Fatmagül Berktay ile "Bugünü Severek Düşünmek"

Рет қаралды 3,819

Жыл бұрын

Merhaba değerli dostlar,
Bu canlı yayında Fatmagül Berktay hocayla Düşünme Etiği ve Dünyayı Bugünde Sevmek: Hannah Arendt'in Politika Anlayışı başlıklı kitaplarından hareketle yaşama ve düşüncelerine bir bakış atıyoruz.
Eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ile York Üniversitesi’nde (UK) tamamladı. Tarih Vakfı kurucu üyesi, Kadın Eserleri Kütüphanesi Genel Kurul üyesi.
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde “Siyaset Teorisi”, “Siyasal Düşünceler Tarihi”, “Çağdaş Siyasal Teoriler”, “Demokrasi Teorisi”, “Çağdaş Siyasal Kuram ve Tartışmalar”; Kadın Çalışmaları Bölümü’nde ise “Feminizmin Temel Sorunsalları” derslerini verdi. Bir dönem İstanbul Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü ve Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı. Çeşitli uluslararası platformlarda Türkiye’yi temsil etti.
ABD, Avrupa ve Avustralya üniversitelerinde de dersler ve konferanslar verdi. Siyaset bilimi ve kadın çalışmaları alanlarında yurtiçinde ve dışında yayımlanmış çok sayıda makalesi ve kitap bölümü bulunuyor. Yazarın Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın (Metis, 1996) adlı çalışması Women and Religion adıyla Kanada’da (BlackRose Books, 1998), Tarihin Cinsiyeti (Metis, 2003) adlı kitabı ise El Huviyye en Nisaiye ‘abr et Tarih başlığıyla Lübnan’da yayımlandı ( Dar Kreideh, 2009). Son iki kitabı Politikanın Çağrısı (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010) ve Dünyayı Bugünde Sevmek - Hannah Arendt’in Politika Anlayışı (Metis Yayınları, 2012) adlarını taşıyor.
Dr. C. Cengiz Çevik

Пікірлер: 14

@jimithekewl Жыл бұрын

Bu söyleşide gündeme getirdiğim sorular şunlardır: Politikanın Çağrısı kitabınızın başında bir atıf yazısı var, “Sevgili Öğrencilerime: Umut ilkesinden vazgeçmediysem onlar sayesindedir!” diyorsunuz. Bugünün yerel ve evrensel politik gelişmeleri çerçevesinde umutsuzluğa kapılan gençlere ve herkese ne söylemek istersiniz? Türkiye’nin yakın tarihinde, belki tüm tarihinde politikanın ve politikacıların kötülendiği, politika ve politikacı sözcüklerinin pejoratif anlamda kullanıldığı dönemler olmuştur. Özellikle de 90’larda ortalama bir televizyon izleyicisi hep politikacılarla ilgili olumsuzlayıcı karikatürlerle karşılaşırdı, oysa politika olmayınca, topyekun kötülenince yerine ne geçecek? Nitekim Politikanın Çağrısı kitabınızın 102. sayfasında şöyle diyorsunuz: “politik kötülüğe karşı ancak politik çarelere başvurarak ve politik önlemler alarak mücadele edilebilir.” diyorsunuz. Bu çerçevede Hem yerel hem de evrensel açıdan politikanın çağrısı nedir? Politika bizi nereye çağırıyor? “Politik kötülüğün önkoşulu, insanları adaletsizliğe göz yummaya ve hatta kötülük yapmaya yardımcı olmaya sevk eden, düşünme yoksunluğudur.” (Politikanın Çağrısı, s.118) Birçok kişi, hem dünyada hem ülkemizde sorgulayıcı düşüncenin yoksunluğu konusunda karamsar. Siz karamsar mısınız? Politik kötülüğü evrensel ölçekte önleyebilecek bir düşünme geleneğine kavuşacak mıyız? Biraz özel bir soru olabilir mi bilmiyorum ama Politikanın Çağrısı’nın 13. bölümü “Osmanlı-Türk Modernleşmesinin Etkin ve Küskün Öznesi Kadınlara Bir Örnek: Halide Edip Adıvar” başlığını taşıyor. Sizin de kendinizi yaşadığımız dönemin küskün bir öznesi olarak gördüğünüz oldu mu? Bu arada Halide Edip Adıvar’dan başka bir kadına gelmek istiyorum. Tarihin Cinsiyeti kitabınızda bir bölümü Behice Boran’a ayırmışsınız. 197. sayfada şöyle diyorsunuz: “Behice Boran ataerkil bir toplumda ‘ben varım’ demeye çalışan bütün kadınların yaşadıkları zorlukları, çelişkileri, ikilemleri yaşamaktadır ve hepsinin de farkındadır. Ancak bu farkındalık, bir üst düzeye ulaşıp ‘feminist bir bilinç’ niteliği kazanmaz.” Sizin de söylediğiniz gibi, Behice Boran’ın dahil olduğu modernist ve sosyalist çerçeve “feminist bir bilinç” niteliği kazanmasına engeldir. Arka planda olumsuz bir düşünceyle sormuyorum, böyle anlaşılmasını istemem. Her kadın feminist olmalı mıdır? Feminizme bakış açınızı özetler misiniz? Üniversitede Kadın araştırmaları okudunuz, kadın üzerine düşündünüz, yazdınız, ders verdiniz. Bugün hem İran’da hem bizde hem de dünyanın diğer bölgelerinde kadın hareketlerinin ve örgütlerinin çok etkili olduğunu, hatta diğer muhalif gruplar arasında belki de en cesur eylem ve söyleme kadın hareketlerinin sahip olduğunu görüyoruz. Bu durumu nasıl yorumlarsınız? İnsanlık tarihinde, kadının özgürlük öyküsü açısından bir kırılma döneminde olduğumuzu düşünüyor musunuz? Başka bir kadına geçelim, sizin için çok önemli bir kadına: Hannah Arendt’e. Dünyayı Bugünde Sevmek kitabınız Arendt’i merkeze yerleştiriyor. Zor bir soru mu bilmiyorum ama Arendt sizin için niye bu kadar önemli? “Totaliter yönetim yalanı bir hayat tarzı haline getirir, ilkesel olarak yalana dayanır” diyorsunuz (s.85). Bugün dijital dünyadaki gelişmeler ve sosyal medyanın yaygınlaşması, yalanlar üretmek zorunda olan totaliter yönetimlerin lehine mi olur, aleyhine mi? Ne düşünüyorsunuz? Sosyal medyayı aktif kullanıyorsunuz, batıda kimileyin bilhassa Twitter’ın uzun soluklu sistematik düşünceye zarar verebileceği konusunda görüş bildirenler olmuştu, sizce böyle bir tehlikeden söz edilebilir mi? Düşünme Etiği kitabınıza gelirsek, farklı konulardaki makalelerinizden oluşuyor. Ancak tüm yazılarda bir “çoğulluk” vurgusu var, çoğulluk niçin bu kadar önemli? Arendt ile Heidegger arasındaki ilişkiyi yorumladığınız bölümde, Arendt’in Heidegger’i bağışlamasının nedenlerinden birinin Arendt’deki dünya sevgisi olduğunu söylüyorsunuz. Ayrıca Arendt’in Heidegger’i Sokrates’in anlattığı Thales’in kuyuya düşme öyküsündeki Thales’e benzettiğini söylüyorsunuz. Heidegger siyasete bulaştı, Nazilere destek verdi, hatta bir Nazi oldu, yani Thales gibi göğü incelerken kuyuya düştü. Bu Heidegger’in günahlarını masum göstermek olmuyor mu? Kitabın bir bölümünde “nafile biraderlik” tamlamasından bahsediyorsunuz. Nedir bu nafile biraderlik? Sizin sorduğunuz soruyla “Nafile biradeliğe devam mı, yoksa başka bir ihtimal daha var mı?” Son olarak ağabeyiniz Bülent Tanör’den bahsetmek isterim, kendisinin çalışmalarından en erken gençlik dönemimden itibaren çok etkilenmiştim, örneğin Kurtuluş ve Kuruluş benim için önemliydi. Bir anı olarak kalacak bu yayında, Bülent Tanör’ü bize nasıl anlatırsınız?

@AYTENKUTLU520 6 ай бұрын

Fatmagül hocayı birebir tanıma fırsatına sahip olduğum için çok şanslıyım. Bu şahane yayın için çok teşekkür ederim.

@talipsahan2266 6 ай бұрын

Çok keyifli bir sohbet oldu. Fatmagül hocayı yeni tanıdım. Çok değerli bir fikir insanını sayenizde tanımış oldum. Alacağım Kitaplar listeme ekledim. Emeğinize sağlık, çok teşekkür ediyorum.