Рет қаралды 23,975
Ayrıcalıklardan yararlanmak için bu kanala katılın:
/ @kortarih
‘Bu zamanlarda bir ağaç, tek bir ağaç, bir Huluppu ağacı Fırat’ın kıyılarında kök saldı. Ağaç Fırat’ın sularıyla beslendi. Güney rüzgârları eserek köklerini çekiştirdi. Ve savurdu yine dallarını. Ta ki Fırat’ın suları onu uzaklara götürene dek… Ve İnanna ağacı gördü: “Bu ağacı Uruk’a götüreceğim, bu ağacı kutsal bahçeme dikeceğim.” Kendi elleriyle ilgilendi İnanna ağaç ile. Ayaklarıyla toprağı ağacın etrafına bastırdı. Kendi kendine konuştu: “Ne kadar sürecek, üzerinde oturabileceğim Parlayan bir tahta sahip olmam? Ne kadar sürecek, üzerinde yatabileceğim parıldayan bir yatağa sahip olmam?”… O zaman evcilleşmeyen bir yılan, Yuvasını Huluppu ağacının köklerine kurdu. Ağacın dallarında Anzû-Kuş kuluçkaya yattı. Ve gövdesinde karanlık bakire Lilith evini inşa etti… Gılgamış eğitilemeyen yılanı öldürdü. Anzu-Kuş yavrularıyla dağlara uçtu. Ve Lilith evini yıkarak vahşi, ıssız yerlere kaçtı. O zaman Gılgamış Huluppu ağacının köklerini gevşetti. Ve ona eşlik eden şehrin oğulları dallarını kestiler.’
Lilith'e dair ilk yazılı atıf, Gılgamış Destanı'nda karşımıza çıkıyor.
İnsanlar, her dönemde evrenin ve insanın varoluşunu merak etmişlerdir. Tevrat'ın ilk bölümü olan Tekvin, evren ve insanın yaratılışını anlatır. Tevrat'ta, insanın yaratılışından dört kez bahsedilir, ancak iki farklı anlatım biçimi vardır: İnsanların erkek ve kadın olarak birlikte yaratılması ve önce erkeğin, ardından kadının yaratılması. İlk insan olarak Adem'in, sonra da Havva'nın yaratılışı yaygın olarak bilinir. Ancak bu iki farklı anlatım, Adem'in başka bir eşi olduğunu düşündürmüş ve Lilith efsanesinin doğmasına neden olmuştur. Hikayeye göre, Lilith Adem'in ilk eşidir ve eşit olduğunu ileri sürerek Adem'i ve cenneti terk etmiştir.
Şimdi, dinler tarihi açısından Lilith karakterine bir göz atalım.
Kaynaklar:
Lilith Yahudi Mitolojisinde Ana Tanrıça’nın Düşüş ve Şeytana Dönüşüm Serüveni., Aynur Çınar
Yazılı Metinlerde Yaradılış ve Lilith, Fevziye Eker, Derya Topaloğlu
‘Lilith’ figürü üzerinden mitoloji ve dinlerdeki kadın algısına feminist perspektiften bakış, Selin Cansu Yeter, Kemal Özcan
Yahudi Geleneğinde Kadının Yaratılışı ve Lilit Efsanesi, Doç. Dr. Asife ÜNAL
ADEM - HAVVA - LİLİTH FİGÜRLERİ İZLEĞİNDE BİR OLANAKSIZLIK MİTİ: AŞK, Ender Özbay
Bereket Kültü ve Mabet Fahişeliği, Muazzez İlmiye Çığ
Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sumer’deki Kökeni, Muazzez İlmiye Çığ
Lilith in the Talmud (Bitterwaters)
Lilith in the Zohar (Bitterwaters)
Kitab-ı Mukaddes
Kur’an-ı Kerim
The Book of Beni Sira
🔔 İçeriklerimizi kaçırmamak için Kanala Abone Ol: bit.ly/KorTarih
▶️ Yaratılış ve İlk Günah: • YARATILIŞ VE İLK GÜNAH...
▶️ Harut ve Marut: • HARUT VE MARUT I İNANN...
▶️ Paganizm ve Hıristiyanlık: • HRİSTİYANLIK VE PAGANİ...
▶️ Paganizm Nedir?: • PAGANİZM NEDİR? I ANTİ...
▶️ Tufan Efsanesi: • NUH TUFANI I TUFAN EFS...
▶️ Mitoloji’ye Giriş: • MİTOLOJİ NEDİR? I TANR...
▶️ Kıyamet ve Mahşer: • KIYAMET I MAHŞER I KIY...
▶️ Örtünmenin Tarihi: • ÖRTÜNMENİN TARİHİ I TÜ...
▶️ Sümer Dini: • SÜMERLER VE DİNLERİN K...
▶️ Din ve Umut: • DİN VE UMUT I DİN VE K...
▶️ Din ve Korku: • DİN VE KORKU I ÖLÜM KO...
▶️ Din ve Kadın: • DİN VE KADIN I KADININ...
▶️ Din Nedir?: • DİN NEDİR? I DİN, TOPL...
İnsanlar, kendilerinin, dünyanın ve evrenin varoluşunu her zaman merak etmişlerdir. Bu soruya mitler aracılığıyla cevap bulmaya çalışmışlar ve yaratılış mitosları en önemli mitos türü haline gelmiştir. Dinler de bu önemli soruya kutsal metinlerinde yer vermiş ve genellikle tanrının müdahalesiyle yaratılışın gerçekleştiğini vurgulamıştır.
Efsanevi dişi şeytan Lilith, Yahudi-Hıristiyan geleneğinde kötülüğün kraliçesi olarak bilinir. Antik dünya panteonlarında ana tanrıçalık vasfına en yakın karakter olan Lilith, Yahudilikle birlikte bir şeytan metaforunun zirvesine oturarak kötülüğün kaynağı olarak anılmıştır. Bu nedenle, kadın toplumda kötücül bir varlık, şeytan ve yılan olarak görülmeye başlanmıştır.
Lilith'in tarih sahnesine çıkışı, Sümer ve Babil Mitolojilerindeki anlatımlara dayanır. Bu anlatımlarda Lilith, Lamaştu ve Lilîtu gibi isimlerle anılır. Lilith ismi, Sümerlerde "rüzgâr ve nefes" anlamına gelen tanrıça "Lîl" ve İbranicede "gece dehşeti" anlamına gelen "Laylâ" kelimesinden türemiştir. Birçok dilde benzer anlamlara gelen karşılıkları vardır. Örneğin, Babil'de Lilîtu, Asur'da Lîlatû, İbranice'de Laylâ, Arapça'da Leylâ, Aramice'de Léylâ ve Süryanice'de Leyla olarak bilinir. Sümer söylencelerinde Layil adıyla bilinen Lilith, günümüz araştırmacılarına göre Lîl olarak ilişkilendirilmektedir. Mezopotamya inancında, Lilîtu rüzgârın şiddetini ve cinsel arzuları temsil eder ve Lilith'in dişi cin karşılığıdır. Lilith isminin etimolojik kökenlerinin hava elementiyle bağlantılı olması, onun ruhsal bir varlık olduğunu düşündürmüştür.
Lilith'in Hikayesi I Adem'in İlk Eşi, Tanrıçalıktan Düşüşü