"Αλησμονώ και χαίρομαι" - η "Χαονία" στην Μεγάλη Γιορτή Πολυφωνικού Τραγουδιού

"Αλησμονώ και χαίρομαι"
Ένα από τα πιο εμβληματικά ηπειρώτικα πολυφωνικά τραγούδια της ξενιτιάς, με τον τρόπο που τραγουδιέται στα Κτίσματα Πωγωνίου. Εδώ με το πολυφωνικό σύνολο "Χαονία", έτσι όπως το τραγούδησε στην Μεγάλη Γιορτή Πολυφωνικού Τραγουδιού που διοργάνωσε η "Άπειρος" στο πλαίσιο του Πολυφωνικού Καραβανιού, το Σάββατο 10 Ιουνίου 2017 στο Θέατρο Πέτρας.
Στην αρχή μνημονεύονται ο πατέρας του προλογιστή και παππούς του γυριστή Θεολόης Διώχνος και ο παππούς της κοπέλας που παίρνει το τραγούδι, Σωκράτης Τσιάβος. Ο πρώτος ηχογράφησε το τραγούδι, μαζί με άλλα, στο Κέντρο Έρευνας Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, μετά από πρόσκληση του Ακαδημαϊκού Λαογράφου Γεωργίου Μέγα, ο δεύτερος ήταν ο περίφημος πρωτοτραγουδιστής του Πολυφωνικού των Κτισμάτων.
Οι στίχοι που τραγουδιούνται:
Αλησμονώ και χαίρομαι, Θυμιούμαι και λυπιούμαι
θυμήθηκα την ξενιτιά και θέλω να πηγαίνω
Σήκω μανα μ' και ζύμωσε καθάριο παξιμάδι
Με πόνο βάνει το νερό με δάκρυα το ζυμώνει
και με πολύ παράπονο βάνει φωτιά στο φούρο
Άργησε φούρε να καείς κι εσύ φωμί να γένεις
για να περάσει ο κερατζής κι ο γιός μου ν' απομείνει"
Το τραγούδι έχει δισκογραφηθεί από το Πολυφωνικό των Κτισμάτων σε διαφορετικούς δεκαετίες και διαφορετικούς δίσκους ("Τραγούδια της Ηπείρου" (Σύλλογος προς διάδοσιν της ΕΘνικής Μουσικής), "Chants Polyphoniques et Musique d' Epire" (Ocora), "Πολυφωνικό της Ηπείρου" (Πάπιγκο/Λύρα), "Τραγούδια της Ξενιτιάς" της Δόμνας Σαμίου), έχει επίσης δισκογραφηθεί από άλλους ομίλους (πχ "Χαονία" στο "Ζωντανή ηχογράφηση στο Παλλάς 2001" της ¨Άπειρος") ενώ το συναντάμε σε σειρά συλλογών, σε έντυπη μορφή. Παραθέτουμε μια τέτοια παραλλαγή, όπως περιέχεται στο βιβλίο των Παναγιω΄τη Φωτίου, Νίκου Λύτη "Δημοτικά Τραγούδια Βορείου Ηπείρου":
ΑΛΗΣΜΟΝΩ ΚΑΙ ΧΑΙΡΟΜΑΙ
Αλησμονώ και χαίρομαι
θυμιούμαι και λυπιούμαι.
Θυμήθηκα την ξενιτιά
και θέλω να πηγαίνω.
Ξημέρωσε Παρασκευή,
ποτέ να μη ‘χε φέξει.
-Σήκου μάνα μ’ και ζύμωσε
καθάριο παξιμάδι.
Με πόνους βάνει το νερό
με δάκρυα το ζυμώνει
και με βαριαναστενάγματα
βάνει φωτιά στο φούρο.
-Άργησε φούρε μ’ να καείς
και ‘συ ψωμί να γίνεις,
για να περάσει ο κερατζής
κι ο γιος μου να απομείνει.
Κι ο κερατζής απέρασε
απ’ όξω από την πόρτα,
με τα’ άλογα τα κόκκινα
τα καλοσελωμένα.
-Άιντε, Κώστα να φύγουμε,
στην ξενιτιά να πάμε,
τι βγήκε ο αυγερινός,
τι βγήκε και η πούλια
Νύχτα σελώνουν τα άλογα,
νύχτα τα καλιγώνουν
και η καλή του τα ‘φεγγε
με δυο κεριά στα χέρια.
Γύρισε, την ελόγιαξε,
Τη βλέπει δακρυσμένη.
-Τ’ έχεις κόρη και θλίβεσαι
και βαριαναστενάζεις;
-Ώρα καλή σου, Κώστα μου,
κι έμενα που μ’ αφήνεις;
-Σ’ αφήνω με τη μάνα μου
και με τη αδερφή μου.
-Δεν θέλω με τη μάνα σου
και με την αδερφή σου,
εγώ θέλω τον ίσκιο σου,
‘γώ θέλω την πρεπιά σου.
Εκεί όπου θα πας εσύ
θα ‘ρθω κι εγώ κοντά σου.
-Εκεί οπού θα πάω ‘γω
γυναίκες δεν πηγαίνουν.
Κι ο Κώστας της της έφυγε
πολύ μακριά στα ξένα,
και η καλή του έμεινε
εκεί στο σπιτικό του.
Μέρα και νύχτα έκλαιγε,
τραβούσε τα μαλλιά της,
για το φυγιό του Κώστα της
και του καλού αντρός της.
Αυτή δεν ήθελε φλωριά,
δεν ήθελε ασήμια,
αυτ’ ήθελε τον άντρα της
καλόν της νοικοκύρη.
Φωτ. - Λύτ. 128
Να σημειωθεί ότι το τραγούδι τραγουδιέται και σε άλλες περιοχές, με παραλλαγές στη μελωδική γραμμή ή και τους ίδιους τους ρόλους - πχ στο Δολό Άνω Πωγωνίου δεν υπάρχει συνήθως προλόγισμα που, σύμφωνα με την επιτόπια έρευνά μας στα Κτίσματα, είναι ένα από τα νεότερα στοιχεία της ερμηνειας.
επιμέλεια: Αλέξανδρος Λαμπρίδης
Συλλογική ομάδα εργασίας Αρχείου Πολυφωνικού Τραγουδιού
Μεγάλη Γιορτή Πολυφωνικού Τραγουδιού
Σάββατο 10 Ιουνίου 2017, Θέατρο Πέτρας
διοργάνωση: "Άπειρος", Πολυφωνικό Καραβάνι
[e-mail], www.polyphonic.gr

[@chrisalex2701]

Αμέτρητα μπράβο σας!!!! Το νιώθετε αληθινά και μας το μεταφέρετε στην ψυχή μας!!!!

[@ανδροκλης.γκινος1982γκινος]

Όπου και να είμαστε ότι κι αν κάνουμε, το μυαλό και η ψυχή θα είναι πάντα στο χωριό.

[@ΣπυροςΤζολος-ξ7ψ]

Μπράβο παιδιά έτσι συγχαρητήρια και καλή δύναμη 🇬🇷🇬🇷🇬🇷💎💐

[@tasoszoulhs2063]

Τέλειο

[@ΑΝΔΡΕΑΣΚΟΥΤΑΣ]

Πολύ συγκινητικό φίλε μου, συγχαρητήρια στην χορευτική ομάδα. Τραγούδια που άφησαν εποχή. Εξέφραζαν τον καημό τους για την ξενιτιά και τη νοσταλγία για την πατρίδα!!😂❤😂

[@παντεληςνταβανελος]

ΑΔΕΡΦΙΑ"Αλησμονώ και χαίρομαι" -

[@Freideriki-jn5op]

Έχω ανατριχιάση