Herstel Walmuur en Vijf koppen (Vief Köp) in Maastricht.

Dit is een tussentijds verslag van sept. 2024
Op 23-03- 2019 was het voor menig Maastrichtenaar behoorlijk schrikken, ‘De walmuur was ingestort’, op de bewuste zaterdag om 23.00 uur was een gedeelte van de Walmuur over een breedte van zes meter ingestort. De stenen vielen in de vijver. Bovenstaande foto dateert van 31-03-2019.
Geschiedenis:
In het jaar 1229 had Maastricht toestemming gekregen van hertog Hendrik I van Brabant (een van de twee heren van Maastricht, samen met de prins-bisschop van Luik) om de bestaande aarden stadswal te vervangen door een stenen muur. Deze eerste middeleeuwse stadsmuur van Maastricht had een lengte van ruim twee kilometer? Op 29 mei 1867 tekende koning Willem III het regeringsbesluit tot opheffing van een zevental vestingen waaronder Maastricht.
Het stuk walmuur tussen rondeel Haet ende Nyt en de Vief Köp (de vijf koppen) zo genoemd nadat de hoofden van de zgn ‘verraders’ van Maastricht in 1638 op spiesen werden tentoongesteld op het rondeel ‘De Drie Duiven’ die na dit voorval van naam is veranderd. Het stuk muur tussen de rondelen ‘Haet ende Nyt’ en de ‘Vief Köp’ dateert uit 1516 en bestaat uit mergelblokken, bekleed met Naamse hardsteen. Toeval of niet de walmuur zou in 2019 worden gerestaureerd, bij het opbouwen van de steiger werd een bolling in de muur geconstateerd, deze was waarschijnlijk veroorzaakt door verkeerde afwatering. Er is toen meetapparatuur geplaatst en er zijn werkzaamheden uitgevoerd om het water beter te doen afvloeien. In een memo van juni 2018 van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) aan de gemeente Maastricht staat het volgende : ‘De wand, bestaande uit een mergel achterwerk met natuurstenen bekleding is over een lengte van circa 10 tot 11 meter naar buiten gedrukt. Voegwerk is op deze locaties grotendeels uitgevallen, plaatselijk is achterliggend mergelwerk en holle ruimten zichtbaar’. Vermoedelijke oorzaak: insijpelend vocht aan de bovenzijde als gevolg van versleten voegwerk en een verstopte waterput. Het water in de muur zette uit bij bevriezing en drukte de natuurstenen muurbekleding naar buiten’.
De vrees die de vestingdeskundigen hadden uitgesproken werd bewaarheid, op 4 april was weer een stuk ingestort, de bres werd met nog eens vijf meter uitgebreid, volgens de deskundige zal een groot stuk van het Rijksmonument gesloopt moeten worden. „Wat er nu is uitgevallen, is het eerste stuk.”Om de ingestorte walmuur te kunnen stabiliseren is het waterpeil in de vijver omlaag gebracht en werd er gestart met het droogleggen van een stuk vijver bij de bres in de muur, omdat er de kans bestond dat één boom op de Walmuur kon omvallen had de gemeente Maastricht besloten om een deel van de straat Vijfkoppen af te sluiten. Het ziet er naar uit dat de volledige stadswal tussen de Poort Waerachtig en het rondeel De Vijf Koppen moet worden hersteld.