DEMİRCİ MEHMET EFE VE DENİZLİ BASKINI - MEHMET FATİH BAŞ

Demirci Mehmet Efe ve Denizli Baskını
Sayın Mehmet Fatih Baş; Bizleri 8 Temmuz 1920 tarihinde meydana gelen hazin ve ürpertici bir olay hakkında bilgilendiriyor.
Olayın anlaşılması ve konu hakkında bir yargıya varılması oldukça tartışmalı.
Olay aslında Demirci Mehmet Efe’nin kendi adamlarının öldürülmesi üzerine şehri basıp 60 kadar kişiyi öldürmesi olarak açılanabilir.
Ancak neden sonuç ilişkilerini inceleyince istiklal harbinin kargaşası içerisinde pek değinilmeyen bu konunun oldukça karmaşık bir alt yapısı olduğu ortaya çıkıyor.
Konu Batı Anadolu’nun Yunan tarafından işgali ile başlıyor.
İzmir işgali öncesi İngiliz ve Fransız işgaline kayıtsız kalan Anadolu halkı Yunan işgaline büyük tepki gösterir. Ana neden Yunanın Megali İdeası olması ve geri dönmemek üzere gelmeleriydi.
Yunan işgali ile şehit haberlerinin gelmesi tepkileri artırdı.
Yunanın karşısında 17. Kolordu var ama başına İstanbul’un sözünden çıkmayan bir komutan vardı.
Karşı koyulmayan Yunan birlikleri 1 hafta içerisinde Gediz ve Torbalıya kadar ilerledi.
Konun ana aktörlerinden biri olan Şefik Bey 57. Tümen komutanı olarak bölgede. Karşısında hem Yunan hem de İtalyanlar var. Tümenin mevcudu 1000 tüfekli asker civarında. Kendisi bir Çanakkale kahramanı orada 27 Alay Komutanlığını yapmış bir kişi
Yunan işgali Aydından Ayvalığa kadar genişlemiş durumda.
İstanbul direnişe asla kalkışmayın talimatı veriyor. Ankara’dan ise siz müdahale etmeyin halkı silahlandırın talimatını alıyor.
Şefik Bey, Cepaneliklerin başındaki nöbetçileri ve kilitleri kaldırıp cephanelerin halk tarafından yağmalanmasına göz yumuyor. Ancak halk teşkilatlanması lazım. Bu arada Aydın ve Nazilli’de dağlarda gezen silahlı gruplar var. Burada bir iç güvenlik sorunu var aslında. Bir suç işleyen dağa çıkıyor. Ya kendisi bir çete kuruyor ya da bir efenin emrine giriyor.
Bu çetelerin köylülerle yardım yataklık ve çıkar ilişkileri olan bağlantıları var. Bu sebeple bölgedeki efelerle zoraki bir ittifak söz konusu oluyor.
Yörrük ali efe davete ilk olarak daveti kabul ediyor ve Yunana yapılan ilk kuvva-i milliye baskınını o gerçekleştiriyor. Daha sonra bu davete katılıyor Demirci Mehmet Efe.
Demirci Memet Efe bu olayın esas kahramanı.
1883 doğumlu
İlk cinayetinin ardından daha çıkıyor. İzmir’in işgal edildiği gün banka soygun yapıyor.
19 haziran 1919’da Kuvva-i Milliye’ye katılıyor.
Denizli’de aslında düşmana karşı direnmeyi destekleyen müftü Ahmet Hulusi efendi var.
Yunan Anadolu’yu işgal etmek üzere 22 haziran 1920’de ilk taarruzunu yapıyor. (3 büyük taarruzundan ilki)
24 Haziran 1920 de Nazilli’deki Rumlar Denizli’ye göç ettiriliyor. Ama bu göçe Türkler’de katılıyor.
Bu sebeple Denizli’ye çok ciddi muhacir akımı oluyor.
5 temmuzda Demirci Mehmet Efe’den göçmelerin Eğirdir’e sevk edilmeleri talep ediliyor. Ancak
bu telgraf duyulunca halk göç olayına karşı çıkıyor. Bu arada Denizli’de Kuvva-i Milliye’nin başı olan Ahmet Hulusi Efendi şehri terk ediyor. Kolluk kuvvetleri de şehri terk edince otoriteyi sağlamak sadece başlarında Sökeli Ali Efe’nin olduğu 40 efeye kalıyor.
Olayın meydana geldiği 8 Temmuz için 2 ayrı anlatı var. Bunları ve daha sonra gelişen olayları öğrenmek için videoyu izlemelisiniz.

[@mahagtasm8189]

Videonuzu sonuna kadar izledim. Bu konuda okuduğum kitaplar var. Ayrıca 1887 doğumlu dedem , ben ilkokul ( 1960 lar) çağında iken o dönemin birçok konularının yanı sıra Denizli olayını da anlatmıştı. Kendisi Çanakkale gazisi ve sonra da kuvvayi milliyeci idi. Denizli olayına ilişkin anlatımları ; Sultandağları ' nda Kurtuluş savaşı sonuna kadar silahlı olarak direnişçiler arasında olan kardeşinin (babamın amcasının) anlattığını belirtmişti. Siz videodaki anlatımınızda hem köşk cephesinin çöktüğünü söylüyorsunuz , hem de Yunan askeri kuvvetlerinin Denizli ' ye doğru ilerlediğini ve Denizli eşrafı ve tüccarlarının bundan haberi olup hazırlıklara giriştiğini söylemiyorsunuz. Denizli eşrafının ve tüccarlarının Denizli ' de yaşayan Ermeni ve Rum tüccarlarla iç içe ve ticari ilişkilerle bağları olduğunu belirtmiyorsunuz. Olayı çok hafife indirgeyerek ve olayın sorumluluğunu zeybeklere yükleyerek , videonuzu seyredenler üzerinde " yağmacı , ırz düşmanı zeybekler " havası yaratarak anlatıyorsunuz. O dönemin Denizli eşraf ve tüccarları , ki bir kısmı Hürriyet ve itilaf partisi taraftarı ve Kuvvayi Milliye kuvvetlerine, yani yurtseverlik ruhu ile uyanan Kurtuluş düşüncesine karşıydılar. Sebebini ; gelirleri ile kurdukları ticari düzen ve mal ile mülklerinin korunma içgüdüsünde ve çıkar duygularının yurtsever duygulara galip gelmesinde aramak gerekir. Nitekim Yunan güçleri Denizli ' ye yaklaşırken , silah ve top sesleri duyulurken ; Ermeni ve Rum kesimin Denizli' den uzaklaştırılmalarından rahatsız olmuşlar , ayrıca Yunan kuvvetlerinin mallarına el koyması ve zulüm yapma düşüncesine karşı , zeybekler ve kuvvayi milliye gücü ile birlik olup savaşmak yerine ; şehrin dış mahallelerine topluca çıkarak Yunan gücünü karşılamak için , düşmanla dostane ilişkiler başlatmak için hazırlıklar yapmışlardır. Tabii ki bu durumda , kuvvayi milliyenin ana gücünü oluşturan zeybekler ve bir kısım Denizli halkı eşraf için engel durumdadır. Zeybekler silahlarını bırakmazlar , zeybeklerin tarihleri ve anıları ile ilgili her kaynakta bu belirtilmektedir. Çünkü onların gücü silahları ve fişeklikleri ile hüküm sürmüştür. Asla silahlarını bırakmayıp ölene kadar silahları ile direndikleri her kaynakta belirtilmektedir. Zira videonuzda anlatıldığı gibi , zeybek silahlarından bazıları , güya teslim ettikleri Jandarmada değil , saldırganların üzerinde yakalanmıştır. Ancak üzerlerine tuzak kurarak saldıran tahrik edilmiş Hürriyet ve itilaf partisi mensupları ile Kuvvayi milliye düşmanlarından oluşan kalabalık güruh , videonuzda belirttiğiniz gibi saldırarak ve silahlarını alarak Sökeli Ali Efe ve 15 kızanını hunharca öldürmüşlerdir. Çünkü , onların Denizli 'deki varlığı ortadan kalkarsa kendi hayatları , mal ve mülkleri konusunda huzura ereceklerdir. Anlatımınız her ne kadar fotoğraf ve askeri çizimlerle desteklenmiş ve bazı somut kişilere doğru bir şekilde değinilmiş olsa da , maddi gerçekliklere ve " neden Denizli halkının her yörede mertliklerinden , yiğitliklerinden dolayı sevilip sayılan zeybeklere saldırdığını " açıklayabilmekten uzaktır. Şimdi bile efe ve zeybek konuşulan her yerde , onların yağma yapmayacağı ve ırza tasallut etmeyeceği bilinir. Tezinizi , yurdun düşmandan kurtulması için savaşmakta olan zeybeklere leke olarak atılan bu akla hayale gelmeyecek kirli konulara dayandırmanızı ; ayrıca mal ve mülklerinden olmak istemeyen , o zamana kadar kurdukları ticari düzenden kopmak istemeyen ve " huzurlarının !!!? " kaçmasını istemeyen , çürümüş padişahlık rejiminin hala sürmesini isteyen ve yurtseverlik duyguları olmayan o dönemin çıkarcı eşraf ve tüccar kesimi için de anlatımınızda acıklı bir senaryo havası yaratmanızı eleştiriyorum... Saygılarımla ;

[@emineyldz8329]

Çok güzel açıklamışsınız . Tşk .

[@mahagtasm8189]

@@emineyldz8329 Kime dokunursa dokunsun , tarihsel gerçeklikler çarpıtılmadan ortaya çıkarılırsa bugünler daha iyi anlaşılacaktır. Sevgi ve saygıyla.

[@huseyinkundak6040]

Çok Güzel Bir Anlatım Olmuş Bir Denizlili Olarak Teşekkür Ederim 100 Yıl Öncesine Bakarak Çok Fazla Birşeyin Değiştiğini Düşünmüyorum Yine İşgal Olsa Yine Düşman Kuvvetlerini Çiçeklerle Karşılayacak Olanlar Var Bu Memlekette Para Sevgisinin Çıkar Sevgisinin Vatan Sevgisine Galip Gelenlerle İç İçeyiz Maalesef

[@alparslan6092]

Yazınızın tamamının altına imzamı atarım ellerine sağlık doğru bilgiler,demirci insaflıymış az bile yapmış

[@mahagtasm8189]

@@alparslan6092 Teşekkürler.

[@cagrikoc1516]

Harika bir programdı, tcg kocatepe bolümü de böyleydi cok tesekkür ederim hem hocamiza hem size

[@ciciyabgu7610]

Yakincag askeri tarihçisi adayı olarak,cok merak ettiğim bir konuydu çok teşekkür ederim,varolun...

[@damarmuhammet]

Çok teşekkürler, çok güzel bir programdı.

[@GalipcanDemir]

Rahmet li çakırcalı efenin ömrü yetseydi milli mücadeleyi görseydi bu memlekette çok taşı gediğine oturturdu demirci Mehmet efe ÇAKIRCALI LININ KIZANLARINDIR BİLGİNİZ OLSUN

[@tahircalguner7994]

Denizli Müftüsü ve valisi olay olurken neredeymiş?

[@davutarda512]

Denizli Kaymaka mı Faik bey i ve Ağır ceza reisi Mehmet efe tarafından denizli den kovuldu, kovuldu, Faik bey siyasetçi Faik Öztrak ın dedesidir,Müftü Hulusi efendi de baskından önce Denizli ileri gelenleri tarafından tehtit edildi ve Tavas ilcesine gitti, olayda Tavas taydı.

[@tahircalguner7994]

Bu olaydan sonra Vali Öztrak Ankara'ya milletvekili olarak kızağa çekilmiştir.

[@mehmetutku4415]

Mehmet efe kim

[@alparslan6092]

Demirci mehmet efe Aydının gururu dur,bizde onların torunlarıyız çok şükür hainlik eden belasını bulur

[@fakirane64]

Demirci Mehmet Efe'nin Tamamen Yaktığı Köy: kzbin.info/www/bejne/l5i4oqFuq5h7bck

[@ciciyabgu7610]

Birde Demirci'nın asılmaması cok şaşırtıcı

[@ahmet2101]

Kanka adamı korkusu ve şanından asmamıyolardı

[@mahagtasm8189]

Demirci Mehmet Efe , bizzat o dönem millet meclisince ve meclis başkanı Mustafa Kemal tarafından resmi belgeyle " UMUM KUVVAYİ MİLLİYE KOMUTANI " tayin edilmişti. Onun asılmasını mı istiyordunuz ? Düşman kuvvetlerine karşı o cephede verilen savaşın komutanı ne suç işledi ki , asılmamasına şaşırıyorsunuz ?

[@ismailkayal2569]

Memlekette ki tek milis Albay

[@huseyinkundak6040]

Niye Asılacak Yunanla İşbirliği Yapan İtleri Kestiği İçin mi

[@GalipcanDemir]

Efeler osmanlıya direnen karşı koyan yörük Türkmen çoçuklarıdır gerilla savaşına çok iyi yaparlar yeni bir devlet kurmak için atatürk ün etrafında toplanmışlardır. Bu adamlar sıkışınca dağa çıkar ve kırsalda kimse onlarla uğraşamaz. Pardon onlar dağa çıkmadı zaten dağda doğdular onlar yörüktüler hak yoluna yürüktüler..

[@bektascelik7962]

🙂👍👍

[@serefalpkucuker6376]

Denizli 1966 doğumluyum Babam 1926 doğumlu. 1970 li yılların ortalarında Babam kendinden yaşça büyük arkadaşları ile sohbet ederken çocuk halimle o yaşlılardan şu cümleyi duymuşluğum var Demirci efeyi kastederek O adam eceliyle ölmemeliydi, cezasını bulmalıydı