Antik Mezopotamya Uygarlığı

Рет қаралды 15,757

Жыл бұрын

Antik Mezopotamya Uygarlığı, Erken Sülaleler Dönemi’nde Sümer’de kent devletlerinde yönetimin ve bürokrasinin nasıl işlediği tam olarak bilinmemektedir. Yönetimle ilgili En, Ensi ve Lugal gibi unvanlar karşımıza çıkmaktadır. Ensi unvanı başlangıçta bağımsız yöneticileri tanımlamak için kullanılmaktaydı. Ensiler en yüksek yönetici, en yüksek rahip, en yüksek yargıç ve en yüksek komutandı. Akkad egemenliğinde merkezi krallık yönetimi görülür. Sargon ve Naram-Sin gibi güçlü krallar başkentten uzak bölgelere yağma seferleri yaparak topladıkları ganimetlerle başkentin ham madde ihtiyacını karşılamışlardır. Daha sonraları aynı yönetim tarzı ve yağma seferleri yapma geleneği Yeni Assur Devleti krallarında da görülmüştür. Naram-Sin, Agade’nin Kralı, Dört Bir Yanın Hükümdarı ve Evrenin Kralı gibi unvanları kullanmıştır. Antik Mezopotamya Uygarlığında Hukuk, Hukuk, toplum düzenini sağlayan ve devlet gücü ile güçlendirilmiş kuralların bütünüdür. Hukukun bu tanımı bize, insanların ancak toplum halinde yaşamaya başladıklarından ve en ilkel anlamı ile bir devlet kurduktan sonra ortaya çıktığını gösterir. Tarihi çağlardan önceki toplumlar, her türlü hukuki işlerini gelenek haline gelmiş kurallara göre yürütüyor olmalıydılar. Antik Mezopotamya Uygarlığında Din, Eski Mezopotamya dini, kayıtları bilinen en eski dindir. Mezopotamya’da çok tanrılı bir din anlayışı hakimdi. Sümerlerde her şehrin bir tanrısı vardı: Uruk’ta İnanna, Ur’da Nanna, Lagaş’ta Ningirsu, Nippur’da Enlil, Babil’de Marduk ve Assur’da Assur gibi. O şehirde yaşayan insanlar da tanrının hizmetkarları durumundaydılar. Devlet alanları genişledikçe başkentlerin tanrıları, devletin baştanrısı oluyordu. Tanrıların sayısını tam olarak saptamak mümkün değildir. 600 yeraltı ve 600 gök tanrısı olduğuna inanılmaktaydı. Bunlardan bazıları: An Gök tanrısı, Enki Su ve yeraltı tanrısı; Utu Güneş Tanrısı; İnanna Aşk ve bereket tanrıçası; Nanna Ay tanrısı ve Sami kökenli fırtına tanrısı Adad. Babil’in tanrısı Marduk yıldızları, burçları ve yılı saptayan tanrıdır; Dumuzi Doğa tanrısıdır. Antik Mezopotamya Uygarlığında Yazının Gelişimi, Uruk Dönemi’nin sonlarına doğru MÖ. 3200 yıllarında Uruk 4 tabakasında en erken yazılı belgeler ortaya çıkar. Bunlar resim şeklindeki işaretlerden oluşmaktadır. Yazıcı avuç içine sığabilecek bir kil tabletin üzerine kareler çizer ve anlatmak istediği şeyi resimlerle anlatmaya çalışırdı. Bu yüzden de erken kil tabletlerde çok fazla işaret bulunmaktaydı. Örneğin Uruk 4 tabakasından bir tablet üzerinde 1500’den fazla işaret bulunmaktaydı. Yazı yaygınlaştıkça giderek küçülmüş ve resim özelliğini kaybetmiş ve işaret kümeleri haline gelmiştir. Bu işaretlerde çiviye benzetildiği için bu yazıya çivi yazısı denilmiştir. Çivi işaretlerinin her biri bir sözcüğe değil, bir heceye karşılık geliyor, hecelerin yan yana yazılması ile de sözcükler oluşturuluyordu. Çivi yazısı, gelişimini M.Ö. 3. bin yılın ortalarına doğru tamamladı. İlk yazılan belgeler de Sümerce yazılmıştır. Mezopotamya’da yazının yaygınlaşması sonucunda yazıcı okulları açılmıştır. Okullar başlangıçta tapınaklarda bulunmaktaydı. Bu okullara Tablet Evi adı verilmekteydi. Okuma yazma öğrenmek isteyen öğrenciler okula gelirler ve kil parçaları üzerine aynı heceleri tekrar tekrar yazarak yazı yazmayı öğrenmeye çalışırlardı. Antik Mezopotamya Uygarlığında Edebiyat, Sümerler yazıya kavuştuktan sonra, hatıralarındaki bütün hikayeleri, masalları, gelenekleri, yazıya geçirmeye başlamışlardı. Sümerleri, Babilliler ve Asurlular izlemiş ve yazılı belge bırakma konusunda Sümerlerden aşağı kalmamışlardır. Sümerler birçok mitoslar, destanlar, ilahiler ve kasideleri manzum olarak yazmışlardı. Yazar Parrot, Yazının mucidi olan Sümerler, edebiyatın da yaratıcısı olmuşlardır. demiştir. Sümer edebiyatı günümüz edebiyatlarındaki sembolizm ve teşbih gibi sanatları binlerce sene evvel kullanmıştır. Antik Mezopotamya Uygarlığında Bilim ve Sanat, Eski Mezopotamyalılar, M.Ö. 2. bin yıldan itibaren çarpım cetvelleri, kare, karekök, küp, 2 ve 16 tabanlarında logaritma cetvelleri ile birinci ve ikinci dereceden denklemlerin çözümleri, çeşitli geometrik şekillerin alan ve hacim hesaplarını yapmışlardır. En erken metinlerde kullanılan sayı sistemleri ise altmış tabanlı sistemi içerirdi. 60’ın böleni çok olduğu için sistem, birçok hesaplamayı basitleştirmiştir. Bugün de zaman ve açı ölçümlerinde aynı sistem kullanılmaktadır. Antik Mezopotamya Uygarlığı belgeseli detaylı içerikleri ile yayında! İyi seyirler dilerim.
00:00 Antik Mezopotamya Uygarlığı
02:55 Antik Mezopotamya Uygarlığında Hukuk
06:59 Antik Mezopotamya Uygarlığında Din
09:49 Antik Mezopotamya Uygarlığında Yazının Gelişimi
13:10 Antik Mezopotamya Uygarlığında Edebiyat
15:48 Antik Mezopotamya Uygarlığında Bilim ve Sanat
"Private Reflection" Kevin MacLeod (incompetech.com)
Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License
creativecommons.org/licenses/by/4.0/
#antikmezopotamyauygarlığı #mezopotamya #tarih