Hürjet ve Kaan Uçağı Motorlarının Türkiye'ye Satışı Son Durum

Türkiye, yerli savunma sanayi projelerine büyük yatırımlar yaparken, özellikle eğitim uçakları ve savaş uçaklarında kullanılacak motorlar konusunda dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. TEI tarafından geliştirilen milli motor projeleri bu konuda önemli adımlar olsa da, hâlâ dış kaynaklı motorlara ihtiyaç duyuluyor.
Dış kaynaklı tedarik konusunda önde gelen ve prototip uçaklarda kullanılan General Elektrik tarafından üretimi yapılan motorlar tercih edilmiş durumda. Bu motorların seri üretimde ve farklı ülkelere satılan Hürjet ve Kaan’da kullanılması için ABD senatosunun onayının olması gerekiyor. Bu tüm ülkeler için geçerli bir kuraldır aslında bizde de yurt dışına savunma sanayi alanında bir ürün satılmak istense belirli onay süreçleri tamamlanmadan satış gerçekleştirilemez.
ABD'de uçak, uçak motoru ve diğer savunma sanayi ürünlerinin satışına dair kararlar, özellikle ABD dışına yapılacak satışlarda, bir dizi resmi onay ve denetim sürecinden geçer. Bu süreç, ABD Kongresi (özellikle Senato) ve yürütme organı (Başkanlık ve ilgili kurumlar) arasında bir denetim mekanizması olarak işlemektedir. İşte bu kararların nasıl alındığına dair genel süreç:
1. Başlangıç: Yabancı Askeri Satışlar (Foreign Military Sales, FMS)
Savunma sanayi ürünlerinin yabancı ülkelere satışı genellikle Yabancı Askeri Satışlar (FMS) programı aracılığıyla yapılır. Bu program ABD Savunma Bakanlığı (Department of Defense) tarafından yürütülür. FMS programı çerçevesinde, ABD hükümeti doğrudan savunma sanayi firmaları adına yabancı bir ülkeye silah veya askeri ekipman satışını yönetir.
2. İzin Süreci: ABD Dışişleri Bakanlığı (State Department)
Satış öncelikle ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından değerlendirilir. Bakanlık, satışın ABD'nin dış politikası ve ulusal güvenlik çıkarlarına uygun olup olmadığını inceler. Bu aşamada, satış yapılacak ülkenin siyasi durumu, insan hakları sicili, bölgesel denge üzerindeki etkileri ve ulusal güvenliğe olan katkısı gibi kendilerine göre bazı kriterlere göre değerlendirme yapılır.
3. Kongreye Bildirim
Dışişleri Bakanlığı, satışa onay verirse, önerilen anlaşma ABD Kongresi'ne bildirilir. Yabancı bir ülkeye yapılacak büyük çaplı savunma satışı için Kongre'nin bilgilendirilmesi zorunludur. Satışın büyüklüğüne ve niteliğine bağlı olarak, anlaşma genellikle ABD Senatosu'na ve Temsilciler Meclisi'ne sunulur.
• Küçük çaplı savunma satışı anlaşmaları sadece bilgilendirme seviyesinde kalabilir.
• Ancak, büyük ve stratejik satışlar için resmi bir inceleme süreci başlar.
4. Kongre İnceleme Süresi
Yabancı ülkelere yapılacak büyük savunma satışı için Kongre'ye, satış kararını gözden geçirmesi amacıyla genellikle 30 günlük bir süre tanınır. Bu süre içinde:
• Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleri, satışın uygun olup olmadığını tartışabilir.
• İlgili komiteler, özellikle Senato'da Dış İlişkiler Komitesi (Senate Foreign Relations Committee) ve Silahlı Hizmetler Komitesi (Senate Armed Services Committee), satışın güvenlik, stratejik ve ekonomik etkilerini değerlendirmek üzere bu süreçte aktif rol alır.
5. Onay veya Reddedilme
Eğer Kongre üyeleri satışla ilgili ciddi bir endişe duyuyorlarsa, önerilen satışa karşı bir karar tasarısı (joint resolution of disapproval) sunabilirler. Ancak bu tasarının geçebilmesi için her iki meclisten (Senato ve Temsilciler Meclisi) onay alması ve son olarak Başkan tarafından da imzalanması gerekir.
• Onay süreci genellikle Senato'nun 100 üyesi ve Temsilciler Meclisi'nin 435 üyesi tarafından yürütülür. Ancak satışa itiraz olmadığı sürece, bu üyelerin çoğu aktif olarak sürece dahil olmaz.
• Eğer Kongre 30 günlük süre içinde satışa karşı çıkmazsa, satış otomatik olarak onaylanmış sayılır.
6. ABD Başkanı'nın Yetkisi
Kongre’nin kararlarına rağmen, ABD Başkanı, özellikle ulusal güvenlik gerekçesiyle bazı satışlar için istisnai yetkiler kullanabilir. Ancak bu durum çok nadiren başvurulan bir yöntemdir ve genellikle Kongre ile koordinasyon içinde hareket edilir.
7. Savunma Sanayi Ürünlerinin Özel İzinler Gerektirmesi
Uçak motorları gibi ileri teknoloji ve stratejik savunma ürünleri, Uluslararası Silah Ticareti Düzenlemeleri (International Traffic in Arms Regulations, ITAR) kapsamında ele alınır. Bu ürünlerin satışı için özel lisans ve izinler gereklidir ve ABD Savunma Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı tarafından dikkatle izlenir.
8. Sonuç: Satışın Tamamlanması
Eğer tüm süreçler başarıyla tamamlanırsa, ilgili savunma sanayi şirketi (örneğin General Electric) üretimi gerçekleştirir ve ürünler, ABD hükümeti tarafından alıcı ülkeye teslim edilir. Bu noktada, finansal anlaşmalar ve teknik destek paketleri de devreye girer.

[@rodiekin6775]

Muzik olmadan cok daha güzel bir video olmus. Ellerinize saglik

[@havacilik_egitim]

Teşekkürler

[@lolciyto]

Gerçekten emek veriyor, çalışıyor ve bilgilendiriyorsunuz. Kanalınızın çok daha geniş kitlelere ulaşmasını temenni ediyorum. İyi çalışmalar.

[@havacilik_egitim]

Teşekkürler

[@mustafaaslanefe7549]

Hani nerede yerli ve milli uçak motorları bize yerli ve milli motorlar lazım ne Amerikaya nede batıya güvenemeyiz yerli ve motorlar şart

[@adnang6440]

Biraz sabır kardeş, biranda hiçbir şey olmuyor bu hayatta, şuan üretim yapan ülkeler neredeyse yüz yıldır bu işlerin icindeler

[@FPSGAMES77]

Hocam biz ne zaman motorda her şeyi yapar konuma gelecez. En önemli sorunlarımızdan biri oldu

[@havacilik_egitim]

Yüksek kabiliyetli olmasa da en kısa zamanda kullanılabilir bir versiyon yapmamız lazım. Belki kullanılan parçalar uzun ömürlü olmayacak ama istediğimiz gibi kullanabileceğiz. Belirli bir zaman alacağı kısa zamanda olmayacağı aşikar..

[@HomoDarwinus]

Motoru yapmak için de dışa bağımlıyız, yani motor yerli olunca işler çözülmüyor.

[@FPSGAMES77]

@@havacilik_egitim kesinlikle

[@tornasever]

​@@HomoDarwinushayır tei eğer tasarımı ve sertifikasyonu becerirse seri üretimde sorun olmaz

[@HomoDarwinus]

@@tornasever Oluyor işte. Pek çok "seri üretime geçti" denen şeyler aslında seri üretime geçemiyor veya çok yavaş seri üretim oluyor.

[@cankoksal2824]

TEİ TF 10.000 ile ilgili bilgileriniz eski.Hürjet'in motorları eğer eğitim içinse Kongrenin onayını gerektirir mi??????

[@ni267]

Kongere senator felan filan hiç bir alakası yok deyerli kardeşim.Şu an bize hiçbir şey satmıyorlar ! Şu an katliyam yapan bir ülke türkiyenin asla ve asla güçlenmesini istemiyor evet ve gelicekte de ülkemizin işgaline hazırlanıyor bunu bütün dünya biliyor.

[@aydinbaba3329]

Oyalamaca bunlar. Hâlâ hiç olmayacak bir yerden neden motor dileniyoruz?

[@yilmazyigidim9006]

Hou are you good luck my fierind.👍🇹🇷.

[@metehangokturk9696]

How are you good lucky my friend .. böyle yazilir 😉

[@kazimkorkmaz]

Ciddi bir KZbin kanalında Kaan'ın 5. nesil motorunun yapıldığını müjdelediler.

[@HomoDarwinus]

Daha ortada TF-6000 yok siz Kaan 5. nesil motor diyorsunuz. Ne oldu 2 günde 5. nesil motor mü ürettik? İnsanlar ne zannediyor bu işleri abi çok komik.

[@havacilik_egitim]

Her ciddi insan veya kanal ara sıra şaka yapar..

[@kazimkorkmaz]

@@havacilik_egitim Şaka değil. "Milli Uyanış" bak.

[@salamansallaman1461]

@@kazimkorkmaz yüzde 90 yalan konuşuyor

[@salamansallaman1461]

@@kazimkorkmazne duymak istiyorsan onu söylüyor

[@Useer5-j2m]

Altay tankı motor dışa baglı hayla öretilemir kaan moturu ABD baglı ABD kaan purogesini durdurma gucunde

[@metehangokturk9696]

.. sen ilk önce Türkce ögrende gel.😉

[@Useer5-j2m]

Menim dedem Osmanlı savaşından burda evlilik etmiş biz onun soylarından gelmeyik Türk millətiyem senin Türklerle sorunun varsa o senin işin

[@oguzhanyucel-do6xi]

Motor olmazsa olmaz. Bir an önce yerli milli motor şart. Onay vermeyecekler göreceksiniz.

[@borsacmulayim6897]

"elden gelen öğün olmaz, olsa zamanında gelmez" ABD nin bize karşı tutumu tam olarak böyle.

[@cirizalid]

Onaylamayacaklar. Onaylasalar bile oyalayıp yollamayacaklar. Bu saatten sonra Batı dan hiç bir şey bize gelmez.

[@Ramazan-k1k8z]

hani türkiye'nin ürettiği yerli ve milli uçak motorlarını satın almak için ülkeler sıraya girmişti?

[@sukrukabil32]

Abd bu işler ölme eşeğim ölme şeklinde yürütülüyor. En iyisi kendi silahını motorunu yap kullan.

[@bekirbesparmak1104]

Hamasa destek oluyoruz, Amerikadan uçak motoru istiyoruz

[@azerbaycan47]

sakin ol bizde mator var sadece biraz yeni madernizasiya lazimdir 😉

[@eminibrahimoglu8015]

Sn Seslendirmen : şahsın ile tüm çalışma arkadaşlarına gönülden başarılar diliyorum.....TF 6000 -10000 motorunda sizlerin ilk prototip üretim olarak, yüksek bbir başarı yakaladığınız düşüncesindeyim. bu motor tamamdır dediğinizde bu işi çorap sökğü gibi olacak İNŞAALLAH...BAŞARILAR ,SELAMLAR , SAYGILAR ...

[@havacilik_egitim]

Teşekkürler

[@karnebel]

Yani motor satışında son durum ne oluyor şimdi ? Biz neyi dinledik ? Başlıkla anlatılanların ne tür bir bağlantısı var.?

[@Asik-Reis]

Aynen kardeşim uzattı da uzattı yarıda bitirdim motora gelirsek versede kediye köpeğe kemik atar gibi verir ABD yani 200 tane lazımsa 2 tane verir kısacası vermez başkasının sikiyle gerdeğe girmeyi bile ABD artık yok diyor durum bu

[@Ayşecakır-r8t]

Başarılı olmuş 👍

[@metehangokturk9696]

Türk Air .. neden Motor veya Ucaklarin birim fiyatlarindan bahsetmiyorsunuz. F-404 veya F-110 Motorunun Fiyatlarini da söyleyin. 40 yeni F-16 Block 70 ve 79 Kit icin verecegimiz para 23 mrd $. Bir F-110 Motorunun fiyati 10 mio $ olsa 400 Motorun fiyati 4 mrd $ tutar ve bu 400 motordan 200 KAAN ucagi üretiriz. 40 F-16 mi daha iyi yoksa 200 KAAN,mi ? Birde 40 F-16 Block 70 Ucagi alirsak ozaman muhimmatlarida ABD,den almamiz sart ama KAAN,da bu sorun yok cünkü Milli Muhimmatlari kullanacagiz ve böylece her sene 100 milyonlarca Dollari ABD ödemiyecegiz, bir krizde ABD,nin Ambargosuna ugramiyacagimiz ne malum ? 23 Mrd $ yerine 4 Mrd hadi yedek parcalarla beraber 5 Mrd $ öderiz ve 18 Mrd $ Hazine,de kalmis olur yada SSM vs Projelere aktarilir. Saygilar.

[@metehangokturk9696]

Birde F-35 projesinden cikarildik, CAATSA,ya ugradik, ama 1,4 Mrd $ parasini pesin ödedik ve hala paramizi alamadik, aradan onca sene gecti Faizi,nide almamiz gerek, hatta proje cercevesinde Türk Sirketleri 12 - 14 Mrd $ zarara ugradi bu Sirketlerin masraflarini kim karsiliyacak ? Türk Halki mi ?

[@satilmishamarat7959]

🇹🇷🇹🇷🇹🇷🇹🇷🇹🇷🤘🇦🇿🇦🇿🇦🇿🇦🇿🤘🇵🇰🇵🇰🇵🇰🇵🇰🤘👍👏👏👏👏👍👍inşallah yeli uçak motoru yapılır inşallah yola devam durmak yoktur

[@yusufboyacoglu4442]

Yine çok bilgilendirici, başarılı bir video olmuş teşekkür ederiz...😊

[@recepgumus21]

Elinizdeki prototip motoru tersine mühendislik ile ćoktan yapardık.

[@orhanbas769]

F104 motorlarını sökülüp yerli şirketlerimizde f104 motorları türbün kanatlarını yenileyip bakımı yapılıp Hürkuşda kullanılamazmı sonunda bu motor ve jetler hurdaya ayrılacak

[@tornasever]

GE J-79 motorları aynı zamanda yeni emekli edilen RF-4E için de kullanılıyordu ama f404 gibi turbofan olmak yerine bir turbojet bu yüzden eski teknoloji

[@HomoDarwinus]

Hürjet için alternatifimiz falan yok. Bir uçağa yeni bir motor entegre etmek kafadan 5 yıl projeyi uzatır. Bizim mükemmel strateji ve planlamamız burada da ortaya çıkıyor. Her şeyi son gününe bıraktık manevra kabiliyetimiz kalmadı.

[@Sultan_Alparslan_HAN]

Sevgili HOMO, senin gibi arkadaşların bu projelere ve ülkesine olan saldırganlığı gene "ortaya çıkıyor" bunu görebiliyoruz ama siz her proje için "kalorifer peteği", "süpürge sapı", "teneke" gibi çirkin yakıştırmlar yapıp ürün ortaya çıp ihraç edilme sürecine girdiğinde düşünme organınızın üzerine oturup kaıyorsunuz. Türkiye terli jet motorları ürettiğinde de gene aynısı olacak. :)

[@leicaguzel4186]

bilgilendirme için teşekkürler....

[@FPSGAMES77]

Videolarınız çok güzel

[@havacilik_egitim]

Teşekkürler

[@esatcan4838]

Motor yoksa uçakta yok

[@AhmetPalabyk-kn2bw]

Vermez onlar

[@baykaraca1]

Çinden motor alın yada Rus klimov, Satürn hangisi uyarsa. Abd ye guvenip onlarin motoruna göre calismak bastan yanlış.

[@nemogecici1005]

+++++++++++++++

[@mustafacinemre7101]

Savunma sanayini ABD ye bağımlı olmaktan kesinlikle kurtarilmalidir. Artık yerli motordan başka bir çözüm aranmamalıdır. F 35 programına kesinlikle geri dönülmemelidir.Milli silah sanayi hizla geliştirip envantere alınmalıdır alınmalıdır. alınmalıdır.

[@ibrahimavc3077]

tf 10,000:2026-27 tf 35000:2030+ yılları arası çıkabilir kemal sunal filmlerinden aşina olanlar bilir kongreden geçmedi diye güzel açıklamışsınız

[@pe9jx3ui4o]

Videonun başlığına bakıp bilgi vereceğinizi zannettim. Sonuçta ne dediniz? ABD senato onayı gerekiyormuş. Maşallah tüm bir araba lafı dinletip söyleyeceğinizin hepsi bu mu? Bunu dedem de biliyor. Yeni bir şey varsa onu söyleyin

[@recepayyldz172]

Rus veya çin motoru takılamazmı

[@umitpehlivanoglu5903]

Bu motorlar gelmez

[@toroskabaagac1248]

F18 MOTORLARI F414-GE-404 MOTORLARI

[@troytroyman5987]

ip baglayin ucurtma olarak kullanin😂

[@Vahit.Dursun.]

Sizden ricam Türkçede olmayan “merhabalar” kelimesini kullanmamanız. Bu kelime merhaba’dır merhabalar değil. Rica ediyorum.

[@ali-akman]

Sanane

[@KenanKlnc-qb3qf]

Ne desin iyi gecelerimi, tünaydınmı, günaydınmı?? Hello kelimesine sesin çıkmıyor merhaba kelimesi zorunamı gidiyor

[@metehangokturk9696]

Vahit, ilkokul mezunlarindan ne beklersin ? Üstelik Merhaba Türkce degil Arap,ca 😉

[@erggolly7984]

Merhaba bir kisiye denir merhabalar bir kiṣiden fazla kisilre bence, yani ven bir yanliṣlik görmedim

[@turkdemir1343]

Bu işlere hiç girmesek iyiymiş kimseyi memnun edemiyoruz,Ankara ovasında sığırla saman üretsek daha iyi olacak