БОБУРНИНГ ЎН САККИЗИНЧИ ФАРЗАНДИ ТОПИЛДИ

БОБУРНИНГ ЎН САККИЗИНЧИ ФАРЗАНДИ АНИҚЛАНДИ
Жозибадор шахс (дилбар эмас, Ж. Нерунинг attractive cўзи нотўғри таржима қилинган) Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти ва фаолияти беш асрдан бери жуда қизиқиш билан ўрганилади. Бу улуғ шахснинг шахсий ҳаёти ниҳоятда қизиқ. Бир неча йил илгари вилоятлардан биридаги коллежлардан бирида студентлар билан учрашувда мен Бобурнинг шахсий ҳаёти ҳақида бир гапирар эканман бир қиз шартта ўрнидан туриб “Нега Бобурни хотинбоз деяпсиз?” деган эди. Кўриниб турибдики, болаларимиз Бобурни қанча яхши кўрадилар.
Бобур подшоҳнинг аҳли ҳарами ва фарзандлари ҳақида энг тўғри маълумотларни малика Гулбадан бегимнинг “Ҳумоюннома” асаридан оламиз. Гарчи маълумотлар “Бобурнома” ва уни кўчирган мусаввади авроқ (хаттот, варақни қораловчи), Хондамирнинг “Ҳабиб ус Сияр”, Муҳаммад Ҳайдарнинг “Тарихи Рашидий” Жавҳар Офтобачининг “Тазкират ул-Воқеот” каби қўлёзма асарларда ҳам берилган, аммо гулбадан бегим Бобурнинг қизи сифатида кенг маълумот беради.
Гулбадан бегим ўз асарида отаси Бобур подшоҳнинг ўн саккизта фарзанди бўлганини ёзади ва ўн еттитасини санаб ўтган.
1. Ойша Султон бегимдан Самарқандда туғилган Фахриннисо бегим; Бу қиз қирқи чиқмай вафот этган.
2. Моҳим бегимдан Ҳумоюн подшоҳ, Борбўл мирзо, Меҳрижаҳон бегим, Эшон Давлат бегим, Форуқ мирзо;
3. Маъсума Султон бегимдан бир қиз, туғиш пайти вафот этган ва қизига онасининг исми қўйилган; Бу ҳақда канилимизда БОБУРНИНГ УНУТИЛГАН ҚИЗИ номли чиқишимиз бор.
4. Гулрух бегимдан - Комрон мирзо, Аскарий мирзо, Шоҳрух мирзо, Гулъизор бегим;
5. Дилдор бегимдан Гулранг бегим, Гулчеҳра бегим, Ҳиндол мирзо, Гулбадан бегим ва Олур мирзо.
Кўриб турибсизки, малика Гулбадан бегим ўн еттита фарзандни санаб ўтган. Ўнта ўғил ва еттита қиз. “Ҳумоюннома” ни бошқа тилларга таржима қилган олимлар ҳам шу чалкашликларга эътибор қаратганлар. Аннета Бевериж хоним Гулбадан бегим китобни ёши анча ўтиб қолганида ёзгани ва бундай хатолар шу сабаб деб ҳам изоҳ берган. Аммо...
Академик Абдулла Аъзам бир вақтлар бир гапй айтган эди - “Бобурнома” нинг ҳар бир сатри ва ҳар бир сўзда ҳатто сир мавжуд!
“Бобурнома” нинг ҳижрий тўққиз юз йигирма бешинчи (милодий 1519) йил (афсуски, 2002 йилдаги нашрда 914 деб хато беришган) 220 а қўлёзма варақда, шундай сатрлар бор: “Бу сўзнинг тафсили будурким, чун анинг била туққонлардин ул замонғача бир ўғулким бор эди андин кичик, ўзга боридан улуғ, яна уч қиз - бири Меҳржон, яна иккиси кичикликда турмадилар”.
Юқоридаги гапни диққат билан ўқиш талаб этилади. “Бобурнома”да шундай гаплар борки, эга-кесимни топиш ва уларни таҳлил қилиш мураккаблашиб ҳам кетади. Аслида бу жойда аввало гап Моҳим бегимнинг ҳарбий сафарда юрган эрига хат ёзиб, ҳомиладор кундоши Дилдор бегимнинг туғилажак фарзандини ўз тарбиясига олиш илтимоси билан боғлиқ. Моҳим бегимнинг Ҳумоюндан бошқа фарзандлари ёшлигида вафот этган.
Бобур 1519 йил воқеларини баён этаётганига эътибор қаратамиз ва таҳилга ўтайлик.
Юқоридаги гапда анинг деганда Ҳумоюн назарда тутилмоқда.
Андин кичик ва боридан улуғ, ... - бу иборада эса Ҳумоюндан кичик ва бошқа боридан катта, яъни Борбўл мирзо назарда тутилмоқда. ...
Уч қиз - бири Меҳржон, яна иккиси ...- деб учта қизни назарда тумоқда.
Демак Моҳим бегим Ҳумоюн ва Борбўл мирзодан бошқа уч қиз туққан. Бу қизларнинг бирининг исми Меҳржон, яна бири “Ҳумоюннома” да келтирилган Эшон Давлат бегим. Учинчиси эса исми ноаниқ. Эҳтимол исм қўйишга ҳам улгурмай вафот этган.
Моҳим бегимнинг сўнгги фарзанди Форуқ мирзо эса Бобур 1525 йил ноябрь ойида Ҳиндистонга кетганидан сўнг туғилган ва вафот этган. Бу фарзандини Бобур кўрмаган. Шундай қилиб Моҳим бегим бешта эмас, олтита фарзанд туққанини билиб оламиз ва Бобурнинг фарзандлари сони ўн саккизта экани, Гулбадан бегим эса хато қилмаганига ишонч ҳосил қиламиз.
Ботир ЙЎЛДОШЕВ.

[@user-tu9vh1ez7e]

Омад!

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат

[@user-jk6jh9fi2y]

Рахмат сог саломат булинг Ишларизга омад

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат.

[@СафаралиКулматов-г3е]

Домулло Рахмат сизга иложи булса дурманлар хакида малумот бериб утсангиз

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат. Дўрмонлар масаласида этнографлар фикри ва маълумотлари қимматли бўлади.

[@NodiraAbdunabiyeva-tu3wb]

Катта рахмат

[@botiryuldashev8237]

Саломат бўлинг.

[@SiYu-wj5gy]

Козок олимлари бутун бошли турк салномаларни узлартники килиб олишябди.Мен Ютуб кана лини куриб Борман бизни олимлар нега жим.Бунака кетаверса Бобомиз Амир Темирни хам узлартники килиб олишади.

[@botiryuldashev8237]

Мен бу ҳақда аллақачон айтган эдим. Амир Темурни Қлзоғистонда туғилган ва кейин Шаҳрисабзга олиб кетилган деган китоб салкам эллик йил олдин ёзилган! kzbin.info/www/bejne/o5jYinygmZeXjbs

[@КаххоржонИсаков]

Саломат булинг домла.

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат.

[@timurtimurov-pe1kb]

Домла ассалому алайкум. Бобурноманинг йуколган кисмлари хакида бирор янгиликлар борми сизда ?

[@user-tu9vh1ez7e]

Устоз сиз кўп хатоларни тўғирлаб, замонавий ўзбек тилида китоб чоп этасиз насиб қилса. Маслаҳат бор эди.

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат. Ҳар бир маслаҳат ва маълумот мен учун жуда муҳим. Фикрингиз ва маслаҳатларингизни аямангизлар.

[@botiryuldashev8237]

Маслаҳатингизни кутамиз. Агар алоқа воситаси бўлса, мен ўзим чиқардим.

[@ДостонБойчаев]

Asalomu alaykom domla Boburning Buxorada va Xojandagi Avlodlari xaqida gapirib òtsangiz iltimos

[@botiryuldashev8237]

Зайниддин Мавлонов ҳақида каналимизда бор. Аммо Хўжанд мен учун ҳам қизиқ.

[@ДостонБойчаев]

Asalomu alaykom Domla Boburning buxorada va xojanda avlodlari bor òsha xaqida xam aytip òtsangiz iltimos

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат. Агар бирон алоқа имкони бўлса ёрдам беринг. Тошкентда Зайниддин Мавлонов бор. Аммо исбот зарур...

[@mashkhura28_]

Hurmatli Ustoz Rahmat katta!

[@botiryuldashev8237]

сАЛОМАТ БЎЛИНГ.

[@восток-ы7л]

👍

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат.

[@SiYu-wj5gy]

Устоз сиз тарихчи олим сифатда козок олимлари интернета уз мил лати тарихини кандай улуглашябди венгерлар скифлар сарматлар хазарларни хаттоки корохоний ва эфталитларни.мамлюкларни Козок миллатни вакидлари деб бизани тарихдаги жойимизни олиб куйишябди нега бизни олим Лар Ютуб еки бока каналарда жим еки хакикатдан хам тарихи жизни яхши билмаймизи.

[@botiryuldashev8237]

Аввало бизда яхши манба ўқийдиган олимлар борми?

[@botiryuldashev8237]

kzbin.info/www/bejne/o5jYinygmZeXjbs

[@QurbonovQuchqor-gt7mj]

Бизи хозирги ОЛИМлар укишни,урганишни тухтатган.

[@AbdulazizKarahan]

Qwerty

[@botiryuldashev8237]

Раҳмат.