Kozmosun Canavarlarına Yolculuk Gizemli Kara Deliğin Keşfine Gidin

Kozmosun Canavarlarına Yolculuk Gizemli Kara Deliğin Keşfine Gidin | Uzay Belgeseli

Рет қаралды 71,958

Күн бұрын

🌍 Astrofizikçiler, çoğu zaman esrarengiz ama bir o kadar da olağanüstü gök cisimleriyle dolu Evren'in işleyişini anlamaya çalışarak sürekli bir cevap arayışı içindeler. Eğer parlak yıldızlar uzun zamandır araştırmacıların ve astronomi meraklılarının tekelindeyse, bugün meraklıların zihnini meşgul eden tek şey olmaktan çok uzaklar. Kara delikler, hem tuhaflıkları hem de yıkıcı yetenekleri nedeniyle muhtemelen evrendeki en büyüleyici nesnelerdir.
🔥 Hatırlatma olarak, videolar PAZAR günleri saat 18:00'de yayınlanmaktadır.
-------------------------
💥 Kara delik, kozmik canavarlar:
- Peki böyle kozmik bir fenomen nasıl ortaya çıkabilir? Bilim insanları, primordial olarak bilinen bazı kara deliklerin, evrenin erken dönemlerindeki Büyük Patlama'dan kısa bir süre sonra ortaya çıktığına inanıyor. Bazı galaksilerde keşfedilen süper kütleli kara delikler, ev sahibi galaksiyle aynı anda yaratıldıklarını düşünmemizi sağlıyor.
Kara deliklerin bir başka kategorisi de büyük bir yıldızın kendi üzerine çökerek bir süpernovaya yol açması sonucu ölmesi olabilir. Eğer bir kara delik sıfır yer kaplıyorsa, çok büyük bir kütleye sahiptir. Bu kütle, bir zamanlar bir yıldıza ait olan kütlenin büyük bir kısmını temsil eder. Elbette, oburlar olarak kara delikler çevrelerindeki maddeyi yuttukça daha da büyük kütleli hale gelirler. Geri dönüşü olmayan bölge, yani olay ufku, kara delikle birlikte giderek büyür.
Evrende kara deliklerin varlığı başka bir düşünceye yol açabilir. Yollarına çıkan her şeyi yutuyorlarsa, gerçek bir tehlikeyi temsil edebilirler mi? Ama her şeyden önce, onlardan çok var mı? Yoksa oldukça nadir görülen anomaliler mi?
Aklınızda kesinlikle bir soru var. Kara delikler görünmezse, onları yine de tanımlayabilir miyiz? Cevap evet!
Bir yandan, bilim insanları daha önce açıklanan teknikler sayesinde onları inceleyebildiler, ancak diğer yandan 2019'da bir görüntü ortaya çıktı. Event Horizon Teleskobu'nun uluslararası ekibi, iki yıllık veri işleme ve on yıldan fazla süren çalışmanın ardından, bir kara deliğin ilk fotoğrafını ortaya çıkardı. Bu fotoğraf, Dünya'dan 55 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan M87 galaksisinin kalbinde yer alan süper kütleli kara delik M87'nin çok uzun taban çizgisi interferometrisi ile çekildi. Bu devasa nesnenin gölgesine karşılık gelen bir ışık halkasıyla çevrili siyah bir disk keşfedebiliyoruz. Kütlesi 6,5 milyar güneş kütlesine eşdeğerdir ve olay ufkunun çapı 254 astronomik birim olarak tahmin edilmektedir, yani Dünya ve Güneş'e olan uzaklığın 254 katı!
Şimdi bu garip nesnenin yapısını ortaya çıkarmak için ona daha yakından bakalım. Bir kara delik bir dış olay ufku, ikinci bir iç olay ufku ve tekilliğinden oluşur.
Olay ufku kara deliğin ağzının etrafındaki sınırı işaret eder. Bir parçacık bu ufuk çizgisine girer girmez tuzağa düşer ve yok olmaya mahkum olur. Mesafe ne olursa olsun bu bölgede kütleçekimi sabittir. Bununla birlikte, kara delik tarafından çekilen maddenin olay ufkunda sektiği olur. Daha sonra madde, bir ışık jetleri yağmuru eşliğinde dışarıya doğru yansıtılır.
Tekillik kara deliğin iç bölgesini temsil eder. Burası nesnenin ezici kütlesinin kaldığı yerdir. Tekillik tamamen gizlidir ve kara deliğin kütlesinin uzay-zamanda yoğunlaştığı eşsiz noktaya karşılık gelir.
-------------------------
🎬 Bugün programda:
- 00:00 - Giriş
- 02:25 - Güneş sistemimizi geçmek
- 10:42 - Kara delik nedir?
- 11:25 - Kara deliklerin var olduğunu nasıl biliyoruz?
- 13:29 - Bir kara delik neye benzer?
- 15:56 - Kara delikler nasıl oluşur?
- 17:37 - Evrende kaç tane kara delik var?
- 20:20 - Dünya'ya en yakın kara delik
- 23:05 - Haydut bir kara delik
- 25:12 - Cygnus X-1
- 27:25 - Eğik bir kara delik
- 32:29 - En küçük kara delikler
- 36:02 - Sagittarius A*
- 39:18 - Kurşun atan bir kara delik
- 41:46 - Komşu bir galaksideki en nadir kara delik
- 45:29 - Henize 2-10
- 47:46 - En hızlı dönen kara delik
- 51:57 - Yamyam bir kara delik
- 55:15 - Orta ağırlıkta kara delikler
- 58:04 - İki kara delik arasında bir çarpışma mı?
- 01:00:12 - En parlak kara delik
- 01:03:03 - Bilinen en eski kara delik
- 01:06:10 - En büyük kara delikler
- 01:09:22 - GNz7q, "Kayıp Halka
- 01:12:45 - Bir kara deliğin merkezinde ne olur?
- 01:14:12 - Ya içine girseydik?

Пікірлер: 44

@seko1009 11 ай бұрын

Takip eden ilk 100 kişi arasındayım ama hiç bir videonu izlemedim çünkü videoyu açıp uykuya dalmak için arka planda sesi açıp bıraktım. Her şey tamamen hayal dünyama kalmış. Rüyamda o karadelik senin bu gezegen benim dolaşıp durdum . Karanlık madde tam yutarken uyandım çoğu zaman

@emreakkturk 10 ай бұрын

M😊😊 😊 😊 😊😊😊😊 😊 😊😊 😊 😊😊😊 😊

@mustafacivak3062 10 ай бұрын

Aynen öyle bende uykuya dalıyorum

@emreakkturk 10 ай бұрын

@@mustafacivak3062 bende uyurken yorum yapmışım 4 gün geçmiş şimdi görüyorum ahahahahahah ahahahahah ulan şok oldum görünce. Sen yazınca bildirim geldi ahahahhahahaha

@hastegesehen 10 ай бұрын

Bende aynisini yapiyorum hemde 10 yildir

@yasinguler1903 10 ай бұрын

😂al bendende o kadar

@backto80sreels 11 ай бұрын

kara delik, en basit ifadesiyle, yakınındaki nesnelerin kendi çekim alanından kaçıp kurtulmasına izin vermeyecek kadar büyük bir kütlenin yoğunlaştığı uzay bölgesidir. çekim konusunda eldeki en iyi teori einstein'ın genel relativite teorisi (grt) olduğuna göre kara delikleri anlamak için bu teorinin bazı sonuçlarını incelememiz gerekir. bunun için çekimi oldukça basit bir durumda inceleyelim. bir gezegenin üzerinde durduğunuzu düşünün. düşey yukarıya doğru bir taş atıyorsunuz. çok hızlı atmadığınızı kabul edersek, taş bir süre yükselecek ve gezegenin çekimi nedeniyle oluşan zıt yönlü ivmenin etkisiyle yavaşlayıp duracak ve geriye düşmeye başlayacaktır. taşı yeterince hızlı atarsanız, taşın gezegenin çekim etkisinden tamamen kurtulmasını sağlayabilirsiniz. artık hep yükselir. taşın gezegenin çekim etkisinden kurtulmasına yetecek en küçük fırlatma hızına kaçış hızı denir. tahmin edeceğiniz gibi, kaçış hızı gezegenin kütlesine bağlıdır: gezegenin kütlesi çok büyükse, çekim çok kuvvetli ve kaçış hızı çok yüksektir. hafif bir gezegenden kaçış hızı da küçüktür. kaçış hızı gezegenin merkezinden ne kadar uzak olduğunuza da bağlıdır: merkeze ne kadar yakınsanız, kaçış hızı o kadar büyüktür. yeryüzünden kaçış hızı 11.2 km/s'dir (atmosfer sürtünmeleri hariç). yani, herhangi bir cismi yeryüzeyinden yukarıya doğru saniyede 11.2 km hızla atmayı başarabilirseniz, cisim size geri dönmez. ay'da kaçış hızı 2.4 km/s'dir. şimdi, yüzeyindeki kaçış hızının ışık hızından da (saniyede 300 000 km) büyük olduğu, küçük bir yarıçapa yığılmış muazzam bir kütle hayal edin. hiç bir şey ışıktan hızlı gidemeyeceğine göre, bu kütlenin çekim alanından hiç bir şey kaçamaz. bir ışık demeti bile çekim etkisiyle durdurulup geri çekileceğinden, bu kütleden ışığın kaçması mümkün olmaz. işığın bile kaçamayacağı kadar yoğun kütle yığını fikri 18. yüzyılda yaşamış olan laplace'a kadar uzanır. einstein'ın genel relativiteyi geliştirmesinden neredeyse hemen sonra karl schwarzschild bu teorinin matematik denklemlerinin böyle bir nesneyi tanımlayan çözümlerini keşfetti. çok daha sonraları, 1930'larda oppenheimer, volkoff ve snyder gibi kimselerin çalışmalarıyla insanlar evrende böyle nesnelerin gerçekten var olabileceği olasılığını ciddi ciddi düşünmeye başladı. bu araştırmacılar, yeterince büyük bir yıldızın yakıtı bitince, kendisini kendi çekim etkisine karşı destekleyemeyeceğini ve bir kara deliğe çökeceğini gösterdiler. genel relativitede çekim uzayzamanın eğriliğinin bir manifestasyonudur. büyük kütleli cisimler uzay ve zamanı çarpıtır, eğrileştirir ve büker; böylece geometrinin bildik kuralları oralara uygulanamaz olur. bir kara delik yakınlarında uzayın çarpıklığı aşırılaşır ve kara deliklerin bazı çok acayip davranışlar göstermelerine neden olur. örneğin bir kara deliğin olay ufku bulunur. bu, kara deliğin sınırlarını işaretleyen küresel bir yüzeydir. bu ufuktan içeriye geçebilir fakat dışarıya çıkamazsınız. aslında, ufku bir kez geçtiniz mi kaderiniz geri dönüşsüz bir şekilde kara deliğin merkezindeki tekillik (singularite) noktasına yaklaşmaktır. bu ufku kaçış hızının ışık hızına eşit olduğu yer olarak düşünebilirsiniz. ufkun dışında kaçış hızı ışık hızından küçüktür, dolayısıyla roketlerinizi yeterince güçlü çalıştırabilirseniz kaçma şansınız olabilir. fakat kendinizi olay ufkunun içinde bulursanız, geçmiş ola, roketleriniz ne kadar güçlü olursa olsun kaçamazsınız. bu ufkun acayip geometrik özellikleri vardır. kara delikten uzaklarda durmakta olan bir gözlemciye göre bu ufuk hoş, statik ve hareketsiz bir yüzey gibi görünür. ancak ona yaklaştığınızda onun çok büyük bir hızının olduğunu fark edersiniz. aslında o dışarı doğru ışık hızıyla hareket etmektedir! bu durum, ufku içeri doğru geçmenin niçin kolay fakat dışarı çıkmanın niçin imkansız olduğunu açıklar. ufuk dışarı doğru ışık hızıyla hareket ettiğinden onu dışarıya doğru geçmek için ışıktan hızlı hareket etmeniz gerekir. işıktan hızlı gidemezsiniz ve bu nedenle de kara delikten kaçamazsınız. bunlar size çok acayip gibi geliyorsa, endişelenmeyin: gerçekten acayiptir. ufuk bir anlamda sakin durmaktadır, fakat başka bir anlamda ışık hızıyla hareket etmektedir. birazcık "aynanın içinden"deki alice'in durumuna benzer: orada sadece aynı yerde kalmak için bile hızlı koşması gereken bir yerde bulur kendini alice. içeri girdiniz mi, uzayzaman, yarıçapsal uzaklığı ve zamanı tanımlayan koordinatların rollerini takas etmelerini gerektirecek kadar çarpıklaşır. yani, merkezden ne kadar uzak olduğunuzu tanımlayan r koordinatı zaman-gibi, zamanı gösteren t koordinatı uzay-gibi haline gelir. zamanı cetvelle, uzaklığı da saatle ölçmek zorunda kalırsınız. bu da şu demektir: şu anda bulunduğunuz yeri (uzaydaki yerinizi = mekan koordinatlarınızı) istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz ya da isterseniz aynı yerde durabilirsiniz; ama zamanı durduramaz, geri döndüremez veya zamanda yolculuk yapamazsınız. bir kara deliğin olay ufkunun içindeyse, bulunduğunuz yeri değiştirme imkanınız yoktur. oradaki mekan buradaki zaman gibi belli bir yönde akar. ancak zamanınızı istediğiniz gibi değiştirebilir, geçmişe veya geleceğe gidebilirsiniz. hatta zaman şimdiki mekan boyutları gibi üç boyutlu hale gelirse, zamanda yukarıya, aşağıya, sağa, sola, öne ve arkaya hareket etmeniz mümkün olur -- bütün bunlar zamansal olarak ne demekse! bunun sonucu olarak da, şu andaki normal şartlarda geleceğe gitmeyi, yaşlanmayı engelleyemediğiniz gibi, bir kara deliğin olay ufkunun içinde r'nin git gide küçük değerler almasının, yani merkeze doğru düşmenizin önüne geçemezsiniz. nihayet r = 0'daki tekillik noktasına ulaşırsınız. bu sondan kurtulmak için roketlerinizi ateşleyebilirsiniz, fakat yararsız: nereye dönerseniz dönün geleceğinizden kaçamazsınız -- burada yaşlanmaktan kaçamadığınız gibi. olay ufkunu geçtikten sonra bir kara deliğin merkezindeki tekillik noktasından kaçmaya çalışmak gelecek pazartesiden kaçmaya çalışmak gibidir. bu arada kara delik adı john archibald wheeler tarafında uyduruldu, daha cazip olması nedeniyle de önceki isimlerin (mesela, donmuş yıldızlar veya david finkelstein'ın tek yönlü zar) tahtına oturdu.

@yucelburalbozkaya1378 11 ай бұрын

Harika açıklamışsın.. 👋👋

@av.semihatik8904 9 ай бұрын

Harika bilgiler. Elinize sağlık

@baronraul000 11 ай бұрын

Harika bir uzay sayfası belgesel tadında❤

@joso_x 10 ай бұрын

Uyumaya geldim teşekkürler 🥱👍 Sende uyumaya geldiysen çaktırmadan beğen👌

@Hasan0fficial 11 ай бұрын

Kardeşim umarım daha iyi yerlere gelirsin hayatta sana başarılar dilerim 👑🔥

@BWGT 9 ай бұрын

Eyvallah kanka eline emegine saglik..❤❤

@VisualObserver 11 ай бұрын

Rica ediyorum şu arka fon müziklerin sesini biraz mısın; uyuyamıyorum

@AhmetGrsy 7 ай бұрын

valla süper hemen alıntı yapıyorum :D Hakkını helal et başkanım

@furkanark5523 11 ай бұрын

Yeni uyku videom yüklenmiş harika

@SSSNSSS3 2 ай бұрын

benim de uyku listemde sndhdggdhshe

@bilgiseven1 11 ай бұрын

Umarım 1 milyon takipçi olursunuz

@ulaskaya7513 11 ай бұрын

emek ,bilgi,araştırma, sunum ve akıcı anlatım emeğine sağlık umarım bir an önce kanalınız büyür ve astrolojiye meraklı insanlara ulaşırsınız...başarılarınızın devamını dilerim....

@yildizgemisiaskeri 11 ай бұрын

Yazıyı photoshop ile mi yazmaya çalışıyorsun napıyorsun?😅 Adobe İllustrator kullansana

@baronraul000 11 ай бұрын

Stephenson 2-18 videosu yapar mısın be reis

@av.semihatik8904 9 ай бұрын

Benim en çok merak ettiğim şey yoğun kütle çekimi nedeniyle uzay zaman kumaşını yırtan kara deliklerde yırtılan noktadan başka bir evrene ya da boyuta mı geçiş var ?

@alegria379 7 ай бұрын

Yok en dib noktası merkez noktasına cekiyo seni o sırada donuyuyosun bildiğin donuyosun zaman duruyor