Moda Sahnesi: Mahallenin tiyatrosuyuz, kapımız yok bizim!

#KamusalTiyatro serimizin 3. bölümünde ‪@modasahnesi1180‬'ndeyiz. Aynı anda hem "mahalle tiyatrosu", hem "savaşçı" olmayı beceren Moda Tiyatrosu, "Kamusal tiyatro" üzerine süren tartışmaların, tiyatroya devlet kösteğine yönelik itirazların ve bazen de tiyatro örgütlenmelerine dair eleştirilerin önemli bir yerinde duruyor. İtirazlarını, önerilerini, tasarladıkları çözümleri ve "duruş"larını Kemal Aydoğan, Bengi Günay ve Onur Ünsal ile konuştuk.
Moda Sahnesi kendini bir "mahalle tiyatrosu" olarak tanımlıyor, daha doğrusu "mahallenin tiyatrosu". Aidiyet mühim. Bizim buralarda pek görülmedik biçimde geçen yaz sahnesini sürekli açık tutan, her sezon 4-5 oyunla adından söz ettiren bir topluluk. "Tiyatro" çok anlamlı bir sözcük; Moda Sahnesi de öyle. Hem sanatsal üretim yapan bir tiyatro topluluğu, hem pek çok grubun sahne aldığı bir tiyatro mekanı, hem de sanatın ve kültürün farklı alanlarına açık bir kültür merkezi. Bu "her masada olma hali"nin üzerine bir de sık sık yaptığı "keskin çıkış"lar gelince Oyuncu Onur Ünsal'ın "savaşçı bir tiyatro" tespiti daha anlaşılır oluyor. Hem dilde hem sahnede görülen bir "savaşçı" olma hali bu.
"Kamusal tiyatro" üzerine süren tartışmaların, tiyatroya devlet kösteğine yönelik itirazların ve bazen de tiyatro örgütlenmelerine dair eleştirilerin önemli bir yerinde duruyor Moda Sahnesi. Somut önerileri de var, sıklıkla da dile getiriyorlar; faaliyetlerini bu somut önerilerle uyumlu biçimde yürütüyorlar. Ayakta kalmak için attıkları adımları, tasarladıkları çözümleri de içtenlikle paylaşıyorlar. Bu nedenle duruşları ve fikirleri önemli, önerileri üzerine tartışmaya değer.
"Mahallenin tiyatrosu" ne demek, onunla başlayalım. Moda Sahnesi kurucularından, Sahne Tasarımcısı Bengi Günay, "Kapımız yok bizim" diye söze başlıyor; "Özellikle yapmadık oraya öyle bir kapı. Sadece geceleri o panjuru kapatıp evimize gidiyoruz. O panjur sürekli açık. Herkes girip çıkabiliyor; insanların kapı açmadan girip çıktığı bir yer". Kimse koca koca pirinç kapıları açmak zorunda kalmasın diye bile isteye tasarlanmış bir hal bu. Bir "mahalle tiyatrosu" olmaya doğru, daha ilk günden tasarlanmış ilk adım.
Bengi Günay:
"Birlikte yaşıyoruz. Biz artık bu mahallenin tiyatrosu olduk. Biz daha önce de burada, bu mahallede tiyatro yaptık. Kadıköy'de de bir sürü tiyatro var, ama bence biz Moda Sahnesi'nin en başta burayı kurarken hedeflediği yolu kat ettik, düşündüğümüz şeyi yaptık. Buralıyız ve burada tiyatro yapıyoruz."
Onur Ünsal:
"Bu akıl bütün dünyada yıkılmaya çalışılıyor, neoliberalizm kurum öldürüyor en başta. AKP iktidarının en fazla yaptığı da kurum öldürmek. Mesela ne oluyor? 'Ben devletim, destek veriyorum' diyor, bir kişiye 3 sene destek oluyor. Sonra vermiyorum deyince o kişi susuyor. Bunu kuruma yapsan kurum ses çıkarır. Salon açıp da kendi prodüksiyonunu yapma hikayesinin büyük yanlışlar olduğunu konuşmamız gerekiyor. Bize alan açmaları, bizi dinlemeleri gerekiyor."
Kemal Aydoğan:
"Adına ne diyeceksek, şimdilik Kamusal Tiyatro Modeli diyelim, tüm tiyatro faaliyetini kapsayan bir çerçeve sunulması gerekiyor. Bazıları diyebilir ki 'Ben ticari tiyatro yapıyorum, dükkanımı açtım. Bu çerçevenin içine girmek istemiyorum.' Tabii ki öyle bir hakkı var, ama geride kalanlara yasal bir çerçeve sunulması gerekiyor. Tek tek kriterler belirlenmesi ve o kriterlere göre faaliyet gösterenlerin mutlaka desteklenmesi gerekiyor."
Bengi Günay:
"Şimdi ben sanat yapıyorum, ticaret değil! Belediyenin kurumları mı sanat yapıyor, devletin kurumları mı sanat yapıyor, ben mi sanat yapıyorum ya da bir başka özel tiyatro mu sanat yapıyor? Mesela burası kamusal bir alan değil mi? Ben neden desteklenmiyorum? Hepsini tartışıp bir sonuca varmamız gerekiyor. Sonuçta durumun yasalarla belirlenmesi gerekiyor. Hükümetler değişse de, belediye başkanları değişse de bunların değişmemesi gerekiyor."
Onur Ünsal:
"Neyin sanat, neyin eğlence olduğunu sanat kurulları belirlemeli. Bunu belirlemediğiniz müddetçe kamunuza bir iyilik yapmıyorsunuz, kamunuzun fikrini geliştirmeye çalışmıyorsunuz. Çok basit mantık, çok kötü yemekçilere izin verdiğiniz müddetçe kamunuzun sağlığı bozulur. Sağlıklı yiyecekleri teşvik ederseniz kamunuz sağlıklı olur. Soyut faaliyetlerde de bu böyle. Biraz da sanata ödenek ayırırsanız kamunuzun fikri gelişir."
Kemal Aydoğan:
"Türkiye'de her şey olunuyor, rezil olunmuyor. Herkesin kendine göre, politik görüşüne göre ya da kimliğine göre tiyatro yapması vücut bulmuyor. Tek bir tiyatroyu seyreder gibi oluyoruz. Tekçilik tehlikesi tiyatro alanında da geçerli.”
sahneden.net/moda-sahnesi-tek...
#KamusalTiyatro #ModaSahnesi #Tiyatro