Рет қаралды 318,344
Реклама сотрудничество +77072989335
Vk programs2017
QAZAQ Газеті Qazaq1913.com
Бәріңізге Ассалаумағалейкум, жемқорлықтың шырмауында қалған қазақ елі! Жемқорлық дертінен айыға алмай жүрген біздер үшін оның емін білген дұрыс. Мемлекетті гүлдендіру үшін, жемқорлықтың тамырына балта шабу үшін қайтпек керек? Дамыған мемлекеттердің жүріп өткен жолына үңілер болсақ, Қазақстанға үлгі боларлық мемлекеттің бірі - Сингапур.
Экономикалық дағдарыс, күрделі саяси оқиғалар кез-келген мемлекеттің басында болатын жағдайлар. Бірі қиындықтарды жеңіп, алға кетсе, бірі қауқарсыздық танытып, кері кетті. Бүгінде 5,8 млн халқы бар дамыған қала-мемлекет Сингапур да ( жер көлемі біздің Қарағанды қаласынан сәл ғана үлкен) бір кездері тоқырауға ұшырады. Назарларыңызға саясаткер Ли Куан Юдің Сингапурдегі жемқорлықты жойып, елін қалайша тығырықтан шығарғанын ұсынамыз.
Жемқорлықпен күрес
1965 жылы Британиядан тәуелсіздігін алған Сингапурдың болашағы бұлыңғыр болды. Үкімет те, халық та ертеңіне алаңдап қобалжулы еді. Кедей халық, парақор шенеунік мемлекет өмірінің ажырамас бөлігіне айналды. Елде табиғи ресурстар жетіспеді. Тіпті тұщы су мен құрылысқа қажетті құмды да сырттан әкелуге тура келді. Британ үкіметі тиімді басқару жүйесін мұраға қалдырғанымен, ол жүйе Сингапурдегі жемқорлықпен күресуге дәрменсіз болып шықты. Елдегі көптеген лауазымды тұлғалар жемқорлық шырмауына шырмалғандық парақорлықпен күресу оңайлыққа түспеді. Сонымен қатар, халықтың басым бөлігінің білімі мен құқықтық мәдениеті өте төмен деңгейде болды. Осыған орай, сауаты төмен халықты алдап, ақша жымқыру да ыңғайлы еді.
Елдегі орын алған келеңсіздіктерді жеңіп шыққан адам-саясаткер Ли Куан Ю. Ол 1959 жылғы маусым айында «Ұлт қозғалысы» партиясымен бірге сайлауда жеңіп шығып, премьер-министр лауазымына ие болды. Жоғары дәрежелі британдық білім алған көшбасшылар өздерін жаңа партия деп атады.Билікке келген Ли Куан Юдің алдында басқарудың екі жолы тұрды. Біріншісі - қолындағы билігін пайдаланып, ақша жымқырып, өзін және отбасын, достарын, туыстарын әлемдегі ең бай адамдардың қатарына енгізіп, халқын кедейшілікте қалдыру. Екіншісі - жемқорлықпен күрес жүргізу арқылы халқын кедейліктен құтқарып, дамыған алдыңғы қатарлы он елдің қатарына кіргізу болды.Ли Куан Ю екінші жолды таңдады. Билікті қолына алған партия әлеуметтік, құқықтық, экономикалық салаларда бірден тәртіп орната бастады. Ли Куан Ю өзінің реформасын іске асыру үшін батыл қадамдар мен мәлімделер жасады. « Егер сіз жемқорлықтың жойылуын қаласаңыз, достарыңыз бен туыстарыңызды түрмеге тоғытуға дайын болыңыз ». Реформаға сәйкес, заң барлығына бірдей болды. Қылмысты екені дәлелденсе, ол кедей бола ма, орта таптың өкілі ме, лауазымды тұлға ма тіпті парламент мүшесі болса да тиісті жазасын алатын тәртіп орнады. Жаңа үкімет елдегі келеңсіздікті түп тамырымен құрту үшін - қызметін асыра пайдаланғандар мен жемқорларды жою керек деп шешті. Тиісінше Қаржы министрлігі жемқорлыққа қарсы арнайы бағдарлама әзірлеп, оған бірқатар шаралар енгізілді. Бағдарламада: шені төмен тұлға мен шені жоғары тұлғалардың қарым-қатынастарын жіті бақылау, жемқорлық байланыстарға жол бермеу, лауазымды тұлғалардың ротациясын қамтамасыз ету, тосын тексерулер жүргізу, бюрократиялық келеңсіздіктерді жою үшін азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұйымдармен байланыстарын жақсарту жағы алға қойылды. Партия төрағасы Ли Куан Ю мырза сыбайлас жемқорлықтағы шиеленіскен мәселелерді қадағалап отыру үшін тәуелсіз бұқаралық ақпарат құралдарының қалыптасуына күш салды. БАҚ өкілдерінің көмегімен кез-келген түйіткілді шешу тиімді деп санады.
Сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу үшін лауазымды қызметкерлердің жалақысын көтеру тиімді болды. Ли Куан Ю: « Лауазымды қызметкерлер атқарған адал жұмыстары үшін жоғары жалақыға лайық» - деп мәлімдеді. Саясаткердің пікірінше: «мемлекеттік қызметкерлерге жоғары жалақы төленбесе, жемқорлықпен күресу екіталай. Тұрақты және сенімді билік- ел дамуының негізгі кілті.» Осыдан кейін мемлекеттік қызметкерлердің жағдайы жақсарды. Және қызмет орындарына ең үздік мамандар кіре бастады. Жедел экономикалық дамудың нәтижесінде шенеуніктердің жалақысы жеке меншік компаниялардың табысына қарай пропорционалды түрде өсе бастады. Ли Куан Ю жоғары лауазымды қызметкерлердің жалақы алу дәстүрін өзгертті.Министрлердің, соттардың, жоғары дәрежелі мемлекеттік қызметкерлердің жалақысы жекеменшік компаниялардың табысымен тікелей байланысты. Мемлекеттік қызметкерге жалақы салық декларациясына сәйкес, жеке меншік компания қызметкерінің төлеген салығының 2/3 бөлігінің есебінен берілетін болды.
Толығырақ Видеода...