Ludzie byli dla mnie mapą | Jan Jagielski

Jan Jagielski urodził się w 1937 roku w Toruniu. Okupację spędził z rodzicami w Lublinie. Do Warszawy przyjechał w 1945 roku i tam poszedł do drugiej klasy szkoły powszechnej. W dzieciństwie ojciec zabierał go w rejon Warszawy, w którym było getto - Jan Jagielski nie miał wtedy jednak głębszej świadomości, gdzie dokładnie się znajduje. W latach 50. Jan Jagielski uczęszczał do zateizowanego liceum prowadzonego przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Tam poznał wielu kolegów o pochodzeniu żydowskim i zawarł przyjaźnie, które trwają do dziś. W 1968 roku był świadkiem wydarzeń antysemickiej kampanii politycznej, na skutek której wielu z jego znajomych zostało zmuszonych do wyjazdu z Polski. Jan Jagielski ukończył geologię na Uniwersytecie Warszawskim i przez wiele lat pracował jako geolog, m.in. w Iraku. Od późnych lat 60. zaangażował się w dokumentację cmentarzy żydowskich w Polsce. Jest współzałożycielem Żydowskiego Uniwersytetu Latającego - nieformalnej grupy działaczy społecznych, którzy pracowali przez lata nad upamiętnieniem historii Żydów polskich oraz uczyli się tradycji żydowskiej. W 1991 roku Jan Jagielski podjął pracę w Żydowskim Instytucie Historycznym, gdzie obecnie jest kierownikiem Działu Dokumentacji Zabytków. Jan Jagielski jest powszechnie znanym działaczem społecznym i ekspertem w dziedzinie historii cmentarza żydowskiego w Warszawie oraz getta warszawskiego.
NAZWISKO ROZMÓWCY: Jan Jagielski
ROZMAWIAŁ: Joanna Król-Komła
ZDJĘCIA: Przemysław Jaczewski
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: sztetl.org.pl/...
Subskrybuj nasz kanał: / @historiamowionapolin
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): / mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): / wirtualnysztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): / polscysprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [e-mail]
#MuzeumPolin #HistoriaMówiona #gettowarszawskie
00:00:30 - Opis pierwszych wspomnień rozmówcy związanych ze zrujnowaną Warszawą i miejscem po getcie; opis biograficzny rozmówcy - urodzony w Toruniu, wojnę spędził w Lublinie.
00:02:13 - Opis odczuć związanych z widokiem zrujnowanej Warszawy.
00:03:25 - Strach kolegów i koleżanek w szkole na wspomnienie czasów wojennych; opis historii wojennych kolegów ze szkoły - ukrywanie po „aryjskiej stronie” w Warszawie; refleksja, że dopiero od niedawna, na starość, koledzy otwierają się i mówią o swoich przeżyciach.
00:04:40 - Refleksja nad polityką Polski wobec Żydów do 1968 roku; wspomnienie brutalnej konfrontacji z rzeczywistością, w której żydowscy koledzy rozmówcy są zmuszeni do wyjazdu z Polski.
00:06:05 - Refleksja nad poznawaniem historii przez młode pokolenia, refleksja nad samym sobą - rozmówca nazywa siebie łącznikiem pomiędzy światem żydowskim a polskim; refleksja nad tym, że polscy Żydzi, mimo tragicznych wydarzeń, w Polsce pozostali i są obecni.
00:06:47 - Refleksja nad nieposzanowaniem drugiego człowieka w kontekście zachowań lokalnej ludności w miasteczkach w Polsce, które nie chce pamiętać o żydowskiej przeszłości swoich miejscowości.
00:07:56 - Refleksja nad wydarzeniami kampanii antysemickiej Marca 1968 roku, konieczności opieki nad pozostawionym przez Żydów dziedzictwem kulturowym, w zwłaszcza cmentarzami; refleksja nad koniecznością uświadomienia Polaków o wielokulturowej tradycji Polski.
00:09:46 - Wspomnienie na temat utworzenia ŻUL-u - Żydowskiego Uniwersytetu Latającego - w Polsce w latach 70.
00:10:27 - Refleksja nad cmentarzami żydowskimi w Polsce i koniecznością zachowania dla nich szacunku.
0:11:15 - Opinia rozmówcy na temat konieczności edukacji na temat historii Żydów oraz jej upamiętniania.
00:11:56 - Opis Marszów Pamięci, które Żydowski Instytut Historyczny organizuje co roku 22 lipca w rocznicę rozpoczęcia likwidacji getta warszawskiego.
00:14:50 - Refleksja na temat trudności wyobrażenia sobie, czym jest zbrodnia Zagłady.
00:21:08 - Wspomnienie rozpoczęcia pracy w Dziale Dokumentacji ŻIH-u w 1991 roku.
00:22:06 - Wspomnienie rocznic powstania w getcie w kontekście spotkań przyjacielskich osób, które łączy wspólna pamięć.
00:22:59 - Wspomnienie spacerów po rejonie byłego getta z Adiną Świdowską; odtwarzanie topografii getta dzięki pomocy świadków historii.
00:24:25 - Refleksja nad ceremoniami publicznymi takimi jak odsłanianie pomników a odczucia świadków historii, którzy bezpośrednio uczestniczyli w dramatycznych wydarzeniach historycznych.
0:31:49 - Refleksja nad autentycznością pomników - m.in. kopca Anielewicza, który jest grobem powstańców z getta warszawskiego.
00:37:46 - Refleksja nad faktem, że w Polsce żyją strażnicy pamięci o historii Żydów.