tak. Pole bitwy. Marszałek polny też. Pole ma o wiele szerszy zakres znaczeniowy niż rola, którą się uprawia.

[@wodzimierzhaadus2454]

@@gosciwit_malinowski pole do popisu to chyba nie o grządki marchewki chodzi bardziej tutaj ?;)

[@lukasjanus690]

może nie Bolesław a Polesław?

[@michachudzikowski1334]

Chciałbym zapytać o mało znane plemię Płoni/Ploni. Mieli zamieszkiwać okolice Łaby na południe od Brandenburga. Uderzające jest podobieństwo nazwy do naszych Polan. Z najwcześniejszego nazewnictwa piastowskiego są w bliskiej okolicy imiona Siemiła będącego być może wielkim księciem Serbów, podobnie Cześcibór. Dodatkowo jeszcze Licykawa o której wspominałem pod filmem o Licikaviki. Nie będę tworzył teorii,a zapytam czego nie mogę odnaleźć w internecie. Nazwa pojawia się na rozmaitych mapkach np w Bohaterach Słowian Połabskich J. Strzelczyka, ale skąd pochodzi, ile form zapisu znamy, w jakich czasach była zapisana? Czy te łacińskie nazwy da się zestawić z łacińskimi nazwami Polski?

[@MEINBIEN]

36:15 Odwieczny problem, wychodzisz na pole czy na dwór.

[@marekgaleba6443]

Tam gdzie bida na pole, gdzie bogactwo na dwór😂😂😂 oczywiście żart, pozdrawiam

[@astris3397]

Na pole! 😅

[@johnsmith-nv4sb]

Major i minor po łacinie, to nie tylko wielki i mały ale też stary i młody. I taka była najpewniej pierwotna wersja oznaczenia Wielkopolski i Małopolski Polonia Mayor, czyli Polonia starsza a Polonia minor czyli Polonia młodsza. Potem podczas tłumaczeń powoli zapomniano o pierwszej wersji łacińskiej

[@gosciwit_malinowski]

Tak. Ale podstawowe znaczenie większy - mniejszy i tak się stosuje w geografii - Asia Maior i Asia Minor. A do tego na niemiecki przełożono 1382 tzu Grossen Polan

[@siemianowicesobierajski4316]

​@@gosciwit_malinowskiPopieram wersję Pan Johna.

[@johnsmith-nv4sb]

@@gosciwit_malinowski Być może ,że chodzi tylko o wielkość. Choć obie dzielnice były zbliżone wielkościowo. Mnie ciekawi sytuacja, że nikt wtedy ,gdy powstały te dwie nazwy nie mówi już o Wiślanach . Kraków jest stolicą państwa, a Polanie i Gniezno tracą wpływy. Zaistniała więc potrzeba podniesienia rangi dzielnicy Krakowskiej poprzez nazwanie jej Polską. Nawet Małą ,ale jednak jest to znaczna zmiana . A Polanie a właściwie Polacy z Wielkopolski już nigdy nie odzyskali pierwszeństwa w kraju

[@gosciwit_malinowski]

@@johnsmith-nv4sb coś w tym jest; a Wiślanie wcale niekoniecznie w Krakowie musieli być; w tej części Polski mogło być wiele ośrodków władzy

[@pawer5909]

Jest to kalka językowa z języka greckiego. W starożytności mieliśmy Grecję Małą odnoszącą się do Grecji właściwej oraz Grecję Wielką odnoszącą się do Grecji + jej kolonie. Z czasem jej kolonie we Włoszech zaczęto nazywać Grecją Wielką. Jeżeli by zastosować ten mechanizm do nas to nazwa Polska powinna się wywodzić z Małopolski. Czy tak było pewnie nigdy się nie dowiemy. @@gosciwit_malinowski

[@unvl2]

Sz.P. Gosciwicie jedna uwaga. Nestor pisze wyraznie o Polanach(kijowskich) " ....Byli to mężowie mądrzy i roztropni, nazywali się Polanie, od nich to są Polanie w Kijowie i po dziś dzień." Tak wiec data 944/45 nie moze byc uznana za ostatnia wzmianke o tym plemieniu i mozemy przesunac ja na poczatek wieku XII.

[@HHuy-xk2vy]

U turkow cały czas Lechistan.

[@gosciwit_malinowski]

Tak. Nie można tego pomijać, nawet jeśli wydaje się dziwne. Dlatego mówię, że 944 to koniec ich historii jako odrębnego bytu politycznego. Potem byli już tylko ludnością państwa ruskiego

[@jacekwidor3306]

Podbijam dla algorytmu wpisując ponad siedem słów komentarza.

[@robertjablonski9778]

26:20 Moim zdaniem nazwa Polanie nie oznacza mieszkańców pól, tylko tworzących te pola, czyli karczujących lasy pod uprawy np. lnu. Nazwa pochodzi od tego, czym się zajmowali, a nie gdzie mieszkali. Osady często były na wyspach i na brzegach jezior, czyli nie na polach. Słowianie przemieszczali się wzdłuż rzek i jezior otoczonych lasami. W celu zbudowania chat, palisady, drogi, czy mostu potrzebowali dużo drewna, więc wycinali całe połacie lasu, którego resztki wypalali i uzyskiwali pole. Na tych polach uprawiali choćby len, którego potrzebowali dużo, więc te pola musiały być też duże. Polanin szedł na pole i przez większość czasu pracował na polu. Jest trochę dziwne, że nazwa Polanie została nadana ludowi mieszkającemu pośród rzek i jezior, może więc Polanie przybyli na te tereny z innego miejsca, ze wschodu. W takim wypadku rzeczywiście nazwa byłaby zgodna z miejscem zamieszkania, ale na polach mieszkają ludy stepowe, koczownicze, a nie leśne i bagienne.

[@robertjablonski9778]

28:00 Tereny zamieszkałe przez Polan nie są właśnie równinne, tylko pagórkowate z dużą ilością jezior.

[@Lendzian]

To karczowanie lasów przez Słowian to raczej bajka. Głównym sposobem pozyskiwania PÓL była gospodarka wypaleniskowa. Po odpowiednim spreparowaniu kawałka lasu następowało jego wypalanie, a dopiero później dochodziło do usuwania części nadpalonych i niespalonych drzew, a następnie odbywało się sianie zboża prosto w popiół bez żadnej orki tylko z samym włóczeniem pola. Część nadpalonych PALI stała dalej na polu jeśli nie była potrzebna do spożytkowania w innych celach.

[@0000marcin]

To troche smutne jak zafałszowana jest historia Polaków....

[@JerzyMi]

sąsiedzi wiedzą o nas lepiej, do dzisiaj ...

[@zbigniewdabrowski6419]

Najwidoczniej imię Bolesław w minionych latach było dość popularne.

[@andrzejharacz5311]

Zawsze z uwagą słucham pana opowieści. Ogromny mam szacunek tak do wiedzy jak i jej wykorzystaniu do budowaniu ciekawych teorii. Ciekawe co pan sądzi o wyprawie Kijowskiej Chrobrego ( może wynikała że związku między bohaterami mieszkającymi i tu i tam) Sam "chrobry" to też w jakimś sensie bohater. A i są takie postaci jak Lelum i Polelum , szczególnie słowo polel jakoś mi się skojarzyło

[@gosciwit_malinowski]

Słowiańszczyzna w czasach Chrobrego nie była jeszcze na stałe przypisana do ośrodków politycznych. Wzięła Kijów Ruś, mogli też wziąć Polanie znad Warty. Czy ci Polanie wiedzieli, że tam są/byli inni Polanie? Nie wiem. Nie ma źródeł do tego. Na pewno Chrobrym kierowały motywy rozszerzania wpływów i władzy poprzez rodzinę. Tylko że Świętopełk okazał się naprawdę Przeklęty. Zdradził go a potem sam przegrał z Jarosławem. Dopiero tak ok. 1050 r. ustabilizują się centra władzy w Słowiańszczyźnie północnej i zaczną się dzielić rozdrabniać. Lelum Polelum to jest poważny relikt językowy, wart osobnego potraktowania.

[@andrzejharacz5311]

@@gosciwit_malinowski jeszcze raz dziękuję i niecierpliwie czekam na temat Lelum Polelum

[@user-vl6gh9ws8k]

Fascynujące rozważania. Pociagnalbym wątek czeski, to jest rolę czeskich przyjaciół Chrobrego w rozpropagowaniu nazwy jego państwa. Gdzieś, już niestety nie pamiętam gdzie, przeczytałem, wzmiankę o kronice jakiegoś czeskiego klasztoru, w której o mieszkańcach dzisiejszej Starszej Polski pisano polanie z wyjaśnieniem, że chodzi o ludzi z nizin, w odróżnieniu od Czechów, żyjących w górach i na wyżynach. Byłby to więc czeski skrót myślowy, podobny do tego jaki my stosujemy, mówiąc Niemcy. Tak więc konkluzja, że to Czesi wymyślili nam nazwę państwa, kraju i mieszkańców nie jest bezzasadna. Wątek kijowskiej, sarmackie czy palanski jest, powtórzę, fascynujący i wart dalszych badań. Ale tak szczerze, reakcja poganska za Mieszka2 jakoś mi burzy tę narrację. Co zostało z bohaterskuch i oświeconych Palan, zgliszcza. Trzeba było prosić o pomoc cesarza i kniazia żeby coś odbudowac, bo tych 3000 zbrojnych to już chyba nie było. A nazwa jednak została. Pozdrawiam serdecznie

[@wodzimierzhaadus2454]

NO I SUPER

[@heatwave7595]

Interesujący jest także związek miedzy nazwami "Polska" i " Polanie". Dlaczego Polska a nie Polanska, analogicznie do Ĉesko, Hrvatska, Srbsko, Slovensko. Krótka nazwa jest bliższa " polu" chyba że jest wynikiem skrócenia, stąd nawet i czeskie " Polsko" - Staroangielska wersja to "Polaland" vs. ang. " Poland" ale nie wiem czy to forma ze źródeł czy rekonstruowana.

[@gosciwit_malinowski]

No właśnie najstarsze formy to jest Polania, Polenia, Polonia czyli od Polani. Plsk jako przymiotnik po raz pierwszy poświadczona dopiero pod koniec XII w. Polaland jest taka nazwa, ale nie mam jej jak zlokalizować w źródłach. Rasmus Rask podaje, że występuje w staronordyckim na Islandii

[@MarcinHe]

Polanie to krakowianie, którzy wyszli z domu i nie wrócili.

[@kemodalerd4243]

😅😮😂 - wypdzli chyba "na pole", miast "na dwór" i nigdy z tej wycieczki po polach (a może i lasach) nie powrócili do cywilizacji (tych zwiemy Lechitami, lub gdy wychodzą z lasów "Wandalami" lubo "Wandalitami" - po dziś dzień!)...

[@RachoStoev]

W jezyku bulgarskim поляк z akcentem na pierwszej sylabie - to stroz polny. Поляк z akcentem na drugiej sylabie - to Polak.

[@gosciwit_malinowski]

Dzięki za uzupełnienie

[@markegirski7498]

Bo wiedzą co jest ważne w tym słowie lak=LEG=LUG

[@cehaem2]

I co z tego?

[@kasiadon8791]

Bardzo ciekawy materiał. Być moze POLOWANIE ma ten sam źródłosłów.

[@gosciwit_malinowski]

Polowanie i polakowanie to zbliżone wyrazy. Jedno to łowy na zwierzęta, drugie na ludzi i ich majątek

[@kasiadon8791]

@@gosciwit_malinowski no właśnie. Dlatego zastanawiam się czy nazwa Polanie, Polaki może mieć więcej wspólnego własnie z polowaniem niz z uprawą ziemi.

[@kasiadon8791]

@@gosciwit_malinowski pytanie drugie: Południce to pierwotnie kobiece duchy opiekuńcze w dośc wojowniczej formie. Przypisywano im głównie porywanie ludzi. Czy są jakiekolwiek przeslanki, że mogly wywodzić sie od Polanic, natomiast z uwagi na przejscie z łowiecko-zbieraczego sposobu życia do rolnictwa zostaly "dopasowane" z czasem do charakterystyki upraw (wyganiały ludzi z pól w południe by Ci nie dostali udaru słonecznego)? Odpowiednikiem południowosłowiańskim południcy jest Samdiva. Słowo południca występuje zaś wyłacznie u słowian zachodnich stąd moje skojarzenie.

[@czarnypiotrus6975]

Jest jeszcze taka kraina z której wg.wszelkich badań naukowych wywodzić mieli się ,,Słowianie"Polesie hm🤔proszę wyprowadzić mnie z błędu.

[@gosciwit_malinowski]

@@czarnypiotrus6975 jak najbardziej jest Polesie, tylko jego etymologia nie jest ustalona. Większość łączy ją z lasem, Po-lesie na takiej zasadzie jak Po-morze, Po-łabie. Niektórzy widzą związek z bałtyjskim pol- bagno. Z Lachami się raczej tego nie łączy. I chociaż Słowianie zasiedlali Polesie, to na pewno nie z niego się wywodzili. To są tereny peryferyjne, które są omijane raczej przez wszelkie migracje. Nie ma też potencjału demograficznego, żeby tam powstały jakieś liczne grupy ekspandujące na zewnątrz. Umieszczanie kolebki Słowian na Polesiu to jest czystej wody złośliwość allochtonistów. Kolebką Słowian były najpewniej ziemie na południe od Polesia, a na północ od stepu, czyli Wołyń, Kijowszczyzna.

[@demaskatorr]

[@heatwave7595]

Kolejny interesujący odcinek niemniej jednak nie jestem przekonany do niektórych aspektów: 1. "Polanie" jako ostatecznie zapożyczenie od średnioperskiego jest bardzo odległe i czasowo i przestrzennie od rzekomego źródła. 2. Nawet jeśli Bolesław miał się odwoływać do tradycji irańskiej to nie został w ogóle skojarzony z nią ani na wschodzie ani na zachodzie. Jego propaganda trafiła więc w próżnię, ponadto byłaby pokrętna i niejasna. 3. Żadne ze źródeł ( wewnętrznych i zewnętrznych) nie przechowuje nawet śladów tradycji o stworzeniu państwa polskiego przez przybyszy z zewnątrz, lub podboju tubylców przez zewnętrzną grupę.4. Być może jest związek między Polanami z Gniezna i z Kijowa i jeśli już to prędzej od pola w znaczeniu stepu bez konotacji irańskiej. 5. Nagłe pojawienie się tej nazwy 999-1001 należy rozpatrywać w bezpośrednim kontekście wewnętrznym i zewnętrznym. Na marginesie wygląda to tak jakby Bolesław kreował się sam na twórcę państwa, w pewnym sensie w opozycji do swojego ojca.6. Lęchy i Lęndzianie- powtarzane domniemania o związku tych nazw wydają mi się filologicznie na wyrost. Pozdrawiam

[@gosciwit_malinowski]

1. Drogi zapożyczeń są nieraz bardzo zaskakujące. W języku polskim mamy wyraz bulić 'płacić', zapożyczenie z perskiego. Ale nie starodawne, tylko z targowisk w zaborze rosyjskim, na które zjeżdżali za towarem kupcy z Azji Centralnej. 2. Bolesław nie odwoływał się do tradycji irańskiej, po prostu słowiańska nazwa dla bohatera przejęta pokolenia wcześniej od Sarmatów to było palanin. 3. Racja. 4. Związek jest taki, że i tu, i tam użyto tego samego wyrazu do autoidentyfikacji grupy politycznej. Tak samo jak później w wielu miejscach tworzyli się Kozacy. 5. Bolesław miał o wiele większe ambicje niż Mieszko, ale czy mógł wykreować nazwę państwa w opozycji do niego? Może właśnie Palanie zamiast skromnego civitas Gnezdun. 6. Słuszna uwaga, trzeba by to jeszcze raz przeanalizować. Pozdrowienia

[@roberts1938]

Jeżeli już tak sobie dywagujemy, to moim zdaniem Polanie wywodzą, się od polany miejsca pozbawionego drzew lub jakiś innych charakterystyk terenowych. Kraj nizinny o słabych glebach, przypominał miejscami wielkie polany. Podobno Wikingowie mówili na Słowian z tych rejonów, że to kraj wiatrów, a wiec raczej płaski niezbyt urozmaicony teren. Uprawa roli też była nie zbyt wydajna w miejscach trawiastych, a bardziej w miejscach zalesionych, wycinano też polany. Budując domy z drewna też wybierano miejsca, gdzie tego materiału było więcej, niż na otwartej przestrzeni. Pewnie nie były to duże gospodarstwa, wiec na pewno nie były to wielkie obszary - pola jak w PGR-ach.

[@Jakub_Lukasik]

A czy mógłby Pan Profesor rozpisać, jak miałaby przebiegać ewolucja zapożyczenia pahlavan do palan/polan? Zapożyczenie takie musielibyśmy datować na okres prasłowiański. Jeśli zostałoby przejęte jeszcze przed otwarciem sylab, to (dla uproszczenia zakładając krótkość całego wokalizmu), oczekiwaną formą polską byłoby pochlow/pochlowa (w zależności, do jakiej klasy deklinacyjnej by ten wyraz zaliczono). Jeśli po otwarciu sylab, to pochlowon. Nie widzę możliwości, by rozwinęło się to do palana/polana. Oczywiście można postulować, że "w jakimś języku irańskim" słowo zmieniło się w taki sposób, że dało nam naszego palana/polana. Tylko w jakim? Polskie palan, jeśli an nie jest sufiksem (a więc wtedy jednak mamy derywację od jakiego rdzenia pal-/pol-) musiałoby pochodzi z pa:la:nъ, polan < pala:nъ. Jer może być albo refleksem końcówki zapożyczonego wyrazu, albo dodaną na gruncie słowiańskim końcówką fleksyjną. A abstrahując od metodologicznej ścisłości i popuszczając wodzę fantazji, to może Polanina można wywodzić zarówno od pola, jak i od Irańczyków? Już jakiś czas temu rzuciła mi się w oczy analogia między gockimi Terwingami : Greutungami, a słowiańskimi Drzewianami : Polanami. Być może słowo Polanin jest derywatem od pole, tyle tylko, że w znaczeniu 'stepowiec, koczownik'. I tutaj można iść różnymi ścieżkami. Być może to po prostu tłumaczenie nazw odłamów gockich, które sprawowały władzę nad poszczególnymi odłamami Słowian. A może Słowianie nazywali Polanami koczowników irańskich, oraz tych ze Słowian, którzy im podlegali (Antów?). Później nazwa taka istotnie mogła być nobilitująca. Oczywiście ten pomysł też ma sporo luk, zostawiam go jednak do przemyślenia.

[@gosciwit_malinowski]

1. Nie sądzę, by Słowianie przejęli bezpośrednio wyraz pahlawan od użytkowników średnio-/nowoperskiego. Zmiany fonetyczne odbyły się w języku sarmackim i taką tezę stawiam z powodu dubletu w osetyńskim pelwan - pillon/pellon. W związku z tym szczegółową rekonstrukcję słowiańską przeprowadzałbym z uwzględnieniem tych form osetyjskich jako wyjściowych czy pośrednich czy analogicznych do przemiany w sarmackim języku X, z którym wchodzili w relacje językowe Słowianie. Jeśli takiej rekonstrukcji nie da się zrobić, będzie to argument przeciw mojej tezie. 2. Kwestia sufiksów jest istotna, jednak podział nie zawsze jest łatwy, jeśli wyraz wyjściowy kończy się na N. Ziemia-nie ale Hiszpan-ie, German-ie. Tak że Pola-nie od pola, ale Palan-ie od *palan / pellon. 3. Tak właśnie sądzę, że pole i palan-ie oddziaływały na siebie i dawały asumpt do różnych etymologii ludowych. Ludzie od zawsze lubili objaśniać sobie nazwy, już w eposie Hezjoda mamy próby objaśniania imion bogów i bohaterów. Tak że Słowianom w tym wyrazie mogło od początku brzmieć pole i mogli kombinować, że to od pola Sarmaci nazywają swoich bohaterów. 4. A z tą dychotomią leśny - stepowy to bardzo ciekawa obserwacja

[@Jakub_Lukasik]

Współczesne formy osetyńskie na pewno nie mogłyby dać polskiego polana/palana. Pillon przejęty przed otwarciem sylab dałby moim zdaniem psł. *pьlъ > pol. pieł, po otwarciu psł. pьlonъ > pol. płon. pellon > psł. pelъ > pol. pioł / psł. pelonъ > pol. piołon. Nie mówiąc już o tym, że forma ruska byłaby zupełnie inna. Kombinowanie z nosówkami (mimo braku deklinacji na nosówkę twardą) też nie pomoże, ani polskiej, ani ruskiej formy nie dałoby się wywieźć z jakiegoś *pьlą/pelą. Oczywiście, forma sarmacka nie musiała być identyczna jak współczesna osetyńska. Tylko jaka była? Historia osetyńskiego nie jest dobrze zbadana, ciężko więc coś tutaj postulować. Być może prof. Pisowicz byłby w stanie przedstawić możliwe formy sarmackie. Rzecz jasna fakt że nie znamy sarmackiego nie oznacza, że nie mógł on być źródłem tego czy innego wyrazu. Wręcz przeciwnie, wiemy o tym, że Słowianie zapożyczyli z niego wiele wyrazów. Tyle tylko, że w momencie, kiedy nie jesteśmy w stanie podać konkretnego, choćby przybliżonego etymonu (a te przybliżone, które podać możemy, nijak się nie nadają formalnie), to ciężko tu mówić o realnej etymologii. Można by być może jeszcze próbować to ratować jakoś na gruncie pośrednictwa gockiego, ale tutaj już się nie wypowiem, bo nie znam się na jj. germańskich.@@gosciwit_malinowski

[@gosciwit_malinowski]

@@Jakub_Lukasik pośrednictwo mogłoby być także ze strony ludów tureckich, kazaskie paluan to tylko jedna możliwość, to są języki Shaz tureckie, a dla wczesnej epoki ważniejsze byłyby Lir czyli ogurskie, np. bułgarski. Ale zdaję sobie sprawę, że, jeśli nie znajdę drogi zapożyczenia, pozostanie to tylko nieudowadnialnym założeniem. I przyjdzie poprzestać tylko na polakowaniu.

[@Jakub_Lukasik]

Tylko, że za pośrednictwem turkijskich mamy już bałwana. Kontakty psł. - turk. nie były tak długotrwałe, aby uznać dwa osobne zapożyczenia za prawdopodobne (jeśli w ogóle takie kontakty miały miejsce, co wcale nie jest takie pewne). No chyba, żeby uznać, że to drugie zapożyczenie, z którego byłby palan/polan, weszło tylko do wschodniosłowiańskich i z nich wtórnie się rozprzestrzeniło do polskiego. Co do formy, to dla zapożyczenia wczesnego z turkijskich musimy oczekiwać nagłosowego b-. Dla praturkijskiego rekonstruuje się tylko jedną nagłosową labialną b-. Nagłosowe p- we współczesnych językach, np. w czuwaskim czy kazachskim, jest wtórne. Jeśli zaś zapożyczenie byłoby tylko do wschsłow., to wcale niekoniecznie z grupy bułgarskiej. Równie dobrze mogło przyjść z ogólnoturkijskich, np. kipczackich. A co do polakowania, to zwróćmy jeszcze uwagę na strukturę tego wyrazu. Ewidentnie jest to derywat denominalny, od *polak. W żadnych z zaproponowanych przez Pana etymonów nie mamy k, więc jedynym wyjściem jest uznanie, że mamy tu sufiks -ak i rdzeń pol-. Aby l w tym wyrazie było miękkie, musimy rekonstruować grupę lj, a więc w rzeczywistośći rdzeń powinien brzmieć polj-. W przeciwnym razie przed a mielibyśmy twarde ł. Naprawdę, wszystko w strukturze rodziny wyrazowej, z którą mamy do czynienia sugeruje, że jest to derywat od pola. To, nad czym można dyskutować, to semantyka. Istotnie, przekonywujące jest powiązanie Polanina i Polaka z ruską polanicą 'bohaterką', polakowaniem 'kozaczeniem', polowaniem, czy wreszczie po prostu polem 'stepem'. Natomiast wydaje mi się, że teza o zapożyczeniu irańskiego pahlavana jest nie do obrony.@@gosciwit_malinowski

[@danysnow]

No i takie wyjaśnienie ma głębokib sens. Jaki król chciałby nazywać swe państwo tak jak zwykłe pole. Braknbyłoby w tym logiki.

[@zbigniewdabrowski6419]

Tu trzeba się zastanowić czy "pole" było przed nazwą "Polan", czy może później. Polacy się dzielą współcześnie na tych co "wychodzą na pole" i na tych co "idą na dwór". Dlaczego nie mówi się "idę na zewnątrz"? Słowo "Murzyn" zapewne wywodzi się od słowa afrykańskiego "Muzingo" czyli biały człowiek, tak Afrykańczycy krzyczeli jak zobaczyli białego człowieka. A może Polacy krzyczeli widzą obcych "polać" znaczy pobić, upolować, albo od czynności "już polane" A może od lania wody, czyli "idę podlać", dzisiejsze "odcedzić kartofelki". Tak więc teorii może być naprawdę dużo. A może rzeczywiście od słowa "polowanie", czyli lud który "poluje" w lesie? Może słowo "pole" pochodzi od lasów do których chodzono polować? Czyli nie od łąk i pól lecz od terenów bogatych w zwierzynę gdzie chodziło się polować. Wspomnę, tezę że od imienia pierwszego króla Bolesława. Ale najbardziej podoba mi się teza od słowa bałwan lub bohater.

[@Bazyli-wi7dd]

Faktycznie Profesor podjął się zburzenia "gmachu" tradycyjnej (co nie znaczy prawidłowej) interpretacji etymologii nazwy Polanie. Szacunek! :) Wersji kilka, ale jedna podczas wykładu została pominięta. Otóż prof. Żmudzki zasugerował, że etnonim Polanie może być pochodną uwarunkowań kulturowych. A więc, "Polanie" vs "Drewlanie", czyli ludzie światła, porządku, przyzwoitości vs ludzie cienia, bałaganu, złych obyczajów. W pewnym stopniu potwierdza to narracja "Nestora" piszącego o złym prowadzeniu się Wiatyczów, Siewierzan, Drewlan itd. Jednym słowem - dzicz. Natomiast Polanie to lud żyjący zgodnie z nakazami boskimi; nawet przed przyjęciem chrześcijaństwa. Oczywiście to literacko-polityczna idealizacja, ale coś w tym. A jeśli uwzględnić fakt, że u dawnych Słowian las kojarzył się jako miejsce zamieszkałe przez istoty nieprzyjazne człowiekowi (vide: Leszy) i obce, to przypuszczenie prof. Żmudzkiego nabiera siły. Wystarczy wspomnieć... "Ciągnie wilka do lasu", "Nie wywołuj wilka z lasu" itd. Reasumując: nazwa "Polanie" mogła powstać dopiero po konwersji pewnej grupy Słowian zamieszkujących okolice średniego Dniepru na chrześcijaństwo. W ten sposób pojawili się ludzie oświeceni - Polanie.

[@gosciwit_malinowski]

Tak też pierwotnie myślałem. Jeszcze przy odcinku o Drzewianach byłem pewien, że jest opozycja Ludzie lasu Drzewianie vs Ludzie pól Polanie, Zbieracze, łowcy, bartnicy vs rolnicy. Ale chyba jednak nie. Polanie to nie od pola. Bo większośc Słowian to rolnicy, a Polanie są jakoś jednak wyjątkowi. A las to była dla Słowian granica. Po dwóch stronach lasu mieszkali inni ludzie. Nawet jeśli las ich nie przerażał jak Rzymian czy Germanów (MIrkwood). Ale wiedzieli, że las to nie miejsce dla narodu, dla osobników tak, ale nie dla wspólnoty.

[@Bazyli-wi7dd]

@@gosciwit_malinowski Panie Profesorze, dziękuję za odpowiedź, ale ja nie o tym. Nie mam bowiem na myśli różnic materialnych czy topograficznych. Istota problemu zawarta jest w różnicach kulturowych. Chodzi o to, że sam "Nestor" napisał: "[Wszystkie te plemiona] miały swoje obyczaje i prawo ojców swoich i podania, i każde swój zwyczaj. Polanie więc mieli obyczaj ojców swoich łagodny i cichy, i wstydliwość przed swoimi synowymi i siostrami, przed matkami i ojcami swoimi; synowe zaś przed świekrami i dziewierzami wielką wstydliwość miały..." Reszta, ta wciąż w pełni lub na poły pogańska to dzicz, ludzie żyjący w ciemnościach. Tak samo mogło być u nas. Po przyjęciu chrześcijaństwa przez Mieszka I, jego syn zaangażował się w chrystianizację ludu. Rzecz jasna największe postępy odnotował w centrum swego państwa, a więc w dzisiejszej Wielkopolsce. W przeciwieństwie do innych rejonów, bo np. - jak Pan doskonale wie - na takim płn. Mazowszu zmarłych chowano według obrządku pogańskiego aż po wiek XIII. W takiej sytuacji lud wielkopolski albo raczej jego elity (dawniej zwany "Licikaviki") mogły, zgodnie z ówczesnymi pojęciami, uznać się za ludzi oświeconych, będących - w przeciwieństwie do ludzi cienia/lasu - lepszymi. To nawet zgadzałoby się chronologicznie, gdyż działania Chrobrego w zakresie chrystianizacji wydają się korelować z pojawieniem się w źródłach nazwy "Polanie". Pzdr PS Przed "Nestorem", w zachowanych świadectwach, nie ma śladu po Polanach ruskich. To też - w mojej opinii - argument za przypuszczeniem prof. Żmudzkiego.

[@gosciwit_malinowski]

@@Bazyli-wi7dd przed Nestorem cała nasza wiedza o historii Rusi to są relacje w obcych kronikach; kto miałby zwrócić uwagę na Polan tamtejszych, skoro oni byli już zdominowani przez Ruś i niezauważalni dla obcego; Nestor pisał o swoim kraju i znał wewnętrzne opowieści, tak jak Kosmas w Czechach; my niestety nie mamy nikogo porównywalnego, Gall Anonim pobieżnie przez to przeskoczył, żeby opisywać Krzywoustego, a Kadłubek był zbyt uczony i żył trochę za późno, sporo rzeczy zapomniano

[@Bazyli-wi7dd]

@@gosciwit_malinowski Będę jednak uparty... :) Pragnę zwrócić Pańską uwagę na fakt, że jednak trochę tych informacji o Słowianach wschodnich powstało (i przetrwało). Mamy Geografa Bawarskiego, List kagana Józefa do Hasdaja ben Szapruta, świadectwo Konstantyna Porfirogenety, informację o Kraju "Wantit". Pojawiają się tam Drewlanie, Siewierzanie, Ulicze, Tywercy, Krywicze, Wiatycze oraz "Słowianie" (w liście kagana Józefa) i ani słowa o Polanach, którzy jako wspólnota zajmujące terytoria o strategicznym znaczeniu winni zostać zauważeni. Mamy także list z przełomu IX i X w. wytworzony przez czy przeznaczony dla - najpewniej - mieszkańców Kijowa wyznających mozaizm. I w żadnym z tych źródeł nie pojawia się etnonim "Polanie". Dlaczego? Być może z tej przyczyny, że plemienia o takiej nazwie po prostu nie było... Do czasu chrystianizacji, kiedy to wspólnota żyjąca nad środkowych Dnieprem przyjęła naukę Chrystusa i dzięki temu przeszła - w rozumieniu ówczesnych statystów - na jasną stronę mocy i tym samy stała się "Polanami". Pewne paralelę odnajdujemy przecież nad Wartą. Znany napis z nagrobka Bolesława Chrobrego (być może pochodzący nawet z XI stulecia) zawierał frazę: "Regnum Slavorum Gothorum sive (sue?) Polonorum". Jaki z tego wniosek? Ano taki, że określone stowarzyszenia czy też wspólnoty (Słowianie naddnieprzańscy ale również nadwarciańscy) w wyniku inicjatywy obcego elementu (Skandynawów) przyjmowali chrześcijaństwo i stawali się... Polanami. A więc w przeciwieństwie do trwającego w starej epoce otoczenia, ludźmi oświeconymi, wyżej cywilizowanymi, lepszymi. Jeszcze raz dziękuję i czekam na więcej :) Pzdr PS Panie Profesorze, każdy odcinek Pańskiego podcastu to powiew normalności w masie bylejakości i niewiele wartych "newsów". W moim prywatnym rankingu najciekawszym i najodważniejszym jest odcinek o imionach Mieszka I. To była prawdziwa uczta. Szacunek za trud edukacyjny, który w dzisiejszym świecie jawi się jako ekstraordynaryjny. Dzięki! :)

[@Bazyli-wi7dd]

@@gosciwit_malinowski Profesorze, być może niejasno przedstawiam swój pogląd. Zostawmy... Myślę sobie, że swoistym kluczem do zrozumienia kwestii powstania etnonimu "Polanie" (tu i tam) byłoby rozszyfrowanie znanego, aczkolwiek lekceważonego, napisu na grobowcu Bolesława Chrobrego. Fraza "Regnum Slavorum Gothorum sive (seu?) Polonorum" jawi się jako nadzwyczaj interesująca. Tym bardziej, iż część Pańskich braci i sióstr w nauce nie odrzuca przypuszczenia, że napis ten powstał już w XI stuleciu. Byłbym zobowiązany, gdyby zechciał Pan poświecić jeden z wykładów temu zagadnieniu. Trzymam za to kciuki. :) Pzdr PS Odkryłem Pański kanał całkiem niedawno i naprawdę jest to jedno z moich największych "odkryć" na YT. W zalewie głupot, "newsów" i bylejakości, to prawdziwy diament. Dziękuję za wysiłek edukacyjny i serdecznie pozdrawiam. :)

[@NorekCieMa]

Czy słowa pelawan (burzliwy, silny), i płomień są ze sobą w jakiś sposób spokrewnione?

[@gosciwit_malinowski]

Nie płomień to od czasownika palić, a pelawan od pahlawan czyli nazwy etnicznej Parthuajos

[@roberts1938]

A jak ówczesnych Polaków nazywali ludzie północy, czyli Normanowie, Duńczycy i inne ludy, przecież oni też mili swoje kroniki i inne pisma, sagi i pieśni?

[@pasza_dem]

Polakować w sensie najazdu w Rusi wzięło się raczej nie od "pola" a od lęku po-lękować po-starszyć wymusić haracz. Z tego co kojarzę, to do tej pory w ukraińskim jest za-lak-awsa jako wystarszył się.

[@aleksanderwassilew6328]

W bułgarskim jest pehliwan, czyli mocny zapaśnik.Jest dużo nazwisk Pehliwanow... Natomiast u Bawarczyków jest podanie o jakiś mocarz? wielkolud? "Al"? kojarzony z Herkulesem i z Alemanami (stąd nazwa francuska dla Niemiec),oraz Alpy=wielka góra...

[@gosciwit_malinowski]

O to ciekawe, że się ten wyraz przyjął w bułgarskim

[@aleksanderwassilew6328]

@@gosciwit_malinowski Zawsze myślałem, że to z "turska" - zresztą dużo słów i sufiksów, których uważano, że są tureckie, później się okazały irańskich, a nawet indyjskich (sanskryt) btw. Znaleziono przynajmniej 800 słów irańskich oraz toponimów jednakowych ...

[@gosciwit_malinowski]

@@aleksanderwassilew6328 bezpośrednio do bułgarskiego z tureckiego; ale Turcy przejęli ten wyraz od Irańczyków

[@aleksanderwassilew6328]

@@gosciwit_malinowski możliwie - było dawno temu

[@aleksanderwassilew6328]

@@gosciwit_malinowski Zawsze mnie ciekawi kto od kogo przyjmuje... ponoć Turcy przyjęli "Atta" (tata) od Traków? Gotów?... Po 19 w. Bułgarzy wyrzucali dużo tureckich słow... może tego właśnie przeoczyli, albo zachowały pamięć o wcześniejszym okresie ...??

[@maciekk3894]

Dziękuję za kolejny podcast. Interesuję się tym zagadnieniem od lat, ale Pana wykłady naprawdę są ożywcze. Swoją drogą, widzę duże podobieństwo między Pana tezą o "Palanach" a tezą Szajnochy o drużynie "lechów" (podobne znaczenie, choć inny kierunek). A czy Paba zdaniem Palanie nie mogli przybyc z Rusi (Kijowa) nad Wartę, może razem z hskimiś Waregami, choćby z ludźmi Askolda i Dira, jak chciałby Z. Skrok?

[@gosciwit_malinowski]

Mogli, tylko nie ma na to przekonujących dowodów. To znaczy dowody, że byli Słowianami są o wiele silniejsze, że byli Normanami. Ale na pewno mieli relacje i ze Szwedami, i z Duńczykami

[@andrzejbarankiewicz4690]

a dlaczego w północnych Niemczech i w niektórych regionach Holandii nazywają Polaków "Wende"?

[@gosciwit_malinowski]

Ta nazwa wzięła się od starodawnego ludu Wenedów. W średniowieczu ludy germańskie nazywały tak wszystkich Słowian. Przede wszystkim Połabian, Serbów łużyckich i Słoweńców, ale jak widać i Polaków też się zdarza

[@andrzejbarankiewicz4690]

@@gosciwit_malinowski dziękuję za wyjaśnienie..... a czy aby nie nazywano Wisły "wenda" i stąd legendy o Wandzie?

[@gosciwit_malinowski]

@@andrzejbarankiewicz4690nie. Wisła jako Wandalus rzeka od Wandy to inwencja twórcza Wincentego Kadłubka. Wisła od rzymskich czasów była Wistula, Wistla, to była zbyt wielka i istotna rzeka, żeby jej nazwa miała się wahać

[@zdeneksmetana6188]

Słowo bagadyr nie jest turańskie, nie da się w sposób przekonywujący zrekonstruować jego znaczenia w oparciu o rdzenie z tych języków. Jest to oczywista zbitka indoeuropejska bhagadar. Bhaga oznacza to samo co dzeus, deva, zaś dar, daati, padarkos, znaczy tyle co dawać.

[@gosciwit_malinowski]

tak, słowo bagadur zapożyczyli Turcy od ludów iranskich, Ale do Słowian ono już dotarło w tureckiej wersji językowej, późno, chyba w mongolskich czasach, nie od Sarmatów

[@zdeneksmetana6188]

​@@gosciwit_malinowskijest to teza poprawna w oparciu o założenie, że języki kształtują się na zasadzie kostek domina, to jest przychodzą Turcy do Greków wymieniają słowa, Grecy cofają się na Attykę i wymieniają słowa z Bułgarami ( w tym już zniekształcone słowa tureckie). A co jeżeli Bułgarzy już te słowa znali skądinąd, a najwyżej zyskały one popularność ze względu na łatwość rozmów z Grekami? Nie znamy języków Saków, Scytów, Massagetów, Sarmatów, Partów, ledwie szczątkowe inskrypcje zapisane różnymi alfabetami. To tak jak z tym protogermańskim napisem na gallijskich hełmach, o których Pan profesor opowiadał kilka podcastów temu. Równie dobrze można zakładać że te napisy na hełmach są litewskie albo jeszcze inne. Wracając do tureckiego rodowodu "bohatera", być może źle zrozumiałem, nadinterpretowałem co Pan na ten temat powiedział w podcaście.

[@gosciwit_malinowski]

@@zdeneksmetana6188 o wyrazie bohater wspominałem tylko po to, żeby powiedzieć, że nowszy wyraz wypiera dawniejszy; nie wiadomo dlaczego tak się dzieje, ale tak jest w języku, że jakiś wyraz się "znudzi" i modny jest inny; Grecy mieli swój własny wyraz oikia "dom", ale dziś mówią spiti od łacińskiego hospitium.

[@wodzimierzhaadus2454]

@@gosciwit_malinowski niedwno mówiło się szmal a teraz hajs woli towarzystwo ? ;) a i zeszyt wypardł kajet jednak

[@jacekwidor3306]

To jeszcze raz ponad siedem słów komentarza wpisuję tutaj.

[@Mmm-tt7ye]

A co sądzi pan o teorii (zasłyszanej przeze mnie zagranicą), że to nie Polanie pochodzą od pola, a zarówno Polanie jak i pole - od polany?

[@babcia4430]

Znowu mnóstwo śmieci Ale trzeba to znać Dobrze że ktoś to robi.Jestem za Polakami.Polachami. Kolega nazywał się Tomczak.Stopniowo upraszczalismy jego nazwę aż w końcu wyszedł Ciamciak.

[@aloisnieschwitz840]

niby znak Om sklada sie z trzech liter E l i i wiec mamy Eli .Sienkiewicz pisze o sloniu zamknietym w skalach -znam jednego takiego na Nilu -Ul Li El lef An ty na Hub er d Tche Od dor Win Cent.

[@lukezenon]

Prof. Andrzej Buko w swojej książce "Świt państwa polskiego" jako jeden z możliwych przykładów pochodzenia nazwy Polanie, wskazuje określenie którym jakoby Czesi mieli nazywać wszystkich mieszkających poniżej nich (poniżej gór, na równinach polach) Słowian. Co biorąc pod uwagę, że przed Mieszkiem, czy Chrobrym nikt o Polanach nie słyszał, a jednocześnie związki rodzinne pierwszych historycznych władców Polski z Czechami były dość oczywiste, wydaje się być dość ciekawą tezą. Chrobry był przecież pół Czechem, więc takie nazewnictwo mogło łatwo zostać przyjęte jako formalne.

[@gosciwit_malinowski]

hipoteza ciekawa, tylko czy Czesi nadali także nazwę Polanom w Kijowie?

[@lukezenon]

Tutaj akurat gdzieś czytałem, niestety nie pamiętam gdzie, że Polanie Kijowscy to raczej swobodna twórczość Nestora lub innych duchownych kijowskich celem dopisania Rusi jako państwa do etnosu słowiańskiego. Uchodziło to wtedy za prestiż.

[@gosciwit_malinowski]

@@lukezenon Niestety ale przykrą przypadłością niektórych współczesnych historyków jest zarzucanie kronikarzom pisania nieprawdy. Im mniej wykształcony historyk, tym bardziej atakuje kronikarzy sprzed 800 lat, bo nie potrafi zrozumieć co i po co napisali. Więc ich nazywa kłamcami, bajkopisarzami.

[@gosciwit_malinowski]

@@lukezenon ja mam taką zasadę, zawsze wierzę źródłu, chyba, że ktoś udowodni, że to źródło zmyśla; niestety wielu historyków rzuca oskarżenia na źródła, jak sobie z tymi źródłami nie radzą i one psują im koncepcje

[@markegirski7498]

ŚWIATŁO ŚWIAT ŚWIĘTY

[@cehaem2]

Pojecie swiety wymyslili Cyryl I Metody I oczywiscie ze pochodzi od "swiatly".

[@markegirski7498]

@@cehaem2 I jeszcze SANTI od ŚWIĘTY

[@cehaem2]

@@markegirski7498 lol, sanctus jest starszy. Wez tabletki

[@adlervonschlesien4869]

Wołosi/Wołochy to nie byli Germanie. Dlaczego w krajach Muzułmańskich na Polaków mówią Lechy, a Rusini Lachy?

[@gosciwit_malinowski]

W krajach muzułmańskich przejęli to chyba od Greków z Konstantynopola. W XII w. Jan Kinnamos pisze o jednym z krzyżowców jako o królu Lechów. Poza tym w XII wieku na Rusi to też byli Lęchowie. Dopiero potem ruski język stracił samogłoski nosowe i w XIV wieku to zaczęli być Lachowie. Wołosi to potomkowie Rzymian prowincjonalnych oczywiście.

[@markegirski7498]

​​@@gosciwit_malinowskiKiedyś nie było ę ą ź ż ch ó było L przednio językowe i W jako Ł. S(KO)ŁOWIANIE byli tymi co nauczali innych mówić i wiedzieli jak wymawiać dane słowo.Dopiero jak język się rozprzestrzeniał się i znajomość jego i wymowa były słabsza wprowadzano te dodatkowe litery np k=Kh=ch=h

[@cehaem2]

Po arabsku Polska to Bulanda.

[@cehaem2]

​@@markegirski7498tabletki sie skonczyly?

[@gosciwit_malinowski]

@@cehaem2tak jest, ale to już nowożytne, przez angielski

[@konrad-iy3sw]

czy nazwa terytorium - opole, nie przeszła w pole czyli obszar państwa i mieszkańców

[@gosciwit_malinowski]

Przeszła ale w regionie zwanym Śląskiem Opolskim. I tylko tu.

[@adlervonschlesien4869]

Slowianie bałkańscy mówią np. "polako"=powoli, Tak samo Ślązacy mówią "poleku"= po mału, powoli, spokojnie..

[@jarekk.8247]

Przyszedł kupiec bizantyjski do słowiańskeij osady i zaciekawieni osadnicy próbowali się dogadać. Po kilku śmiesznych nieporozumieniach i migowego porozumiewania mieszkańcy osady wykrzykiwali: czas na POLANIE!!! (spożywanie alkoholu na cześć gościa). Zagraniczny gość oszołomiony nagłym ożywieniem towarzystwa zapamiętał te sławne hasło POLANIE i tak gdy powrócił w swoje strony przedstawiał innym kupcom mieszkańców tej odległej krainy ;D Z Wieletami było tak samo, bo kupcy najczęściej słyszeli od nich zdanie: WIELE CI za to?, WIELE CI za tamto?? Zaś Polska zapewne wzięło się od tego co Mieszko I mówił zagranicznym gościom o swojej ojcowiźnie czyli używano słów PO-LESTKU (Lestek był sławnym bitnym dziadkiem Mieszka I).

[@witoldwisniewski9750]

:D:D:D doskonale, w sredniowieczu zrobibys kariere:)

[@Lendzian]

W Pańskim materiale pada stwierdzenie o mało widocznym stopniu pokrewieństwa pomiędzy Polanami z Polski a tymi z okolic Kijowa. Inaczej na ten aspekt spogląda genetyka. Jeden z komentatorów poruszył już temat rozkladu y-dna R1a M458 na Ukrainie. W ogromnej mierze lokuje się on w okolicach Kijowa, czyli na terenie Polan. Subkład ten uchodzi za zachodniosłowiański (co jest pewnym niedoprecyzowaniem bo największe jego zróżnicowanie znajduje się na terenie Polski). Brak części kładów M458 na Ukrainie (mniejsze zróżnicowanie) wskazuje nam kierunek migracji z Polski na tereny środkowego Dniepru. TMRCA poszczególnych kładów (szacowany w dużej mierze na 300 rok naszej ery, ale i na 500 n. e.) wskazuje na 6 wiek n. e. jako możliwy początek tej migracji, co zresztą całkowicie koliduje z teorią allochtonistów. Co do braku powiązania Polan z nad środkowego Dniepru z Polanami z "Polski" przez Nestora - bo podobieństwo nazw napewno rzuciło mu się w oczy - należy wziąć pod uwagę kilka czynników, takich jak okres powstania dzieła który odbywa się kilka wieków po migracji, w między czasie z nałożoną nową migracją Rusów (Radymicze i Wętycze dłużej utrzymywali pewną niezależność). Następnie charakter języka, który za czasów Nestora jest już wschodniosłowiański. A co najwazniejsze Nestor z pewnością nie mógł sobie pozwolić na pełną dowolność w pisaniu kroniki. Zdawał sobie doskonale sprawę z pewnego rodzaju cenzury nie szkodzącej panujacej (Rusowie) władzy. A także nie znamy samej intencjonalności sporządzania dzieła przez autora.

[@roberts1938]

Ale ludność Ukrainy była wielokrotnie wymieszana. Jak można ustalać pochodzenie na podstawie ludności napływowej głównie. Mongołowie zredukowali populację do minimum, wielu zbiegło ówczesnej Polski.

[@Lendzian]

@@roberts1938 Wymieszana? Z kim? Jedyną dużą domieszką jest ta z terenów dzisiejszej Polski. W dodatku największe ich zagęszczenie występuję w okolicach Kijowa - terenie plemienia Polan.

[@marekwojcik9814]

Gdybam… że nazwa pochodzi od „polani” (ochrzczeni), a nie od „pola”. Nazwa ta pojawia się po ochrzczeniu Mieszka i jego najbliższych, a nie po najeździe ludu „pól” (bez względu na to co te „pole” by znaczyło). Pierwsza polana-ochrzczona była ziemia nad Wartą (Goplan i pokrewnych plemion) - stąd nazwa Polonia Maior (ochrzczona pierwsza - „major” w takim sensie jak pierwszy syn jest major, niekoniecznie największy).

[@astris3397]

Też mam taką intuicję. Taką teorię przyjął również prof. Andrzej Nowak.

[@andreasbillert5918]

Polonia Maior znaczy: Polonia Starsza

[@gosciwit_malinowski]

To tylko hioiteza. W łacinie w tekstach geograficznych to tylko Większa - Asia Minor i Asia Maior. W 1382 tzu Grossen Polan po niemiecku. A więc Wielkopolska nie Staropolska

[@siemianowicesobierajski4316]

​@@gosciwit_malinowskiZnów się nie zgodzę.😀

[@tomaszwesoowskifromlechist6222]

Bardzo ciekawe jak zawsze. Po pierwsze dziwi mnie, że w źródłach pisanych nasi przodkowie wyglądają bardzo solidnie. Po lekturze Janickiego Cywilizacja Słowian dochodzi się do wniosku, że żyli jak w epoce kamiennejj. Może profesor się wypowie jeżeli tą prace czytał. Jeśli chodzi o Polan to moje intuicje są takie że bohaterami byli Lechici od Lecha w arabskim Al Lah czyli panowie, władcy. Wracając do Polan to może to jest mieszanka Lechitów i Lugiów, którzy byli potomkami ludów kultury łużyckiej, przeworskiej czyli takže Gotów, Wandalów, Burgundów. Polanie wypalali Puszczę, Ługowali więc drewno i byli cali brudni od Popiołu. Lechici,,, panowie przybyli i ujrzeli, że lud tu jest bezpanski, a popiół, Popiel. Geneza słów języka jest czymś wspaniałym. Pozdrawiam serdecznie i czekam na więcej. Świetna to zabawa interdysyplinarna nie tylko humanistyczna.pozdrawia Polah. 😊

[@astris3397]

A może Polanie to po prostu od polania wodami chrztu św.?

[@gosciwit_malinowski]

Jest taka teza, ale mi osobiście wydaje się bardzo wątpliwa

[@HHuy-xk2vy]

Jesli powolujesz sie Na wroga Slowian Tietmara to juz przegrales. ...

[@gosciwit_malinowski]

Wskaż źródło słowiańskie dla tej epoki

[@HHuy-xk2vy]

@@gosciwit_malinowski długosz, prokosz, mało tego pisma arabskie czy chińskie...

[@JanMoniak]

Pahlawan Pa(h)la(w)an Palan Paan Pan ;)

[@mirdallke2]

po Lachy

[@Lendzian]

Tylko nawiedzeni turbolechici w to wierzą. Zresztą sami za bardzo nie zdają sobie sprawy co to oznacza, bo skoro jest "po-" to znaczy, że jakieś "Lachy" tu byli i odeszli, a teraz są nowi po-Lachach.

[@markegirski7498]

​@@LendzianW co niby wierzą?Chyba sam odpowiedziałeś ci(hazary) co zniewolili tych ludzi i nazwali się PoLACHy lub PoLAGi.Oni przywłaszczali sobie wszystkie nazwy słowiańskie SASÓW kALANÓW itp. bo niemieli swoich oprócz hazar i doczka.

[@teresawright7389]

Piastowie nie byli Slowianami --- buli Sasami -- dlatego tak chetnie zenili sie z niemkami. Piast-owac --- to znaczy trzymac wladze ! Piast-owie piastowali wladze w imieniu papieza (nastepce rzymskiego imperatora!)

[@markegirski7498]

Oni byli hazarami czyli niemcami.SAS to słowiańska nazwa.

[@cehaem2]

​@@markegirski7498zapomniales o tabletkach.

[@markegirski7498]

@@cehaem2 Automat wyłącz

[@cehaem2]

@@markegirski7498 Zazyj leki

[@wodzimierzhaadus2454]

a jeszcze Lahestan po persku podobno oznacza kraj bohaterów więc może tak to sobie przetłumaczyli też i tu i tam jakoś bliskoznacznie ?

[@gosciwit_malinowski]

Tu jest inny problem. Znaczenie wyrazu Lach. Niektórzy nie łączą tego z Lędzianami, tylko uważają za samodzielny wyraz. A jest taki wyraz i w osetyjskim læg "mężczyzna, człowiek, mąż", stąd niektórzy uważają Lęch za wyraz sarmackiego pochodzenia

[@gosciwit_malinowski]

@rom_troy4784 mogli, tylko nie ma jak tego udowodnic. A od Włochów Voloch, Nestor Lachów wyraźnie odróżnia

[@longinzaczek5857]

Dodałbym, ze jest jeszcze jeden źródłosłów nazwy, dla ruskich Polan (związany z górami i moim zdaniem mało prawdopodobny), od słowa Połonina/Planina. Zresztą źródłosłowy dla Polan z Polski i Polan z Rusi mogą być zupełnie inne, mimo identycznej nazwy. Ze współczesnych języków słowiańskich mamy liczne przykłady wyrazów, które brzmią tak samo, a oznaczają zupełnie co innego, np. chorwacki pas (czyli pies) i polski pas (czyli pas), słoweński jamnik (górnik), czy polski jamnik (jamnik), chorwackie kosa (włosy), polskie kosa (kosa), chorwackie broj (liczba, numer), polskie broić (rozrabiać), itd. Podobnie wszystkie wczesne formy nazwy Polan w odniesieniu do Polski mogą być prawidłowe i oznaczać to samo, tylko mogą mieć odrobinę inną wymowę w zależności od dialektu lub od tego, kto tę nazwę przekazał Brunonowi czy Thietmarowi i jak ze słyszenia została spisana. Wyobraźmy sobie Czecha próbującego wymówić polski wyraz - jakby się nie starał wymowa będzie odrobinę inna od polskiej z powodu pewnych nawyków językowych, czy akcentu.

[@gosciwit_malinowski]

Połonina to jak nasze płonny "pusty, nieużyteczny", a te góry koło Kijowa to wzgórza tylko i raczej porośnięte roślinami

[@longinzaczek5857]

Tak, dlatego posłałem, ze to bez sensu, chyba, że przyjmiemy za dobrą monetę tę legendę cytowaną przez pana, że w okolice Kijowa przybyli z gór (Karpat) uciekając przez Wlachami-Rzymianami@@gosciwit_malinowski

[@gosciwit_malinowski]

@@longinzaczek5857 z tymi Wlachami u Nestora jest pewien problem. Ma on jednak najpewniej na myśli Franków karolińskich.

[@longinzaczek5857]

Tak, o potencjalnych pomyłkach, czy dwuznacznościach w źródłach można by napisać grubą książkę. @@gosciwit_malinowski

[@markegirski7498]

Żadnej "lędy" nie było i nie ma.To nic nie znaczy zostało wymyślone od ŁADY czyli KOŁADAR lub KOLĘDY KALENDARZ przez jensykosnafcuf.

[@cehaem2]

Zazyj tabletki.

[@anemarie5554]

Lechistan to nazwa Polski używana obecnie w języku nowo-perskim, czyli farsi, jako jedyne określenie naszego kraju. Wolę zatem wersję z Polachami, gdzie głoska H wypadła. Lingwiści włoscy uznają zapis Etrusków jako język słowiański, a tutaj stara narracja. To już nie dla mnie.

[@ketridcarsultyal738]

A Żyrynowski twierdził że Etruskowie to ruskie

[@jacekwidor3306]

Zdania lingwistów co do języka Etrusków są nadal podzielone, ale hipoteza, że to jakaś forma języka (pra?) słowiańskiego, to zdecydowanie opinia mniejszości.

[@ketridcarsultyal738]

@@jacekwidor3306 To ta mniejszość co pije bardzo bardzo dużo wina, jara trawkę i zagryza halucynogenne trufle..

[@jacekwidor3306]

@@ketridcarsultyal738 Całkiem możliwe, osobiście żadnego etruskologa, ani prawdziwego, ani fałszywego, nie znam.

[@cehaem2]

Nikt nie uznaje etruskiego jako jezyka slowianskiego..Nikt powazny.

[@mirdallke2]

po chinsku do dzis polska to Bōlán ​

[@wielkiszczesciarz1996]

Pola znaczy mistrz, nauczyciel, guru, droga do swiatlosci (jak do gwiazdy polarnej). Slowo w tym znaczeniu jest ciagle uzywane.

[@sheridansherr8974]

W jakim języku?? Proszę o zródła

[@jacekwidor3306]

Pola to zdrobnienie od Apolonia - i kto tu ma rację?

[@nemolalilulelo5251]

P. Gościwicie, pańskie hipotezy zawsze są ciekawe, ale tutaj to połączenie pahlavan-polanin jest trudne do dostrzeżenia jak dla mnie. Ruska polanica raczej odpada, bo utworzona została pewnie od polakowania i Polaków. Polowanie to późno utworzone słowo, a wcześniej były pewnie łowy. Wcześni wojowie też nie zajmowali się bitwami polowymi, tylko wyprawami na łodziach i walkami po lasach. Jak rozumiem szukamy wspólnego źródła dla Polan polskich i ukraińskich i argument jest taki, że może wzięli nazwę od pahlavanów. Ukraińscy Polanie są jednak jakimś małym i późno powstałym etnosem. Ich nazwa wywodzi się pewnie od stepów (dzikich pól). Nie ma co wierzyć bajkom Nestora o założeniu Kijowa przez Polan wśród gór i lasów. Sam p. zwrócił uwagę, że Kijów wziął nazwę od Dniepru, który był wtedy nazywany jakoś podobnie. Nestor wiedział tylko, że w centrum Rusi mieszkają jacyś ludzie zwani jeszcze za jego czasów Polanami. To centrum znajduje się na pograniczu między strefą leśną i stepową. Tam Drzewianie musieli napotykać mieszkańców stepu i w opozycji do nich utworzyć swoją nazwę. Następnie w opozycji do Drzewian jakichś mieszkańców stepu zaczęto nazywać Polanami. Stało się to dość późno, albo była to mało istotna nazwa, bo źródła przed Nestorem milczą o Polanach. Skoro ukraińscy Polanie wzięli nazwę od stepu, to może polscy faktycznie od pól. Tylko trudno stwierdzić, jak miało ich to odróżniać od sąsiadów. Może to nazwa w opozycji do mieszkańców terenów nadmorskich i górskich. Może opozycja do tych, którzy nie żyli z rolnictwa tylko z rybołówstwa i polowania, a Polanie tymczasem mieli rolnictwo. No i w ostateczności można uchwycić się teorii, że to nazwa przejęta po tych starożytnych Bulanach. Jak już szukamy źródła w pahlavanach, to chyba równie dobrze można i w Bulanach. Albo nawet ta hipoteza o tym, że nazwę Polani utworzono na cześć chrztu może mieć sens. Skoro nazwa pojawia się właśnie wtedy, to może Mieszko lub Chrobry właśnie na cześć chrztu nadali swoim ludziom taką nazwę. Zostaje jeszcze hipoteza, że Polęnie (jak nazywa ich Nestor) byli plemieniem "po lędzianach", "po lęcikach" albo po czymś podobnym. W ogóle to "lęż/lędź" pojawia się wszędzie w okolicy. Lędzianie, Slężanie (ludzie z Lężan?), Golężyce (łacińskie Golensizi/ czeskie Golenzice). No ale w Polęnach brakuje tego ż/dź. Co najwyżej mogliby być Polękami/Polęchami i od tego byłaby nazwa Polak, ale ona powstała pewnie później i wzięła się raczej od Polanii, kraju Polan.

[@gosciwit_malinowski]

Na łodziach i w lasach to Germanie, Słowianie na koniach to ludy stepowe. Wplyw tych ostatnich był przeogromny, nawet Szwed Światosław stylizował się na nomadę. Zimą, gdy ziemia i bagna zamarzły, rozpoczynal się czas najazdów konnych wojowników. No i polowanie nie jest od łowy, to różne rdzenie.

[@nemolalilulelo5251]

​@@gosciwit_malinowski A nie, ja nie mówię, że polowanie pochodzi od słowa łowy. Chodzi mi o to, że słowo "polowanie" nie było znane wczesnym Słowianom. Tak przynajmniej można przeczytać w różnych miejscach. Słowo polowanie miało podobno powstać dopiero w XVI wieku. A o tym, że Słowianie to ludy stepowe to domyślam się, że zrobi p. kiedyś film. Bo na ten moment nie za bardzo to widzę. Słowianie to chyba mają być ludzie z Polesia. A że inspirowali ich Hunowie, Awarowie i Sarmaci to nie dziwne, bo były to potężne państwa w pobliżu Polesia. No ale to tylko czerpanie wzorców kulturowych ze stepów przez ludy, które mieszkały w lasach. No i przy gęstości zaludnienia, jaką mieli wcześni Słowianie trudno wyobrazić sobie jakiekolwiek bitwy. Raczej jakieś harce. Naprawdę trudno mi sobie wyobrazić, żeby ci Słowianie mieli wtedy jakieś skojarzenie między polem i wojną. To skojarzenie to raczej produkt późniejszych bitew, w których ścierały się masy rycerzy. Albo późne średniowieczne zapożyczenie z terminologii Starożytnego Rzymu. I nazywano je bitwami polowymi w odróżnieniu od bitew oblężniczych i morskich. Taka terminologia raczej musi być produktem państw stojących na etapie późniejszym niż ten wczesny, plemienny.

[@wodzimierzhaadus2454]

@@nemolalilulelo5251 nawet jeżeli Słowianie wyszli z Polesia to i tak później kawał Europy przewędrowali jakoś i po górach i po polach to może i koniki polubili bardzo żeby swoich nóg nie męczyć no i tak jest szybciej jednak ?

[@nemolalilulelo5251]

​@@wodzimierzhaadus2454 Nie chcę uchodzić za nie wiadomo jakiego eksperta, ale z tego co rozumiem, to Polska była wtedy cała zarośnięta lasami, Polesie to też oczywiście las, więc ci polscy Słowianie mieli las wszędzie gdzie się ruszyli. Poruszali się więc chyba jednak bardziej po rzekach niż po lądzie. Tak właśnie było raczej bardziej efektywnie. Nawet ta relacja o państwie Mieszka cytowana we filmie wspomina że jego wojownicy byli piechurami, bo teren nie nadaje się dla koni. Nie znaczy to,, że w ogóle nie mieli koni. Ta sama relacja mówi, że Mieszko dawał im konie. No a w górach to konie też słabo się sprawdzają. Prokopiusz też pisał o Słowianach "Kiedy idą do bitwy, większość z nich podąża pieszo, niosąc w rękach małe tarcze i włócznie, ale nigdy nie przywdziewając napierśników". Kolejne wczesne źródła na temat wojskowości Słowian: "nauczyli się nawet lepiej walczyć niż Rzymianie, ponieważ na początku byli tylko nieokrzesanymi barbarzyńcami, którzy ledwie wyszli z lasu, w któ- rym zwykle sie chowali przed wrogiem. A co do broni to nawet nie wiedzieli, co to jest, rozpoznając zaledwie włócznie i strzały" „Żyją w pobliżu trudnych do przebycia lasów, rzek, jezior i bagien, [...] Żyją niczym bandyci, uwielbiają atakować swoich wrogów w rejonach gęsto zalesionych, wąskich przesmykach i stromych miejscach. [...] Ich doświadczenie w przekraczaniu rzek przekracza wszystkie inne ludy, są również doskonali w spędzaniu dłuższego czasu w wodzie” „należy ich atakować zimą, kiedy nie mogą skryć się pośród pozbawionych liści drzew, a tropy są lepiej widoczne na śniegu” „osady Słowian i Antów leżą wzdłuż rzek, bardzo blisko siebie. odległości są tak niewielkie, że praktycznie jedna styka się z drugą, sąsiadują z lasami, bagnami oraz trzcinowiskami. w wyniku tego, atakujące wojska zatrzymują się na pierwszej osadzie, kiedy mieszkańcy reszty siedlisk na wieść o napadzie zbiegną ze swoim dobytkiem do lasów. następnie ich wojowie powrócą przygotowani do walki, wykorzystując każdą nadarzającą się okazję do ataków z zasadzki”

[@nemolalilulelo5251]

@@wodzimierzhaadus2454 Nie da się dyskutować na YT. Co drugi komentarz usuwają boty. Teraz też mi zniknął.

[@damiancold-ash7092]

A kiedy mozna się spodziewać coś o "suevianach karenntańskich"? Jak juz poruszany jest temat wielkopolski hihihi W szczególności o Warcianach i Goplanach itp ze Słowenii/Karyntii=kwarantanny (dla suebo a i i pozniej servoi-serboi hihihi ) ps,prywatnie zainteresowany jestem bo babcia zawsze powtarzała, że rodzina krazyła po Europie na skutek zmian klimatu: uzywajac naz wspolczesnych Sorbia=Łużyce/Ślask-Trydent/Karyntia-Czechy/Sorbia-Śląsk/Polska .Z epizodem po drodze spalenia Rzymu jeden czy 2x hihihihi ps.2.A denary Mesko (1) byly w rodzinie od niego osobiscie dane do 1939r za posługę w jego druzynie rodziny prababci z rodu sw.patrona RP nr1 i pierogow. 😁 ps.3. mnie uczono takiej etymologii sueb-suev-słew-sław a nazwy Polonia od Połonin/y w bieszczadach czytac w srodku ziemi Chrobatow stad i Chrobry

[@wodzimierzurban6396]

Szacun!

[@aloisnieschwitz840]

Pol An -dzieci dziadow z polnocy-Feniksa-Fenic k j An

[@mirdallke2]

Bolesław- po lesław - po lestek

[@januszszczesny2403]

12w to już pozamiatane, dziś to jakby, ktoś nazucal, język pisany inny niż Polski, zwalby się, okupant,

[@jacekwidor3306]

Językoznawców ci u nas dostatek

[@gosciwit_malinowski]

O nie. Jest ich zdecydowanie za mało. Literaturoznawców jak psów *jestem jednym z nich, ale językoznawców prawdziwych bardzo mało.

[@jacekwidor3306]

@@gosciwit_malinowski Taka refleksja nasunęła mi się po przeczytaniu wszystkich wpisów poniżej ;)

[@karolw.5208]

Pana wiedza jest oszalamiajaca!

[@pz9mo1221]

zawsze sie zastanawialem czy to od pola czy od lesnej polany

[@wodzimierzhaadus2454]

obejrzałem na YT program o Polakach w Bukowinie i na początku XIX wieku do lasów w górach przybyli pierwsi nasi górale na pojedynczą polanę i zaczęli karczować na pola okolicę ... i tak Polacy od/z polany utworzyli pola i Polski kawałek bo takim językiem tam się posługują ;)

[@markegirski7498]

​@@wodzimierzhaadus2454Tam po polsku od wieków mówiono wystarczy posłuchać tych starych ludzi jak pięknie mówią po polsku lepiej niż większość w Polsce