Harakatlanib Jarima Yozuvchi Radarlar Noqonuniymi?

Harakatlanib jarima yozayotgan radarlar masalasida.
Kuzatuvchilarimizdan Farg‘ona viloyatining ayrim hududlarida alohida taniqlilik belgilari bo‘lmagan, harakatlanish davomida jarima yozayotgan, multiradar qurilmasi bilan jihozlangan avtomashinalar harakatlanayotgani haqida xabarlar keldi. Vaziyatga aniqlik kiritish uchun xabarda aytilgan hududga chiqdim. Faoliyat olib borayotgan maxsus avtomashinalardan birini to‘xtatib, ular bilan suhbatlashdim. Meni (shuningdek barcha haydovchilarni ham) qiziqtirayotgan uchta savolga:
1. Nega avtomashinalar maxsus taniqlilik belgisi (ya’ni masalan xuddi boshqa YPX mashinalari kabi, ko‘k-qizil chiziqlar yoki maxsus miltillovchi chiroqlar kabi) mavjud emas?
2. Nega mashinalar "diqqat radar" (5.43) yo‘l belgisi doirasida xizmat olib bormayapti?
3. Nega mashina harakatda tezlikni fiksasiya qilmoqda?
Savollarimga qisman xizmat olib borayotgan xodimlardan, batafsil Farg‘ona viloyat YHXB matbuot xizmatidan ma’lumot oldim.
1. Aytishlaricha, xizmat olib borayotgan (01.*** HJA raqamli) avtomobillar YPX avtomobillari emas, xususiy tadbirkor(investor)ning avtomobillari ekan. Shu sabab ularga maxsus belgi qo‘yilmagan. Tadbirkor (investor) - Germaniyaning Atlas International kompaniyasi bo‘lib, 2018 yilda Prezident farmoniga muvofiq O‘zbekiston yo‘llarida tartib o‘rnatish uchun 300 mln yevro(bu mablag‘ dastlabki bosqich, 2018-2019 yillar uchun ko‘zda tutilgan, keyinroq qo‘shimcha investisiya kiritilgan bo‘lishi mumkin) bilan O‘zbekistonga kirib kelgan. Hozirda O‘zbekistonda faoliyat olib borayotgan barcha zamonaviy radar qurilmalari, boshqaruv markazlari ularga tegishli.
Jarimalardan tushgan pulning 25% investorga, qolgan 75% O‘zbekistonda qoladi ( 20% byudjetga, 20% yo‘l infratuzilmasini yaxshilash uchun mahalliy byudjetga, 25% Ichki ishlar vazirligi maxsus hisobiga, 10% axborot va xavfsizlik tizimini yaxshilashga)
2. Nega mashinalar "diqqat radar" (5.43) yo‘l belgisi ta’sir doirasida harakat qilmayotganiga javob tariqasida xodimlar Vazirlar mahkamasining 12.04.2022 sanada qabul qilingan, 1-maydan kuchga kirgan 172- sonli qarorni asos qilib ko‘rsatishdi. Ularning aytishlaricha 5.43 yo‘l belgisi faqat stasionar radarlarga taalluqli bo‘lib, ko‘chma (multi) radarlar 5.43 yo‘l belgisi bo‘lmagan joyda ham faoliyat olib borishi mumkin ekan. Lekin men VM 172- sonli qarorda aynan shu qismni topa olmadim.
3. Multiradar qurilmasi o‘rnatilgan avtomashina harakatlanayotganda tezlik yuqorilab ketmasligi uchun, avtomashinaga maxsus taxometr o‘rnatilgan bo‘lib, u multiradar o‘rnatilgan mashina tezligini nollashtirib, undan keyin tezlikni fiksasiya qiladi. Masalan, multiradar qurilmasi o‘rnatilgan avtomashina 70km/s tezlikda harakatlanayotib qarama-qarshi yo‘nalishda 80km/s tezlikda kelayotgan mashinani tezligini fiksasiya qilish uchun avval o‘zini tezligini nollashtiradi, keyin 80km/s tezlik bilan fiksasiya qiladi.(agar nollashtirmasa fizik jihatdan 70 +80 =150 tezlik bo‘ladi). Ishlab chiqaruvchi bergan sertifikatda harakatda tezlikni fiksasiya qilish mumkin yoki mumkin emasligini aniqlashimni imkoni bo‘lmadi.
Umuman olganda, har qanday rivojlangan/rivojlanmagan mamlakatlarda radarlarni qo‘yishdan maqsad tezlikni cheklash va haydovchilarni ogohlantirish bo‘ladi. Shu sabab stasionar /ko‘chma radarlar qo‘yilgan joylarda maxsus ogohlantiruvchi belgilar bo‘ladi. Lekin negadir bizda aksincha radarlar imkon qadar yashirib joylashtiriladi. Mutasaddilar buni "agar haydovchilar radar qayerda ekanligini bilsa, faqat o‘sha yerdan sekin o‘tib, boshqa joylarda tez harakatlanadi deb" izohlaydilar.
O‘zi maqsad nima? Haydovchilarni ogohlantirish emasmi? Agar maqsad haydovchilarni xatolarini poylab, pul qilish bo‘lsa radarlar yashirin o‘rnatiladi. Agar maqsad haydovchilarni ogohlantirish bo‘lsa radarlar ochiq o‘rnatiladi va belgilar qo‘yiladi.
Shu o‘rinda bir narsani ta’kidlab o‘tmoqchiman. Ichki ishlar xodimlari(vazirlik ham) faqat ijro qiluvchi organ. Ya’ni vazirlar mahkamasi qilgan qarorlarni ijrosini ta’minlaydi. Shu sabab e’tirozni to‘g‘ri bildirishimiz kerak.
Shuningdek yaqin kunlarda Farg‘ona vilo
Murojaat uchun: [phone]
Telegram: t.me/OlimjonHaydarov
Facebook: / olimjon.haydarov
Instagram: / olimjonhaydarov
TikTok: / olimjonhaydarov
Twitter: / olimjon115
#OlimjonHaydarov #siyosat #xalqdardi