How Chhatrapati Shivaji Maharaj met Bhushan, Paij Pratipal Poem Explainedपैज प्रतिपाल छत्रपति शिवाजी

  Рет қаралды 5,687

Kavitayein Suni Ansuni

Kavitayein Suni Ansuni

Күн бұрын

Paij pratipal bhumi-bhaar ko hamaal - by Bhushan Kavi (poet Bhushan)
पैज प्रतिपाल, भूमिभार को हमाल,
चहुँचक्क को सम्हाल, भयो दंडक जहान को |
साहिन को साल भयो, ज्वाल को जवाल भयो,
कर को कृपाल भयो, हार के बिधान को ||
बीर-रस ख्याल सिवराज भुवपाल तुव,
हाथ को बिसाल भयो, भूषन बखान को ?
तेरो करताल भयो, दच्छिन की ढाल भयो,
हिंदू को दिवाल भयो, काल तुरकान को ||
कवि भूषण - छत्रपति शिवाजी महाराज पर कविता - “शिवराज भूषण” में से
Poem by #kavibhushan
Paij pratipal, bhoomi-bhaar ko hamaal,
Chahu chakk ko sambhal, bhayo dandak jaahaan ko |
Saahin ki saal bhayo, jwaal ko jawaal bhayo,
Kar ko krapaal bhayo, haar ke bidhaan ko ||
Beer-ras khyaal Sivaraaj bhuvpaal tuv,
Haath ko bisaal bhayo, Bhushan bakhaan ko?
Tero kartaal bhayo dachchhin ki dhaal bhayo,
Hindu ko diwaal bhayo, kaal Turkaan ko ||
Poet Bhushan in praise of #chhatrapatishivajimaharaj - from #ShivraajBhushan
This story of Kavi Bhushan meeting Shivaji Raje has been described over generations and thus has many variations to it. The presence of variations makes it look like a "dant katha" or "kimvaidanti".
In the explanation of the poem in this video, you can find a reference to history - the breakup of the Bahmani Sultanate into 5 sultanates - viz., Nizamshahi of Ahmednagar, Imadshahi of Berar (modern day Amaravati division in Maharashtra), Baridshahi of Bidar, Qutubshahi of Golconda (Hyderabad and thereabouts in Telangana, parts of Andhra, and southern Odisha), and Adilshahi of Bijapur.
You shall also find references to the "mund-maal" of Goddess Kali, Shivaji's victory of Jawali (in Satara district, Maharashtra), and more.
This poem brings about both the "Daanveer" and "Dharmaveer" character attributes of Chhatrapati Shivaji Maharaj. The subtle reference to "aajaanubhuja" is yet another place where Shivaji Maharaj is compared with avatars of Lord Vishnu. Kavi Bhushan is not alone in making such comparisons with respect to Shivrai.
The timeline of this first meeting of #kavibhushan with #shivajiraje has been postulated in many research texts. Some references are:
Bhushan Granthawali - 1: Edited by Shyam Bihari Mishra and Shukdev Bihari Mishra. Published by Naagari Prachaarini Sabha in 1916 CE
Bhushan Granthawali: Edited by Vishwanath Prasad Mishra, Ramakant Chubey, Shridevacharya, Bajrangbali Gupta Mohanvallabh Pant. Published by Sahitya Sevak Karyalaya, Kashi in 1938 CE
* About poet Bhushan and his poetry *
As explained in this video, #bhushan was a title conferred on the poet by a zamindar in the Bundelkhand region - somewhere around modern day Chitrakoot. Kavi Bhushan’s original name has been lost during the course of history. With time - and particularly after his induction into Chhatrapati Shivaji Maharaj’s court, Kavi Bhushan came to be referred to as “Kaviraj” or the ‘King of Poets’. This is on account of the impact of his poetry.
Bhushan uses “veer rasa” (the sentiment of valor) as the primary flavor in his poems. This is most appropriate as he has described the deeds of the valorous Chhatrapati Shivaji Maharaj and the courageous Bundela king, Maharaja Chhatrasal. Kaviraj Bhushan also blends other rasas such as “haasya” (humor), “raudra / rudra” (terrible), “bhayaanak” (frightful), “beebhatsa” (ugly) along with veer rasa. Kavi Bhushan has also used “vyangya” (satire) in many places.
This poem is from the Reeti Kaal (Riti Kaal) of poetry in Hindi language. This refers to a period in the history of Hindi language poetry that spanned over three centuries during medieval India between the sixteen and latter part of the nineteenth century.
* About this video *
This video on one of Kaviraj Bhushan’s poems can be useful for school children, their parents, and for all who love lyrical, rhythmical poetry.
Explanations of Kavi Bhushan’s poems on Chhatrapati Shivaji Maharaj are also useful for students of MA (Hindi). In MA (Hindi) courses, Kaviraj Bhushan is often a subject of various electives. Such is the depth of his poems, that not all of them are included in these syllabi. Many poems from Shivaraj Bhushan and Shiva Bavani are included. In some MA (Hindi) syllabi, the entire Shiva Bavani is part of the curriculum.
0:00 Introduction to this episode (Kavi Bhushan meets Shivaji Maharaj)
0:23 Poem: Paij pratipal bhumibhar ko hamaal
0:58 Bhushan en route to Raigad
2:10 The Maratha warrior
3:00 Kavi Bhushan's journey from Tikwapur (Trivikrampur near Kanpur) to Raigad
4:18 Reciting "Indra jimi jambh par" for the Maratha warrior
6:03 Bhushan in Raigad
6:35 Bhushan meets Shivaji Maharaj
7:38 Paij pratipaal - explained
8:54 History of Deccan Sultanates - Imad Shahi, Barid Shahi, Nizam Shahi, Adil Shahi, Qutub Shahi - Bahmani Sultanate
10:03 Javali victory of Shivaji Maharaj
10:55 Significance of mundmaal of Mata Kali
11:23 Veer ras: Valor of Chhatrapati Shivaji Maharaj
12:34: Ajanubhuj reference
13:30 Protector of maryada of Hindus and reference of 'Turkaan'
14:21 Paij pratipaal (recited again) - Paij pratipaal bhumibhaar ko hamaal

Пікірлер: 57
@ssanjeevss
@ssanjeevss 2 ай бұрын
क्या बात है, वाह इंद्र जीबी जम्बपर इस कविता को कवी भूषण ने शिवाजी महाराज को इतनी बार सुनाई यह इतिहास मालूम नही था. धन्यवाद 🙏
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 2 ай бұрын
संजीव जी, यह इतिहास आपको रोचक लगा, यह जान कर हमें ऐसा प्रतीत हुआ कि हमारा प्रयास सार्थक हो गया 🙏। इसी प्रकार का रोचक इतिहास हम इस चैनल के माध्यम से आप तक पहुँचाते रहेंगे । छत्रपति शिवाजी महाराज की जय 🚩 जय माँ भवानी 🚩🙏
@sandipmuthal7927
@sandipmuthal7927 2 ай бұрын
बहुत अछेसे बताया 👌🙏🚩🚩 छ्त्रपती शिवाजी महाराज कि जय 🚩🚩
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Ай бұрын
आपका बहुत-बहुत धन्यवाद संदीप जी 🙏छत्रपति शिवाजी महाराज की जय 🚩🙏 जय माँ भवानी 🙏🚩🚩
@jayantjoshi2517
@jayantjoshi2517 Жыл бұрын
Sir, your voice, explaining power and story telling is too good, simply superb. I am fond of KAVIRAJ BHUSHAN.
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Thank you very much, Jayant Ji 🙏 Kaviraj Bhushan was a great exponent of poetry in veer-ras,. Along with veer-ras, he has also beautifully blended raudra-ras, beebhatsa-ras, and haasya-ras in the same chhand. And of course - his idols were the ever-iconic and towering personalities of Chhatrapati Shivaji Maharaj and later his protege the fearless Bundela king, Maharaj Chhatrasal. We are excited in celebrating his poetry in this manner. Your appreciation redoubles our resolve to do more. 🙏
@shalininakashe1879
@shalininakashe1879 10 ай бұрын
Very nice sir 👌
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 10 ай бұрын
Thank you very much, Shalini Ji 🙏🙏
@civilengineer2288
@civilengineer2288 5 ай бұрын
True gem
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 4 ай бұрын
Thank you very much ! 🙏 Chhatrapati Shivaji Maharaj ki Jai 🙏🙏
@vijaygaykwad5648
@vijaygaykwad5648 Ай бұрын
खूप छान , जय शिवराय !🙏🙏
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 28 күн бұрын
धन्यवाद विजय साहेब 🙏🙏जय महाराजा शिवछत्रपति 🙏🚩जय माँ भवानी 🚩
@mukeshdubey7305
@mukeshdubey7305 6 ай бұрын
आपके द्वारा अति सरल भाषा में व्याख्या करना सराहनीय है वीर रस के गायन के लिए आवाज भी उपयुक्त है ‌😂😮😅😮😢😮जय भारत, तय नोटा।
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 5 ай бұрын
आपका बहुत-बहुत धन्यवाद, मुकेश जी 🙏 छत्रपति शिवाजी महाराज की जय 🙏 वन्दे मातरम् 🙏
@nikchow
@nikchow Жыл бұрын
बहुत ही रोचक प्रस्तुति है। इतिहास और साहित्य का अद्भुत समागम।
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
धन्यवाद, निखिल जी ! 🙏 भारत की विभिन्न भाषाओं को, साम्राज्यों को, रीति-रिवाजों को एक सूत्र में जोड़ते हैं हमारे पुरातन ग्रंथ । और इन सभी को दर्शाता है हमारा रंग-बिरंगा इतिहास। ब्रज-भाषा के एक कवि को तत्कालीन महाराष्ट्र के लोगों द्वारा स्वीकार किया जाना और आज तक celebrate किया जाना - इसी जुड़ाव का एक उदाहरण है। इसको आप सभी के समक्ष प्रस्तुत करते हुए गर्व और हर्ष की सम्मिलित अनुभूति हो रही है। आपके प्रोत्साहन के लिए पुनः धन्यवाद 🙏
@rohit_patil11
@rohit_patil11 Ай бұрын
❤❤❤
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Ай бұрын
धन्यवाद रोहित जी 🙏 छत्रपति शिवाजी महाराज की जय 🚩जय माँ भवानी 🚩🙏
@user-vq4pb4on3s
@user-vq4pb4on3s 27 күн бұрын
बहुत अनुठा ✨✨
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 26 күн бұрын
प्रोत्साहन हेतु कोटि-कोटि धन्यवाद, प्रिय दर्शक 🙏 जय माँ भारती 🙏जय शिवराय 🚩
@shailjasaksena
@shailjasaksena Жыл бұрын
वाह! वाह!
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
आपको सादर प्रणाम 🙏छत्रपति शिवाजी महाराज की जय ! 🙏🚩
@abhishekkale440
@abhishekkale440 Жыл бұрын
Wahhh sirji 👏👏👏
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Bahut-bahut dhanyawaad, Abhishek Ji 🙏🙏 Chhatrapati Shivaji Maharaj ki Jai 🚩🚩
@anindyakumar1161
@anindyakumar1161 9 ай бұрын
yes.. very good...
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 8 ай бұрын
Thank you very much Anindya Ji 🙏
@sunrise805
@sunrise805 Жыл бұрын
'जबरदस्त ' कहूं तो बिलकुल अतिशयोक्ति न होगी। वाह ! भाई वाह!! 👍🙏 💐💐
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
आपका बहुत बहुत धन्यवाद 🙏आपके शब्दों ने हमारे उत्साह में अतुलित वृद्धि कर दी। आपका इस प्रकार का प्रोत्साहन हमें और परिश्रम करने के लिए प्रेरित करता है 🙂
@adhikarimsameer
@adhikarimsameer Жыл бұрын
May your followers grow in millions 🙏
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Thank you very much, Sameer Ji 🙏🙏
@suparnaborkar2837
@suparnaborkar2837 Жыл бұрын
Very very nice explanation. Excellent!! Thank you so much.
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Thank you very much, Suparna Ji 🙏
@shramveersingh5586
@shramveersingh5586 Жыл бұрын
उत्कृष्ट विषय सामग्री के साथ बहुत शानदार प्रस्तुतिकरण,,विलक्षण,,प्रस्तुतिकरण में कई एंगल ऐसे कि हमारे लिए नया अनुभव रहा,,,बहुत बधाई और अनंत हार्दिक शुभकामनाएं 🌹🌹🙏🌹🌹
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
धन्यवाद श्रमवीर जी। 🙏 आपके यह शब्द उत्साह-वर्धक हैं। आने वाली कड़ियों में कुछ और कविताओं एवम् ऐतिहासिक दृष्टिकोण पर शोध जारी है । शीघ्र ही पुनः आपके समक्ष उपस्थित होंगे ।
@roll1717
@roll1717 Жыл бұрын
जय शिवराय, जय जिजाऊ, जय भवानी, सामान्य जनता, किसानों का एक ही राजा थे छत्रपती शिवजी महाराज👍👍👍💐
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
छत्रपति शिवाजी महाराज की जय !! 🙏 राजा शिवछत्रपति वास्तव में जनता के हृदय के सम्राट थे, हैं, और रहेंगे - सदा सर्वदा 🙏🙏
@KMsamaj
@KMsamaj 5 ай бұрын
🙏🏽
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 5 ай бұрын
आपका बहुत-बहुत धन्यवाद 🙏 छत्रपति शिवाजी महाराज की जय 🙏
@KMsamaj
@KMsamaj 5 ай бұрын
@@kavitayein-suni-ansunipranam ji
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 3 ай бұрын
Pranaam Mahodaya 🙏
@FirstLast-fj1yp
@FirstLast-fj1yp Жыл бұрын
fantastic story telling and explanation.
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Thank you very much ! 🙏It is indeed a pleasure and an honor to be bringing such poetry and stories of such historic figures onto this medium and in front of an eager and excited audience. Your words of support encourage us to move forward.
@GovindSharma-qb1wo
@GovindSharma-qb1wo Жыл бұрын
बहुत शानदार पृस्तुती व इतिहास का वर्णन . बधाई हो!!
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
धन्यवाद! 🙏 शोध के दौरान पता चला की हमारे इतिहास के कुछ पहलू या तो छिप गए हैं या फिर छिपा दिए गए हैं। परंतु साहित्य में ये पहलू जीवित हैं । आपके प्रोत्साहन से आगे भी कुछ ऐसे पहलू कहानी के माध्यम से पेश करते रहेंगे
@hinduhistory6858
@hinduhistory6858 9 ай бұрын
अद्भुत। बहुत बहुत धन्यवाद
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 8 ай бұрын
आपका कोटि-कोटि आभार 🙏 छत्रपति शिवाजी महाराज की जय 🙏
@abhaypratap183
@abhaypratap183 2 ай бұрын
Ramdhari Singh Dinkar ki.. pururva or Urvashi pr bhi video bno..
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 2 ай бұрын
Avashya, Abhay Ji ! Abhi hum kuchh madhya-yugeen kaviyon evam us samay ke itihaas par apna dhyaan kendrit kar rahe hain. Rashtrakavi Dinkar ji par humne do Shorts avashya banaaye hain, jinme ki Dinkar Ji ki "Himalaya" evam "Arunoday" naamak kavitaaon ki kuchh panktiyaan hain. Aane waale samay mein, vistaar se Dinkar Ji ki kavitaaon par bhi charchaa karenge. Urvashi mein se, Raja Pururva ke swar goonj jaate hain - "Andh tam ke bhaal par paavak jalaataa hoon, Baadalon ke sees par syandan chalaataa hoon" Aapke sujhaav ke liya aapka bahut-bahut dhanyawaad 🙏
@shramveersingh5586
@shramveersingh5586 Жыл бұрын
बहुत शानदार 🌹🌹
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
धन्यवाद! कहानी कहने में और सुनने में एक अलग ही मज़ा है। जिन कथाओं पर शोध कर रहे हैं, उन्मे से कुछ किमवदंतियाँ हैं और कुछ इतिहास के पन्नो में धूमिल पड़ी हैं। बड़ी रोचक हैं। उनको सुनाने का सतत प्रयास करते रहेंगे, साहित्य का पक्ष लिए हुए। 🙏
@veganube5963
@veganube5963 Жыл бұрын
❤️❤️❤️❤️🙏
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Thank you very much ! 😊
@pandit399
@pandit399 Жыл бұрын
Sir. Please aaur bana o videos please
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni Жыл бұрын
Bilkul, Sir ! Abhi ek aur par research chal rahi hai - Ishwar ki kripa se jaldi hi release karenge. 🙏🙏
@usma206
@usma206 3 ай бұрын
Wa sir its sad to see you dont have much subscriber i will forward it to many
@kavitayein-suni-ansuni
@kavitayein-suni-ansuni 3 ай бұрын
Thank you very much, Sir 🙂
Akshat Gupta Podcast: Hitler, Genghis Khan, Aurangzeb और पुनर्जन्म | Jagran Manthan Podcast
43:10
Dainik Jagran - दैनिक जागरण
Рет қаралды 209 М.
تجربة أغرب توصيلة شحن ضد القطع تماما
00:56
صدام العزي
Рет қаралды 58 МЛН
Best KFC Homemade For My Son #cooking #shorts
00:58
BANKII
Рет қаралды 55 МЛН
ОСКАР vs БАДАБУМЧИК БОЙ!  УВЕЗЛИ на СКОРОЙ!
13:45
Бадабумчик
Рет қаралды 6 МЛН
마시멜로우로 체감되는 요즘 물가
00:20
진영민yeongmin
Рет қаралды 31 МЛН
Prithviraj Chauhan | 3d Animation Movie | Cordova Joyful Learning
22:17
Cordova Joyful Learning
Рет қаралды 28 МЛН
Management Lessons from Shivaji Maharaj (Dr. Ajit Apte)
1:42:00
Chanakya Mandal Pariwar
Рет қаралды 838 М.
تجربة أغرب توصيلة شحن ضد القطع تماما
00:56
صدام العزي
Рет қаралды 58 МЛН