Cała prawda o poduszce finansowej, czyli jak ułatwić sobie inwestowanie

[@patryktyrtania8192]

Widzę potencjał do inwestycyjnego "sparingu" z Marcinem Iwuciem :)

[@Inwestomat]

Temat chyba zbyt wąski i zbyt zależny od preferencji by się "sparringować".

[@raffallo]

FIN MMA

[@krzysiugejming]

Świetny podcast, daje do myślenia. Dzięki!

[@Inwestomat]

Cieszę się, dzięki!

[@lukasz1902]

Kapitalny odcinek, mam nadzieję, że dzięki niemu dodam kilka dodatkowych procent rocznie do portfela. Świetne! ...a niby takie proste

[@Inwestomat]

Dzięki! No właśnie o upraszczanie sobie życia tutaj chodzi.

[@AxisError]

Kurcze... drugi raz oglądam i naprawdę Mateusz, jesteś genialny ! Brawo!

[@Inwestomat]

Coś Ty, żaden za mnie geniusz. Po prostu mam swoje opinie i "ułatwienia" inwestowania. Przynajmniej moim zdaniem :D.

[@wojciechpiwonski1837]

Wydaje mi się, że rozumiem, Mateusz, Twoje podejście traktowania poduszki jako części całego portfela, ale osobiście jestem wdzięczny za propagowanie „instytucji” poduszki finansowej z kilku powodów: 1. Niski próg wejścia - statystyczny Polak ogarnia czym jest konto bankowe i lokata. Łatwo zachęcić kogoś do zbudowania bezpiecznej części portfela z instrumentów które zna, niż uczyć go na samym początku czym są akcje, konta maklerskie, ETFy, obligacje itd. 2. Poważne braki w wiedzy finansowej Polaków - wiele osób mentalnie jest przyzwyczajonych, że pieniądze na kredyt, zakupy na raty, czy życie z długami są ok. Jeżeli powiemy im, żeby od razu budowali poduszkę finansową przez inwestowanie na giełdzie, ryzykujemy, że zainwestują w kryptowaluty lub inne instrumenty z obiecaną wysoką stopą zwrotu, nie uwzględniając lub nie rozumiejąc związanego z tym ryzyka. Z tego powodu takie osoby błędnie będą myślały, że posiadają poduszkę, a tak naprawdę będą posiadały instrument, który nie przetrwa pierwszej zawieruchy na rynkach. 3. Mentalny spokój przy posiadaniu poduszki jako oddzielnego portfela i traktowanie portfela inwestycyjnego jako środków, które po prostu możemy stracić. Takie podejście bardzo otrzeźwia na początku i skłania do tego, żeby najpierw dogłębnie poznać w co inwestuję, a dopiero później stawiać na to swoje pieniądze. Poza tym łatwiej jest przetwać spadki na giełdzie, gdy wiesz, że z tyłu masz poduszkę, która jest „niezależna” od tych zawirowań i możesz pozwolić sobie na błędy, bo już wcześniej zdecydowałeś, że możesz te pieniądze stracić. Oczywiście gdy nabierasz doświadczenia wiesz już które instrumenty są bezpieczne, które mniej, jakie jest maksymalne obsunięcie kapitału na spadkach i jesteś w stanie oszacować ryzyko twojego portfela. Jeżeli masz portfel rzędu 1M PLN, to nawet jak spadnie o 90%, to dalej przeżyjesz za pozostałe 100k PLN. Argumentem za inwestowaniem przed zbudowaniem poduszki jest również to, łatwiej uczyć się inwestowania na realnych pieniądzach niż czytać o tym miesiącami i nie zainwestować nawet złotówki. Ale nawet wtedy moim zdaniem warto mieć stabilne zaplecze finansowe, które pozwoli bezpiecznie wylądować w razie trudnej sytuacji. Ja osobiście jestem ostrożny i nawet gdy wydaje mi się, że wiem, to mam z tyłu głowy, że może nie wiem tak jak wiedzieć powinienem ;) Myślę, że najważniejsze jest, żebyś osobiście dobrze czuł się ze swoją poduszką finansową. Jeżeli chcesz mieć 50k PLN na koncie oszczędnościowym, bo dzięki temu możesz spokojnie spać - miej 50 k na koncie oszczędnościowym. Jeżeli chcesz, aby twoją poduszką był twój portfel inwestycyjny, bo wiesz co robisz, masz w nim dużo obligacji i stabilnych akcji - też ok, bo czujesz się z tym dobrze i jest to również finansowo uzasadnione.

[@Inwestomat]

Zgadzam się z argumentem "prostoty i ciepełka" poduszki, co zresztą chyba mówiłem w podcaście. Po prostu dziwi mnie, gdy widzę inwestora z net worth 500 000 zł +, który "wydziela" 120 000 zł z portfela i kładzie je na lokatę "w ramach poduszki", zamiast po prostu obracać tymi pieniędzmi na giełdzie (skoro i tak ma 500 000 zł, a będzie potrzebował max 120 000 zł).

[@jacek1366]

Dzięki za słuszne spostrzeżenie i ciekawe rozwiązanie problemu :)

[@Inwestomat]

Dzięki za miłe słowa!

[@moonrafan492]

Ciekawe spojrzenie i argumenty Zachwiały mym przekonaniem o budowie poduszki Do pomyślenia Dzięki

[@Inwestomat]

Dziękuję za otwarcie się na nowe. Wiele osób krytykuje ten pomysł, bo "ugrzęzło w mentalnym księgowaniu" i nie chcą sprawdzić prostszego podejścia.

[@live_enough]

Ale żeś mi pozytywnie zakręcił w głowie. Dzięki.

[@Inwestomat]

Miło mi. Mam nadzieję, że pomoże to w tworzeniu portfela.

[@Dariusz....]

Świetna analiza bo właśnie mam ten problem. 👍😉

[@Inwestomat]

Dzięki za komentarz i cieszę się, że wpis pomógł poukładać sobie kwestię poduszki finansowej.

[@annatomaszewska4177]

Cześć Mateusz, otworzyłeś mi oczy, ja właśnie mam poduszkę, która leży na lokacie, która prawie nic nie zarabia. Mam Twoja książkę, mam nadzieję że wkrótce pójdę do przodu. Dziękuje i pozdrawiam

[@Inwestomat]

Hej Anna, Bardzo mi miło :). Cieszę się, że pomogłem z "poduszką" i czekam na recenzję mojej książki. Mam nadzieję, że czyta się lekko i że dużo się z niej dowiadujesz :). Pozdrawiam, Mateusz

[@bozenamakarczyk3388]

Byłam zwolenniczką poduszki finansowej trzymanej osobno ale przekonała mnie Pana argumentacja. Faktycznie, dlaczego nie miałaby zarabiać i generować zyski.

[@Inwestomat]

Bardzo mi miło, że zmieniła Pani zdanie dzięki mojemu materiałowi. Ja po prostu sugeruję, by uprościć sobie życie, skoro i tak wszystkie (prawie) aktywa są płynne.

[@maciejandrzejewski7113]

mieć kasę na tydzień czyli nie zerować konta starać się a tak w obligacjach bo 5 dni za kasą tylko trzeba czekać . Młody mądry jest uczę się od niego myślę o etf poprzez IKZE teraz. Obligacje mam poprzez IKE

[@tomweed24]

Doceniam Twój punkt widzenia!

[@Inwestomat]

Dzięki. Może trochę unikalny, ale przynajmniej mój własny :D

[@pawekowalski8538]

Zgadzam się z Tobą, że poduszka długi czas blokuje inwestowanie. Ja właśnie buduję poduszkę, jednocześnie część wolnych środków inwestując.

[@Inwestomat]

Bardzo mi miło. Popieram takie podejście!

[@Yoshiimiitsu]

Cześć. U mnie pojawia się pewne "to zależy". Posiadając w rodzinie 2 konta IKE i IKZE i wpłacając pełne kwoty raczej zamierzam robić tak bez ich wypłacania do 60/65 roku życia. Z tego też powodu trzymam poduszkę, w ramach , której mam 75% w EDO oraz 25% w gotówce.

[@Inwestomat]

Hej Mariusz, Poduszkę w ramach IKE i IKZE? Z tych kont wypłata środków trwa ok. miesiąca, więc mogą być kiepskim pomysłem na "poduszkę".

[@zenizeni100]

@@Inwestomat Chyba chodziło o to, że mając IKE i IKZE nafukane pod korek, trzyma się osobno (poza IKE, IKZE) poduszkę finansową, żeby w razie potrzeby nie naruszać IKE i nie tracić korzyści z IKE wynikających.

[@Inwestomat]

@@zenizeni100 A to co innego. IKE i IKZE są najlepsze na akcje i do poduszki obligacyjnej nie nadają się za bardzo.

[@nastkaggg4153]

Argumenty do mnie trafiły i trochę zmieniły moją perspektywę. Z jednym się nie zgadzam - zazwyczaj nie chodzi o to, że nie masz wydatków rzędu iluś tysięcy tylko w razie utraty pracy masz z czego żyć. Ale tak jak napisałam, twoje rozumowanie do mnie trafiło i będę trochę inaczej postępować w przyszłości

[@Inwestomat]

Hej Nastka, Dzięki! Tylko jeśli stracisz pracę i potrzebujesz środki do życia, to przecież z akcji też można je wypłacić (co mi też czasami się zdarzało). Ludzie zakładają, że kryzysy na rynku akcji dzieją się ciągle, ale prawda jest taka, że inwestując przez lata szansa, że będziemy na minusie dłużej niż parę miesięcy nie jest wcale tak wysoka, jak się wydaje. Poza tym... od czego mamy w portfelu (też) obligacje? Po prostu nie musimy ich nazywać "poduszką" i mentalnie księgować "obok portfela", bo np. mi to utrudnia myślenie o inwestowaniu.

[@nastkaggg4153]

@@Inwestomat I właśnie dlatego napisałam, że w reszcie wypowiedzi (którą powtórzyłeś w komentarzu) widzę sens, oprócz tej jednej rzeczy, ale może to już czepianie się z mojej strony 😅

[@Inwestomat]

@@nastkaggg4153 Czepiać się można, spokojnie :D. Po to to publikuję, by trochę z innymi podyskutować i często dziwi mnie to, że ludzie zakładają, że akcje będą "często i bardzo mocno spadać", więc nie można ich wykorzystać w roli "bufora" w przypadku utraty pracy.

[@Ezoghulable]

Temat na pewno bardzo ciekawy, nigdy nie myślałem o tym w ten sposób. Czuję, że w mojej sytuacji na razie pozostawię sobie jeszcze poduszkę - w perspektywie 2 lat chciałbym kupić mieszkanie. Taka poduszka mogłaby być idealnym rozwiązaniem na nieprzewidziane koszty związane np. z remontem. Delikatny problem z Twoim przedstawieniem zagadnienia mam w momencie, w którym wspominasz o wyciągnięciu pieniędzy z giełdy/obligacji na potrzeby "poduszkowe". Generalnie to co mówisz ma dużo sensu, ale pominąłeś w swoich rozważaniach sytuację, kiedy ktoś całość inwestycji trzyma na IKE/IKZE, ponieważ nie inwestuje więcej niż wynoszą roczne limity. O ile z IKE jeszcze można wyciągnąć pieniądze (co jest moim zdaniem ostatecznością), to z IKZE nie można, bez zamykania całego konta. Trochę nie rozumiem też argumentu pt. "co z tego, że masz niepełną poduszkę, skoro jej w tym momencie i tak nie masz jej całej zbudowanej". Owszem, budowanie poduszki to długi proces, natomiast zawsze lepiej mieć chociaż część poduszki niż nie mieć jej w ogóle? ;) Temat na pewno ciekawy, pewnie do przemyślenia kiedy już będę "wyremontowany", natomiast póki co wolę zostawić poduszkę grzecznie w obligacjach.

[@Inwestomat]

Według mnie nie powinno się trzymać całości inwestycji na IKE i IKZE, bo żadne z tych kont nie pasuje do definicji poduszki. Chyba o tym mówiłem w podcaście? Zwrot trwa 30 dni, więc żadna z nich poduszka. Argument "co z tego, że masz niepełną poduszkę, skoro jej w tym momencie i tak nie masz jej całej zbudowanej" dotyczy sytuacji, w której równolegle budujesz poduszkę i inwestujesz, czyli mentalnie nie wydzielasz poduszki z portfela. Oszczędzasz tyle samo, po prostu częściowo lokujesz to w obligacje, częściowo w akcje. No i OK, bo podjąłeś przynajmniej świadomą decyzję i zderzyłeś się z innym podejściem :). Szanuję.

[@AndrzejPiekart]

Ja akurat mam tego potworka. Lepiej trochę bo poduszka jest w obligacjach 100% a nie lokata. 😉 Jednak w części inwestycyjnej mam akcji/funduszy akcji totalnie malo 35% i a 65% obligacji. Tak patrząc na całość mam tylko 20 % akcji i 80 % obligacji (poduszka i bezpieczna część inwestycji). Jednak teraz robię Rebalancing. Wpierw dopłaty tylko na akcje. Plus jak będę miał termin wykupu obligacji będę przenosił na akcje (etf)

[@Inwestomat]

No jeśli z 100% obligacjami to potworek jest "do wytrzymania". Dlaczego aż tak defensywny portfel? Mogę spytać? Chodzi o wiek?

[@dawidkozio362]

Cześć, dobry materiał. 👌🏻 Ulokowanie (księgowanie mentalne) „poduszki” w portfelu jako całości jest oczywiście zasadne dla osób, które potrafią trzymać emocje na wodzy, i są doświadczonymi dysponentami własnych aktywów. Zdecydowana większość ludzi nie jest w tej grupie, oddzielenie tych środków pozwala uniknąć paniki po stronie inwestycji i wzbudza ważność tej części majątkowej. Ja poduszkę nazywam - żelazna rezerwa. Dodatkowe aktywa, które tam widzę poza wymienionymi : złoto fizyczne i waluty obce (safe haven) Odchylenie od wyceny względem PLN jest oczywiście możliwe. Skład żelaznej rezerwy zależy od sytuacji i doświadczenia. Ja mam większość w złocie i srebrze fizycznym, waluty obce i trochę PLN.

[@Inwestomat]

Hej Dawid, Dzięki za docenienie materiału. Myślę, że wraz ze wzrostem wartości całego portfela (prawie) wszyscy wcielą poduszkę do portfeli :). Co do żelaznej rezerwy - OK, rozumiem potrzebę. Jeśli pozwala Ci to skutecznej inwestować i nie ulegać panicę, to czemu nie.

[@mariansz9669]

Dało do myślenia mój portfel to 89% akcje, 10% obligacje, i 1%ETF na obligacje korporacyjne. Poduszki nie mam i zawsze mnie to bolało, teraz rozumiem że to nie ma sensu. Lat mam 26 myślę żeby powoli zwiększać udział obligacji ale akcje jakoś bardziej do mnie przy tej inflacji przemawiają.

[@Inwestomat]

Cały portfel (niezależnie od składników) można traktować jako "poduszkę", bo sytuacja naprawdę kryzysowa (patrz: bardzo tanie akcje na gigantycznej stracie) zdarzy się prawdopodobnie niezwykle rzadko.

[@ArturChojnacki92]

Gdzie byś ulokował środki które będziesz potrzebował wykorzystać w ciągu 2-3 lat (np. wkład własny na mieszkanie)?

[@Inwestomat]

W obligacjach COI lub bezpieczniejszych obligacjach korporacyjnych.

[@cezariuszblog1757]

Hej Mateusz, mam książkę, przeczytałem i jest sztos :) Mam dwa pytania w temacie poduszki: 1) perspektywa organizacji wesela za rok, czy poduszka trzymana w COI będzie Twoim zdaniem dobrym pomysłem? 2) Mogę wziąć kredyt na pierwsze mieszkanie na 0.01% na kwotę 25k. Czy może warto byłoby to wziąć i wrzucić na obligacje typu COI? Jak o tym myślę, to miałoby to sens :) Dziękuje za to co robisz. Obecny podcast słucham 3 raz, wiek 28 lat :)

[@Inwestomat]

Cześć! Dzięki za zakup i przeczytanie książki i liczę na wystawienie recenzji (np. na lubimyczytac, jeśli znajdziesz czas :)). Co do pytań: 1) Tak, bardzo dobrym. 2) To jakiś kredyt od pracodawcy? Jeśli nie sprawdza celu (czy wydasz na mieszkanie), to oczywiście warto skorzystać. Jeśli na wiele lat, to nawet EDO za to kup. No i super, że zaczynasz w wieku 28 lat. Ja zaczynałem około 24-25 (mam 35) i nie żałuję, bo dzięki temu solidnie się już zabezpieczyłem na różne ewentualności :).

[@cezariuszblog1757]

@@Inwestomat Cześć:). Opinia wystawiona 10/10, uprzejmie dziękuje za odpowiedź w komentarzu i pozdrawiam serdecznie. W odpowiedzi jeszcze dodam, że to taki benefitowy kredyt od pracodawcy i pracodawca nie sprawdza czy to poszło dokładnie na mieszkanie, tylko należy potwierdzić zakup pierwszego mieszkania.

[@Inwestomat]

@@cezariuszblog1757 Serdeczne dzięki! No to skoro to taki tani kredyt na cokolwiek, to nic, tylko go wziąć i zainwestować w obligacje.

[@TomJones007]

Mateusz, a co z gotówką, którą chcemy trzymać na specjalne okazje inwestycyjne?

[@Inwestomat]

Co masz na myśli? Oczywiście można prowadzić portfel 70/30 lub 60/40 z myślą, że tą drugą część można zamienić na wspominane "okazje". Ja jednak robię inaczej. Szukam aktywnie okazji gdy mam wolne środki, nie licząc, że lepsza pojawi się później, czyli nie zamrażam środków, a dużą ich część trzymam poza rynkiem akcji "w razie w", jakby miało być na giełdzie taniej niż obecnie.

[@TomJones007]

@@Inwestomat ok rozumiem. Dzięki za odpowiedż.

[@Dariusz....]

Jeszcze jedno bo słucham tego podcast kolejny raz. Mając pieniądze na koncie nie mam kosztów a kupując etf ponoszę koszty u broker np. DIF 12 euro co przy 10 000 zł jest kosztem istotnym dodatkowo trzeba zapłacić podatek od dochodu 19% a do tego zapłacić komuś kto rozliczy ten podatek czyli księgowy nawet do 25 000 myślę że lepiej mieć na koncie lub złoto

[@Inwestomat]

DeGiro ma promocję na darmowe ETF-y (jest lista), a w XTB na koncie euro nie płaci się obecnie prowizji jeśli handlujemy w tej walucie. Także można taniej ;).

[@marcdzik]

Podatek od zysków kapitałowych płaci się raz przy sprzedaży Etf (jeśli zarobił) a nie w każdym roku w którym odnotowałes wirtualny "zysk" trzymając etf. Do czasu sprzedaży nie ma podatku od dochodu (bo nie ma dochodu, bo nic nie sprzedałeś, więc realnie nic nie zarobiłeś, nie płacisz podatku od pieniędzy których fizycznie nie dostałeś)

[@Dariusz....]

@@marcdzik a co w wypadku dewidend od etf obligacji czy Twoim zdaniem nie płaci się podatku od uzyskanego przychodu?????

[@marcdzik]

@@Dariusz.... etf reinwestujacy nie płacisz podatku. Etf wypłacający = kasą fizycznie spływa ci na konto bankowe = płacisz, bo masz dodatkowy przychód, dodatkowa realna kasę na koncie. Z obligacjami nie wiem ale zasada jest (chyba) ta sama. Jeśli hajs ci nie spłynął na konto to nie ma przychodu od którego można potrącić podatek

[@Dariusz....]

@@marcdzik a znasz ETF akumulujacy na obligacje czy coś takiego istnieje? To byłby dobry pomysł 👍

[@micha2720]

A czy akcje spółek z grupy dywidendowych arystokratów, które płacą np. 4-8% dywidendy rocznie, to dobry pomysł zamiast obligacji, powiedzmy TOS lub COI bądź EDO?

[@Inwestomat]

Nie, ponieważ: 1) Akcje są zmienne (w obydwie strony) 2) Dywidendy są odcinane od kursu akcji. Odsetki nie są odcinane od nominału obligacji.

[@jonzi84]

W 2024 bez problemu można znaleźć konto oszczędnościowe 7% (przed belką) czyli Tyle co ROD, ale kar brak i dostępność gotowki natychmiastowa. Niemniej jednak gdybym w tym samym roku wrzucil to w akcje ktore powoli zbieram mialbym juz +50%. Akurat w tym roku poduszka była mi potrzebna (mniej niż pół). Gdy stopy zaczną spadać i skonczą się dobre konta oszczędnościowe to poslucham Ciebie.

[@Inwestomat]

Nie wiem, czemu porównujesz akcje do obligacji i lokat, ale to mała dygresja. Właśnie inwestowanie w obligacje indeksowane inflacją ma sens, gdy wybieramy je "za wcześnie" (by się zabezpieczyć na przyszłość). Jeśli ktoś łowi lokaty i porównuje bieżące oferty, to przy wzroście inflacji jak w 2021 i 2022 może nie zdążyć załapać się na oprocentowanie inflacyjne w ogóle.

[@jonzi84]

@@Inwestomat raczej rozpatruje tu mój konkretny przypadek. Sam ogarnąłem jakoś w 2021 obligacje (milo było zobaczyć oprocentowanie rzędu 18%). W 2024 mam już satysfakcjonującą część obligacyjną. Zacząłem też naukę inwestowania, co miesiąc wrzucam w akcje, ale miałem też zastrzyk gotówki, który właśnie jako ta poduszka poza obligacjami żongluję po kontach 7%. Zmierzam do tego że gdybym wrzucił to w akcje to miałbym dużo lepsze proporcje akcji do obligacji i zwyczajnie lepiej na tym wyszedł. P.s. bodajże w serii o emeryturach ZUS wspomniałeś o drugim wydaniu książki, a już bardzo chcę ją mieć. Czekać? :) pozdrawiam

[@Inwestomat]

@@jonzi84 Tak, drugie wydanie książki powinno być w sprzedaży około połowy października. Dam znać na socialach i na blogu (może zrobię wpis o książce).

[@19rumun109]

Nie rozumiem jednej rzeczy, apropo tych obligacji o tutaj: 42:00 w sensie ciężko jest mi wyobrazić sobie scenariusz, gdzie potrzebuję nagle kilkudziesięciu tys. zł w sensie czy wyciągnę je w ciągu dwóch dni z akcji, czy pięciu z obligacji przestaje mieć tak jakby znaczenie. Zakładając, że jakiś oszust podłoży mi się na pasach pod auto, żeby wyłudzić pieniądze, to i tak tych pieniędzy nie mam w tej chwili (to jest póki co jedyna sytuacja, w której potrzebuję kasy na już), natomiast jeżeli planowałbym duży zakup np. samochodu, czy mieszkania to raczej nie jest to decyzja spontaniczna i można się na nią przygotować. Nawet nagła utrata pracy nie powoduje, że z naszego codziennego konta bankowego znikają wszystkie środki. Mówię to w kontekście tego, że nie rozumiem dlaczego w kontekście 5 dni dla obligacji jest to nazywane "mało płynne", a dwa dni dla akcji jest bardzo płynne. Dla mnie obie te opcje są w granicach tej samej płynności. Inną formą płynności są konta IKE i IKZE, tam faktycznie czasem trzeba czekać aż miesiąc na dostęp do pieniędzy, jeszcze inną formą płynności są nieruchomości, na które można czekać kilka miesięcy... Ale 2 czy 5 dni to na prawdę o kant dupy porównywanie. Kolejną kwestią jest te 7 dni od zakupu i 20 dni do wykupu. Owszem jest to wada, jak ktoś ma już całą poduszkę finansową i nagle postanowi ją na jeden akord walnąć w obligacje i za 2 dni sobie przypomni, że musi kupić nową kuchnię do domu, ale dla kogoś kto buduje ją w czasie lub te pieniądze z bieżącej poduszki przekwalifikuje w obligacje rozkładając co na kilka transz, to nie grozi mu taki scenariusz, gdzie ma wszystko poblokowane. Generalnie myśl dobra, sam na niej skorzystałem, ale trochę zbyt bardzo nagięta pod udowodnienie tezy.

[@Inwestomat]

Ciekawi mnie koniec Twojego komentarza - jak mogłes skorzystać z mojej myśli, skoro uważasz ją na nagiętą pod udowodnienie tezy? Prawda jest taka, że poduszka finansowa wymaga różnej płynności u różnych osób. U mnie różnica między 3 dniami, a 5 minutami do odzyskania pieniędzy jest niewielka. Różnica między 3 dniami a 30 dniami jest już kolosalna. Tylko o to mi chodziło, ale każdy ma swoją "konieczną płynność" a pistoletu do głowy nie przystawiają nam codziennie ;).

[@GjergjSkandenberg]

Hejka, jako ten "zaczynający oszczędzanie" który nie chce marnować potencjału odkładanego pieniądza, z kapitałem który ma dopiero 3 zera i z ograniczonymi mozliwymi przychodzami gdyż nie jestem jeszcze nawet studentem, mam pytanie odnosnie poduszki finansowej w przyszłości gdy już nie będę chciał siedzieć na garnuszku u rodziców. Zakładam że do tego czasu całość moich akcji/ETF-ów będzie opakowana w IKE dlatego ta część bedzie nie do ruszenia. Zakładam też że reszta portfela w większości będzie składała się z obligacji skarbowych EDO. Czy ta część portfela składająca się tylko i wyłącznie z obligacji które nastawione są na przynoszenie coraz większych "zysków" wraz z czasem, jest wystarczająca aby nazywać ją poduszką finansową, czy też powinienem przemyśleć bardziej zdywersyfikowaną obligacyjną część portfela lub nawet odkładanie jakichś pieniędzy na zwykłym koncie oszczędnościowym? Z góry pozdrawiam serdecznie

[@Inwestomat]

Hej Łukasz, Niestety zadałeś bardzo ogólne pytanie przy bardzo ogólnym opisie swojego planu/sytuacji, więc nie będę w stanie Ci pomóc. Zapraszam do naszej grupy dyskusyjnej na FB, w której będziesz mógł lepiej opisać sytuację i uzyskać sporo odpowiedzi/rad od grupowiczów!

[@GjergjSkandenberg]

@@Inwestomat Jasnee dziękuję bardzo, chętnie dołączę ;)

[@Dariusz....]

Ciekawy jestem Twojego zdania na temat złota? Czy warto kupować etf na złoto fizyczne ?

[@Inwestomat]

Pisałem o nim wielokrotnie, na przykład tu: inwestomat.eu/jak-bezpiecznie-ulokowac-pieniadze/. Dobre jako "coś innego niż akcje i obligacje". Tragiczne jako zastępca dla obligacji (zbyt zmienne i mało przewidywalne).

[@ukaszm5566]

Wszystko pięknie ładnie i wiele argumentów jest słusznych w tym najbardziej ten o braku potrzebie posiadania poduszki jeśli ma się już zbudowany porządny portfel inwestycyjny. Ale... Nie uwzględniłeś co najmniej kilku rzeczy: 1) Poduszka bezpieczeństwa jest niezbędna jeśli posiadasz ryzykowny zawód w czasach kryzysów i liczysz się z utratą pracy na dłuższy czas. 2) Poduszka bezpieczeństwa jest niezbędna gdy ma się kredyt hipoteczny lub dzieci. 3) Nie wiem kto poleca trzymać poduszkę na lokacie, a przynajmniej ja takich ludzi nigdy nie spotkałem. Ja np. trzymam 25% w gotówce w walucie obcej (EUR), a pozostałe 75% w EDO. 4) Zakładasz same łagodne scenariusze więc zakładam, że masz porządny stabilny zawód i nie przytrafiło ci się (na całe szczęście i oby tak zostało:)) coś naprawdę poważnego w życiu. 5) Nikt nie zakłada, że poduszkę będziesz musiał wydać na raz (chociaż nie jest to wykluczone), a więc potencjalnie zgodnie z rachunkiem prawdopodobieństwa podczas budowania poduszki twoje bezpieczeństwo wzrasta, a jak budujesz ją w EDO to równie dobrze możesz potraktować to jako budowanie części obligacyjnej portfela. 6) Czemu zakładasz, że ktoś odkładając poduszkę nie może się kształcić i uczyć o inwestowaniu szykując się na moment kiedy w to wejdzie?? Pewnie o jakimś argumencie zapomniałem bo piszę ten komentarz już po wysłuchaniu całości. Generalnie sam posiadałem poduszkę bezpieczeństwa w wysokości 12m przed covidem i uratowała ona mi spokój i moje mieszkanie obciążone hipoteką. Gdy straciłem pracę na 2 lata (poduszka wzrosła do 2 lat po dostaniu odprawy). Dała spokojny sen i czas na poszukiwanie kolejnej pracy. Podsumowując poduszka bezpieczeństwa jet niezbędna w wielu przypadkach i należy ją traktować jak ubezpieczenie na życie. Masz nadzieję że nigdy nie skorzystasz, ale jeśli jednak to wtedy dopiero doceniasz jej znaczenie... Wielkie dzięki za fajny materiał, który niewatpliwie zmusza do przemyśleń i dodatkowych rozważań. Z całą pewnością skasuję poduszkę bezpieczeńtwa jeśli osiagnę 12m wydatków w obligacjach ;) Pozdrawiam

[@Inwestomat]

6) Po prostu zauważam, że nieinwestowanie przez lata, by uzbierać 80 tys. zł na EDO może nasz kosztować znacznie więcej niż pozorne ryzyko posiadania akcji przez te kilka lat. To gra prawdopobieństw. 1) i 2) Tak, ale akcje też mogą służyć za taką poduszkę. Nie trzeba jej nazywać "poduszką", by mogła służyć w kryzysach. Mam nawet osobny klip o ustalaniu jej wysokości, a w nim symulacje, które mogą Cię zainteresować (bezrobocie w czasach kryzysu). 3) 90% ekspertów poleca lokaty i obligacje skarbowe (ale rzadko te bardziej zyskowne). "Odłóż 5 wypłat". 5) Dokładnie! Taki był przekaz tego materiału :). Dzięki za ciekawe komentarze, pozdrawiam, Mateusz

[@ukaszm5566]

@@Inwestomat 6) Zgadza się, ale tak jak do inwestowania trzeba strategii tak i do budowania poduszki można taką zbudować. Może np. iść na kompromis i zbudować na początek poduszkę 3m, która jeśli nie wydarzy się coś super złego powinna pokryć nieprzewidziane wydatki. Co pozwoli nam na trzymanie się obranej strategii inwestowania oraz zapewni spokojny sen. 1) i 2) Niestety najgorsza utrata pracy to ta w kryzysie, a wtedy akcje nie zachowują się najlepiej co może w prosty sposób prowadzić do wycofania się na dołku co spowoduje duże szkody w naszym portfelu inwestycyjnym i zniechęci do inwestowania. I to jest chyba główny i najprawdopodobniejszy przykład użycia poduszki oczywiście oprócz jakichś poważnych zawirowań zdrowotnych, ale na to, to i 36m poduszka mogłaby nie wystarczyć. 3) Dobrze więc że nie spotkałem takich ekspertów na swojej drodze finansowej edukacji :D. Mnie do zbudowania poduszki przekonał Michał Szafrański w "Finansowym Ninja", a utwierdził Marcin Iwuć. Za co obojgu im serdecznie dziękuję z perspektywy czasu ;) Generalnie to jak w życiu wszystko zależy od indywidualnego przypadku :) Lecę oglądać kolejne materiały bo dopiero kilka dni temu odkryłem twój kanał, a jak dotąd bardzo podobają mi się treści i sposób ich przedstawienia :D BTW po oglądnięciu twojego występu na kanale Marcina Iwucia ;) Pozdrawiam

[@Inwestomat]

@@ukaszm5566 Dzięki! Miło, że kanał się podoba. Właśnie o 1) i 2) nagrałem "drugą część" w postaci "Jak ustalić wielkość bezpiecznej części portfela?", którą też polecam Ci obejrzeć/przesłuchać. I fajnie, że trafiłeś tu od Marcina :). Daje solidne podstawy do budowania nie tylko poduszek, ale i świadomości finansowej.

[@ukaszm5566]

@@Inwestomat Właśnie jestem w trakcie oglądania :)

[@Abdullah_Alibaba]

Mi troche namieszał ten materiał. Założenia poduszki znane mi są takie żeby była ona jak najbardziej uniwersalna oraz dawała poczucie bezpieczeństwa. Mateusz argumentując swoje podejście bierze mocno pod uwagę swoją sytuacje. Pełna zgoda, że takie księgowanie tej poduszki od reszty portfela jest dosyć upierdliwe i raz sam się w tym pogubiłem ale wszystko można opanować i sobie poukładać. Wg. mnie założenie 40-50k na poduszke to dosyć wysoka kwota, którą nie musimy od razu osiągnąc by móc rozszerzyć horyzont. Tu znowu należy zwrócić uwagę, że tak kwota to bardzo osobiste kryterium i ja bym tu dał spokojnie zakres od 10k bez limitu w zasadzie. Już odłożenie część środków na "czarną gadzinę daję satysfakcję i chęć działania. Nie każdy ma juz rodzinę, dzieci itd żeby poduszka musiała być bardzo nadmuchana. Inna sprawa, aktualnie lokaty czy oszczednosciowe dają 7-9% więc nie ma tragedii jesli chodzi o te odsetki, obligacje nawet 17 18 19 % więc jeszcze lepiej. W mojej sytuacji i pewnie nie tylko mojej bedąc na etapie odkładania środków na wkład własny, nie wyobrażam sobie teraz inwestować dużą część kapitału w akcje.. sytuacja pewnie zmieni się po zakupie nieruchomości ale jak na razie chyba zostane przy swojej strategii. Tj. 50/50 lokaty i obligacje w celu dywersyfikacji.

[@Inwestomat]

Tylko rozumiesz, że mając portfel akcji 200 000 złotych jest on sam w sobie "poduszką"? Akcje rzadko spadają po 60-70% w krótkim okresie, więc oczywiście portfel 90/10 załatwi sprawę (wystarczy mieć trochę obligacji zawsze i już masz to, co ludzie nazywają "poduszką"). Po co lokaty?

[@pistopit7142]

Brawo. Swietna analiza i szkoda ze tak malo popularna opinia na temat poduszki bezpieczenstwa wsrod inwestorow. Odnosnie trzymania poduszki bezpieczenstwa w czesci obligacyjnej: rozwazalem te opcje ale sie rozmyslilem po tym jak przy ostatnim krachu na gieldzie w marcu 2020 roku zobaczylem ze doslownie wszystkie aktywa zaczely w pierwszych dniach kryzysu pikowac w dol. Dotyczylo to nawet potencjalnie safe heaven assets jakimi sa amerykanskie obligacje skarbowe. Wszyscy uciekali w gotowke. Zabraklo negatywnej korelacji pomiedzy akcjami i obligacjami i to w momencie kiedy ta negatywnosc byla najbardziej potrzebna (jak ktos liczyl na rebalncing no to niestety nie bardzo mogl wtedy). To mnie przekonalo ze poduszka bezpieczenstwa w obligacjach nie jest wcale taka bezpieczna. Wiec alternatywa jest gotowka. Ma to swoje minusy bo jak wiadomo gotowka to pewna strata z powodu inflacji. Ale ja to widze tak: za poczucie bezpieczenstwa trzeba zaplacic. Mowiac powyzsze, natknalem sie na te dwa blogowe wpisy tego samego autora: earlyretirementnow.com/2016/07/27/emergency-fund-bad-idea-one-chart/ earlyretirementnow.com/2016/05/05/emergency-fund/ ktory analizuje ze poduszka bezpieczenstwa nie ma za bardzo sensu i dla wiekszosci inwestorow byloby lepiej nie miec poduszki bezpieczenstwa wogole. Przemawia to do mnie i rozwazam pozbycie sie poduszki bezpieczenstwa. Rozwazajac moj dlugoterminowy horyzon inwestycyjny jeszcze bardziej widze sens w takim posunieciu.

[@Inwestomat]

Znam te wpisy i choć niektórzy nazywają je z-bias-owanymi i wytykają im luki to faktycznie dla osób o pewnym kapitale to podejście ma największy sens.

[@patrykbaszak]

Why not: - 3 miesiące poduszki finansowej na koncie oszczędnościowym / lokacie (w sensie 3 miesiące kosztów, nie dochodów) - 9 miesięcy poduszki finansowej na obligacjach (których i tak potem dokupujesz, żeby utrzymać np. ~10% wartości portfela) 3 miesięczna poduszka finansowa daje pewność, że mój portfel nie ucierpi, gdy stracę główny dochód. Będę miał czas na znalezienie pracy lub łatwiej mi będzie szybko dostać się do tych pieniędzy, gdy znajdę się w sytuacji awaryjnej.

[@patrykbaszak]

A i czekanie z inwestowaniem to oczywiście błąd. Po prostu należy budować oba jednocześnie!

[@Inwestomat]

A czemu nie 12 miesięcy na obligacjach? Przecież ich płynność jest bardzo duża (5 dni).

[@patrykbaszak]

@@Inwestomat bo 5 dni roboczych (nawet 1 dzień w przypadku akcji/etf-ów) może zdecydować o Twoim życiu lub zdrowiu. Jest kilka sytuacji, w których możesz potrzebować zrobić przelew "teraz" i nieposiadanie na niego środków może się skończyć źle dla Ciebie/Twojej rodziny np na jakimś wyjeździe zagranicznym. Odpowiedzialnym jest posiadać dostęp do większych środków natychmiast, a nie tylko wtedy, gdy mam czas sobie je przygotować

[@patrykbaszak]

@@Inwestomat no i te 3 tys. zł rocznie utraconego wzrostu wartości kapitału nie robią różnicy, kiedy budujemy portfel warty np. milion czy też raczej 4 miliony zł.

[@Inwestomat]

@@patrykbaszak Szczerze to jak często jest się w sytuacji, w której trzeba mieć kilka miesięcy wydatków "tu i teraz"?

[@adamspaltenstein6327]

Załóżmy, że traktujemy 'Poduszkę bezpieczeństwa' jako część naszego portfela inwestycyjnego. W razie potrzeby musimy wypłacić z niego pewną kwotę. Jak zdecydować czy to mają być akcje czy obligacje (taki mam skład portfela)? Czy mamy kierować się aktualną wyceną aktywów? Jeżeli tak to jak przeprowadzić rebalancing aby przy wypłacie utrzymać swój poziom ryzyka?

[@Inwestomat]

Tak, kierować się aktualną wartością, czyli "przy okazji wypłaty" zrobić np. rebalancing do idealnej proporcji portfela. W kryzysie na rynkach akcji oznacza to, że sprzedasz raczej obligacje, co jest poprawne.

[@adamspaltenstein6327]

A jak to się ma z podejściem ' kup i trzymaj'? W przypadku połączenie poduszki finansowej z portfelem w razie wypłaty nie dość że musimy sprzedać część walorów to jeszcze, tak jak pisałeś musimy rebalansować. Dla kogoś kto dokonuje rebalancingu wpłatami nowych środków to jest problem. To co przedstawiłeś jest ciekawe i daje do myślenia, jednak komplikuje to zarządzanie portfelem.

[@Inwestomat]

@@adamspaltenstein6327 W jaki sposób to komplikuje zarządzanie portfelem? "Kup i trzymaj" przecież nie wyklucza "sprzedaj, jeśli jest taka potrzeba". Przecież "poduszka" też jest częścią Twojego majątku, nawet jeśli sobie mentalnie ją wydzieliłeś. To serio upraszcza życie (wiem z 12-letniej praktyki, nigdy nie mając niczego nazwanego "poduszką", a mając czasem niespodziewane wydatki).

[@panpiotr3019]

Pozdrowienia z przyszłości gdy trzymanie oszczędności na lokacie generuje 10%/ rocznie :D

[@Inwestomat]

Nie rozumiem komentarza. W perspektywie 10-15 lat te nawet wysoko płatne lokaty nie przebiją wzrostu, który oferuje rynek akcji, więc podcast trzyma się dobrze. Hint: nie będą zawsze tak wysoko płatne ;).

[@pawenieistotne3218]

@@Inwestomat Z resztą wspomniane chyba w nagraniu obligacje antyinflacyjne po pierwszym roku trwania wyciągały ponad 15% w okresie tych wysoko oprocentowanych lokat.

[@Inwestomat]

@@pawenieistotne3218 Dokładnie :).

[@widar0]

Dopiero niedawno zacząłem się interesować i przeglądając swój portfel sam (widać nie jestem taki tępy :p) iż nie ma co dzielić aktywów pomiędzy poduszkę a portfel. Fakt że na razie nie potrafię się z nią rozstać. Na razie mam dwa wykresy jeden to portfel, drugi to wszystko razem, nie wiem dla czego ale tak czuje się bardziej komfortowo. Twoja audycja znacznie mi pomogła to poukładać.

[@Inwestomat]

Bardzo miło mi to słyszeć. Ja chyba jestem "zbyt tępy" na poduszkę, bo po prostu nie ogarnąłbym tego rozdziału.

[@Amen20]

Opisując swoją sytuację, rzeczywiście poduszka finansowa jest Ci niepotrzebna. Niestety cała analiza nie jest trafiona na przykład w moim przypadku. Moja poduszka to 50tyś i już dwa razy w moim średniej długości życiu wydałem tą kwotę jednorazowo w ciągu ok 2-4 godz. od pojawienia się okazji zakupowej. Obie sytuacje zwróciły się z ogromnym zyskiem, nieporównywalnym wręcz do inwestowania tej kwoty przez te lata. Gdybym nie miał dostępu do tych pieniędzy w ciągu kilku godzin to zapewne by mnie ktoś ubiegł. Żadna z prezentowanych alternatyw nie daje natychmiastowego dostępu do gotówki więc po prostu odpada.

[@Inwestomat]

Ale czy 50 000 zł to u Ciebie poduszka finansowa czy bufor inwestycyjny? Brzmi jakbyś zajmował się handlem, więc ta poduszka nie jest na leczenie czy naprawy samochodu, a to zwykły bufor inwestycyjny.

[@Amen20]

@@Inwestomat Pracuje jako freelancer usługowy dla firmy z UK. Nie mam czegoś takiego jak bufor inwestycyjny, te zakupy były totalnie 'przypadkowe', nie zajmuje się handlem i nie szukam okazji na co dzień. Tak się po prostu zdarzyło, że szybki pieniądz dał mi zwrot ok 160% na przestrzeni tygodnia. Może jestem odosobnionym przypadkiem ale chciałem się podzielić swoim przypadkiem. Od reguły zawsze są jakieś :)

[@Inwestomat]

@@Amen20 No tak, ale to nie świadczy o tym, że każdy powinien mieć poduszkę o wielkości 50 000 złotych :P, tylko o tym, że trafiają Ci się jakieś okazje i je wykorzystujesz. Nie wiem nawet o czym piszesz, więc ciężko się o tym trochę dyskutuje. Dla mnie taka stopa zwrotu jest absurdalna jeśli chodzi o legalne biznesy, ale może się nie znam.

[@Amen20]

@@Inwestomat Były to bardzo rzadkie zegarki, poprzedni właściciele nie wiedział jak bardzo rzadkie i poszukiwane. Nie ma to zresztą chyba znaczenia.

[@Inwestomat]

@@Amen20 Ok, ciekawy "trade", ale chyba niewielu zna się na tyle na zekarkach (patrz: poprzedni właściciele). W Twojej sytuacji to i po 100 000 zł warto na lokatach trzymać, jeśli to powtarzalny biznes.

[@arkagdynia6465]

Kolego słucham twojego wywodu o poduszce i niby racja,ALE!!! WYJŚCIE Z KASĄ Z OBLIGACJI I AKCJI NAKŁADA OBOWIĄZEK PODATKOWY,NATOMIAST ŻYWA GOTÓWKA W SKARPECIE NIE.Jak osoba zwolniona w okresie bessy i bezrobocia ma nakładać na siebie dodatkowe rozliczenia w okresie bezwplywowym. Po za tym idea poduchy jest inna. Jeśli nie stać cię na poduszkę to jak ma cię stać na inwestycje. Jeśli próbujesz inwestować nie posiadając sporego źródła dochodu to nie powiedzie cie się na koncie inwestycyjnym. Jak wytrzymasz okres bessy gdzie spadają indeksy a bezrobocie rosnie i ryzyko spadków na koncie i ryzyko wystąpienia okresu bezzarobkowego rosną! Poduszka jest właśnie na tą okoliczność!

[@Inwestomat]

Trochę Cię tutaj poprawię, bo wyjście z kasą z akcji i obligacji nakłada obowiązek podatkowy tylko jeśli osiągnęliśmy zysk. Poza tym - jeśli osiągnęliśmy zysk - przykładowo "robiąc" z 10 000 zł 12 000 zł, to chyba nic się nie stanie, jeśli wyciągniemy całe 12 000 zł, wydamy i w przyszłym roku zapłacimy 19% * 2000 zł, czyli 380 złotych podatku? "Jeśli nie stać Cię na poduszkę, to jak ma Cię stać na inwestycje" - przecież to to samo, bo pieniądz to pieniądz? W pewnym sensie udowadniasz efekt działania mentalnego księgowania, bo nazwanie pieniędzy "poduszką finansową" nie sprawia, że przestają być one pieniędzmi (które można np. zainwestować).

[@arkagdynia6465]

@@Inwestomat kwestia psychologii i konstrukcji mentalnej. ,,leszczyny,, nie są biegłe w kwestiach portfelowych.

[@arkagdynia6465]

@@Inwestomat i tu jest różnica w podejściu do czynnika ludzkiego między nami... Ja zakładam, że to on jest najsłabszym ogniem ( nie mylić z najbardziej zmiennym) ,,mechanizmów zarobkowych,,, bo jesteśmy wszyscy podatni na decepcje ,na manipulacje,ulegamy chciwości i panice. Bez mentalnego kotwiczenia jak poradzić sobie z takimi czynnikami ? Tak czy inaczej mi to się sprawdza( tak to rozumiem) i to mi wystarczy. Nie czuje potrzeby przekonywać świat o słuszności swoich idei.

[@Inwestomat]

@@arkagdynia6465 I ja nie czuję potrzeby, by przekonywać Cię do swoich racji :). Let's agree to disagree. Mentalny czynnik da się okiełznać przy odrobienie doświadczenia i dyscypliny. Nie robię niczego innego od kilku miesięcy i wychodzi mi to naprawdę dobrze.

[@PzD91]

Kompletnie się nie zgodzę. Poduszka finansowa to po prostu gotówka na przeżycie na 3-6 miesięcy (w zależności od preferencji) do przodu, czyli np. wydajesz 3k zł na miesiąc to trzymasz między 9-18 tys zł na koncie ROR, ewentualnie na lokacie (obecnie 0% więc bez sensu), którą możesz w każdej chwili zerwać i kasa wraca w ten sam lub następny dzień na konto. To są pieniądze na sytuacje, gdy nagle psuje Ci się samochód, lodówka, pralka, musisz zrobić kanałowe leczenie zęba itp sytuacje. To jest bufor, na niespodziewane wydatki, zabezpieczenie i tyle. Dlatego tych pieniędzy nie wrzuca się w akcje, obligacje itd.

[@Inwestomat]

Nie potrzebujesz 6-miesięcznych wydatków gospodarstwa na większość napraw auta ani na lczenie kanałowe, więc nie czuję Twojej argumentacji. Ponadto mówię tu o "poduszkach" w wysokości 30-40 tys. złotych, które dodatkowo buduje się zanim zacznie się inwestować (tracąc czas), a nie środkach typu 5000-10000 zł na rachunku bieżącym. Płynność akcji to zwykle 3 dni robocze. Tak swoją drogą.

[@PzD91]

@@Inwestomat Kwota poduszki finansowej jest zależna od tego ile wydajesz przeciętnie miesięcznie, jeśli ktoś wydaje 10k na miesiąc to te 30-60k daje bezpieczny sen na 3-6 miesięcy. W przypadku, gdy ktoś mieszka z rodzicami, nie ma specjalnych wydatków i jego koszty życia wynoszą 1k zł miesięcznie to potrzebuje 3-6k zł poduszki, co jest chyba rozsądne. A nadwyżki powinien inwestować. "Wychodzenie" z akcji w momencie, gdy padnie Ci skrzynia biegów w samochodzie lub gdy pracodawca spóźnia się z przelewem jest absurdalne i prowadzi do sprzedawania akcji nie w momencie, gdy poziom ceny akcji osiągnie określony poziom, tylko ze względu na to, że jesteśmy do tego zmuszeni, co prowadzi do katastrofy inwestycyjnej, więc poduszka finansowa powinna być w gotówce na ROR, ewentualnie lokata, którą można zerwać w każdej chwili ze zwrotem pieniędzy na konto w tym samym dniu czy na dzień następny.

[@Inwestomat]

@@PzD91 Z akcjami zupełnie się nie zgadzam. W długim terminie akcje prawie zawsze będą na plusie, więc argument "złego momentu" jest bezzasadny.

[@zenizeni100]

@@Inwestomat Tylko że, w wielu branżach, największe ryzyko utraty zarobków jest właśnie w bessie

[@Inwestomat]

@@zenizeni100 Oczywiście. Mierzyłem to w kolejnym klipie z tej serii, zatytułowanym "jak ustalić wielkość bezpiecznej części portfela inwestycyjnego?". Koniecznie posłuchaj, bo udowadniam, że i tak warto wcielić poduszkę do portfela.

[@rafawieruszynski7156]

Łatwo cie zagiac: Wybucha wojna i momentalnie wszystkie banki i środki są zablokowane. I co, nie masz gotówki i z milionera zostajesz z gołymi 4 literami

[@Inwestomat]

Chyba niewiele rozumiesz o moim portfelu inwestycyjnym. Co powiesz na zagraniczne konto maklerskie + zagraniczne konto bankowe? I jak? Lepsze złoto w Polsce? Na pewno sprawdzi się przeciwko ludziom z bronią palną. Rozumiem, że zakładasz, że wojna w XXI wieku wiąże się z kompletnym odcięciem od internetu?