ფუტიეთი ფუსტის რაინდთა უძველესი მთავარი ფორპოსტი იყო დასავლეთ საქართველოს მთიანეთში. ფუტიელების მეომარ ტომს ხშირად ახსენებს ბიბლიის ძველი აღთქმა. ფუტი _ ბიბლიური ნოეს შვილიშვილი იყო თუმალთან და მოსხთან ერთად. პროტოქართველთა სახელი, ფუტიელი, ძველი აღთქმის გარდა გვხვდება ძველ ეგვი პტურ, ხეთურ და ბოლოს ძველ ბერძნულ წყაროებში, ეს უკანასკნელი მათ მოიხსენიებს ფუ(ს)ტელების სახელით. ისინი ქრისტიანები არიან წმ. ანდრია პირველწოდებულის დროიდან. კოლხეთში არგონავტების შემოსვლის ეპოქაში, როცა გაბატონებული იყო მზის თაყვანისცემა, ამ რელიგიის კანონიკით, ფუტიეთი, სიხამთის ,,ნაეკლესიავით», კოლხთა ქვეყნის უმთავრეს საკულტო ცენტრს წარმოადგენდა. აქ იყო უმაღლესი ქალღვთაების ფუტის (ფასიანეს) ტაძარი, სადაც მთავარი ქურუმი იყო თვით მზის შვილის _ მეფე აიეტის, გრძნეული ქალიშვილი მედეა, ვისი დახმრებითაც ბერძნებმა მოიტაცეს მელითონეობის ცოდნის წიგნი ეფუტი ანუ ,,ოქროს საწმისი» (ავთანდილ გიორგობიანი. "ფუსტები" - ქართული სამხედრო-საეკლესიო რაინდთა ორდენი. 2010. თბილისი). სვანეთში ღმერთს, ღვთაებას დღემდე "ფუსდ" ეწოდება. პროფესორ გია კვაშილავას მიხედვით ფუსდ, ჰეფესტო და ფთაჰ არის ერთი, ცეცხლის ღვთაების სახელი, რომელიც ლინგვისტური კანონზომიერებით სხვადასხვაგვარად გამოითქვა ქართველურ, ძველბერძნულ და ეგვიპტურ ენებზე. თავად სიტყვა ეგვიპტე ითარგმნება როგორც ღვთაება ფთაჰის სულის სავანე. ჰეფესტოს, იგივე ფთაჰის მთავარი ტაძარი იყო ეგვიპტურ ქალაქ მემფისში, ამიტომ ბერძნულ წყაროებში ეგვიპტედ იწოდება ეს ქვეყანა. ძველი ბერძნული და რომაული წყაროებიდან ირკვევა, რომ ეს ღვთაება - ჰეფესტო, არ არის ინდო-ევროპული წარმოშობის. იგივე დასკვნას აკეთებს ცნობილი გერმანელი ბოტანიკოსი, მწერალი და ექიმი კურტ იოაჰიმ შპრენგელი (Kurt Joachim Sprengel 1766-1833) თავის ხუთტომეულში მედიცინის ისტორიის შესახებ, სადაც ჰეფესტოს საკითხი პირველ ტომში აქვს განხილული. „ბერძნები ჩინებულად იცნობდნენ კოლხეთს... ვარაუდობენ, რომ კოლხეთში ძლიერი იყო ჰეკატეს, ჰერაკლეს, რეა-კიბელეს, აზიას, ინდური შივას კულტიც კი; რომ რეა, იგივე ფასისი იყო; რომ ოლიმპიური ასპარეზობა პელოპონესში კოლხეთიდან შევიდა..." (ნ. კ. შპრინგელი, მედიცინის ისტორია)“. ღმერთ ჰეფესტოს ორიგინალში ეწოდება ფათი. ბ-ხაზოვან და ა-ხაზოვან დამწერლობაში მას ეწოდება ფაითო. რადამანსტისმა, მინოსის ძმამ, კრეტაზე არსებულ მის ქალაქს - ფესტოსს დაარქვა სახელი ამ ღმერთის - ჰეფესტოს საპატივსაცემოდ, ოღონდ მაშინ ჰეფესტოსს ეძახდნენ ფაითოს. ამიტომ ფაითო წერია ა-ხაზოვან და ბ-ხაზოვან დამწერლობებში ამ ქალაქის აღსანიშნავ სახელად. რისმაგ გორდეზიანი ამ სახელს ადარებს ფოთს (ფაითო - ფათი - ფოთი). პირველად ამას ყურადღება მიაქცია ნორვეგიელმა ენათმეცნიერმა ჰანს ფოკტიმ, რომ ფათი არის სამეგრელოს ქალაქ ფოთის პირველადი სახელი. ეს სახელი ფათი - იყო როგორც ქალაქის სახელწოდება, ასევე მჭედლობის ღმერთისაც და გვხვდება ეგვიპტეშიც. მას ჰქვია ფუთეჰი, ფათეჰი ან ფთაჰი. ისიც ცეცხლის და ქალაქმშენებლობის ღვთაებაა. კურტ იოჰიმ შპრენგელიც ხომ ამბობს: "ეგვიპტელთა კულტურაზე უდაოდ დიდი ზეგავლენა მოახდინა კოლხთა და ფინიკიელთა კულტურამ. მათ კოლხეთიდან აქვთ გადმოღებული მიწათმოქმედებისა და მედიცინის ხელოვნება. ძველ ეგვიპტელთა ღვთაებები თითქმის ერთიანად კოლხური წარმომავლობისანი არიან".
@gochamiqava18532 жыл бұрын
qugalet jumalefi/ქუგალეთი ჯიმალეფი
@tamilaromanov65753 жыл бұрын
კარგი ვიდეო გამოგივიდა, სიმღერაც ნამდვილად ლამაზია, ლაზური ენა ძალიან ლამაზია
@androtchitchinadze34503 жыл бұрын
ჩვენი ლაზები. როგორ ცუდ დღეში არიან ჩვენი ქართველი ძმები.
@christian784783 жыл бұрын
ლაზებს თურქებმა ენა მოუკლეს. ათურქებენ. გვარები წაართვეს და აღარ უბრუნებენ იმათ, ვისაც თავისი გვარების დაბუნება უნდათ. თითქმის ყველა ტოპონიმის და ჰიდრონიმის ლაზური სახელწოდება გაათურქეს.
@@MegrelMamba კი, ნამდვილად. ჩამოთვლილებიდან დაახლოებით 20 არის მეგრელების წინაპრები.
@giorgibibiashvili919 Жыл бұрын
❤❤❤❤
@christian784784 жыл бұрын
ძალიან საინტერესოა, რომ ეტრუსკები ქვესკნელის ღმერთ ჰადესს ეძახდნენ "აეტს". ამავე დროს კოლხეთის მეფის, აიეტის ცოლად ითვლება ზოგგან ნეკრომანტიის და ქვესკნელის ქალღმერთი - ჰეკატე. კოლხეთშივე ედგა მას მთავარი ტაძარი. მთავარი იყო ვინაიდან ის სწორედ აქ მკვიდრობდა. ჰეკატეს რჩეულ ქურუმად და შვილად ითვლება მედეა. აშკარაა, რომ კოლხეთს მაგიასთან აკავშირებდნენ. როგორც ჩანს, კოლხეთში განვითარებული იყო მედიცინა, ალქიმია, შავი მაგია და ეს ცოდნა და ეს ღმერთები ვრცელდებოდა სწორედ აქედან. საინტერესოა, რომ ზღვისა და ოკეანის ღმერთი პოსეიდონი ეტრუსკულ ენაში იწოდება როგორც "ფასიდან", რაც ძალიან ახლოსაა ფაზისთან. აღსანიშნავია ისიც, რომ ის წმინდა ვერძი, რომლის ტყავისგანაც დამზადდა ოქროს საწმისი და რომელიც კოლხეთში ინახებოდა, მიჩნეულია პოსეიდონის შვილად. ძვ.წ. 1900 წლიდან ძვ.წ. 1450 წლამდე საბერძნეთის ტერიტორიაზე მოქმედებდა A ხაზოვანი - პელაზგური დამწერლობა. ძვ.წ. 1450 წლიდან ამოქმედდა B ხაზოვანი დამწერლობა, რომელიც ახალმოსულმა არიულმა (ინდო-ევროპულმა) ტომებმა თავიანთი ენისთვის შექმნეს A ხაზოვანი, პელაზგური დამწერლობის საფუძველზე და დომინანტურად გამოიყენებოდა დაახ. ძვ.წ. 800 წლამდე, სანამ გამოგონებული არ იქნა ბერძნული ანბანური დამწერლობა. სწორედ ბ-კლასის ხაზოვან, მე-13 საუკუნის თიხის ფირფიტაზე მითითებულია სახელი მაკირონე, რომელიც არის იგივე მაკრონი, მაკრელი. ხოლო ამ ტომის დასახლება ა-კლასის ხაზოვანში იხსენიებოდა, როგორც მაკარიტე. აქ უნდა გავიხსენოთ ბერძნული მითოლოგიიდან ერთი ფაქტი, რომ ღვინის ღმერთ დიონისეს გამზრდელს ერქვა მაკრი (რომელიც, ეტიმოლოგიურად უკავშირდება მაკრონს, მაკრისს). მაკრიელები შესაძლოა მარკელებიც ყოფილიყვნენ და ადგილი ჰქონდეს ასოთა მონაცვლეობას, რაც ხშირად და მარტივად ხდება ხოლმე სხვადასხვა ენაში. ლინგვისტიკაში ეს პროცესი საკმაოდ ხშირია. ამ შემთხვევაში ჩვენ პირდაპირ გვაქვს სიტყვა "მარკალი" (მარგალი). წყარო: კონსტანტინე გამსახურდია. საუბრები: კოლხეთი, იბერია, სანტორინი, ატლანტიდა
@christian784784 жыл бұрын
ქალღმერთი რეა-კიბელა იყო იგივე ქალღმერთი ნანა, რომელიც ხეთებშია შემონახული და რომლის სახელიც ხშირად გვხვდება დასავლეთ ქართულ, მეგრულ-ლაზურ სიმღერებში როგორც მისამღერი და ასევე ხშირად გამოიყენება დღემდე საქართველოში ქალის სახელად. ის იყო ზევსის დედა და ათასი ღმერთის დედა. ამიტომ იწოდება დიდ დედად. საერთოდ, დიდებული კუნძული კრეტა საინტერესოა იმითაც, რომ არაბერძნული წარმოშობის ღმერთი ზევსი სწორედ ამ კუნძულზე შვა რეა-კიბელემ დიქტეს გამოქვაბულში. ეს გამოქვაბული კი მდებარეობს კრეტას აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე დიდ რეგიონში, რომელსაც დღემდეც კი ეწოდება ლასითი (Lasithi). ქალღმერთ რეა-კიბელას ზევსზე მშობიარობის პროცესში იცავდნენ და მეთვალყურეობდნენ კორიბანტები, ახალშობილი ზევსის მცველები და რეას ქურუმები, რომლებზეც სტრაბონი პირდაპირ წერს, რომ ისინი იყვნენ კოლხები. რეა-კიბელას კოლხები ასევე ეძახდნენ ფასიანეს და მისი ძეგლი იდგა პირდაპირ ქალაქ ფასისის (დღევანდელი ფოთის) შესასვლელში, სადაც ის ლომებშებმულ ეტლში იყო დაბრძანებული. გია კვაშილავა "ფესტოსის დისკო" - ღამის საუბრები. დიდი დედა - სამყაროთამშობელი უსასრულობის განპიროვნებული სახე, კოლხური ქალღმერთი, "1000 ღმერთის დედად", ფასიანედ, რეად და კიბელად წოდებული, ზევსის კრეტაზე, ლასითში დამბადებელი, მატრიარქალური იბერო-კავკასიური, ძველი ევროპის საყოველთაო საკულტო სახე. მისი დიდებული კერპი ფაზის-ქალაქის კარიბჭესთან აღმართულიყო, დაბრძანებული ღვთიურ, ლომებშემბმულ ეტლში. მას და მის პირმშოს, დიად ზევსს კვირბანტები ანუ კორიბანტები იცავდნენ. სწორედ მათი სახელიდან წარმოდგა ებრაულ მითოლოგიაში მაღალი იერარქიის ანგელოზთა სახელი - "ქერუბიმები". დიდი დედის და მისი კორიბანტების კოლხური წარმართული საგალობელი "ოჯახის წყაროვ, სულო მშობელო, მოდგმისა ნენავ, ააყვავე ხუთივე შტო გევედრებით, მშვენო, ჯიშის სიწმინდით, ახლით ნირშემოსილი. ერთო შტოვ, ძლიერო, გევედრებით, ოჯახის წმიდავ, ძალუმო, წმიდავ, ხელთძლიერო ხუთი შტოისა, მფარველო, სხივოსანო დედა-ღმერთო, წინამძღოლო, ხანგრძელ ჰყავ დედის ტაძარი სპილენძისა, მაყვავებელო თარხონო, ნათელო ფათო.... დახურეთ! გევედრებით! წინამძღოლო, განმწმენდელსხივოსანო... მისი მოგიზგიზე, დაფარული სასახლე დაფარეთ, გევედრებით, ჩვენო მჭედელო, ახლითმოსილო, მთვარისნაირო, შეგთხოვთ! აია-ჭაბუკნო, განმწმენდელნო დაფარული ტაძრისანო აია-ჭაბუკნო, დედის კარის განმწმენდელნო, სადარნო, დაფარეთ თაღი, გაღვთიურებულნო, სადარნო, ქვეყნის სვეტის/სიმაღლის შესადარნო, წინმავალო გარუფულნო, კორიბანტებო ქვეყნის სიმტკიცენო, არწივთა მსგავსნო, დაფარეთ ტაძარი! ქვეყნის სიმტკიცენო, არწივის სადარნო, უკანმავალნო კორიბანტნო, გარდაჰქმენით აიას სიცოცხლე ყოველმხრივ! ღამის მთვარით განათებულნო, სადარნო, დედის ქვეყანა მუდამ დაიფარეთ! დაასხნით ხელნი დაფარულად, სხივასონო მფარველებო. ოჯახის ფუძის, მოდგმის სვლა-ბრუნვის განმწმენდელნო!" დაწერილია 4000 წლის წინ. გაშიფრული გია კვაშილავას მიერ.
@christian784784 жыл бұрын
ჩვენ ვიცით, რომ ევროპის ერთ-ერთ რეგიონში, ბალკანეთში არის სახელმწიფო სახელად ალბანეთი (ალბანია), პირველად ბალკანეთის ალბანელებმა სახელმწიფო ჩამოაყალიბეს ახ.წ. 1190 წელს - ალბანეთის საერისთავო. დღეს ამ სახელმწიფოს ფართობი არის 28,748 კვ. კმ. საქართველოს ტერიტორიის ნახევრისხელა. მოსახლეობა არის დაახლოებით 3 მილიონი ადამიანი. საინტერესო ალბანური გვარების სია: ციკალეში, დერვიში, გაში, ჩაუში, კალეში, კაბაში, ლაში, ბარბულუში, ვაჯუში, ბერიშა, ბაშა, კამბერი, მუცო, მუჩო, ქშანი, ლაზე, იმერი, კოტე, დედა, კოჩი, ნუში, ჯაშარი, კაშარი, გული, დოჩი, კუტელი, ლაზანი, ქარაველა, ქართალოზი, ჟუჟუმი, ძაფერი, კოჩო, მეჩო, მაჯკაველი, აიეტი, ბაჟუნაიშვილი ნინი, გოგა, ნიკა დასხვ. აქ არის რამდენიმე გვარი, რომელსაც საქართველოში ტრადიციულად სახელად ვიყენებთ. რაც შეეხება ბოლოსართ "ში"-ზე დამთავრებულ გვარებს, ეს ახასიათებდა ლაზურ გვარებს, სანამ თურქები გადააკეთებინებდნენ თურქულ დაბოლოებებად და გვარებად, მაგალითად ლაზური გვარებია: ბაწაში, ბაღვაში, ბუცაკლიში, ხალვაში და ა.შ...
@christian784784 жыл бұрын
1943 წელს დაბეჭდილ ივანე ჯავახიშვილის, ბერძენიშვილის და ჯანაშიას წიგნში ვხვდებით ამგვარ ტექსტს: "ქართველები წარმოშობით წინა აზიის ძველ, მკვიდრ მოსახლეობას ეკუთვნიან, უძველეს დროში, დაახლოებით 6000 წლის წინ, წინა აზიის უზარმაზარ მიწა-წყალზე და სამხრეთ ევროპაშიც, ბალკანეთის, აპენინის და პირინეის ნახევარკუნძულებზე, აგრეთვე აფრიკის ჩრდილოეთ სანაპიროზე ერთი მოდგმის ხალხები ცხოვრობდა. ამ მოდგმის ხალხებმა შექმნეს ძალიან ადრინდელი და დიდი კულტურული ცენტრები. ევროპაში ამ გვარ-ტომის ხალხები წინ უსწრებდნენ შემდეგ ინდო-ევროპელებს, მაგალითად ბერძნებს და ლათინელებს, რომელთაც დამხვდური მოსახლეობისა და მისი განვითარებული კულტურის ძლიერი ზეგავლენა განიცადეს."