Рет қаралды 131,090
Бәріңізге Ассалаумағалейкум!
Трамптың көптен бері, «6-қаңтарда көрерміз» деп жүрген күні туды. Туып қана қойған жоқ, «тарихта есте қалатын күн» болып, өтіп кетті. Сол күні, екі палатаның бірлескен мәжілісі өтіп жатқан, Капитолий ғимаратына, Трамптың жақтастары басып кірді. Күздегі, көршіміз Қырғызстандағы жағдай сияқты. Сөйтіп Сенатты, ол жерден басқа жерге көшіруге тура келді.
Әлемдегі, ең үлкен қуатты ел; экономикалық жақтан, 2-ші дүние жүзілік соғыстан кейін, бірінші орыннан түспей келе жатқан ел; соның арқасында, әскери қуаты артып, номері 1-ші державаға айналған АҚШ елінде, осындай болады деп ешкімнің түсіне кірмеген. Күш - қаутына сенген, АҚШ, өзіне «демократия» деген ұранды алып, соңына еуропаның дамыған елдерін ертіп, әлемдік саясатта ықпалды болып келді. Басқа елдің ішкі ісіне араласып, сайлауына бақылаушы жіберіп, оның әділ жолмен өткен - өтпегеніне баға беретін, азулы ел, өзі міне, әлемге масқара болып, сайлауының соңғы шешіміне келе алмай жатыр.
AҚШ-тағы жағдайды, демократияның бір көрінісіне балап, «бұл дегенің қалыпты жағдай, демократия болмаса, бұлай болмас еді» деп жатса; енді бір сарапшылар, «әлемге күлкі болды, демократияның сиқы осындай ма, өзі осылай боққа малынып жатып, басқаларға қалай таза сайлау туралы ертегі айтады» деп қуана жазуда.
Мына жағдай, әсіресе, диктаторлық елдерге, майдай жақты. Аспаннан іздеп жүргені, жерден табылып, өздерінің бақылауындағы медиядар мен жалдамалы блогерлеріне, ӘЖ-де бұрқыратып, «АҚШ-тағы жағдайды жамандатып» жатыр. Өздері, «АҚШ-тың сынына ілігіп, бұл елде демократия жоқ, адам құқықтары тапталды. Саяси қарсыластарын қуғындады» деп, айыпталып, санкцияға ілігіп жүрген диктаторлардың, 6 қаңтар, президенттік билік барысындағы бір тыныш ұйықтаған күні-ау.
Обшым, АҚШ-та не болып жатыр, қандай жағдай орын алды, қазіргі ең соңғы мәлімет мынадай: полицейлер қазіргі кезде, вандалдарды Капитолий ғимаратынан тазартты, путч болмай қалды. Бір әйел адам қайтыс болып, бірнеше адам жарақаттанған. Қазіргі кезде, Трамптың «мемлекеттік төңкеріс жасамақ болған ниеті», одан сайын айқындала түсті. Бұл оқиғаның бәрі де АҚШ тарихында, «бірінші рет орын алып отырған» жағдай екен.
Біздегі жалданбалы жазғыштар мен блогерлер: бұның бәрі ойландыратын саяси процестер. Қырғызстанда да төңкеріс болды. Бұл мемлекет 15 жылдан бері, өз жолын таба алмай, басшыларын бірінен кейін бірін, қуып шығуда.
Қазақстанның өз даму жолы болады. Әлемдік тенденциялар мен ішкі қоғамдық сұранысты дөп басып, ушықтырмай алдын алатын тиісті саяси қадамдарды жасап отыру, біздің қолдан келеді. Қазір де жасалуда. Бұл жақсы үрдіс.
Сайлауға дейін праймериз өткізіп, жастарға маслихат пен Мәжіліске келу үшін квота бекітіп, ауыл әкімдерін сайлау тетіктерін енгізіп, мемлекет стратегиялық есеппен, дер кезінде, алдын алатын реформалар қадамын жасауда. Алдағы уақытта, аудан әкімдерін сайлау процесі де іске қосылуы мүмкін. Реформа оң нәтижесін берсе, ары қарай да кең көлемді саяси өзгерістер жалғасады. Солай болғаны да дұрыс! Біз парасатты, прагматикалық, сатылап өзгеретін эффективті жолды белсенді, жалғастыра береміз» деп, біздікілер таңертеңнен бері жарысып жазып жатыр.
Трамптың «әлі көресіңді көрсетемін» деп жүргені рас екен. Бірақ, оқиға дәл осындай «оборот алады» деп ешкім де ойламаған. Осыдан бірнеше күн бұрын ғана, бір топ бұрынғы Қорғаныс министрлері ашық хат жазып, армия мұндай істерге араласпайды дегенде, Трамптың армиясы да, «өз жағына тартқысы келгені» белгілі болды. Қалыпты жағдайда, Конгресс тез жиналып, Трампқа бірден импичмент жариялап, тұтқындауы тиіс болса, қазіргі жағдайда, олар «не істерін білмей сасқалақтап қалған» сияқты. Бұл процедура, әлі де болса жүзеге аса ма, әлде Трамп енді қалған, 12 күн постысында отыра ма, ол жағы белгісіз.
Мынадай жағдайдан кейін, «Байденді бекітуге қарсылық білдіреміз» деген, бірнеше республикалық Сенаторлар өз райларынан қайтып, Аризона штаты бойынша, Байденді бекітті. Енді бір сенатор, Хаули, ерегіскендей, Пенсильвания штаты бойынша, қарсылық білдіріп отыр. Соның салдарынан екі палата тағы да жеке-жеке дауыс беріп, кейін бірлескен отырыста шешімді толық бекітуі тиіс. Дегенмен де мұның бәрі, 7 қаңтар күні аяқталуы керек.
Мұның бәрі, Әміриканың беделіне, айтарлықтай нұқсан келтіріп отырған жағдай. Трамптың да кульминациялық моменті деуге болады. Ол ва-банкке кетті, енді түрмеден қашып құтыла алмайтындай болды деуге болады. Бірақ Әмірика қоғамы бұл қиындықты да қалыптасқан демократияның арқасында толық жеңіп шықты. Екі партия басқарып жүргенде жағдай мынадай, ал бір партия басқарғанда, мысалы нұротан, онда коррупция да, ұрлық та, бәрі де орын алып жататындығына таң қалуға болмағандай екен (дауысқа түсіп жатқан қалған партиялар да, қанша маскировка жасаса да, нұротан екені ешкімге де құпия емес).
Жалпы барлық диктаторларға тән жағдай ортақ: олар өлсе де креслоларынан айырылғысы жоқ. Лукашенко да, Путин де, Рахмон да, Трамп та.
Джордж Буш, Капитолииге жасалған шабуылға, "Банан елдерінде болатын әрекет" деп баға берді. толығырақ видеода...