"Χαριτωμένη συντροφιά", Παρακάλαμος, "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ" Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών

Tο Σεπτέμβριο του 1992 το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου iωαννιτών διοργανώνει συναυλίες, αποσπάσματα των οποίων εκδίδονται αργότερα σε ψηφιακό δίσκο με τίτλο "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ", σε λαογραφική, φιλολογική επιμέλεια Βασίλη Νιτσιάκου και μουσικολογική επιμέλεια Λάμπρου Λιάβα, με τους δύο πανεπιστημιακούς να υπογράφουν και τα κείμενα που περιέχονται στο ένθετο έντυπο της εξαιρετικής έκδοσης.
Τριάντα τρία χρόνια μετά, το Πολυφωνικό Καραβάνι θεωρεί χρέος του να κοινωνήσει αποσπάσματα από την εξαίρετη έκδοση που πλέον είναι εξαντλημένη στη διανομή της, δυσεύρετη πρακτικά, για να τη χαρούνε όλοι οι φίλοι του πολυφωνικού τραγουδιού και να τη μελετήσουν όσοι νέοι πασχίζουν να τραγουδήσουν πολυφωνικά. Θεωρώντας πολύ σημαντική τη συμβολή κάθε έκδοσης, πόσο μάλλον της έκδοσης ετούτης, στο οπτικό υλικό που επενδύει τη δισκγραφημένη ηχογράφηση του τραγουδιού που δημοσιοποιούμε, περιέχονται υλικά που μνημονεύουν τους συντελεστές της αλλά και, ενδεικτικά, τον πλούτο και την ποιότητά της.
Aυτό είναι το δεύτερο τραγούδι που δημοσιεύουμε από την εξαίρετη έκδοση. Πρόκειται για άνε από τα πλέον εμβληματικά ηπειρώτικα πολυφωνικά τραγούδια, τη "Χαριτωμένη συντροφιά". Τo τραγούδι αυτό είναι ευρύτερα διαδεδομένο, με σειρά παραλλαγών. Χαρακτηριστικές είναι οι παραλλαγές που σε τρία χωριά όχι μακρινά μεταξύ τους, στον Παρακάλαμο, τα Κτίσματα και το Δολό Πωγωνίου. H ερμηνεία του στον Παρακάλαμο και το Δολό έχουν τύχει δισκογράφησης, η ερμηνεία του στα Κτίσματα έχει καταγραφεί από την εκπομπή της αξέχαστης Δόμνας Σαμίου "Μουσικό οδοιπορικό". Εδώ δημοσιοποιείται η πρώτη δισκογραφημένη ηχογράφηση του τραγουδιού με γυναικείο όμιλο του Παρακάλαμου.
Τραγουδούν οι Φρόσω Χαρίση, Όλγα Μπίκα, Βασιλική Μπίκα, Αναστασία Μέμου και Αλεξάνδρα Σκαρώνη. Η αξέχαστη κυρά Φρόσω είναι συνυφασμένη μέσα μας με την ερμηνεία του τραγουδιού, με την αδελφή της, την αξέχαστη κυρά ¨Ολγα, από δίπλα της, μαζί με τις άλλες γυναίκες του Παρακάλαμου, χωριού με ιδιαίτερη πολυφωνία που, δυστυχώς, στις μέρες μας είναι ελάχιστοι οι βιωματικοί ερμηνευτές της. Ο όμιλος των γυναικών τραγουδά επτά τραγούδια (ανάμεσα τους και μοιρολόι, ταχτάρισμα, πατινάδα( στη συγκεκριμένη έκδοση. Οι στίχοι του τραγουδιού, όπως τραγουδιούνται εδώ:
Χαριτωμένη συντροφιά / ωρέ/ μου λέει να τραγουδήσω
ωρέ, κι εγώ τους λέγω δεν μπορώ / ωρέ/ τους λέω δεν το ξέρω
Τραβάτε με να σηκωθώ και βάλτε με να κάτσω
Και φέρτε μου παλιό κρασί να πιώ για να μεθύσω
Να πω τραγούδια θλιβερά και παραπονεμένα
Χωρίζει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα
Χωρίζει κι ένα αντρόγυνο, το πουαγαπημένο
Στον τόπο που χωρίζονται χορτάρι δεν φυτρώνει
Κι αν θα φυτρώσ’ κανά κλωνί το λεν’ αλησμοχόρτι
Ας σημειωθεί ότι έχουμε καταγράψει με τις ίδιες και άλλες γυναίκες στον Παρακάλαμο και άλλες στιχουργικές παραλλαγές του τραγουδιού. Σε άλλες περιοχές συναντάμε σειρά στιχουργικών παραλλαγών, όπως η ακόλουθη, που περιέχεται στη συλλογή του Δεροπολίτη δασκάλου Νικόλαου Δημητρίου "Βόρειος Ήπειρος, τραγούδια και χοροί":
Χαριτωμένη συντροφιά,
μου λέει να τραγουδήσω
κι εγώ τους λέω δεν μπορώ,
τραγούδια δεν τα ξέρω.
Για πιάστε με να σηκωθώ
και βάλτε με να κάτσω,
να πω τραγούδια θλιβερά
και παραπονεμένα.
Παρηγοριά έχει ο θάνατος
και λεημοσύνη ο χάρος,
μα ο ζωντανός ο χωρισμός,
παρηγοριά δεν έχει.
Χωρίζει η μάνα το παιδί
και το παιδί την μάνα,
χωρίζονται τα νιόγαμπρα,
τα πολυαγαπημένα,
που ΄ναι στον κόσμο ζωντανά
και ζούνε χωρισμένα,
που τα ‘φαγε η ξενιτιά
τα έρημα τα ξένα.
Την ξενιτιά, την ορφανιά
την πίκρα, την αγάπη,
τα τέσσερα τα ζύγισαν
βαρύτερα είναι τα ξένα.
Ο ξένος που είν’ στην ξενιτιά,
πρέπει να βάλει μαύρα,
για να ταιριάζει η φορεσιά,
με της καρδιάς τη λάβρα.
Τo τραγούδι δημοσιεύεται αφιερωμένο σς νωπά πένθη της κοινότητας πολυφωνίας και ιδιαίτερα προς το πένθος της Σοφίας Ζάχου, μιας από τις πιο αγαπημένες "Κυράδες της Άνω Δερόπολης", που έχασε μόλις το γιό της Δημήτρη, τόσο πρόωρα, τόσο νέο. Οι "Κυράδες" κάποτε Mάρτη του 2010 ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και τραγούδησαν στο πολυφωνικό μνημόσυνο των σαράντα της αξέχαστης κυρά Φρόσως που διοργάνωσε το Πολυφωνικό Καραβανάνι στον Παρακάλαμο, τώρα πέμπουμε ένα τραγούδι με την κυρά Φρόσω για το αβάσταχτο πένθος που ζει η αγαπημένη μας Φίγιας, των Κυράδων...
"Άπειρος" Πολυφωνικό Καραβάνι
Καλή Πρακτική Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
-UNESCO 2020
[e-mail], www.polyphonic.gr
www.polyphoniccaravan.gr

[@elpidhalitos6036]

Ηπειρωτικά τραγουδια βγαλμένα μέσα άπω. την ψυχή Αγαπημένη Ηπείρος Ευλογιμενει. από τον Θεό ❤❤🎉