Ma-Es_Mi Na Singi Man (Album) 2002

00:00 01- Kwaku, mi na singi-man - Soort: Kriyoro dron (deze stijl bezingt het leven van alle dag).
Vertaling: Kwaku (een beroemde tot slaaf gemaakte), ik kondig mij aan als zanger.
01:49 02- O mi jansi-grè - Soort: Soko psalm (waren de stichtelijke van de Afrikaanse slaven).
Verklaring: er wordt aangegeven dat men terug gaat naar de Schepper.
03:52 03- A dè na langa udu - Soort: Banja (verering van de voorouder, bij dit ritueel worden de overledenen opgeroepen voor eventuele ondersteuning of als gids). Vertaling: de dood van de overgrootouders wordt verkondigd, en wie er behoefte aan heeft mag dit aanschouwen.
05:44 04- Torina-torina - Soort: Soko psalm - Verklaring: niet van alle soko psalmen kan men een vertaling of verklaring voor vinden. omdat we hier te doen hebben met resten van de Afrikaanse taal en godsdienst.
08:29 05- Ambalai-lai-lai-lai - Soort: Soko psalm - Verklaring: idem lied 4.
10:27 06- Kon'go mama no dè n'so - Soort: Banja - Verklaring: met dit lied wordt aangegeven, dat als de voorouders niet over ons waken, heerst er onrust in de familie.
12:46 07- A boro gron - Soort: Banja - Verklaring: het verdriet heeft me diep geraakt.
17:18 08- Di un yèrè, mi è yèmè - Soort: banja - Verklaring: de voorouders verwijten het nageslacht dat ze geen contact houdt met hun roots (oorsprong).
20:46 09- Pikin no go dè - Soort: Watra wenu - Verklaring: de winti waarschuwt haar beschermelingen voor het gevaar, zij is bereid voor hen in te staan.
23:35 10- Tobosè - Soort: Kriyoro dron - Verklaring: volksliederen waarbij de vrouw door de man wordt bezongen.
25:46 11- A no frèdè, mi è frèdè - Soort: Kriyoro dron - Verklaring: dit lied werd gezongen door mannen die een buitenechtelijke relatie hadden met een getrouwde vrouw.
27:08 12- Yong doifi - Soort: Soko psalm - Verklaring: de Tap Kromanti (de luchtgoden) die opgeroepen worden.
30:56 13- Mi sabi den - Soort: Kriyoro dron - Verklaring: geen
32:56 14- A gwa mangro - Soort: Kriyoro dron - Verklaring: hier worden de mannen bezongen die zich met de mode, die hen altijd stond, liet meeslepen en het eigenen los lieten.
34:24 15- Yu na wan kama - Soort: Luanga winti - Verklaring: wij levenden zijn niet veel waard, als hogere macht aanwezig is zijn wij niets.
38:28 16- Ton-ton bot 'oh - Soort: Tapu Kromanti (de luchtgoden) - Verklaring de tap kromanti die opgerepen worden.
41:45 17- Son go na ondro - Kriyoro dron - Verklaring: geen
Esseliene Fabies † ook wel bekend als Ma Es (01 augustus 1926 - 15 maart 2008), was de oudste voorzangeres van NAKS, die haar intrede bij NAKS deed in 1969. Haar zangtalent werd bij toeval ontdekt door de toenmalige voorzitter, wijlen Eugene Drenthe. Zij werd direct de spil rond het zanggebeuren van de organisatie en zij vertegenwoordigde NAKS vele malen in het buitenland. Het was haar muzikaal- en theatertalent waar zij bekendheid mee kreeg. Bij vele optredens was er voor haar een extra applaus vanwege haar krachtige en heldere stem. “Het is God’s gave”, zei ze altijd weer. Als actief lid binnen de afdelingen ‘Zang en Dans’ en de seniorengroep ‘Kotomisi’ was zij door haar zangtalent ook het ‘gezicht’ van de Afrikaans-Surinaamse cultuur. Haar kennis gaf ze moederlijk door aan jongeren die daarvoor openstonden. Voor NAKS was Ma Es altijd onvermoeibaar, trouw en bescheiden, wat haar maakte tot een graag geziene persoon.
Ma Es werd zowel in 1993 als 2005 gedecoreerd door de President van de Republiek Suriname. In 1998 viel haar de eer te beurt om als voorbeeldfiguur samen met Ronald Snijders de eerste Afrikaans -Surinaamse muziekschool ‘NAKS Mi Agida’ te openen. Daarnaast werd ze ook nog door Podium Kwakoe (Nederland), in 2006 gehuldigd voor haar verdiensten. In het lied ‘Son Go Na Ondro’ zingt zij niet alleen over haar liefde voor NAKS, maar vraagt zij ook niet te treuren als ze heengaat, omdat haar liefde zal blijven voortbestaan.
Ma Es overleed op 82-jarige leeftijd op 15 maart 2008. (Stonfutu fu Naks)