Рет қаралды 3,069
الفبای #خط_پهلوی چه شکلی بوده؟
آموزش ساده الفبای خط #پهلوی
پهلوی کتابی، (پهلوی #ساسانی پیوسته) که کتابهای #پارسی میانه زرتشتی بدان نوشته شده.
این خطها گرچه اصل و ریشهای یکسان و شباهتهایی با هم دارند، تفاوتشان به اندازهای است که جداگانه از آنها یاد میشود. حروف سنگنبشتهای پارتی با پارسی میانه نیز تفاوتهای بسیار دارند. هرچند خود واژهٔ پهلوی برگفته از پهلو است که خود صورتی از واژهٔ پرثوه (که صورت باستانی واژهٔ پارت است) میباشد، اما اصطلاحاً به همه دبیرههایی که هم پارتی و هم پارسی میانه را با آنها نوشتهاند، گفته میشود.
بهطور کلی خط پهلوی خطی پرابهام بهشمار میرود و ابهام بعضی گونههای آن نظیر پهلوی کتابی بیشتر از آنِ بقیه است. در گونههای منفصل بیشترین جنبهٔ ابهام بهعلت دلالت یک نویسه بر چندین واج است؛ مثلاً در پهلوی ساسانی کتیبهای نویسهٔ «r » میتواند دلالت بر صامت «ر» «و» یا مصوت «او» کند. در گونهٔ متصل علاوه بر این گونه ابهامات مشکل دیگری نیز پدیدار میگردد: اتصال چند حرف به یکدیگر باعث شباهت مجموعه حروف به حرفی دیگر میشود.
ویژگی روشن خط پهلوی املای تاریخی و شبهتاریخی آن است؛ بدینگونه که صورت نوشتهشده تنها ادامه سنت نگارشی باستانی است (یعنی حالتی از زبان فارسی بین فارسی میانه و فارسی باستان را بازمیتاباند)، اما گونه ملفوظ آن به دوره میانه مربوط میشود. از مهمترین شاخصها خواندن حروف ت، پ، ک، چ پس از یک مصوت به ترتیب در پارسی میانه د، ب، گ، ز و در پارتی د، ب، گ، ج است. (مثلاً «بوت» مینوشتند «بود» میخواندند، یا «روچ» مینوشتند و در پارسی میانه «روز» و در پارتی «روژ» میخواندند). در مقابل، د، ب، گ، پس از مصوت، در پارسی میانه ی، و، ی، و در پارتی ذ، ب، غ، خوانده میشده.
در بعضی از منابع تعداد حروف خط پهلوی را ۲۲ و ۱۹ ذکر کردهاند.
اما در کتاب زبان پهلوی و دستور آن از دکتر ژاله آموزگار که در دانشگاه تدریس میشود تعداد حروف ۱۴ عدد ذکر شده است. منبع من این کتاب بوده.
معمولاً ایرانشناسان برای مطالعه و اندرنگرش متنهای پهلوی آنها را به خط لاتینی برمیگردانند. این برگردانیدن به دو گونه حرفنویسی و آوانویسی صورت میپذیرد. در مرحلهٔ نخست متن را به دبیرهٔ لاتینی حرفنویسی میکنند و در مرحلهٔ بعد آن را آوانویسی میکنند. بهخاطر ابهام خط پهلوی حتی حرفنویسی متنها هم کار چندان آسانی نیست. در برخی موارد خصوصاً آنِ مربوط به خط پهلوی کتابی گاه بر سر صورت حرفنویسیشدهٔ واژه میان ایرانشناسان اختلاف نظر وجود دارد. آوانویسی خط پهلوی هم دشواریهای زیادی دارد. نخست اینکه در خط پهلوی مصوتهای کوتاه نشانهٔ جدا و ویژهای نمیدارند. دوم اینکه مصوتهای بلند را گاه به صورت صامت هم میتوان در نظر گرفت. این دو ویژگی گفتهشده در خط امروزی فارسی هم وجود دارد (مثلاً شاپور را شاپوَر هم میتوان خواند). دیگر آنکه در خط پهلوی املای تاریخی و شبهتاریخی فراوان یافت میشود. از این رو صورت نوشتهٔ کلمات لزوماً صورت ملفوظ آنها در زمان کتابت متن نیست.
ویدئوهایدیگر ⬇️
➡️نوروز چگونه به وجود آمد؟
www.youtube.com/watch?v=skz0R...
➡️آیا حافظ واقعا از یزید کپی برداری کرده است؟
www.youtube.com/watch?v=hwJoA...
➡️ترک شیرازی در غزل حافظ چه کسی بود؟
www.youtube.com/watch?v=0_-nn...
➡️چرا با دیوان حافظ فال میگیریم؟
www.youtube.com/watch?v=T4Lfo...
➡️آیا فقط زیبارویان شایسته عشق هستند؟
www.youtube.com/watch?v=_sJvK...
✅ در شبکههای اجتماعی همراه من باشید:
/ monadejban
/ monadejban