1-QISM "Jadidlar" to'plami -Munavvar qori Abdurashidxonov oʻgʻli Hikmatli so'zlari Подписывайтесь!

Рет қаралды 1,089

Күн бұрын

"Jadidlar" to'plami -Munavvar qori Abdurashidxonov oʻgʻli
Hikmatli so'zlari
“Jadidlar” rukni ostidagi kitoblar to‘plamida Mahmudxo‘ja Behbudiy, Munavvar qori Abdurashidxonov, Is’hoqxon to‘ra Ibrat, Abdulla Avloniy, Abdurauf Fitrat, Abdulla Qodiriy, Abdulhamid Cho‘lpon, G‘ulom Zafariy kabi ma’rifatparvar jadidlarning hayoti va ijodi, asarlarining qisqacha tahlili, e’tirofi, hikmatli so‘zlari o‘rin egallagan. Ko’pchilik kitobxon-yoshlarning talab va takliflaridan kelib chiqib, ushbu to'plamni audiokitob shaklida tayyorladik. Bugun to'plamning birinchi "Mahmudxo'ja Behbudiy" kitobi audiovariantini sizlarga taqdim etamiz.
#jadidlar #audiokitob #talabalar_media_maskani
Munavvarqori, Abdurashidxonov Munavvar qori (1878, Toshkent - 1931.23.4, Moskva) - Oʻrta Osiyo jadidchilik harakatining yoʻlboshchisi, XX asr oʻzbek milliy matbuoti va yangi usuldagi milliy maktab asoschisi, yangi milliy teatr tashkilotchilaridan biri, adib va shoir.
Munavvarqorining fikrlari
Oilasi
Toshkent shahrining Shayxontohur dahasidagi Darxon mahallasida ziyoli oilasida tugʻilgan. Otasi Abdurashidxon Sotiboldixon oʻgʻli mudarris, onasi Xosiyat otin Xonxoʻja Shorahimxoʻja mudarris qizi otinoyi boʻlgan. U oilada uchinchi oʻgʻil boʻlib, katta akalari Aʼzamxon (1872-1919) va Muslimxon (1875-1954) muallim boʻlishgan.
Uning chop etilgan darsliklari:
„Adibi avval“ (1907)
„Adib us-soniy“ (1907)
„Usuli hisob“ (1911)
„Tarixi qavm turk“ (1911)
„Tajvid“ (1911)
„Havoyiji diniya“ (1912)
„Tarixi anbiyo“ (1912)
„Tarixi islomiya“ (1912)
„Yer yuzi“ (1916-1917)
4 qismdan iborat „Oʻzbekcha til saboqligi“ (Shorasul Zunnun va Qayum Ramazon bilan birga, 1925-1926, 4-qismi musodara qilingan)
1914-yilda taraqqiyparvar oʻzbek shoirlarining sheʼrlarini jamlab, „Sabzavor“ nomi bilan sheʼriy toʻplam nashr etgan.
Munavvarqori ibn Abdurashidxon ijtimoiy-pedagogik faoliyat bilan birga badiiy ijod bilan ham shugʻullangan. Uning ixcham hikoyalari, talaygina sheʼrlari oʻsha davrdagi matbuot va oʻzi tuzgan hamda yozgan darsliklarga kiritilgan. Shuningdek, u oʻtkir publitsist adib sifatida tanilgan. Misralarida inson va jamiyat, din va dindorlik, axloq, mustamlakachilik va hurriyat, ziyolilik, uyushma, tashkilot, davlat idorasi masalalariga alohida eʼtibor qaratgan.
Munavvarqori ibn Abdurashidxon oʻz faoliyati davomida pedagogik, matbuotchilik, muharrirlik, adiblik bilan cheklanmay, jiddiy siyosiy faoliyat ham olib borgan, shu sababli mustamlaka hukumati tomonidan bir necha bor hibs qilingan.
Yevropa savdo-sanoat, ilm-fanini oʻrganishga chaqirgan, maʼnaviy qoloqlikni qoralagan. Chor va shoʻro hukumatlari olib borgan mustamlakachilik siyosatiga qarshi izchil kurash olib borib, 1917-1924-yillarda „Shoʻroyi Islom“, „Turk adam markaziyat“, „Ittihod va taraqqiyot“, „Milliy ittihod“, „Nashri maorif“ kabi jamiyat, firqa va tashkilotlar faoliyatiga rahbarlik qilgan. U vijdon erkinligini inkor etmagan dunyoviy demokratik davlat tarafdori boʻlgan. Shu sababli Qoʻqon shahrida tashkil topgan Turkiston muxtoriyatini (1917) qoʻllab-quvvatlagan. Umr boʻyi oʻz Vatanini mustaqil koʻrishni istagan[1].
Vafoti
Munavvarqori 1929-yil 6-noyabrda qamoqqa olinib, Moskva shahridagi Butirka qamoqxonasida qatl qilingan va Vagankova qabristoniga dafn etilgan. 1991-yilda rasman reablitatsiya qilingan
„Oyna“ jurnalida millat va uning haq-huquqiga, tarixiga, til va adabiyot masalalariga, dunyo ahvoliga doir qiziqarli maqolalar, bahslar berib borilgan. Behbudiy millatning taraqqiysi uchun bir necha til bilishni shart hisobladi. Jurnalning birinchi sonidayoq „Ikki emas, toʻrt til lozim“, degan maqola bilan chiqib, oʻzbek, tojik, arab, rus va hatto biror uzoq xorij (masalan, fransuz) tilini bilish shart deb hisobladi. Ayni paytda tilning muhofazasi („Har millat oʻz tili ila faxr etar“ -1914, № 35), oʻzaro munosabatlari („Til masalasi“ - 1915, № 11,12) haqida muhim va zarur maqolalar chop etdi. Adabiy tanqidga katta eʼtibor berdi. Uning xususiyatlarini belgilashga urindi. Boshqa adabiy janrlar bilan tenghuquqligi masalasini koʻtardi („Tanqid saralamoqdir“ - 1914, № 27). Millat shaʼnini oyoqosti qiluvchi fikrqarashlarga zarba berib, Turkiston xalqini oʻz nomi bilan atamoq lozimligini talab qilib chiqdi („Sart soʻzi majhuldur“ 1915, № 22,23,25,26).
Подписывайтесь!
#short #shortvideo #shortsfeed #shortsyoutube #shortsvideos #shortsyoutube