هەمە جەزا Hame Ceza - مەقام خۆشکە لەیلا بۆ لەیلا قاسم hama ceza hama jaza leyla qasim

Рет қаралды 6,934

4 жыл бұрын

‏با۴همرزمش در بغداد بازداشت وباعدام محکوم شدند. وقتی استخبارات بعث در زندان ابوغریب به دلیل زن بودن این فرصت را باو داد که به "احمد حسن البکر" نامه بنوسید و طلب مغفرت کند گفت "من تنها ۱رهبر و ۱حزب دارم و به آن مفخترم. از هیچ جلادی طلب بخشش نمی‌کنم."
لیلا قاسم، زن مبارز و ملی‌گرای کُرد، در سال ۱۹۵۲ در شهر خانقین به دنیا آمد. در سال ۱۹۷۰ در قالب "اتحادیه دانشجویان کُرد" شروع به فعالیت کرد. یک سال بعد در سال ۱۹۷۱ در رشته جامعه‌شناسی دانشگاه بغداد پذیرش گرفت. در همان سال به عضویت حزب دمکرات کردستان عراق (پارتی) درآمد. خواهرش می‌گوید زمانی که کلاس چهارم به همراه پدرشان در رژه خیابانی خانقین شرکت کرده، لیلا قاسم به اصرار از شانه‌های پدر بالا می‌رود و فریاد می‌زند "زنده باد کُرد و کُردستان." پدر لیلا قاسم،‌ کارمند شرکت نفت خانقیقن بود و کودکی‌‌های لیلا در خانه‌های سازمانی شرکت نفت سپری شد.
‏لیلا قاسم از دوستان کودکی و بسیار نزدیک نویسنده کمونیست احلام منصور بود. احلام می‌گوید زمانی که دردانشگاه او را بعضویت در حزب کمونیست دعوت کرد، دعوتش به بهانه “ازداوج با یک فعال سیاسی” رد شد اما بعدا مشخص شد که او در آنزمان عضو فعال تشکیلات حزب دمکرات کردستان عراق بوده است.
‏ در سال ۱۹۷۴ به همراه نریمان فؤاد مستی، حسن محمد رشید، آزاد سلیمان میران و جواد مراد هموندی از سوی استخبارت بعث دستگیر وهمگی به اعدام محکوم شدند. لیلا به همه تلاش‌های دستگاه امنیتی برای استثنا کردن او از این اعدام پشت پا زد و تا لحظه آخر بر آرمان‌های سیاسی خود استوار ماند. زمانی که ماموران مسلح بعث اطراف خانه لیلا را برای بازداشت او محاصره کردند، نمی‌خواستند بپذیرند که این زن جوان میان جثه همان فردیست که آنها با آن همه سلاح و مهمات، مامور بازداشتش شده‌اند. آنها تنها زمانی او را با خود می‌برند که همخوانی قیافه لیلا با شناسنامه‌اش مطمئن شده‌اند. در آخرین ملاقات ابوغریب از خانواده‌اش خواسته برای او لباس کُردی ببرند. لیلا گفته بود: "دوست دارم در این لباس اعدام شوم." ریزان عزیز پشتیوان که از دهه ۹۰پیگیر پرونده مرگ لیلا قاسم است می‌گوید این زن درآن دوره بهر زندانی که ملاقات داشته گفته که "بگو برایم لباس کردی بیاورند." لیلا قبل از اینکه پای چوبه دار برود گفته بود: "اعدامم کنید،‌ اما بدانید که با مرگ من هزاران نفر از خواب غفلت بیدار خواهند شد. من خوشحالم که جانم را در راه رهایی و آزادی کردستان فدا می‌کنم."
مسعود بارزانی از رهبران وقت "پارتی" می‌گوید با وجود اینکه بعث در کردستان هرگز به اندازه سالهای اعدام لیلا قاسم درنده نبود اما اعدام لیلا قاسم تاثیر عمیقی بر ملا مصطفی و رهبری حزب بر جای گذاشت. "ده‌ها زن و مرد جوان کُرد به ما پیوستند و خواهان انتقام لیلا قاسم شدند."
‏اعدام لیلا قاسم و رفقایش در ۱۹۷۴ تاثیر عمیقی بر مردم خانقین گذاشت. نقل است که تا چهل روز همه شهر سیاه‌پوش شده. ابراهيم باجلان، نویسنده، می‌گوید "مردم به شدت تحت تاثیر مرگ لیلا قرار گرفتند. استخبارات تا مدتی هر کسی را که پیراهن مشکلی به تن داشت دستگیر می‌کرد."
‏مدارسی در اقلیم کردستان عراق که به یاد و به پاس مبارزات لیلا قاسم نامگذاری شده‌اند.
‏جسد لیلا قاسم سرانجام در گورستان وادی‌السلام شهر نجف دفن شد. اولین زن در تاریخ عراق و کردستان عراق و جزو معدود زنان خاورمیانه و جهان است که به دلایل سیاسی اعدام شده است. لیلا قاسم بعد از اعدام، به الگوی برای پیوستن زنان کردستان عراق به مبارزات سیاسی و مسلحانه تبدیل شد.
درپی اعدام لیلا قاسم بسیاری ازشاعران کُرد نظیر شیرکوبیکس وهیمن شاعر کلاسیک کرُد، قطعاتی باو تقدیم کردند. حه‌مه جزا وچند خواننده دیگر ترانه‌ها برای اوخواندند. حالا ن تنها زندگی او ببخشی ازکتاب درسی تاریخ مدرسه تبدیل شده، بلکه برخی ازمدارس ازجمله درخانقین نیز بنام او تاسیس شده.
‏ "هیمن" شاعر تقدیم به لیلا قاسم:
کە تۆ تۆرای لە چاوم وەک خەوی من
لە بسکت رەشترە مانگەشەوی من
برۆ مەجنوون بە لەیلای خۆت مەنازە
کە ناوبانگی پتر دەرکرد ئەوی من
بزەی ھاتێ، وتی جەلادی خوێری!
بە کەیفی خۆت پەتت باوێژە ئەستۆم
ئەوە پەت نیە میدالی ئیفتخارە
کە بوومە قارەمانی میڵەتی خۆم
شیرکو بیکس برای لیلا قاسم:
نــاو
گۆمێ شووی كرد به‌ ئاسۆیه‌ك
له‌ باوه‌شی
سێیه‌م وه‌رزا
له‌ ناو شه‌بقی
ده‌مكه‌لا كچێكیان بــوو
بــۆ ناو گه‌ڕان
هه‌رچـــی شــــاخــه‌، كــۆبـوونه‌وه‌
هه‌رچــی باڵنده‌ ودره‌ختــه‌
گردبــوونه‌وه‌ و
به‌ هـه‌موویـان
كچه‌كه‌یان ناو نــا، "لـــه‌یـلا"!
متن برگرفته از تویتر کاوه قریشی