📡 Łączność awaryjna dla polskiego preppera

Wraz z przyjaciółmi:
www.wildslav.com/
multitactical.pl/
/ prepersi
www.gotowynajutro.pl/
prepperspodcast.pl/
przygotowaliśmy dla Was "Standard łączności polskich prepperów", czyli dokument, który opisuje, na jakich częstotliwościach i w jaki sposób powinni się w sytuacjach awaryjnych łączyć ze sobą polscy prepperzy, by nawzajem sobie pomagać.
Dokument można ściągnąć bezpłatnie tutaj w wersji 1.04:
📋 bit.ly/2XJNbPC (u nas na blogu domowy-survival.pl),
📁 bit.ly/2O4ooDM (mirror na dysku Google, na wypadek, gdyby blog nie działał) .
Zachęcam do ściągnięcia (zwłaszcza na telefon komórkowy), przeczytania i wdrożenia w życie. Oraz do UDOSTĘPNIANIA JAK NAJSZERZEJ! Jeśli masz grupę, stronę, fanpage, blog na temat survivalu, bushcraftingu, prepperingu czy jakiejkolwiek pokrewnej tematyce, wrzuć tam ten dokument!
W wersji 1.01 poprawiliśmy źle przeklejoną częstotliwość na PMR...
W 1.02 z kolei błąd w częstotliwości dla kanału na CB. Numery kanałów w obu przypadkach pozostają bez zmian.
W 1.03 wprowadziliśmy zmiany w zakresie płatnych licencji oraz zmieniliśmy numer kanału dla PMR.
W 1.04 doprecyzowaliśmy, że na PMR łączymy się bez kodów CTCSS.
Wesprzyj nas na Patronite.pl
patronite.pl/domowy-survival
abyśmy mogli robić jeszcze więcej równie fajnych rzeczy!
Ja w swojej łączności używam m.in.:
📻 radiotelefonu ALAN 42 -- bit.ly/2BN3YJ1
🎙 krótkofalówki Baofeng UV-5R -- bit.ly/2BN3YJ1 (od razu możecie w tym samym miejscu kupić licencję, o której piszemy w dokumencie -- bit.ly/2XNGYSR ).
Filmy "Łączność radiowa w preperingu" na kanale Adriana Matusika (wydawało mi się, że są 2, a są aż 3!):
• Łączność radiowa w Pre...
• Łączność radiowa w Pre...
• Łączność radiowa w Pre...
Prezentera w bluzę ubrała firma Helikon.
Prawdopodobnie najlepszy sklep dla prepperów:
karaluch.com.pl/
Nasz blog: domowy-survival.pl/
Fanpage: / domowy.survival
Facebookowa grupa dla fanów: / domowysurvival
Instagram: / dwelling.survival
Dotacje w Bitcoin:
18Mk6j2mFcky1vJeiqxrZteEeuhthvRd9
#radioPMR #cbradio #lacznoscradiowa

[@domowysurvival]

Chcesz dostawać powiadomienia mailowe o najciekawszych nowych materiałach i najważniejszych wiadomościach wpływających na nasze bezpieczeństwo? Zapisz się na newsletter: bit.ly/newsletter-domowego-survivalu [Krzysiek]

[@maciej1387]

Podejrzewam, że w sytuacji na prawdę awaryjnej. Kiedy w całym kraju lub przynajmniej województwie nie będzie prądu czy zasięgu komórkowego, to akurat tego czy ktoś nadaje takim radyjkiem legalnie czy nie legalnie to może nie mieć kto sprawdzić.

[@adrianmatusik]

ale kupując możesz korzystać legalnie również bez apokalipsy zombie. Chyba że kupujesz tylko na sytuację awaryjną. Ale to chyba szkoda kasy ;)

[@wiktornowak3311]

Warto jednak móc, legalnie, przetestować radio w czasach pokoju i spokoju. Nie ma sensu trzymać potężnej radiostacji 500W i 6-metrowej anteny na kilkumetrowym maszcie tylko po to, by w razie SHTF przekonać się że SWR anteny był poza normą i upaliłeś końcówki mocy :P Radia nielicencjonowane dają nam możliwość powszechnego wyposażenia się i obycia z tymi radiami w praktyce, tak aby faktycznie umieć się nimi posługiwać. O ile z PMR jest to bajecznie proste, to już z CB to większy temat z doborem anteny, miejsca na antenę, strojeniem itp. A nawet i ze zwykłym PMR warto zdobyć doświadczenie w stylu "na której górce w okolicy lepiej łapie" albo "w którym miejscu zrywa mi zasięg od radia sąsiada".

[@bertzak]

Kogo to obchodzi jak dupa się pali czy legalnie czy nie legalnie czy spalisz las żeby życie uratować

[@kaczor5645]

Bardzo dobra inicjatywa, czekałem na taki film.

[@wnuklasu]

Dzięki za film, właśnie ogarniam uv-5r teraz i film dużo mi powiedział

[@WIMAG-GO]

Temat jak najbardziej pożądamy ! - SSB jest rozwiązaniem jak najbardziej właściwym jeżeli chodzi o zasięg. Pozdrawiam !

[@tomnone8378]

Cb i ssb naj taniej bez papierow i naj dalej za tą kase

[@johnzoidberg9764]

Strzał w 10, świetny pomysł. Nie interesuje się tematem poza Twoimi filmami ale jestem w szoku, że jeszcze czegoś takiego nie było. Gratuluję pomysłu i inicjatywy.

[@janjanowski2891]

Super - POZDROWIENIA !

[@stefan5205]

Dokument ściągnięty.Dzieki.Pozdrawiam serdecznie

[@mr0rcio]

Proponuję zrobić ankietę na FB oraz YT z pytaniem czy twoja PMRka ma kanał 13. To jednoznacznie odpowie na pytanie, czy wybranie 13 kanału to dobry pomysł.

[@barhorab6677]

Najlepiej dać sobie spokój z tymi tam łoki-toki i kupić normalny radiotelefon, wprawdzie to nielegalne, ale biorąc pod uwagę nielegalne działanie rządów polskojęzycznych nagminnie łamiących prawo i konstytucję, coraz bardziej mam w dup|e legalność! A radiotelefon z mocną anteną, trzymany w domu, może kiedyś uratować życie!

[@tomcactus9513]

Zgadzam się w zupełności

[@andrzejzawada6172]

Głupoty piszesz Waść. Co to jest w/g Waści rząd polskojęzyczny ? Masz to w d..pie ? To może zaproponujesz jazdę lewym pasem albo po środku linii ciągłej ? przecież masz w d..pie legalność ! No i nie przejmuj się babcią w wózku inwalidzkim na pasach. A co ma ci przeszkadzać, no nie ?

[@henrykgogol4628]

zgadza się że polskojęzyczny, najgorsze to że tylko polskojęzyczny

[@Emil_1212]

Ciekawy materiał

[@SuperKubaz]

nareszcie zajebisty temat :)

[@domowysurvival]

Ściągnąłeś? [Krzysiek]

[@SuperKubaz]

@@domowysurvival mam alana 42 z przerobionym zasilaniem na dwa ogniwa 18650 :)

[@domowysurvival]

O, ciekawe! Chciałbyś pochwalić się tym, jak przerobiłeś to zasilanie? Moglibyśmy z tego zrobić ciekawy artykuł na Domowy Survival! [Krzysiek]

[@SuperKubaz]

aa tak już ściągnąłem

[@SuperKubaz]

@@domowysurvival pewnie, przerobiłem pojemnik ten który mieści 8 akumulatorków AA, powinien być dołączony do radia, w środku umieściłem woltomierz i amperomierz cyfrowy, a na zewnątrz pojemnika z tyłu koszyk na dwa ogniwa 18650, niestety wtedy jest trochę mało wygodny do noszenia :)

[@marciniwaniuk8176]

Tak jak ktoś wspomniał popełniacie podstawowy błąd. Usilnie chcąc uniknąć kosztu opłat za egzamin i pozwolenie z UKE, ograniczacie się w łączności do naprawdę najbliższej okolicy. O ile jeszcze w terenie górzystym zasięgi nieznacznie wzrosną, to w zabudowie miejskiej wątpię aby przekroczyły kilka km. Druga sprawa Baofeng UV5R nie jest radiem PMR, nigdy nie było. To radio pracuje na paśmie 2mi 70cm, a ponieważ jest to tani ryżowiec to pracuje na tyle szeroko, że pokrywa też pasmo PMR. Druga sprawa, odwiedzając pobliski klub krótkofalarski, albo przygotowując się do egzaminu na świadectwo amatorskie nauczycie się też jak budować anteny, kiedy i w jakich warunkach jest podniesiona propagacja. Wasz wybór to tak jakby do biegu na orientację wybrać mapę rysowaną z pamięci przez kolegę z drugiego miasta. Nawet przekraczając moc pracy na PMR i używając 5W z Baofenga UV5R nie jestes w stanie dowołać się pomiędzy miastami oddalonymi od siebie o 5km. Niestety chcąc mieć zasięg i być słyszalnym to musicie zainwestować w pozwolenia do pracy na KF i odpowiedni sprzęt. Inaczej to tylko zabawa dla dzieci (bez urazy, ale tak to wygląda z punktu widzenia, kogoś kto zajmuje się łącznością kryzysową).

[@matemika]

Dokładnie, a Bao UV-5R jest na liście urządzeń, które nie spełniają wymagań zasadniczych UKE z powodu emisji bocznych nadajnika. Dodatkowo jeśli w pobliżu jest mocny sygnał, to w Bao zatyka się odbiornik.

[@domowysurvival]

1. Unikanie egzaminu i pozwolenia radiowego nie wynika tylko z tego, że chcemy oszczędzić pieniądze, a jest celem samym w sobie. Chcemy opierać się na technologii, która jest dostępna w sklepie od ręki, dla każdego. Po to, by prepper mógł łatwiej przekonać swoich bliskich do kupienia danego sprzętu i wykorzystywać go w sytuacjach awaryjnych do kontaktu nie tylko z innymi prepperami, ale też właśnie ze swoimi bliskimi. Nierealnym jest zakładanie, że każdemu prepperowi uda się uzyskać pozwolenie radiowe i przekonać bliskich, by też je zrobili, a potem żeby wszyscy kupili sobie odpowiedni sprzęt. 2. Nikt nie mówi na filmie, że UV5R jest radiem PMR. Mówiłem na filmie wprost, że to nie jest poradnik o tym, jakie radio kupić. [Krzysiek]

[@marciniwaniuk8176]

@@domowysurvival Proponuję obejrzeć i posłuchać własnych słów moment filmu 9:50. Do łączności z rodziną małe motorolki PMR wystarczą, do porozumiewania się pomiędzy grupami i z innymi obszarami to zwyczajnie nie wystarczy.

[@domowysurvival]

@@marciniwaniuk8176 kumam, rzeczywiście ktoś mógłby z tego, co powiedziałem, jeśli wysłucha tylko tego jednego zdania, wyciągnąć wniosek, że to jest krótkofalówka do pracy na PMR. [Krzysiek]

[@marciniwaniuk8176]

@@domowysurvival Nie jest istotne czy w następnym zdaniu powiedziałeś o wykupionej licencji. To radio zwyczajnie w naszym porządku prawnym nie może pracować na częstotliwościach PMR. Polecam zrobić jeszcze jeden filmik, ale tym razem zaprosić kogoś kto zna się na temacie, ma stosowne uprawnienia i doświadczenie. Pogadajcie z chłopakami z MASR (Mazowiecka Amatorska Sieć Ratunkowa) są z Warszawy, także macie blisko. Oni dokładnie Wam powiedzą co i jak, żeby było skutecznie, bezpiecznie i legalnie. Przypominam na chwilę obecą nie mamy armagedonu i przepisy prawa obowiązują. A takie filmiki jak ten, wręcz zachęcają do łamania prawa. Tak praca na częstotliwościach, które wymagją pozwolenia, bez takowego. Czy też używanie urządzeń jak UV5R do PMR jest łamaniem prawa i może skutkować przykrymi konswkwencjami.

[@chmalownikpl]

Pdf przeczytałem:) fajny! Warto ściągnąć

[@domowysurvival]

Weź ściągnij jeszcze raz, była drobna poprawka w pliku. Teraz jest 1.01. :D [Krzysiek]

[@rumianekrumia6923]

@@domowysurvival za mało informacji o cb samochodowym,, prosze uzupełnij

[@domowysurvival]

@@rumianekrumia6923 a czego dokładnie tam Co brakuje? [Krzysiek]

[@rumianekrumia6923]

@@domowysurvival jakie radio cb do auta. W kwestii rekomendacji tak jak rekomendujesz radio reczne

[@kronikiwoczykija7173]

Widzę poszło w żywe temat z ostatniego Live co mówiłeś o radiach :D i łączności :D

[@domowysurvival]

No akurat już wtedy nad tym pracowaliśmy... [Krzysiek]

[@MarcinHunters]

Czołem Kamraci. Z doświadczenia wiem że dziś warto posiadać zarówno cb radio jak i zwykły tani radiotelefon baofeng UV-5r. Do tego warto posiadać jakiś panel słoneczny o mocy 50 Watt i więcej , regulator ładowania i jakiś akumulator żelowy najlepiej 12V o pojemności 10Ah i większej jeśli w razie braku energii elektrycznej zamierzamy używać jakieś awaryjne zasilanie.

[@tomnone8378]

Dobry pomysl tyle co jak słońce zgaśnie.. dobrze by dodać generatorek na silniku stirlinga

[@OUTaz]

za 40złwiecej masz o wiele leprzy radiotelefon tyt uv88, leprza jakosc dzwieku, robiony przez profesjonalną firme, działa na tej samej zasadzie co gowniany baofeng

[@sir.knight8714]

Nie wolno ci korzystać z baofenga uv 5r ,bo ma 5W mocy i odkręcaną antene bezpozwolenia radioamatora i egzaminu w UKE! Sarkazm !!! Komunistyczne przepisy!!!

[@matzkruger2771]

@@sir.knight8714 Podobnie jest na całym świecie. Na szczęście. Piratom dziękujemy.

[@Szemkel]

@@sir.knight8714 Nawet to że masz prąd i wodę w domu, zawdzięczasz "komunistycznym przepisom" Myślisz, że gdyby każdy mógł robić w eterze co chce, to byłoby lepiej? Jeśli tak to, naprawdę mało masz pojęcia w temacie...

[@210Jaro]

Podoba mi się ten materiał. Co do baofenga wszelkiego, to te radia są jakości różnej (raczej bez szału), są radia też chińskiej produkcji ale nieco lepsze. To sobie doszperacie z łatwością, co będzie aktualne w danym momencie.

[@hahabanero]

są też zasadniczo nielegalne a kupno licencji zdaje się nie jest zgodne z prawem (mogę się mylić, ale na stronie urzędu zdaje była o tym mowa).

[@sq7wojwojtek314]

Fiu fiu … fajny materiał . Pozdrawiam

[@sp6tk]

Dlatego jako krótkofalowiec mam przygotowany sprzęt na takie potrzeby. Mogę pracować z samochodu jak i na piechotę. Jestem w stanie wysłać i odebrać maila nie korzystając z infrastruktury gsm tylko z fal krótkich. Radio, tablet lub laptop i można wysłać info mailem do bliskich za granicą.

[@domowysurvival]

Myślę, że to jest niezagospodarowana nisza. Pokazać prostą drogę do pozwolenia radiowego i przygotować gotowy komplet sprzętu, który by na takie łączności pozwalał. Żeby można było bliskich zachęcić do korzystania z tej formy łączności, zmniejszając próg wejścia w to hobby. W przeciwnym razie nigdy z tego nie będzie dobrej metody na awaryjną łączność z bliskimi. :( [Krzysiek]

[@pwolkowicki]

Są jeszcze 2 rodzaje nadajników i odbiorników. Przeważnie jednak zależne od zasilania z sieci, ale telefony komórkowe też je mają - to Wi-Fi i mniej użyteczny ze względu na zasięg BT. Kiedyś spotkałem się z aplikacją na telefon, który wykorzystywał Wi-Fi do komunikowania się z innymi telefonami bezpośrednio nawiązując połączenie z innym urządzeniem, na zasadach zbliżonych do PMR/CB, czyli bez stacji bazowej.

[@wiktornowak3311]

Wifi peer-to-peer na telefonowych antenkach to będzie jaki zasięg? 50m? 150m? Na głupim PMR w lesie spokojnie na kilometr można gadać, a w otwartej przestrzeni na kilka. Wifi nie ma podejścia w ogóle.

[@MaacAbra]

O jak zabawnie, właśnie z kumplem chcieliśmy się wyposażyć w taki sprzęt, po prostu materiał w punkt! Chyba mnie nie podsłuchujesz… ? 🤨 😜 Btw, fajna koszulka :>

[@domowysurvival]

Chyba nie. :D [Krzysiek]

[@nohumanst.6694]

Bawię się starym samochodowym CB okolice Rzeszowa, będę się starał słuchać i wołać 'CQ' codziennie o 20stej i jak dobrze pójdzie o 8ej na kanale 13, będzie mi miło nawiązać 'łączność'

[@RonRPL]

Obecnie testy łączności odbywają się każdego 13-tego dnia miesiąca. Wtedy jest największa szansa kogoś "złapać" na radiu.

[@KOLEJ22DrogaPrzygody]

Witam zacny materiał , pozdrawiam ciekawie

[@Piotroos]

W końcu!

[@MrAmonAmoniasty]

Dobry, przydatny materiał

[@NecrosDeus]

Przydatny? Niby w jakim sensie? Przecież to namawianie na łamanie przepisów i pakowanie ludzi w kłopoty prawne i finansowe! Urządzenie PMR musi spełniać odpowiednie założenia techniczne, w paśmie PMR nie można pracować z czego się zechce, choć taką pracę to coś umożliwia. Nadawanie z różnej maści taniej chińszczyzny, w paśmie PMR, to z pewnością do 1000 zł kary od UKE! W ogóle używanie urządzenia nadawczo odbiorczego bez wymaganego zezwolenia, a nawet tylko słuchanie to używanie, to kara do 1000 zł, a jak złapią po raz drugi, to do 2 lat więzienia. Te pokazane niby zezwolenia, tak sprzedawane przez niektóre firmy, nigdy nie były legalne, o czym niektórzy ich używający się przekonali. Te pseudo zezwolenia to była radosna twórczość handlowa niektórych firm, UKE z tym zawsze walczyła! Firma dostawała przydział częstotliwości od UKE, by stworzyć własną firmą sieć radiową, po czym sprzedawała do niej dostęp osobom trzecim. Czyli tym, co kupili od nich tę tandetną tanią chińszczyznę. Osoby trzecie nie byli pracownikami firmy, więc dostęp do sieci radiowej był na zasadzie umowy cywilnoprawnej. Dostęp można było sprzedać, ale to nie zmieniało postaci rzeczy, że na używanie czegokolwiek do pracy w tej udostępnionej sieci, nadal potrzebne było radiowe zezwolenie, które według prawa, ustawy = Prawo Telekomunikacyjne, mógł wydać tylko UKE! Te "zezwolenia" sprzedawane wraz z radiami to były tylko udostępnieniem firmowej sieci do łączności, ale na używanie zakupionego radia w sieci potrzebne było zezwolenie od UKE! UKE i tak wydałoby (za pieniądze oczywiście) zezwolenie na inne częstotliwości, a jak bylibyśmy krótkofalowcami, to owszem, na takich firmowych częstotliwościach z tego Baobrzdęka pracować moglibyśmy, tylko po co? Jako krótkofalowcy moglibyśmy pracować w pełnym paśmie 2m jak i 70cm, więc po co płacić jakimś cwaniakom z firmy tzw. telekomunikacyjnej za możliwość pracy tylko na jakiś pojedynczych częstotliwościach? Na szczęście tych "zezwoleń" już nie ma, 5 tych firm dostało karę finansową od UKE o różnej wielkości, a kary nie były duże, jakieś tam z 10 000 zł, a tylko dlatego, że te firmy same zaprzestały tego procederu ze sprzedawaniem "zezwoleń", które absolutnie nie były zezwoleniami na używanie urządzeń nadawczo odbiorczych. Ten materiał w ogóle do niczego nie jest przydatny.

[@UnderTheBanner]

Fajna koszulka :D

[@scaany9374]

Z dniem 31.10.2019 Radiotelefon Baofeng UV-5R został wpisany przez UKE na listę urządzeń niezgodnych z wymaganiami zasadniczymi dyrektywy radiowej a tym samym nie wolno wprowadzać go do obrotu. Powód wpisania na listę to "Wyrób nie spełnia wymagań norm zharmonizowanych w zakresie emisji ubocznych nadajnika w czasie nadawania". bip.uke.gov.pl/lista-wyrobow-niezgodnych/ Lista 2005-2019 pozycja jedna z ostatnich (chyba 6 od końca)

[@domowysurvival]

Dobrze zatem, że zastrzegłem w tym filmie, że to nie jest poradnik, jaki sprzęt kupować. A taki to swoją drogą chciałbym docelowo przygotować. [Krzysiek]

[@elektrodatv]

Dobra analiza dostępnych środków łączności, PMRy często są ograniczone do kanałów 1-8 z 16 możliwych może dla uproszczenia wykorzystać kanał 1 - 446,00625MHz (bez CTCSS). W CB jest już pewien standard kanał 9 - ratunkowy 27,060MHz, kanał 28 - wywoławczy 27,280MHz, 19 - drogowy 27,180MHz może też warto wykorzystać dla uproszczenia?

[@chudy150]

PMR ma 3 wywoławczy, więc po co zmieniać. ;)

[@Spirekk]

Dzięki, teraz mam aplikację oraz dostęp do krótkofalówki

[@michwar1905]

Wszystko super cieszę się że ktoś zdecydował się to zrobić. Ale jest pewien problem, jak mi się zdaję większość radiotelefonów PMR ma tylko połowę całego zakresu czyli 8 kanałów, proponowałbym aby z kanału 13 zmienić na coś poniżej 8. Warto też byłoby ustalić podkanał DCS, np. Kanał 3, podkanał 13.

[@pawekwasnik9580]

Popieram. Najtańsze radiotelefony PMR mają tylko 8 (poza wyjątkami). Warto przyjąć rozwiązanie w którym można skorzystać z dowolnego urządzenia jakie będzie pod ręką.

[@kamilwader1837]

Krzysztofie, ze smutkiem muszę stwierdzić że KZbin ucina Ci zasięgi. Pomyślałem że dawno niczego nie publikujesz, wchodzę na kanał A tu niespodzianka. Ale nie ma co się smucić, będę miał co oglądać:D pozdrawiam

[@domowysurvival]

A to całkiem możliwe, bo YT patrzy, czy subskrybenci klikają, a jak nie klikają, to do innych subskrybentów nie wysyła. Wniosek: trzeba włączyć powiadomienia (dzwoneczek). [Krzysiek]

[@kamilwader1837]

@@domowysurvival albo mieć gdzieś z tylu głowy że kanał istnieje i produkuje kozak filmy ;)

[@domowysurvival]

Dzięki za miłe słowa. Możesz też nas śledzić na Fanpage'u (tu wrzucamy informację o wszystkich nowych materiałach) albo Instagramie (tu o nowościach wspominamy czasami). [Krzysiek]

[@dariuszop]

Cześć. Obejrzałem prawie wszystkie twoje filmy. Przez Ciebie popełniłem radio cb i kupiłem też fajne stare radio Alan 87 i przygotowuję się do łączności satelitarnej. Polska będzie gotowa!

[@sq5ebm]

Czołem. Tu macie kontynuację/nawiązanie do filmów, które są w opisie 1. kzbin.info/www/bejne/qZ6QZJaLbc98d7s&t 2. kzbin.info/www/bejne/p2fKd6CFntKUsKc&t 3 .kzbin.info/www/bejne/hoTSd32jm6pgbrc&t Bawcie się, eksperymentujcie. Do dzieła. Pamiętajcie jednak o tym,ze eter to nie jest ziemia niczyja. Pamiętajcie,że jest coś takiego jak Prawo Telekomunikacyjne, Krajowa Tablica Przeznaczeń Częstotliwości. Pamiętajcie też, że używanie urządzenia radiowego nadawczo-odbiorczego obarczone jest koniecznością posiadania pozwolenia (z wylaczeniem paru przypadkow). Pamiętajcie,że wiedza nie boli. Pamiętajcie,że jeśli będziecie uprawiali piractwo radiowe,to może się to dla Was skonczyć wizytą UKE i odp. wyrokiem. I nie, to nie jest fikcja. Sam brałem udział w nakierowywaniu UKE na piratów. To nie jest problem. Uczcie się i zdobywajcie wiedzę... i unikajcie chińskiego badziewia :)

[@kaczor5645]

Ponoć UKE ma urządzenie które w kilka sekund namierza nadajnik z dokładnością do 2 metrów, wiesz może czy to prawda?

[@TomaszPabich]

Oczywiście że prawda. Do tego coraz więcej świecie radionamierniczych UKE jest modernizowana dzięki technologii SDR. Rejestruje się całe wycinki pasm i można do tego wrócić kiedy się chce. W dużych miastach już funkcjonują sieci radionamiernicze automatyczne z radionamiernikami dopplerowskimi, które komunikują się po się i praktycznie natychmiastowo nanoszą dane na mapy. Zresztą technologia znam od.dziwsiatkow lat.

[@TomaszPabich]

Wszyscy myślą że UKE to nieruchawy dinozaur, a oni też podążają za rozwojem technologii i to szybciej niż niektórym się wydaje. Oczywiście skupieni są bardziej na pasma komercyjnych z których państwo ma dużą kasę, ale przedzej czy później na wzór Amerykańskiego FCC zabiorą się także i za maluczkich.

[@kaczor5645]

@@TomaszPabich aż dziwne, że w dobie internetu i odchodzenia od łączności radiowej komukolwiek chce się inwestować w takie systemy.

[@sq5ebm]

@@TomaszPabich Tomek,bo to myślenie wywodzi się z tego,że UKE działa na wniosek poszkodowanego. Na 11m czy na PMR nikt nie zgłasza.

[@active_lifestyles]

Szanuję taką inicjatywę

[@holahopper]

Ja bym jednak wybrał taki kanał, który byłby dostępny na wszystkich urządzeniach.

[@WIFIFI10..7]

zagdzam sie nawet ten żółty baofeng co on ma to nie ma 13 kasanalu

[@antoniwendrowny8705]

Na przykład siódemka wygląda jak siekiera więc jak najbardziej preperska i survivalowa!

[@wiktornowak3311]

Nie ma takiego kanału, ponieważ nie ma pasma które wszystkie urządzenia by obsługiwały :P

[@adrianmatusik]

Dzięki Krzysiek za podlinkowanie moich filmów. Jeśli mogę się w jakiś sposób podzielić wiedzą w zakresie łączności, to bardzo chętnie. Co do PMR, to 90% urządzeń na rynku ma 8 kanałów, z racji tego, że poszerzenie pasma na terenie UE nastąpiło niedawno i może ze dwa modele posiadają 16 kanałów. Oczywiście pewnie w przyszłości będzie więcej. Co do dokumentu to napisałeś: "W przypadku radiotelefonów CB obsługujących także modulację SSB, wykorzystujemy tryb USB (aby skojarzyć z popularnym, awaryjnym standardem zasilania)." Zasada jest w środowisku radiowym taka, że poniżej 10 MHz używa się LSB, a powyżej USB. A 27 MHz jest powyżej 10 ;)

[@domowysurvival]

Dzięki za te uwagi. Myślę, że można rozważyć w kolejnej wersji dokumentu dołożenie któregoś kanału z tej starej ósemki. Ta zasada odnosząca się do LSB/USB to wynika z jakichś konkretnych uwarunkowań? Technicznych albo prawnych? Czy to po prostu zwyczaj, który się przyjął? [Krzysiek]

[@adrianmatusik]

I tu mi zabiłeś ćwieka. Tak jest ustalone na całym świecie. Ale skąd to się wzięło to musiałbym poszukać bo nie zastanawiałem się nigdy nad tym.

[@sq5ebm]

@@adrianmatusik Adrian, tutaj tez musisz pamietac,ze chodziło o rozdział użytkowników. Przynajmniej kiedys taka wersje podawano. Na 7 czy 3,5MHz pracują w USB stacje profesjonalne. Nie widze w tym wiekszego sensu,ale coz.

[@sq5ebm]

@@domowysurvival Tu masz filmy, rozwinięcie tego o czym z Adrianem opowiadaliśmy 1. kzbin.info/www/bejne/qZ6QZJaLbc98d7s&t 2. kzbin.info/www/bejne/p2fKd6CFntKUsKc&t 3 .kzbin.info/www/bejne/hoTSd32jm6pgbrc&t

[@bartoszjasinski]

"Ściągnij ten dokument na komórkę, zwłaszcza na komórkę, żeby mieć do tego PDF'a dostęp z telefonu komórkowego - w sensie - z czegoś co zadziała bez prądu." - łooo panie, wspaniała porada na czasy gdzie prądu nie ma zero w niej sprzeczności :D Ja sobie to ściągnę ale profilaktycznie wydrukuję w kilku kopiach dla takich "pomysłowych Dobromirów" co dosłowie wezmą twoje porady do siebie :) I ta apka... nie dziwię się, że kupa ludzi ma bekę z prepersów :D Nie mam nic do reszty filmów, ale ten to jakaś merytoryczna porażka na całej linii :)

[@domowysurvival]

Bartoszu, być może ten dokument to rzeczywiście jest merytoryczna porażka na całej linii, choć trudno się z tym zgodzić, skoro nie przedstawiłeś żadnego argumentu, mającego uzasadniać tę rzekomą porażkę. A co do telefonu... Telefon komórkowy to sprzęt, który NAJŁATWIEJ utrzymać przy pracy w razie braku zasilania, bowiem rozwiązań do ich awaryjnego ładowania jest całe mnóstwo. Dlatego proponujemy, aby ludzie ściągnęli ten plik na telefon, który w sytuacji awaryjnej będą mogli uruchomić. Oczywiście wydrukowanie i trzymanie sobie tego na papierze jest rozwiązaniem lepszym, ale to jest tak oczywiste, że nawet nie ma co tego tłumaczyć. Natomiast merytoryczną porażką na całej linii przygotowań na sytuacje awaryjne jest właśnie brak możliwości naładowania telefonu w takiej sytuacji... Ale nie martw się, mamy kilka pomysłów, które może Ci pomogą: kzbin.info/www/bejne/b3XVoJiHYq2imdk Bo telefon jest na tyle wielofunkcyjnym narzędziem, które może pomóc w sytuacji kryzysowej, że TRZEBA mieć możliwość jego naładowania. Pozdrawiam! [Krzysiek]

[@bartoszjasinski]

@@domowysurvival Nie mówiłem o dokumencie, on jest akurat spoko, głównie ustalenie 'oficjalnych' kanałów łączności. Mówiłem o filmie i przytoczyłem argumenty. Dodam jeszcze jeden. BTS'y w sytuacjach awaryjnych lub podczas wzmożonego ruchu, priorytetyzują połączenia głosowe odrzucając próby ustanowienia transmisji danych więc apka tym bardziej na nie wiele się zda. W przypadku braku prądu w okolicy stacje też szybko przestaną działać więc nawet gdyby dało się podtrzymać naładowany telefon, wystarczy on tylko do pogrania w jakieś gry i to tylko te offline.

[@domowysurvival]

Bez przesady, telefon to nie tylko narzędzie do gier... Może to najwyższa pora, żeby odświeżyć materiał o tym, dlaczego telefon jest tak ważnym narzędziem na trudne czasy. :D [Krzysiek]

[@kakashimateo]

Pozdro z Trójmiasta. Szykujemy się na zimę.

[@mariuszzurawski7713]

Z rozmów z jednym krótkofalarzy dowiedziałem się aby dobrze było gdyby możliwości ładowania akumulatorów miał możliwość zastąpienia akumulatora zwykłymi bateriami AAA lub AA

[@chudy150]

No to masz konwersje na zwykłe AAA. Poszukaj.

[@Junkanc]

Cześć! Fajny materiał. Problemem w takiej komunikacji może być słaby zasięg od kilku do kilkudziesięciu KM z tego co pamietam z mojej anteny CB można wykrzesać max 20km zasięgu (Alan 76 Multi + antena president 90cm). Relatywnie niewiele.

[@kamilskrodzki5858]

Baofeng na krótkiej antenie tak do 25 km biję.

[@noctis5631]

Pamiętaj, jeśli będzie trzeba zrobie to co będzie trzeba, bedę chodził z plecakiem jak podczas ww2 🤣 Pozdrowionka ;)

[@Suw3Ren]

Zello będzie działać tak długo jak będą funkcjonowały BTSy czyli bez prądu ani rusz. Raczej umiarkowana użyteczność podczas sytuacji kryzysowych.

[@mojehamradio]

Dość poważny i głęboki temat gdzie nawet krótkofalowiec nie wie wszystkiego. Aktualnie wg mnie ideałem radia na trudne czasy jest yaesu ft817 lub szeroko pojętej radia qrp. No i jednak łączności foniczną FM, AM, SSB bo laik nie będzie zawracał sobie głowy emisjami digi czy CW, dla członka rodziny łączność ma być prosta i skuteczna więc pmr i cb dla każdego. A krótkofalowiec z rodziny na radiu sobie ustawi częstotliwość odpowiednią. Ściągnę pdf i przeczytam, ciekawe czy zawarliscie tam jakies konstrukcje anten radiowych choć w sumie na cud, uhf czy 11m anteny są stosunkowo proste i małe

[@wirex2717]

Proponuję starą sprawdzoną metodę, gołębie pocztowe.

[@barhorab6677]

Jak przykręcą 5G to gołębie pospadają...

[@nohumanst.6694]

Aż mam ochotę po programować....... pewnie zaraz mi przejdzie

[@bastarian___5688]

Witam 🙂 Potrzebuję opini nt. Midland Alan M-ZERO MULTI AM-GW? Jaką antenę polecacie do tego CB? 🤔

[@MateuszCieslakWorkshop]

Jeśli to ma być rozpropagowane, to przede wszystkim trzeba wszędzie wciskać, że pechowa 13tka, to kanał kryzysowy, dla przygotowanych. Do przechowywania tego pliku, instalacji zelo itd potrzebna jest motywacja. Takie hasło zapamiętaj każdy.

[@wiktornowak3311]

Na CB pechowa 13ka, a na PMR pechowa dwójka? W razie gównianej sytuacji? xD

[@MateuszCieslakWorkshop]

@@wiktornowak3311 gówno wpadło w wentylator, zapraszamy na dwojeczke :p

[@TomaszPabich]

Na PMR na świecie od dawna znany jest kanał tak zwany "turystyczny" , kanał 3 subton 14 czyli 3.14. polecam sobie go ustawić. U nas mało popularny, a szkoda.

[@jozefk1981]

Kanał 1 446,00625 MHz 12,5 kHz Emergency, Subton 1 (CTCSS 67,0)

[@jozefk1981]

Kanał 3 446,03125 MHz 12,5 kHz FM => Kanał górski / ratowniczy =>3/14

[@jozefk1981]

Kanał 13 jest od dawna na paśmie PMR kanałem SURVIWAL. 446,15625 MHz 12,5 kHz Survival, Kanał w sytuacjach kryzysowych

[@tomszym]

Dokument pobrany 👍🏻👍🏻

[@przemeknowak5293]

Witam wszystkich, jestem laikiem w tym temacie ale mimo to potrzebuje połaczyć się ze szwagrem ktory mieszka 10km ode mnie!! Jaki sprzęt polecilibyś kupić na taki dystans??? Tak żeby bez problemow można było rozmawiać??!! Dzięki za pomoc😉

[@maaupa]

Krzyśku, widzę że nasze myśli idą jednym torem - dokładnie takie same założenia mam przy tym temacie. Nawet o TYCH SAMYCH kanałach myślałem! :-D Jedyne w co się jeszcze nie pomyślałem to Zelo - w resztę się już wyposażyłem. Jeśli chodzi o PMR, to większość dostępnych modeli będzie miała ograniczenie do 8 kanałów ale można np: na jakimś z tych kanałów umówić się na 13 kod CTCSS. PDFkę zaraz pobiorę. 73!

[@wiktornowak3311]

1) nie każde urządzenie obsługuje kody 2) PMR i tak ma tragiczny zasięg, żeby mieć szansę porozumieć się W OGÓLE z kimkolwiek, lepiej zgłaszać się bez filtrowania modulacją CTCSS. Mówimy o sytuacji awaryjnej. Modulacje mają sens jak z konkretnymi ludźmi chcesz pogadać i odfiltrować inne komunikaty kanału, dla wygody. Może być sytuacja że nadasz z kodem, ktoś na 2jce usłyszy, będzie chciał Ci odpowiedzieć, ale go nie usłyszysz. Bez sensu. Chyba priorytetem jest nawiązanie łączności, przekazanie informacji a nie dziecinada i wciskanie na siłę jakichś fajnych numerków czy odezwy jak z obozu harcerskiego.

[@Rozbujnik_Rumcajs]

Dodatkowa zaleta baofenga i innych radyjek FM to możliwość słuchania służb mundurowych. Może być to bardzo przydatne w razie czego.

[@piotrekg9617]

I stacji kosmicznej :D

[@sp6stz]

Zapomnij że przy pomocy bao coś podsłuchasz jeśli chodzi o służby mundurowe. Tym bardziej że to co ciebie będzie interesować nie puszczą transmisją jawną.

[@Rozbujnik_Rumcajs]

@@sp6stz no to ciekawe jakim sposobem od pół roku słucham policji na jednym kanale i straży pożarnej na drugim.

[@aktywnyobserwator5868]

Bardzo rzeczowe i KONKRETNE, dzięki ! Fajna apka, ale w sytuacji gdy na razie jest wifi to jest ona jakby tylko "intro" do realnych sytuacji, trochę zabawa trochę trening, no nie ? Potem zostaną tylko cb, radia, walkie talkie itd. Np ręczna korbka do komórki, albo solarna ładowarka to też jest ważny temat ( Do tej drugiej jakoś na razie jeszcze nie mam szczęścia...) A co jeśli całkiem nie będzie sieci radiowej ? Nie pytam o ogniska na szczytach gór... ;-) Pozdro od początkującego preppersa.

[@robertpacholski2100]

Warto przyspieszyć

[@lespaw71]

PMR ma 8 kanałów. Niby jest lista częstotliwości dla 16 kanałów, ale 99% walkie-talkie ma ich 8. W radiokomunikacji najważniejsze są anteny. Pewna wiedza o ich działaniu, strojeniu, budowie pozwala na łączności 10-20 km na zwykłych CB radiach. Wiele fabrycznych anten jest nędznie wykonanych

[@TomaszPabich]

PMR ma w Polsce 16 i coraz więcej urządzeń ma te 16 kanałów, lub ma możliwość ich włączenia w menu jak Motorola T82

[@mr0rcio]

@@TomaszPabich Większość "zabawkowych" PMR ma tylko 8 kanałów, a w wołaniu o pomoc najważniejsza jest ilość osób, do których możesz to zakomunikować.

[@TomaszPabich]

Polecam też zainteresować się projektami jak Meshtastic czy disaster.radio opartymi o technologię LoRa/DLE/ESP32 - wystarczy do urządzenia za cirka 100PLN wgrać soft i zacząć budować własna sieć MESH. Koszt niski, zalety przeogromne.

[@wiktornowak3311]

problem w tym że żeby to działało, musi być tego gęsto. Póki co to ciekawostka - jak kupisz, prawdopodobnie będziesz jedynym posiadaczem w promieniu 100km. PMR w większych miastach jest zatłoczone, także na pewno sporo osób już PMR używa, podobnie CB. Kibicuję Meshtastic bardzo, bo to świetnie skalujące się rozwiązanie - gdyby dużo osób to miało, można by skomunikować się z ludźmi oddalonymi o dziesiątki kilometrów, nie będąc zależnym od żadnej komercyjnej infrastruktury sieciowej czy telefonicznej. Komunikacja typu burst jest też trudna do namierzenia w terenie, w przeciwieństwie do PMR czy CB gdzie nadajemy po naście sekund i jest dużo czasu na namierzanie.

[@TomaszPabich]

@@wiktornowak3311 błędne koło, nie bede uzywal bo nie ma infry, a nie ma infry bo nie uzywasz :-D, powoli pojawiaja sie punkty np. w Wa-wie, moze czas dorzucic kosteczke do tej sieci i przestac narzekac, bez aktywnej partycypaji/zabawy nic z tego nie bedzie

[@wikrap1]

@@TomaszPabich Gateway'e LoraWAN faktycznie się pojawiają, ale to nie to samo co Meshtastic. To są bramki łączące urządzenia Lora z internetem. W razie padnięcia internetu (a głównie wtedy mesh ma sens) te bramki chyba nie są w ogóle wykorzystywane przez Meshtastic. Nie jestem na tyle w temacie - czy jest gdzieś mapa urządzeń Meshtastic? disaster.radio nie śledziłem, tu się muszę zainteresować. Tym niemniej obecnie jakkolwiek realne środki łączności cywilnej to PMR i CB, dla bardziej zdeterminowanych krótkofalarstwo na licencji. Meshtastic to pieśń przyszłości. Warto ideę popularyzować, ale tu i teraz posiadanie urządzenia Meshtastic nie daje nam praktycznie żadnej szansy na kontakt z kimkolwiek. Popieram ideę i nie zniechęcam do zakupu, tylko nie stawiałbym tego na pierwszym miejscu listy zakupów na dziś.

[@prepers3952]

Witaj. Masz może jakiś link gdzie tą licencję można kupić bo ten link pod spodem chyba już nie jest aktualny. Pozdrawiam. Kupiłem uv-5r i pobrałem apke więc pewnie będziemy w kontakcie. Pozdro

[@domowysurvival]

Siema! Tych licencji już nie powinno w ogóle być w sprzedaży. UKE miał do tego zastrzeżenia: uke.gov.pl/blog/pozwolenie-radiowe-tanio-sprzedam,13.html [Krzysiek]

[@prepers3952]

@@domowysurvival Ok dzięki. Pozdrawiam

[@piotrekg9617]

Kurde sam ostatnio kminilem, czy nawet jeśli ja się wyposażę, będzie kryzys typu korona, ale bez neta (tak, też wolałbym kataklizm, a brak neta jest bardziej realny, niż się większości wydaje), to będzie z kim pogadać. Fajnie, że jest taka inicjatywa, bo ludzie w większości mają cb po szafach jeszcze, dlatego też w obrębie miasta będzie można po prostu wymieniać się informacjami PS. Już widzę, jak Grażyny będą się na cb radio wymieniać i formacjami, gdzie rzucili papier toaletowy :P

[@ferdekguzik9605]

Siema jaki kanał macie na zello jak można wiedzieć i pogadać o zainteresowaniach i podsuwać pomysły na odcinki pozdrawiam

[@domowysurvival]

Nie mamy naszego własnego kanału na Zello i chyba nie będziemy zakładać. Raczej celujemy w Discorda. [Krzysiek]

[@podroznik2214]

Ja proponuję sprawdzić apki na telefon działające na bluetooth. O ile mi wiadomo protestujący w Hong Kongu używali czegoś takiego kiedy in internet wyłączyli. To działa jakoś tak że urządzenia tworzą sieć między sobą. Ewentualnie można spróbować użyć raspberry pi do zbudowania przenośnego hotspota.

[@domowysurvival]

O tych apkach łączących ze sobą telefony to też myślałem, ale jedyna, którą znałem, Firechat, chyba ostatnio przestała działać. Szkoda. [Krzysiek]

[@lort_prodisz]

poczytaj sobie o systemie starych analogowych satelit wojskowych usa = zasieg połowy świata z reczniaka ... W przypatku nawet braku pradu w całym kraju łaczność będzie można nawiązać ...celowo pominąłem kwestie prawne :D

[@piotrfx7795]

Hej, wg. zmienionego standardu łączność przez PMR ma być na kanale 2 - dlaczego nie na 3? Dziwne odstępstwo przyznam...

[@domowysurvival]

Dlatego, że kanał 3 z kodem 14 jest wykorzystywany jako kanał turystyczny / informacyjny / alarmowy w górach. Uważam, że powinniśmy unikać używania tych samych kanałów, które już są popularne w łączności awaryjnej. [Krzysiek]

[@tomasz_pwl]

Pomysł bardzo dobry bo tylko łączność radiowa pozostanie jak padnie wszytko inne, jednak co do PMR to jak sam zauważyłeś większośc użytkowników ma tanie radyjka które obsługują 8 kanałów, więc 13 zdecydowanie odpada. CB radio jak najbardziej. Ale tam mamy już pewien standard i nie warto go zmieniać. Kanał 9 - kanał ratunkowy na sytuację zagrożenia życia i zdrowia. Kanał 28, gdzie wywołujemy baze i przechodzimy na inny kanal... Co do apki na tel to instanieje jeszcze CB-Talk od Midlana. Dla chcacuch wiedzieć co się dzieje dookoła, nie tylko w trudnych czasach, polecam zaopatrzyć się w skaner częstotliwości😁 Pozdawiam

[@domowysurvival]

Właśnie cały pomysł polegał na tym, by nie wykorzystywać żadnego z kanałów, które się przyjęło używać do innych celów. [Krzysiek]

[@piotrfx7795]

i tak większość będzie na nasłuchu....

[@zbigniewgorc6008]

Witam miłośników cb radia z tej strony Terminator Malęcino dalekich łączności życzę

[@marcinb.2116]

Super inicjatywa.

[@bartekkozlowski8877]

A ile trzeba czekać na dołączenie do grupy na tej appce??

[@bartek_argentrol]

No właśnie? Bo już ze cztery dni ponawiam prośbę... acha, i gdzie tam trzeba wpisać to hasło?

[@chudy150]

Myślałem, że do tej pory kanałem awaryjnym dla preperingu, był kanał 10. Wszędzie tak był opisywany.

[@domowysurvival]

Nie spotkałem się z taką informacją. [Krzysiek]

[@adam7-d5d]

Fajny ten alan 42 tylko ma modulacje AM mam Dragon sy-201 to są ręczne radia na paso cb i amatorskie z modulacją AM FM i SSB :) Radia niestety juz mało spotykane ale bardzo dobre :)

[@domowysurvival]

Ja kupiłem od tamtego czasu Albrechta AE2900, też dlatego, że ma SSB. :) [Krzysiek]

[@adam7-d5d]

@@domowysurvival a długo ci dziala na bateriach bo ja mojego dawno nie uzywałem muszę go odkurzyć :)

[@domowysurvival]

Na bateriach nie próbowałem. [Krzysiek]

[@RecondoSurvivalSchool]

Ad 1. Jeśli mamy internet, to chyba każdy ma messengera - pomysł bezsensu, zwłaszcza zanim społeczność tej aplikacji się rozwinie. Lepiej mieć apkę na internet niż tylko krótkofalówkę - jasne, że tak, ale czy znasz więcej niż dwie osoby, które nie mają telefonu z internetem? W dzisiejszych czasach 99.9% osób ma telefon ( jeśli mamy internet, to na ogół mamy możliwość korzystania z połączeń głosowych) więc kolejna specjalna apka ma taki sens jak posiadanie każdego innego komunikatora : whatsapp, viber itp. Ad 2. PMRka, cóż, zasięg ma jaki ma 1-5 km w zależności od terenu i urządzenia, czyli w zasadzie mieszkając w blokach, możemy się połączyć z sąsiadem dwa bloki dalej - to jest maks. Ad 3. CB jest dobrym rozwiązaniem dla prepperów i nie tylko. Kiedyś był na to boom, pewnie nie jeden kierowca jeszcze gdzieś ma w garażu czy bagażniku. Ad 4. Baofeng UV5 i tym podobne konstrukcje, jasne fajnie można złapać fajny zasięg, ale to już krótkofalówka amatorska, mimo ze można kupić pozwolenie za kilka złotych i nie trzeba robić licencji...ale nadając na paśmie amatorskim, trzeba umieć z niego korzystać. Niestety sporo jest osób, które szumią w eterze takimi krótkofalówkami. Dlatego każdy kto chce się tym bawić, powinien chociaż poznać podstawy używania krótkofalówek, no i jakiś savoir vivre, który nie jest bez znaczenia. No i jak się na tym paśmie wywoływać - ja grab, ja grab; brzoza jak mnie słyszysz? A jak już ktoś pozna zasady savoir vivr, podstawy używania i wywoływania, to co stoi na przeszkodzie żeby zrobić licencję?

[@piotrfx7795]

Hej, odnośnie punktu pierwszego; Facebook ma wbudowaną funkcjonalność powiadamiania bliskich w czasie kryzysu, nazywa się to Crisis Response facebook.com/about/crisisresponse/ Niestety Fb włącza ją automatycznie dla dużych obszarów objętych klęskami żywiołowymi jak pożary lasów wokół miast, trzęsienia ziemi, zalania dużych obszarów, huragany itp. Generalnie nie ma co wynajdywać koła od nowa. Trzeba nauczyć i przyzwyczaić ludzi do wykorzystania tego co już mają pod ręką: Messengera, gdy jest dostęp do internetu, CB gdy są na drodze i mają radio w samochodzie, a PMR radio pod ręką w domu aby rozmawiać z sąsiadami w bloku itp. Kwestia wypracowanie ultra prostych procedur i rozpropagowania ich z czasem wśród ludzi poprzez media, internet, szkoły...

[@waldek32]

Czyli jaki jest zasieg nadawczy? Czy jest jakis kontakt do ludzi blisko Gdyni?

[@radiooperatorsar]

Zależy od ukształtowania terenu warunków propagacyjnych miejsca i wysokości umieszczenia anteny itp

[@rafafeddek5564]

Panie Krzysztofie jest jeszcze coś świetnego w naszym kraju i nie tylko. FRN. frn-polska.com.pl/ - łączące przez neta CB radio, PMR, Zello i PC. Moim zdaniem godne uwagi i polecenia. Pozdrawiam serdecznie.

[@sq5ebm]

tylko FRN jest nielegalne i jak sie pewnego dnia UKE za to wezmie,to sie skonczy rumakowanie. KOlejnym slabym pkt FRN i podobnych systemow jest poleganie na IP

[@obywatelzero55]

Cześć. Sam się interesuję krótkofalarstwem, opracowuję system łączności dla swojej ekipy paramilitarnej, też unikam wszelkich możliwych licencji i pozwoleń. Chętnie zaangażuję się w wasz projekt, jeśli szukacie kolejnego do pomocy i "konsultacji". Pozdrawiam :)

[@adrianmatusik]

Tylko pozwolenie daje ogromne możliwości.

[@sq5ebm]

No ale to ty sie interesujesz piractwem radiowym a nie krótkofalarstwem.

[@mieszkogulinski168]

@@sq5ebm zawsze można być nasłuchowcem ;)

[@sq5ebm]

@@mieszkogulinski168 no ale to nadal nie bedzie krótkofalarstwo ;-). Krótkofalowiec to osoba posiadająca uprawnienia w Służbie Radiokomunikacyjnej Amatorskiej. Wiem wiem,.. czepiam sie ;-)

[@b.k.2804]

@@sq5ebm I pierwszy do wpisania na liste proskrypcyjną. Poza tym żucie szmaty, gadanie o pierdolach i zadzieranie nosa skutecznie odstreczaja od środowiska. wy nie macie do siebie dystansu. Mi wystarczy łączność z kilkoma osobami w zasięgu kilkuset metrow, a komunikatow rządowych to sobie posłucham na starej Monice. Ale to ostateczność. Telefonia komórkowa nie padnie od razu.

[@przygotowaniprzetrwaja]

Czyli w pracy jeśli używam radia z antenką wkręcaną nie mając uprawnień to jest to na nie legalu?

[@domowysurvival]

CB można mieć z wkręcaną antenką. Albo może Twoja firma wykupiła dla pracowników licencje. Temu one służyły, żeby można było dawać pracownikom sprzęt, bez potrzeby robienia przez nich pozwolenia radiowego. [Krzysiek]

[@McRipstik]

Obecnie nie jestem w stanie znaleźć licencji czy pozwolenia radiowego na podane w pliku częstotliwości. Czy ktoś jest w stanie pomóc mi rozwiązać ten problem?

[@domowysurvival]

Obawiam się, że trzeba będzie z tej częstotliwości zrezygnować przy najbliższej aktualizacji poradnika. [Krzysiek]

[@radiooperatorsar]

Proponował bym zrobić licencje amatorską w uke i masz wiele możliwości wtedy

[@McRipstik]

@@radiooperatorsar Rozważałem taką możliwość, ale obecnie egzaminy są odwołane :|

[@grzegorzkaczka1316]

Film ogólnie OK...ale jest parę kwestii wartych wypunktowania: 1. Nie należy odcinać się całkowicie od konstrukcji amatorskich. W naprawdę trudnym czasie nikt raczej nie będzie patrzył na licencje, KTPCz i temu podobne. Liczy się efekt. 2. Sprzęt krótkofalarski to nie sprzęt ,,profesjonalny". Obecnie służby profesjonalne przechodzą na łączność szyfrowaną TETRA i odchodzą od nieszyfrowanych kanałów komunikacji. 3. Nie opierałbym się li tylko na rozwiązaniach, które da się nabyć w sklepie. W trudnym czasie sklepy raczej są zamknięte a łańcuch dostaw z chin, japonii czy USA przerwany. Dobrze jest raczej proponować rozwiązania, które w prosty sposób można zrobić samemu - antena typu long wire itp. 4. Dobrym pomysłem może być posiadanie w lokalizacji domowo-stałej stacjonarnej (bazowej) radiostacji typu Yaesu FT-897D lub inny Icom z możliwością nasłuchu jak największej ilości pasm (+ ewentualnie wzmacniacz i dobry UPS) 5. Nawet najlepsza radiostacja na niewiele się zda bez dobrej bazowej anteny - dobrze jest opanować kilka podstawowych konstrukcji tak aby wiedzieć jak sobie antene wykonać. Dobra książka o tym to Rothammel Antennenbuch 6. Co do konstrukcji radiowych. Warto nawiązać kontakt z krótkofalowcami. Zapaleńcy są w Polsce tacy, którzy budują autorskie konstrukcje. To może być alternatywa dla komercyjnych rozwiązań - coś jak projekt omega+ 7. tzw. ,,komercyjne" pozwolenia radiowe w formie kart to też proteza - funkcjonuje to tylko do czasu, gdy jest dobrze. W trudnym czasie te pozwolenia stają się bezwartościowe i w świetle prawa radiotelefony stają się tym samym czym teraz są konstrukcje amatorskie. Dlatego właśnie nie należy zamykać się na dobry radiotelefon amatorski.

[@mojehamradio]

A w plecaku mieć ft818 z skrzynka ldg817 ;)

[@qundziak]

Miałem Baofeng uv5r z moca 5w -miało zasieg tragiczny - co robiłem nie tak zasieg to max 700 m powyżej nic nie było słychać w mieście 400 m za pierwszym blokiem juz nic nie słychać - albo ja miałem takie felerne radyjka albo coś ludzie kłamia z tymi radiami że takie super Prosze o odpowiedz Co robiłem nie tak - sprawdzałem na różnych częstotliwościach i na różnych mocach zero zmian.

[@Szemkel]

Antena w boafengu jest na pasma amatorskie o ile Chińczykowi się chciało ja dobrze zrobić, więc jeśli się spodziewasz, że będzie dobrze działać na innych częstotliwościach to namacalnie to sprawdziłeś - nie będzie działać. Moc którą do niej dostarczasz nie jest wypromieniowana przez antenę, bo antena nie jest dopasowana do częstotliwości.

[@PLKRKNH]

Kanał 13 PMR od dłuższego czasu jest głównym kanałem rozmownym/wywoławczym w paśmie PMR w Krakowie i jego okolicach. Jak wyżej wspomniałem w naszym rejonie kanał ten funkcjonuje od dawana i co najważniejsze nie ma nic wspólnego z survivalem. Aby nie było niepotrzebnych spięć, proponuje żebyście poszli bawić się w apokalipsę gdzie indziej.

[@bufordtjustice3573]

A pytaliście o zgodę "reszty świata" na takie wykorzystanie kanału 13 w "waszym rejonie"?

[@PLKRKNH]

​@@bufordtjustice3573 Nie bo był wolny.

[@incognito1110]

7:19 No, przekonałeś.

[@tomaszmichalak4036]

Wikipedia podaje że na pmr kanał preperski to 2. Mysle ze dużo osób szuka w Google o tym info więc zamienił bym na kanał 2

[@domowysurvival]

Ściągnij dokument w najnowszej wersji. Wydaje mi się, że możesz przeżyć zaskoczenie. :) [Krzysiek]

[@grzegorz9794]

Jako osoba która jest kompletnym amatorem chciałbym wiedzieć co daje mi posiadanie Radiotelefonu PMR przy braku prądu przez dłuższy czas skoro ma zasięg 4 km?

[@domowysurvival]

Możliwość połączenia się z innymi ludźmi w obrębie działania tego radiotelefonu. Na przykład z rodziną. [Krzysiek]

[@aleksanderkretz9992]

Podstawowe PMR-ki FM pracują tylko i wyłącznie na 8 kanałach ponieważ dodatkowe 8 kanałów zostało wyznaczone do łączności cyfrowej nie FM tzw. DPMR. Powinien być ustalony jeden główny CTCSS ( inaczej opisywany jako podkanal) np. 88,5Hz ponieważ jest dużo różnych zakłóceń pochodzenia elektronicznego i wtedy radio nie potrzebnie nie szumi i nie trzeszczy.

[@Nuta90]

Hej, znasz jakąś ekipę ze Ślaska, ktoś nasluchuje? Czytałem że 13 dnia miesiąca próby najlepiej, ale wiem że Ty jesteś z Mazowieckiego, pozdrawiam

[@domowysurvival]

Niestety nie znam. [Krzysiek]

[@Jan-rq8ei]

Nie wiem czy wiesz, ale w środowisku krótkofalarskim jest organizowana cotygodniowa akcja łączność przez całą polskę, chodzi o to by przesłać radiowo komunikat w przez całą polskę jak głuchy telefon i polecam znać częstotliwości sieci EMCOM w razie czego.

[@domowysurvival]

EMCOM w Polsce zaczęło się rozpowszechniać chyba dużo wcześniej niż powstał Domowy Survival, czy w ogóle w Polsce pojawiło się pojęcie "prepper". :D Natomiast nie bardzo widzę szansę na upowszechnienie amatorskiego krótkofalarstwa w środowisku prepperów, bowiem każdy z nas, dysponując ograniczonym budżetem, będzie się starał raczej iść w stronę rozwiązań, które pozwolą mu w pierwszej kolejności na kontakt w sytuacji awaryjnej z najbliższymi -- rodziną, przyjaciółmi. Nierealne jest zakładanie, że prepperzy porobią licencje i nakupują profesjonalne radia oraz anteny, a że następnie przekonają do tego swoich bliskich, by mogli z nimi na KF sobie rozmawiać. :D I dlatego właśnie chcieliśmy pójść w zupełnie inną stronę. W stronę sprzętu dającego się względnie tanio kupić w sklepie (no bo CB z SSB to już tanie nie jest) i użytkować bez egzaminu i licencji. [Krzysiek]

[@Jan-rq8ei]

@@domowysurvival Jan nie mówię by robić licencje, tylko znać częstotliwości, w razie czego można sobie tym baofengiem za stówkę posłuchać na kawałku anteny, za słuchanie bez licencji nikt nic nie zrobi, a w razie "w" to ta licencja będzie najmniej ważnym elementem.

[@domowysurvival]

Co do tego to się zgadzam. [Krzysiek]

[@TomaszPabich]

Hej Krzysiek. Od czasu do czasu próbuje z tobą dyskutować na temat "idę w koszty" . To mit i wprowadzanie słuchaczy w błąd. Znajdź na Facebooku krótkofalarski klub SP7ZCN. Ostatnio wyszkoliliśmy 16 osób - wszyscy w wieku 11-15 lat. Myślisz że mają kasę ? Rodzicom też się nie przelewa. Proszę nie sprzedawaj tego mitu i nie powielają go przy każdej okazji. Zdanie licencji to dla nawet dla nietechnicnzej osoby tydzień nauki i egzamin za ~80 PLN + drugie tyle za pozwolenie. Może.wtedy swojego "BAO" na legalu trenować na pasmach amatorskich Jaka idzie za tym korzyść ? To.z.moich obserwacji "naszych" dzieciaków. Ludzie podnoszą swoje kwalifikacje i wiedzę techniczną.wiedza tez ze np UKF działa w normalny warunkach jedynie w granicy wzroku która wyznacza krzywizna ziemi, widzą co kształtuje warunki łączności, jak to poprawić prostymi metodami , no wejdź ze swoim PMR wyżej (a okaże się że zrobisz łączność nawet na 8-10km) To są proste rzeczy, acz jak niepowszechne w narodzie. Trzeba pielęgnować ciekawość i popychać do rozwoju zamiast z góry sprzedawać mit że przecież to drogie. (Z drugiej strony większość prepersow i tak już posiada bao więc zakup pierwszego radia z miejsca odpada ;) )

[@djtwenty9899]

Alan 87. Jackson 1. Lincoln 1; K-po dx 5000 . super star ss3900.

[@avengers7459]

Zello, na jakim kanale mas grupę?

[@domowysurvival]

Przecież to jest napisane w dokumencie... [Krzysiek]

[@avengers7459]

@@domowysurvival Dziękuję, nie przeczytałem dokładnie. Znalazłem, dzięki za pomoc

[@traveldaria]

dodałbym od siebie, że warto mieć w swoim posiadaniu radio które obsługuje fale AM. Dziś to rzadkość, jednak w starszych radiach te fale istniały. Dlaczego o tym piszę? W przypadku wojny fale FM przestana po prostu istnieć gdy zostaną zniszczone anteny. Wówczas pozostaje nam fale AM i parametr 225 kHz. Na tym kanale odbiera Program 1 Polskiego Radia. W ciągu dnia jest slyszany bez większych szumów. W ciągu nocy można uslyszec Polskie Radio nawet ponad 1500 km od Polski (inaczej rozchodzi sie propagacja fal w nocy niż w dzien). Wiekszosc z nas ma w samochodzie radioodbiorniki ktore obsluguja fale AM. Należy zapamiętac ze na czestotliwości 225 mamy polskie radio. To radio bedzie dostarczalo informacji gdy padna fale FM

[@domowysurvival]

Akurat AM to ma większość odbiorników, ale 225 kHz rzadko się tam mieści (choć np. w moim samochodzie na AM odbieram tę częstotliwość jak najbardziej). Dużo częściej ta częstotliwość mieści się w zakresie określanym jako LW. [Krzysiek]

[@traveldaria]

@@domowysurvival Dokładnie tylko niewiele osób wie że może to być łączność awaryjna i dostęp do jakichkolwiek informacji z Polski mówię tutaj o paśmie 225

[@buliwyf1037]

Jeśli chodzi o BAOFENG UV-5R z racji tego że zasugerowałem się filmikiem z recenzji tu jegomościa z KZbin i przywróciłem do ustawień fabrycznych, co było błędem bo tam było wszystko poprawnie wprowadzone częstotliwości kanałów (Mam pozwolenie) czego uprzednio nie wiedziałem bo zgłębiam tematykę dopiero. Teraz nie mam skąd wziąć tych częstotliwości, Wprowadziłem jedynie te ogólne PMR 8 kanałów reszta jestem w lesie. A temu co to zasugerował w recenzji o opisu tego modelu wsadził bym w d... te rady!Może mi tu ktoś z kolegów pomorze?

[@DanVallelion]

Link do licencji nie dziala, jakis update?

[@domowysurvival]

Update: licencji nie ma w sprzedaży, bo UKE uznał, że to nielegalne. Dlatego z jednej z poprzednich wersji dokumentu usunęliśmy w ogóle wzmiankę o tych licencjach. [Krzysiek]

[@lider4u]

niezła jazda! preppers, który ciągle podkreśla "pozwolenie, zezwolenie itp" Kiedy mówimy o sytuacjach awaryjnych nie istnieje pojęcie ZEZWOLENIE". Jeśli od kilku dni nie ma prądu w Polsce to możesz korzystać z wszelkich dostępnych radiostacji, krótkofalówek, aparatów radiowych itd bez jakichkolwiek pozwoleń :-):-) gwarantuję!

[@domowysurvival]

Nie rozumiesz, ale ja chętnie wytłumaczę. Może za krótko o tym mówiłem. Żeby mieć coś, z czego chcesz korzystać w sytuacji awaryjnej, musisz *umieć to użyć* . Jeśli planujesz łączność radiową z bliskimi, to *oni też muszą umieć to zrobić* . Nie ma innej możliwości aby się czegoś *nauczyć* , niż po prostu *używając tego* . *Dziś* żeby się obsługi nauczyć i sprawdzić w praktyce, czy jest wystarczająco skuteczna, *potrzebne jest pozwolenie radiowe* . I dlatego uważam, że wszelkie nielegalne rozwiązania są bardzo ryzykowne. Dotyczy to tak samo, dajmy na to, kupienia i używania kuszy. [Krzysiek]

[@lider4u]

@@domowysurvival mam dwie kusze w tym jedną szybkostrzelną z wymiennymi magazynkami 7 bełtowymi. No i mam "zakazane radio". Nie umiem się nim posługiwać, ale w sytuacji X szybko przestudiuję instrukcję i się nauczę. Wiem też, że w przypadku "apokalipsy" grzeczni chłopcy dbający o zgodność z prawem mogą popaść w kłopoty... No ale nie odbierz tego osobiście, doceniam twoją robotę i cieszę się, że są tacy ludzie, którzy choć w podstawowym stopniu uświadamiają współbratymców, że warto się zabezpieczać. Powodzenia!

[@domowysurvival]

Zdecydowanie najlepszą metodą na "apokalipsę" dla rodziny jest zapakować się na kilka lat odsiadki, robiąc teraz rzeczy nielegalne. [Krzysiek]

[@rekonekcik]

A kanał trzynasty to nie jest 446,15625 MHz? zródło: wiki/PMR_(radio)

[@domowysurvival]

Jasne, że tak. Dzięki za wyłapanie tego błędu! Wygląda na to, że źle przekleiłem z tego samego źródła... Szkoda, że tego nie wyłapaliśmy, ale już poprawiłem i wrzuciłem wersję 1.01. :D [Krzysiek]

[@jesteszmiana5915]

@@domowysurvival prośba zróbcie surowy dokument który jest do pobrania .. po co te grafiki na nim? Chce wydrukować

[@marek7559]

UKE niedawno wydało oświadczenie o tych "pozwoleniach" za 30pln. Są nic nie warte. Jak będziesz nadawać na tych częstotliwościach to UKE cię ścignie i surowo ukarze. To samo się tyczy Baofengów, nie są dopuszczone do sprzedaży bo nie spełniają norm. Co nie zmienia faktu, że jak masz zdany egzamin i masz pozwolenie i znak itd to baofengi możesz używać, tak samo jak konstrukcje własnej produkcji, bo z założenia służba amatorska eksperymentuje ale tylko na pasmach amatorskich. Ale tak wogle to polecam dopłacic 100pln i kupić jakiegoś Yaesu, Icom lub Midlanda 2m/70cm ręczniaka i masz fajne radio, które spełnia normy.

[@domowysurvival]

Dlatego wywaliliśmy wzmiankę o pozwoleniach z którejś z kolejnych wersji standardy. [Krzysiek]

[@MateoMK]

Nie jest to legalne natomiast nikt cię nie "ściągnie" jeżeli będziesz tym rozmawiał np. w paśmie PMR (tylko, że baofeng zakłóca sąsiednie kanały i nie ma CTCSS). Prawda jest taka, że ludzie używają tych radiotelefonów a pasma CB i PMR nikt nie kontroluje i nie sprawdza. Musiałbyś baaaardzo narozrabiać, żeby ktoś cie zaczął namierzać a i samo namierzenie nie jest takie łatwe i może trwać bardzo długo, więc nie wiem co musiałbyś robić, żeby UKE chciało cie namierzyć za nadawanie w PMR z Baofenga. Natomiast fakt jest faktem, że jest to niezgodne z prawem. Samo namierzanie może trwać w nieskończoność jeżeli zmieniałbyś swoje położenie i nie jest to tak, że powiesz coś na PMR z Baofenga i już po ciebie jadą. UKE ma mobilne stacje w samochodach i anteny kierunkowe. W celu namierzenia ustawia się kilka samochodów i za pomocą anten kierunkowych próbuje stwierdzić skąd dany sygnał pochodzi. Musiałbys nadawać bez przerwy przez conajmniej kilka dni namierzania, żeby wreszcie cię złapali. Nikt nie będzie organizował takiej akcji dla gościa, który rozmawia z mocą o 4,5 wata wyższą i odkręcaną anteną to jest po prostu nieopłacalne.

[@wiktorjabonski4971]

... a czy krótkofalówki są dobrym rozwiązaniem ? ... można się łączyć nawet na 10 km.

[@domowysurvival]

O krótkofalówkach jest przecież mowa na filmie... [Krzysiek]

[@marcinwawrowski7572]

Krzyśku!!! Przy projektowaniu systemu łączności na trudne czasy popełniliście trzy kardynalne błędy które mogą spowodować i pewnie spowodują że łączność ta nie będzie działać albo zakres jej działania będzie znikomy. Nie sposób was oczywiście za to winić. Tu potrzeba troszeczkę wiedzy technicznej którą przeciętny użytkownik radia CB czy radiotelefonu PMR nie dysponuje. Ale nie są to rzeczy tak skomplikowane żeby nie dało się ich opanować. Oczywiście pomysł wypracowania standardu łączności jest pomysłem naprawdę świetnym, trzeba jednak zrobić to bez błędów, bo nawet najlepszy system łączności nie będzie działał jeśli posiadał będzie błędy. Łącznością radiową zajmuję się od lat 90 ubiegłego wieku mimo że nie jestem krótkofalowcem. Napisz do mnie proszę na e-mail [e-mail] a wytłumaczę Ci w czym problem. Pozdrawiam!

[@domowysurvival]

Marcin, byłoby lepiej, gdybyś opisał to tutaj, to i inni ludzie z tego skorzystają. [Krzysiek]

[@marcinwawrowski7572]

@@domowysurvival : Krzyśku, gdyby było lepiej to bym to zrobił. Ale tu nie chodzi o informację tylko o zmianę pewnych założeń w waszym projekcie łączności. Projekt oczywiście popieram i propsuję z całego serca i obiecuję że postaram się dołożyć swoją cegiełkę. Pisanie jednak o tym o czym myślę tutaj mogłoby spowodować zamieszanie co byłoby dla tego świetnego projektu bardzo niekorzystne. Moim zdaniem lepiej to na spokojnie przedyskutować i wyciągnąć wnioski i wprowadzić poprawki niż robić zamieszanie. Zamieszanie nie jest nam potrzebne. Potrzebny nam jest konsensus i jeden dobrze przemyślany standard. I cieszę się że taki powstanie.

[@domowysurvival]

Marcin, jeśli wolisz email, to pisz proszę na krzlis[a]gmail.com. [Krzysiek]

[@adrianmatusik]

Bo pewnie nie jest zgodne z prawem.

[@marcinwawrowski7572]

@@adrianmatusik Jest w 100% zgodne z prawem. Jesli to ma byc rozwiazanie systemowe i tworzyc stabdard to musi byc zgodbe z prawem.

[@krzysztofg2025]

Brakuje pliku konfiguracyjnego z pasmami gotowego do wgrania na baofenga

[@jozefk1981]

Musimy być kreatywni. To nie jest lot w kosmos.

[@mdppopow]

Jak się w baofengu uv5r zmienia się kanaly

[@MateoMK]

Jak chcesz PMR to musisz sobie zaprogramować kanały ale problem jest taki, że w Baofengu w przeciwieństwie do radiotelefonów przeznaczonych do PMR i w pełni legalnych nie można tak łatwo ustawić kodów CTCSS

[@MistahKurtzASMR]

Nikt nie wspomina o cw, o telegrafii a zna ją w PL setki jeśli nie tysiące ludzi. Najtańsze, najdalej sięga, najmniej prądu potrzebuje. Zello nie będzie raczej dzialac podczas kataklizmu. Licencje trzeba zrobić.

[@domowysurvival]

Rozumiem, że chodzi Ci o łączność za pomocą alfabetu Morse'a na amatorskich pasmach radiowych? No ja mam jeden problem z tą amatorską łącznością radiową. Żebym mógł się w ten sposób połączyć z bliskimi, nie wystarczy, że ja zrobię sobie licencję. Oni też będą musieli. [Krzysiek]

[@michas3939]

Fortuna sprzyja przygotowanym 🖐️

[@piotrfx7795]

Dziś godz. 20 na CB kanał.13?

[@domowysurvival]

Za tydzień. Jeszcze będzie ogłoszenie. [Krzysiek]

[@PiotrKe]

5:51 ale to nie prościej zadzwonić do danej osoby? Jak chcę wiedzieć czy prądu nie ma tylko lokalnie to dzwoni się na 991. Tam automat mówi gdzie nie ma prądu i jak długo nie będzie.

[@domowysurvival]

Do danej osoby -- tak. Ale jeśli jestem w Warszawie i potwierdzę u bliskich, że prądu nie ma też w innych dzielnicach, to jak mam zweryfikować, czy jest np. w Piasecznie albo Łomiankach, jeśli nie znam nikogo, kto tam mieszka? [Krzysiek]

[@wgorny]

Kiedyś telefony działały bez zasilania w energię elektryczną. Teraz już chyba takich nie ma. Kto ma jeszcze czynną linię analogową i tradycyjny telefon (bez zasilacza)? Zakładam, że akurat telefon komórkowy mi się wyładował i nie mam jak naładować.

[@luceklobo9046]

wybranie kanalu 13 dla PMR, majac na uwadze ze kanaly 9-16 sa dostepne od niedawna sprawia ze wszystkie starsze urzadzenia sa bezuzyteczne, wiec to malo rozsadny wybor, poniewaz w takiej komunikacji wazna jest powszechnosc a skreslacie 70% posiadaczy PMR-ow ktorzy maja tylko 8 kanalow.

[@domowysurvival]

Osobiście uważam, że to akurat dobrze, bo będzie tam mniejszy śmietnik. Ale wspólnie z pozostałymi autorami uznaliśmy, że zmienimy ten kanał i w najnowszej wersji już od dawna jest zmieniony. [Krzysiek]