Bediüzzaman: O Kendal şimdi cehennemin içinde böyle dönüyor. Menderes iyidir. Bayar…

ALİ RIZA ERTAŞ
1935 Van/Gürpınar doğumlu Ali Rıza Ertaş, 10 Eylül 2023 tarihinde Van’da vefat etmiştir.
Van Risale-i Nur hizmetkârlarından Celal Huyut ağabeyden bir telefon geldi. Telefonun öbür ucundan şöyle diyordu Celal Ağabey: “Ömer kardeş, Van’da Ertuşi aşireti reislerinden Ali Rıza Ertaş var. Kendisinin, babasıyla beraber Üstad’ımız Bediüzzaman Hazretlerine ziyareti olmuş. Önemli hatıraları var. Hatıraları kaydetseniz iyi olur.” Gittik Van’a…
Van’ın Şerefiye Mahallesindeyiz. Ali Rıza Ertaş bizi bahçesi duvarlarla çevrili tek katlı evinde kabul etti. Çok samimi ortamda uzunca bir sohbetimiz oldu. Konuşmalarımızı kamera ile kaydettik.
ERTUŞİ AŞİRETİNİN BAHSİ, RİSALE-İ NUR’UN MÜNAZARAT KİTABINDA GEÇİYOR
Ali Rıza Ertaş, Ertuşi aşiretinin bir kolu olan Gravi aşiretinin reisi/ağasıdır… Aldığımız bilgilere göre; Ertuşi (Ertoşî) en büyük Kürt konfederasyon aşiretidir. Ertuşi’ler Mendikan ve Hacîmendan adında iki kola ayrılmış 12 aşiretten müteşekkildir. Yoğunluk olarak Hakkâri, Van, Şırnak ve Kuzey Irak'ta yerleşiktirler. Ali Rıza Ertaş’ın ağalığını yaptığı Grawî aşireti bu 12 koldan birisidir.
Ertuş aşiretinin bahsi, Risale-i Nur’un Münazarat kitabında ve aynı ifadelerle Emirdağ Lâhikasında şöyle geçmektedir:
“Hürriyetin üçüncü senesinde aşairler arasında meşrutiyet-i meşruayı aşaire tam bildirmek ve kabul ettirmek için Ertuş aşairi içinde hususan Küdan ve Mamhuran'a verdiği ders ve 1329'da Matbaa-i Ebuzziya'da tab'edilen, kırkbir sene evvel tab' edilmiş fakat maatteessüf yirmi-otuz seneden beri arıyordum, bulamamıştım. Bu defa birisi bir nüsha bulup bana göndermiş. …” (Münazarat 102 ve Emirdağ Lâhikası 110)
BABAM BEDİÜZZAMAN’IN MEŞRU HÜRRİYETİ ANLATTIĞI ERTUŞ AŞİRETİNDENDİ
Ali Rıza Ağa(bey), aşiret ağası olan babası Ebubekir Ertaş ve ağabeyi Tayyar vefat ettikten sonra, bu Ağalık görevi üstlenmiş. Babası merhum Ebubekir Ağa ile dedesi Şakir Ağa Üstad’ımız Bediüzzaman Hazretlerinin Eski Said döneminin Van hayatı sırasında görüştüğü gönül dostlarından... Hatta şöyle dedi Ali Rıza Ertaş: “Babam ve bilhassa dedem Bediüzzaman’ın meşru hürriyeti anlatmak için ders verdiği Ertuş Aşireti mensuplarındandı. Fakat o zaman bu konunun önemini bilemediğimden ayrıntılı olarak dinlemedim kendilerinden.” 1925 Şeyh Said hadisesinden sonra Bediüzzaman’la beraber Ebubekir Ağa da sürgüne tabi tutulmuş, fakat o teslim olmamış… Ancak yıllar sonra gerçekleşen 1960 Sivas Kampı sürgününden yakasını kurtaramamış.
Ebubekir Ağa, ‘Seyda’ dediği Hz. Üstad’la irtibatını hiç ama hiç kesmemiş. Üç-dört senede bir ziyaretleri olmuş. Bir seferinde oğlu Ali Rıza’yı da götürmüş Seyda’ya. İşte okunacak hatıralar ağırlıklı olarak bu ziyaretin hikâyesidir. Ali Rıza Ertaş’ın tatlı bir şark şivesiyle anlattığı hatıralarını, olabildiğince aynen yazmaya çalıştım… Anlattıklarını kendisine tashih ettirdiğim Ali Rıza Ertuş’un hatıralarından, Hz. Üstad’ın meşrebinden ve günlük hayatından ince mesajlar çıkarmak mümkün...
ALİ RIZA ERTAŞ ANLATIYOR:
1935 senesinde Van ilinin Gürpınar ilçesinin Topyıldız köyünde doğdum. Köyümün eski adı Mervane’dir, şimdi eski ismini geri verdiler. 1885 doğumlu babam Ebubekir Ertaş Gravi Aşireti ağasıydı. 1964 senesinde babamın vefatından sonra Tayyar ağabeyim yerini tuttu, o aşiret reisi oldu. 1984’de o da vefat etti, aşiret reisliği bana geçti. Şu anda aşiret reisiyim. Benim köyüm var. Köy, Şırnak hududundadır. Orada geniş bir arazimiz var. Aşiret reisi ne iş yapar diye soruyorsun; ‘Aşiret reisi aşiretin başındadır. Aşiretin ne işi, ne noksanı, ne sıkıntısı olursa aşiret ağasına gelir’. Aşiretimiz Gürpınar’da, Çatak’ta, Van merkezde, Hakkâri’de, Beytüşşebap’tadır. Çok geniş bir aşiretimiz vardır. 1978 yılında Van merkeze taşındım. Aşiret reisliğimin yanında Van’da üç dönem il genel meclisi üyesi oldum.
ŞEYH SAİD HADİSESİNDE SEYDA GİBİ BABAMI DA SÜRGÜNE TABİ TUTTULAR
Babam Ebubekir Ertaş ve amcam Lezgin Ağa, Seyda Bediüzzaman Van’da kalırken görüşüyorlardı. Seyda oradan tanıyordu babamı. Malum 1926’ya kadar Seyda Van’da idi…
Şeyh Said hadisesinden altı ay sonra tıpkı Seyda Bediüzzaman gibi babamı, amcam Lezgin Ağayı ve diğer ağaları sürgüne tabi tuttular. Bir kısmını gönderdiler, bir kısmı teslim olmadı. Babam ve amcam bunu kabul etmedi, teslim olmadılar; Irak’a gittiler, Irak kabul etmedi. O zaman İngilizler vardı Irak’ta. Onlar babamların silahlarını isteyince: “Biz Müslüman hükümetlere vermemişiz silahları, siz gâvurlara mı verelim” demişler, oradan geri geldiler. Amcam teslim oldu. Babam İran’a İsmail Simko Ağanın yanına gitti. Simko Ağa, İran’da Kürtlerin ağasıydı, reisiydi. Irak’taki Barzani neyse onun gibi yani… Babam 1931 senesinde tekrar geri döndü, 22 Mart 1964 tarihinde köyümüz Topyıldız’da vefat etti. Mezarı orada. Vefat ettiğinde 77 yaşındaydı.
Ali Rıza Ertaş’ın kıymetli hatıralarının tamamı, Ağabeyler Anlatıyor cilt-8 kitabından okunabilir.