Öncelikle paylaşımlarınız için teşekkür etmek istiyorum. Sayın Görmez'in konulara daha sistematik yaklaşması önemli ve değerlidir, bunu bizimle paylaştığınız için Allah ecrinizi versin. Kötülük problemi (problem of evil) veya teodise ile alakalı Epikuros'un (MÖ. 341- 270) formülasyonu felsefi dile/forma sahip, ancak genelde müslüman alimlerin, konuya dair cevapları daha çok ilahiyatın diline/formuna sahip. ve genelde 'inanlara' 'teslim olmuş olanlara' yönelik cevaplar veriliyor. Sizden rıcam, bu konuya dair o temel tezi baz alarak cevaplamanız mümkün mü? yani 'felsefi' olarak ifade edilen şeyi, yine felsefenin argümanlarını/dilini kullanarak (Gazali) cevaplayabilir misiniz? Zira bu soru şüpheli kalbin/aklın sorusu! dergipark.org.tr/en/download/article-file/338481 Bir diğer bakış ile ilahi adalet noktasında kötülüğün âlemde asıl veya önemli bir yer tuttuğu ve bunun da Tanrı’nın yokluğunu beraberinde getirdiği düşünülmüştür. Bu bakış açısı önce Epikuros (MÖ. 341- 270) tarafından dile getirilmiştir. Şöyle ki, “Tanrı, ya kötülükleri ortadan kaldırmak ister de kaldıramaz veya kaldırabilir, ama kaldırmak istemez. Ya da ne kaldırmak ister, ne de kaldırabilir. Yahut da hem kaldırmayı ister hem de kaldırabilir. Eğer ortadan kaldırmak istiyor da kaldıramıyorsa, O her şeye kadir değildir ki bu durum Tanrı’nın karakteriyle uyuşmaz. Eğer ortadan kaldırabiliyor, fakat kaldırmak istemiyorsa, O kötü niyetlidir ki bu da aynı şekilde Tanrı ile uyuşmaz. Eğer O ne ortadan kaldırmayı istiyor, ne de kaldırabiliyorsa, hem kötü niyetlidir hem de her şeye kadir değildir. Bu durumda da Tanrı değildir. Eğer hem ortadan kaldırmayı istiyor, hem de kaldırabiliyorsa - ki yalnızca bu durum Tanrı’ya uygundur-, o zaman kötülüklerin kaynağı nedir? Ya da O, kötülükleri niçin ortadan kaldırmamaktadır?” Söz konusu argüman çağdaş filozof John L. Mackie tarafından şu şekilde ileri sürülmüştür: 1- Tanrı vardır. 2- Tanrı mutlak iyidir. 3- Tanrı her şeye kâdirdir. 4- Kötülük vardır. Bu maddelerden herhangi üçünü kabul eden kişi, dördüncüsünü reddediyor olmalıdır. Yani: - Eğer Tanrı varsa (madde 1) ve mutlak iyiliği (madde 2) istiyorsa ve istediği her şeyi yapabilecek kadar güçlüyse (madde 3) kötülük olmamalıdır. - Eğer Tanrı varsa (madde 1) ve sadece iyiliği istiyorsa (madde 2), fakat dünyada kötülük varsa (madde 4) Tanrı istediğini yapamıyor demektir. Böylece Tanrı her şeye kâdir değil demektir. - Eğer Tanrı varsa (madde 1) ve her şeye kâdirse (madde 3) ve kötülük de varsa (madde 4), Tanrı kötülüğü yaratmış ve mutlak iyi değildir. - Son olarak, eğer Tanrı aynı zamanda mutlak iyi (madde 2) ve her şeye kâdirse (madde 3) ve buna rağmen kötülük varlığını sürdürüyorsa (madde 4) böyle bir Tanrı var olamaz (Peterson, Michael, Hasker, William, Reichenbach, Bruce & Basinger, David, 2009, s. 177-178; wikipedia.org, 10.1.2017, 10.02.2017).