Het Oversticht: Slag bij Ane, 2000 (BETACAM653)

Op 28 juli 1227 vindt de Slag bij Ane, een buurtschap in de gemeente Hardenberg plaats. Dit was een veldslag tussen een ridderleger van de bisschop van Utrecht, Otto van Lippe, en de troepen van burggraaf van Coevorden, Rudolf II van Coevorden. Laatstgenoemde werd gesteund door Drentse boeren. De Drenten wisten het leger van de bisschop te verslaan, waarbij de bisschop zelf sneuvelde. De slag wordt beschreven in de zogenaamde Narracio uit 1232. Dit is geen objectief verslag: de schrijver komt duidelijk uit het kamp van de bisschop.
Op 28 juli 1227, een hete zomerdag, ontmoetten de troepen van de bisschop van Utrecht, Otto van Lippe, een grote groep opstandige Drenten onder leiding van Rudolf II van Coevorden op een veld in de buurt van het huidige dorp Ane. De precieze locatie van de slag is niet bekend, sommigen menen bij Ane, andere bronnen menen dat de slag iets meer naar het noordoosten, in het dal van de Kleine Vecht[3][4], plaatsvond. Volgens de oudste bron, de Narracio, bevonden beide legers voordat de slag ontbrandde zich een halve mijl van elkaar. De legers werden gescheiden door een moeras zonder enige begroeiing. Dit zou wijzen op een beurtelings drijvende of soms droogliggende veenlaag, afhankelijk van de heersende waterstanden in de nabij gelegen Vecht. Deze veensoort kon ontstaan onder invloed van sterk wisselende waterstanden. Naar het zich laat aanzien is dit het gebied ten noordoosten van Ane, gelegen tussen twee zandhoogtes en die doorsneden wordt door een stuwdijk. Dit gebied voldoet als enige aan de omschrijving als omschreven in de Narracio. In de latere middeleeuwen is hier een stuwdijk aangelegd om de sterk wisselende waterstanden te regelen. Deze dijk was ooit van drie overlaten voorzien.
De bisschop was naar deze zuidgrens van Drenthe gegaan om het opstandige Drenthe tot de orde te roepen. Hij had hiervoor een groot aantal krijgsheren opgeroepen, versterkt met een aantal krijgsscharen van de bisschoppen van Münster en Keulen. Dit leger werd door middel van boten over de nabije Vecht bevoorraad. Het vaandel met Sint-Martinus, de schutspatroon van Utrecht, werd gedragen door ridder Roelof van Goor.
Het leger van de Drenten bestond merendeels uit lichtbewapend Drents landvolk en bendes onder leiding van Rudolf met onder andere het leger dat net was teruggekeerd van het door hen bezette Groningen. In de Narracio wordt vermeld dat aan de zijde van de Drenten ook vrouwen hebben meegevochten. De Drenten die wisten dat zij met hun grotendeels ongeoefende legertje een slag in open veld tegen zo'n zwaar uitgerust leger nooit zouden kunnen winnen, lokten welbewust een gewapend treffen uit in een moerassig gebied, later bekend als de Mommenriete.
De paarden van het bisschoppelijke leger zakten in de zompige grond weg en de ridders met hun zware harnassen konden zich hier niet op eigen kracht uit redden. Toen de zwaar geharnaste ridders op hun paarden begonnen weg te zinken in het stinkende moeras vielen de Drenten aan. Met pijlen, speren, messen en knotsen maakten ze korte metten met de vijand. Vrijwel het gehele bisschoppelijke leger, waaronder vele beroemde edelen zoals de kruisvaarder Berend van Horstmar, werd hierbij genadeloos afgemaakt.
Bisschop Otto had het ongeluk gevangengenomen te worden, waarna hij werd gescalpeerd en gekeeld. Voor de Drentse "onmensen" (zoals ze in de kerkelijke kroniek genoemd werden) was zijn getonsuurde hoofdhuid waarschijnlijk een luguber tastbaar bewijs dat de trotse kerkheer echt dood was. Later werd zijn zwaarverminkte lijk gevonden en naar de Utrechtse dom gebracht waar het met alle eer begraven werd. [Bron: Wikipedia]
In de collectie van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) bevindt zich een documentaire uit de onvolprezen reeks Het Oversticht van RTV Oost over dit onderwerp:
Oversticht 12
Officiële beschrijving van RTV Oost: "De Slag Bij Ane in 1227. Drentse boeren probeerden toen onder het juk van de Utrechtse bisschop uit te komen. Bij Ane, in Noordoost Overijssel, kwamen ze tegenover een sterk ridderleger te staan. De ridders zakten echter weg in het moeras, waardoor de boeren konden winnen. De bisschop verloor bij de slag het leven. In Het Oversticht spreken we met twee afstammelingen van de strijdende partijen, en met een paragnost zoeken we de exacte locatie van het slagveld."

[@fado792]

Interessant ja! beroerd geluid! gekras.

[@SideWalkAstronomyNetherlands]

"ik loop met een stokje, en voel een geldstroom aankomen".. jammer hoor, begon interessant, en dan zo'n kwakzalver..

[@DirkJanLekkerkerker]

Goeden dag, Leuke informatieve video. Mag ik deze ( of deel ervan) opnemen in een fietsroute? De route komt in een app voor de smartphone waar video's in afgespeeld worden. We proberen zo de omgeving waar men doorkomt 'uit te leggen'.

[@CollectieOverijssel]

Beste Dirk Jan, dat mag zeker, leuk! Lukt het met dit format vanaf KZbin? Anders kunt u altijd een mailtje sturen (met titel en nummer van de video) naar [e-mail]. Met vriendelijke groet, HCO

[@DirkJanLekkerkerker]

@@CollectieOverijssel ja, dat gaat lukken, ik heb ook diverse software waarmee ik het bestand Kan bewerken. Mocht het niet lukken, dan neem ik contact op. Als het klaar is mail ik het resultaat in de app.