Закон, што апярэдзіў свой час. Да 435-годдзя Трэцяга статуту ВКЛ / Вусы Скарыны

Чаму беларусы такія законапаслухмяныя? Сакрэт у адным з найвядомейшых кодэксаў законаў свету, прынятым 435 гадоў таму - Статуце Вялікага Княства Літоўскага 1588 года. Як і ў якіх абставінах Трэці статут ВКЛ быў створаны і ў чым яго значэнне?
Глядзіце ў новым выданні праграмы "Вусы Скарыны" з Цімохам Акудовічам (і катамі):
00:00 Што беларусы ўмеюць лепш за ўсё?
00:30 Беларусы вельмі любяць законы
01:55 Першы статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 года. Альбрэхт Гаштольд і Францішак Скарына
03:07 Другі статут Вялікага Княства Літоўскага 1566 года
03:57 Люблінская ўнія 1569 года і Рэч Паспалітая
04:45 Спусташальная Лівонская вайна і канцлер ВКЛ Яўстафій Валовіч
05:25 Леў Сапега - галоўны рухавік напісання Трэцяга статуту ВКЛ
07:33 Праблема зацверджання Трэцяга статуту Вялікага Княства Літоўскага
09:16 Сын Івана Грознага Фёдар Іванавіч мог бы стаць каралём Рэчы Паспалітае
12:00 Польшча на мяжы грамадзянскай вайны
13:10 Стаўка на Жыгімонта Вазу
14:20 28 студзеня 1588 года - дата прыняцця Трэцяга статуту ВКЛ
15:30 Што новага і перадавога было ў Трэцім статуце ВКЛ і пры чым тут старабеларуская мова?
Калаж з фота: Белсат; Wikimedia Commons
Дасылайце нам відэа ў чат-бот - t.me/belsatbot
Старонка БЕЛСАТ - belsat.eu/
Старонка ВОТ ТАК - vot-tak.tv
iOS - apple.co/3u1TieJ
Android - bit.ly/3eWIZo3
Ва ўсіх пытаннях - [e-mail]
Падпішыся на нашыя каналы:
БЕЛСАТ NEWS - bit.ly/3pVaAvo
ВОТ ТАК - bit.ly/3eW1R5G
БЕЛСАТ LIFE - bit.ly/3t2IgsX
ЖЭСТАЧАЙШЫЙ МУЛЬТ - bit.ly/3zpLwQr
БЕЛСАТ NOW - bit.ly/3FZk1iU
БЕЛСАТ HISTORY - bit.ly/3qHZOaU
БЕЛСАТ MUSIC - bit.ly/3yixU8D
BIEŁSAT PL - bit.ly/3eQXR6F
BELSAT ENGLISH - bit.ly/3HAG2F9
БЕЛСАТ DOC - bit.ly/3EVNMje
ВОТ ТАК NOW - bit.ly/3HHsSGH
БЕЛСАТ SHORTS - bit.ly/3pYpq4u
ВОТ ТАК SHORTS - bit.ly/3zqRfWa
Далучыся да нас у сацыяльных сетках:
Па-беларуску:
Instagram - bit.ly/2RiZjGV
Facebook - bit.ly/3bAskV8
Vkontakte - bit.ly/2S4mTqC
Twitter - bit.ly/3ynMD1V
Odnoklassniki - bit.ly/3fw20Nr
Telegram - bit.ly/3tVgb3K
TikTok - bit.ly/3eXPze5
По-русски:
Telegram - bit.ly/3QdJYje
Instagram - bit.ly/3DX658N
Facebook - bit.ly/3nbLXIY
Vkontakte - bit.ly/38V5Mg9
Twitter - bit.ly/3uXZRjZ
Po polsku:
Instagram - bit.ly/3oq9QvU
Facebook - bit.ly/3mup83Y
Twitter - bit.ly/3oqprM5
In english:
Twitter - bit.ly/3fub0Ta
#вкл #закон #гісторыя

[@belsat_history]

Падпішыся на канал, каб быць у курсе! goo.gl/cfiYTj 00:00 Што беларусы ўмеюць лепш за ўсё? 00:30 Беларусы вельмі любяць законы 01:55 Першы статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 года. Альбрэхт Гаштольд і Францішак Скарына 03:07 Другі статут Вялікага Княства Літоўскага 1566 года 03:57 Люблінская ўнія 1569 года і Рэч Паспалітая 04:45 Спусташальная Лівонская вайна і канцлер ВКЛ Яўстафій Валовіч 05:25 Леў Сапега - галоўны рухавік напісання Трэцяга статуту ВКЛ 07:33 Праблема зацверджання Трэцяга статуту Вялікага Княства Літоўскага 09:16 Сын Івана Грознага Фёдар Іванавіч мог бы стаць каралём Рэчы Паспалітае 12:00 Польшча на мяжы грамадзянскай вайны 13:10 Стаўка на Жыгімонта Вазу 14:20 28 студзеня 1588 года - дата прыняцця Трэцяга статуту ВКЛ 15:30 Што новага і перадавога было ў Трэцім статуце ВКЛ і пры чым тут старабеларуская мова?

[@user-ec9fx4bn4e]

Статут Вялікага княства Літоўскага нашмат больш дэмакратычны за цяперашнюю канстытуцыю Беларусі

[@rangelover8095]

Зате,в білорусів найкращі у світі коти -русофоби 👍 Панове,тисну ваші лапки)! Вітання з Галичини ✌️!!!

[@cymus1]

Такога кампліменту нам яшчэ не рабілі, але дзякуй вялікі)

[@rangelover8095]

@@cymus1 прошу дуже)))!

[@borysbulat5444]

Вось яно адкуль, нашая гэтая законапаслухмянасць! Дзякуй вялікі за праграму! Вельмі цікава і пазнавальна!👍

[@cymus1]

Дзякуй!

[@alenazabenka530]

Парадаваў, як заўсёды, паважаны Цімох. Маючы такую гісторыю і жыць, як апошнія маскалі... Ніводная эўрапейская дзяржава на таго часу нават і блізка не мала нічого падобнага! Ні Францыя, ні Англія, ні Гішпанія... Абсалютныя манархіі. "За державу обидно". Дзякуй вялікі. Чакаем працяг...

[@herrk3898]

Вялікі дзякуй! Статут сапраўды цудоўны І вось думаеш, і людзі былі такія годныя, і законы такія цудоўныя, а аказаліся мы там дзе аказаліся( Слушна яшчэ заўважана, тыя нашы рысы, якія быццам ня вельмі станоўчыя, вельмі нават добрыя, калі глядзець з другога боку

[@cymus1]

Так, заўсёды варта глядзець з розных бакоў)

[@Zhyvye_Byelarus]

_Як ведаць, можа калі Леў карпеў над Статутам людзі яму казалі, што гэта марная справа, што ён не будзе мець моцы і г.д. А чалавек незважаючы на перашкоды працаваў і ўрэшце стварыў дасканалы, узорны закон, якім мы можам ганарыцца праз сотні гадоў. Стварыў і зацвердзіў. Супермісія Льва Сапегі выканана шэдэўральна! За што яму мая ўдзячнасць і пашана._

[@hanna1116]

Гэта павінен ведаць кожны беларус і ганарыцца сваёй гісторыяй, сваімі продкамі! Дзякуй і аўтарам перадачы, вялікую робіце працу, асветніцкую!

[@cymus1]

Дзякуй!

[@litvin-1.4.8.8]

Вялікі дзякуй за вельмі цікавую інфармацыю пра нашы старадаўнія статуты

[@user-sm8sj4ht2i]

Як цікава і сучасна зроблена перадача! Шчыры дзякуй за падыход!:)

[@cymus1]

Дзякуй)

[@nadyabovdey6865]

Як заужды цудоуна и пазнавальна! Дзякую за працу. Чакаю новага выпуску!

[@cymus1]

Дзякуй!

[@danielcooper7718]

Дзякуй за такое добрае відэа. Я спадзяюся, што мы ўбачым дэмакратычныя змены ў Беларусі пасля 2025 года і адраджэнне добрых традыцый і вяршэнства закона пасля падзення дыктатара. #Statute #GDL #LawAndOrder #RuleOfLaw ❤🤍❤

[@cymus1]

І мы спадзяемся!

[@danielcooper7718]

@@cymus1 Безумоўна, мы ўбачым адраджэнне Беларусі і традыцый ВКЛ у бліжэйшай будучыні, праз некалькі гадоў, як я ўжо казаў у папярэднім паведамленні, пасля 2025 года. Беларусь павінна вярнуцца ў цывілізаваную Еўропу, якой яна была ў сярэднявеччы, у часы Магдэбургскага права і Ганзы, а пазней як магутнае ВКЛ, асабліва з зацвярджэннем 3-га Статута Жыгімонтам ІІІ Вазай (як сказана ў гэтым відэа), і многае іншае. Было б добра, калі б вы знялі відэа па сваім артыкуле «Рэформа горада» - праект канцлера ВКЛ Яўхіма Храптовіча на Чатырохгадовым сойме 1788-1792 гг. #MagdeburgRights #MagdeburgerRecht; #Statute #GDL #LawAndOrder #TheRuleOfLaw ❤🤍 ❤

[@sadman9999]

Да тых законаў павага будзе, у якіх ёсць павага да чалавека.

[@NBKiRS]

Вялікі дзякуй за цікавую перадачу! Дарэчы, і дыпламатычнасць, - схільнасць вырашаць праблемы ўласнай кемлівасцю, а не ўступаць адкрытыя канфлікты, - гэта бадай таксама адна з рысаў нашага нацыянальнага характару.

[@cymus1]

Так і ёсць!

[@GelezkaFC]

Вельмі крутыя хады ад Сапегі. Не хапае, канешне, цяпер чалавека з магчмасцью бачыць сітуацыю на стратегічным і тактычным узроўні.

[@cymus1]

Гэта так, амбітных і разумных людзей цяпер не стае.

[@adamcus]

У літвінаў быў закон "рокашу". Рокаш - права шляхты на бунт, супраць караля, калі па іх меркаванню, ён парушыў закон ды іх правы. Гэтае было 500 год таму! Сёння, у 2023 годзе, нашае грамадства цалкам дыградавала. Мы, не маем ні правоў, ні права на абарону сваіх правоў. Чаму? Таму, што вы, бедарусы, адракліся ад свайго ўласнага імя, ад сваёй гістарычнай спадчыны, ад Літвы. Каб людзьмі звацца, ды быць гаспадарамі ў сваёй дзяржаве, патрэбна звацца літвінамі! Але, манкуртам, бракуе розуму гэтае ўсвядоміць. Таму сёння, вы бедарусы, маеце тое, чаго вартыя.

[@alaksiejstankievicx]

А Чаропка прыводзіў ва "Ўладарах Вялікага Княства" амаль кінематаграфічную версію, што Сапега за кошт арганізаванай ім коннай эстафеты на крыху раней за Жыгімонта ведаў вынік бітвы, і таму і пайшоў менавіта да Вазы за зацвярджэннем, бо ведаў, што той ужо перамог. Ці мела месца нешта падобнае насамрэч? Калі так, то з якіх крыніц мы гэта ведаем? І дзякуй як заўжды за файны выпуск! Штораз цешуся!

[@cymus1]

Так, ёсць такая версія. І крыніц вакол той падзеі досыць шмат, таму можа і праўда. Але па-шчырасці проста не было магчымасці разблытваць крыніцы, таму падалі дакладна вядомыя элементы сюжэта)

[@tanjanicoliczeva3922]

Во, ужо тады інфармацыя вырашала ўсё - хто ёй валодае, той і на кані.)

[@Anfibiys]

я заўжды цікава і пазнавальна! дзякуй за працу.

[@cymus1]

Дзякуй!

[@Restylegraphic]

Вельмі цікава і пазнавальна!

[@cymus1]

Дзякуй!

[@Natallia.K.]

Дзякуй за выпуск, спадарства! І каты, як заўседы, цудоўная!

[@cymus1]

Дзякуй!

[@MM-zd9su]

дзякуй! Залікова!👍👌

[@cymus1]

Дзякуй)

[@VialikajeKniastvaLitouskaje]

Вялікі дзякуй за вельмі цікавую інфармацыю пра трэці статут Вялікага Княства Літоўскага

[@kai3341]

Дзякуй за вашу працу. Вельмі цікава і пазнавальна

[@cymus1]

Дзякуй!

[@DavidGarrick1515]

Заезжали с супругой в Ружанский дворец, точнее что от него осталось . Жалею, что не было налички заплатить мальчишкам за экскурсию по подвалам . Площадь внутреннего участка впечатляет ! Заезжали ещё к домику , где народився Костюшка . Какой то дворец на против тогда реставрировался ! Как картофельный фюрер канет в лету , обязательно поеду в турпоездку в Гродно !

[@cymus1]

У Горадні добра! Вельмі варта даехаць!

[@DavidGarrick1515]

@@cymus1 мои прадеды родом оттуда Прадеда звали Каземир , Кузьма при советах

[@staroederevo]

Прапусціў гэты эпізод, а сёння яго ў каментах да майго новага відэа параілі. Дзякуй вялікі за гэтую гісторыю.

[@cymus1]

Дзякуй, Мікіта!

[@Litvin_BLR]

Усё цалкам дакладна распавялі пра наш статут, дзякуй за цікавы выпуск

[@libertussemper9207]

Дзякуй за веды. Дзякуй за цудоўную і цікавую форму. Дзякуй за катоў!

[@cymus1]

Дзякуй!

[@user-km3ko1we7w]

памяркоўнасць гэта давер да жыцця, як ў коцікаў

[@user-kd2dk3uv7h]

Заўжды кажу, што нам ёсць кім і чым ганарыцца.

[@cymus1]

Ганарыцца-ганарыцца, але і прыглядацца)

[@dashabezina2141]

Найлепшы канал пра гісторыю!!! Дзякуй вялікі

[@cymus1]

Дзякуй)

[@OlgaSl]

Дзякуй, было дужа цікава і пазнавальна! Не спыняйцеся!

[@user-vg8sf7ng3m]

Дык вось ты які "паўночны алень". Я заўседы казала, што беларусам пастухоў не трэба, патрэбны толькі чалавечыя законы.)

[@user-sg1yi9di4v]

Когда-то Изотович сравнивал нашего многоговорящего с Л.Сапегой...Один Сапегой так и не стал,а другой через многие года покинул кресло гл.редактора по состоянию здоровья. Лишнее подтверждение,что на вранье ни-ич-чего не зиждется долго. Тимофей,очередной Респект!

[@user-xj4sy7ch4k]

Дзякуй, вельмі цікава было паслухаць і паглядзець гэты выпуск пра нашы літоўскія статуты

[@JanKavalevsky]

🤗🤗🤗 цярпець

[@jacktwain5077]

Маю у кнігоўні уласнай разам з Бібліей Статут 1588так званы Статут Сапегі-Войны.Як цяжка на душы прачытваю ачарадны раздел.Разумныя людзі-продкі нашы былі.Заклалі нам падмурак права на яком вырас і цяперашні наш народ у аснаўной масе не пашкоджаны маскалём з падпарадкаваньнем права у генах.Дадам што да сёй пары Сарбона сіместр вывучае наша права.

[@user-og2fc2et6s]

Спасибо. Передача очень крутая.

[@cymus1]

Дзякуй вялікі!

[@Ve4ar]

Дзякуй за працу! Жыве Беларусь!✌

[@libertussemper9207]

Сапега неверагодны. І наогул, і ў вашым відэа 👍

[@cymus1]

Цалкам згодныя!

[@user-qk1fo2ji4r]

Узяць Статут за аснову новай Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь!!

[@Zhyvye_Byelarus]

Сучасныя законы ў дэмакратычных краінах, я думаю, больш гуманныя. Верагодна, Статут 1588 быў прарыўным для таго часу, але для нашага ён няпоўны і не адпавядае цяперашнім стандартам. Нам варта памятаць пра Статут і ганарыцца яго стваральнікамі, але пры гэтым кіравацца здабыткамі новага часу.

[@user-qk1fo2ji4r]

@@Zhyvye_Byelarus згодная, што часы іншыя, чалавецтва ідзе наперад, але рымскае права да гэтай пары аснова юрыспрудэнцыі...

[@user-kw2fe7rv5c]

Оgо... такі прарыўны статут нават і на сённяшні час. Шкода што краіна #іногда не да законов#

[@cymus1]

Ну зараз пэўне быў бы не зусім актуальны). Але для таго часу дакладна прарыўны)

[@ndrei1761]

Дзякуй

[@ninapalutskaya3665]

Зону с задавальненнем поглядзела вашу перадачу. Усе на "выдатна". I мест, i форма.

[@cymus1]

Дзякуй!

[@sadman9999]

Чалавечыя законы - гэта, нажаль, не непахісныя дасканалыя законы прыроды. У чалавечых законах сіла ёсць, розуму не трэба. Вярчу-кручу, што хочу, тое і пішу. Няма зараз павагі да законаў.

[@cymus1]

Сэнс законаў у тым, што яны сілу выроўніваюць іншай сілай

[@S.paW.n]

Спасибо, что держите марку, шикарны, как всегда.

[@cymus1]

Дзякуй)

[@user-ou4wh3bs6v]

👍👍👍

[@JanKavalevsky]

Пытанне,ці ёсць с пункту гледжання гісторыі нормаў і права пераемнасць статута ад рускай праўды. Або там больш ад польскіх законаў?

[@cymus1]

Вельмі цяжка цяпер памераць - якой традыцыі там больш. Але дакладна тое, што ў Статусе значны ўплыў і рускай і еўрапейскай юрыдычнай культуры

[@user-ec9fx4bn4e]

Калі б статуты ВКЛ пісаліся бы на аснове рускай праўды, то ВКЛ нічым бы не адрознівалася ад Масковіі

[@halinabitel5478]

Злавіць плотку зa лытку... ну sori. 😁 Хіба што катам паспрабаваць у перапынках паміж хакеем.

[@user-kw2fe7rv5c]

Каб маі урокі Гісторыі вяліся так як ты вядзешь,я б сядзіба і сядзела на уроках.Нажаль толькі зараз з табою падцягваю веды пра сваю гісторыю .

[@cymus1]

Ніколі ня позна)

[@user-kw2fe7rv5c]

А кошкі хто беларусы ці літвіны? Уж больна зацікаўленыя .. і яшчэ ,я падпісана і званочак ,але прыходзіцца шукаць механічным шляхам ..

[@cymus1]

Не прызнаюцца

[@libertussemper9207]

"У той момант калі нервы караля былі расшатаны" 1588г.

[@GDnoob1569]

А где же передача про Гаштольда?

[@cymus1]

Пра Гаштольдаў мы крыху распавядаем у перадачы пра Барбару Радзівіл

[@PrauDAR]

Дзякуй. Вельмі цікава. Але каты тут непатрэбныя.

[@cymus1]

Выгнаць не можам)

[@DonCossackRu]

Трус-белорус. Тутейшие, опять же.

[@adamcus]

Маеце рацыю. Але я ўпэўнены, што памяць аб літвінскім боту, у крыві маскалей 🤣

[@janvovk9275]

Помні маскавіт літвінскі бот на тваім карку.

[@user-zq2cu3wp3s]

Больш тебе скажу казак:- Трус - беларус на вайну сабрауся як убачыу кулямет зразу абасрауся. Ну, а ты абасрауся сидя за границей, беглец несчастный, но Ванька Горбунов знает где ты и поставит тебя в строй, не секрет - кулак у Ваньки работает.

[@DonCossackRu]

Основополагающими источниками права Статута 1529 года являлись Русская Правда и Судебник 1468 года.

[@adamcus]

Руськая праўда. Не блытайце. Руськая - гэтае не руССкае. Летува не Літва. Іран не Ірак.

[@DonCossackRu]

@@adamcus русская это русская, а как там деревенщина коверкает, кому какое дело?

[@adamcus]

@@DonCossackRu ты, калгаснік, зусім тупы?🤣 руССкая, гэтае не руськая. Для цябе адна літара не мае ніякага сэнсу? Ты, чухонец, мо стУл ды стОл, Іран і Ірак блытаешь? Ахаха 🤣

[@janvovk9275]

Руська Правда... Русь гэта Украіна.

[@adamcus]

@@janvovk9275 Русь, пайшла з Прусіі, ды з Нёману, вусце якога ў старажытнасці звалася Руса. Ну, а потым, як нашыя князі сталі валадарыць у Кіеву ды Львову, гэтыя землі таксама сталі звацца Русью, але першапачаткова гэтае тычылася толькі Галіцыі. А Украіна, ускраіна па нашаму, стала дзяржаваю толькі ў 1991 годзе.

[@user-nz2yx8kd3y]

Но менее демократичный чем Новгородское вече.