Fotiha Surasi "Hasanxon qori Yahyo Abdulmajid "

Рет қаралды 94,659

Күн бұрын

Фотиҳа сураси
Маккада нозил қилинган. 7 оят.
Меҳрибон ва Раҳмли Аллоҳ номи билан (бошлайман) .
1. Ҳамд* оламларнинг Рабби - Аллоҳгаким,
2. (У) Mеҳрибон, Раҳмли
3. ва жазо (ва мукофот) кунининг (қиёмат кунининг) эгасидир .
4. Сенгагина ибодат қиламиз ва Сендангина ёрдам сўраймиз.
5. Бизни шундай тўғри йўлга йўллагинки,
6. у Сен инъом этган зотларнинг йўли (ҳидоят йўли) бўлсин* ,
7. ғазабга учраган ва адашганларнинг эмас!*
-------------------------------------------------------
Тафсир
1. ФОТИҲА СУРАСИ
Бу сура Муҳаммад (а.с.) га икки марта: Маккада Меърож кечасида ҳамда ҳижратларидан кейин Мадинада, қибла ўзгартирилганда такроран нозил қилинган. Шунинг учун ҳам бу суранинг бир номи “ассабъулмасоний”, яъни “икки бор нозил қилинган етти оятли сура”.
Суранинг ўнга яқин номлари бўлиб, улардан энг машҳури - “Фотиҳа”, яъни “Очувчи”. Қуръони карим шу сура билан бошлангани учун мазкур ном берилган. Ислом дини кўрсатмаларининг асосини ташкил этгани учун унга “Уммул-Қуръон”, яъни “Қуръоннинг онаси” номи ҳам берилган.
“Бисмиллоҳир Раҳмонир Раҳим” жумласи бизнинг ҳанафий мазҳабимизга кўра, “Фотиҳа” сурасининг биринчи ояти ҳисобланмайди, балки “Намл” сурасининг 30-ояти таркибида келган бир жумла бўлиб, у сураларни бир-биридан ажратиб туриш учун сураларнинг бошига табаррукона ёзиб келинган. “Фотиҳа” сурасини намоз қироатида тўла ўқиш ҳанафий мазҳаби бўйича вожиб, бошқа мазҳабларда эса, у фарздир.
1-оят. “Ҳамд”нинг луғавий маъноси “мақтов” бўлиб, у асосан Аллоҳга нисбатан қўлланилади. “Шукр” сўзи эса, мин-натдорчилик ифодаси бўлиб, у бирор яхшилик ёки эҳсон муқобилига айтилади. Ҳамд айтиш учун мақталувчи томонидан бирор неъмат ато этилган бўлиши шарт эмас, балки мақтовга лойиқ бўлишининг ўзи кифоядир. Инсон ёки бошқа нарсалар мақталганда “мадҳ” сўзи ишлатилгани маъқул. Зеро, у мақталувчида мавжуд бўлмаган яхши сифатларни ҳам қўшиб мақташдир.
Оятдаги “оламлар”дан мурод Аллоҳдан бошқа бутун борлиқ, коинот ва мавжудотдир.
3-оят. “Эга” сўзини билди-рувчи араб тилидаги “молик” калимаси бошқа бир қироатда “малик” шаклида ўқилиб, маъноси “подшоҳ” демакдир. Унга кўра, Аллоҳ жазо (қиёмат) кунининг подшоҳи, деган маъно чиқади. Лекин машҳур қироатларда, жумладан, бизнинг диёримизда “молик” шаклида ўқиб келинади.
6-оят. Аллоҳ инъом этган кишилар - пайғамбарлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ бандалардир.
7-оят. Аллоҳнинг ғазабига учраганлар - Мусо қавмининг итоатсизларидир (“Бақара” сураси, 61-оятга қаралсин).
Адашганлар эса, Исо қавмининг "Аллоҳнинг фарзанди бор" деб эътиқод қиладиганларидир.
“Фотиҳа” сураси тиловат қилинганидан сўнг “Омин!”, яъни “қабул эт!” деб қўйиш суннатдир. Фақат уни ҳанафий мазҳабида махфий, бошқа мазҳабларда эса, жаҳрий (овоз чиқариб) айтилади. Далиллар фиқҳ китобларидадир.