นาฏศิลป์ไทยสร้างสรรค์ระดับม.ต้นรองชนะเลิศอันดับ1ทวารอารยะสักการะเสมาเขาพระอังคาร รร.นิคมพัฒนาสายโท11

Рет қаралды 985

Күн бұрын

นาฏศิลป์ไทยสร้างสรรค์ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
ภูเขาพระอังคาร เดิมชื่อ ภูเขาลอย เหตุที่เรียกว่าภูเขาพระอังคาร เพราะตามประวัติลายแทงธาตุพนม กล่าวไว้ว่า เมื่อ พ.ศ. 8 ได้มีพญาทั้ง 5 ได้นำพระอุรังคธาตุของพระพุทธเจ้าไปบรรจุที่พระธาตุพนม จังหวัดนครพนม โดยมีพระมหากัสสปะเถระและพระอรหันต์ 500 องค์ เป็นประธาน อีกพวกหนึ่งได้นำพระอังคารธาตุของพระพุทธเจ้ามาประดิษฐานบรรจุไว้บนภูเขาลอย ตามประวัติว่าเมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จเข้าสู่ปรินิพพานแล้วที่เมืองกุสินารา หลังจากถวายพระเพลิงพระบรมศพแล้ว โทณพราหมณ์ได้แจกพระธาตุไป 8 พระนครแล้ว อยู่มามีเมืองๆ หนึ่งไปขอพระธาตุ
ทีหลังเขา พอดีพระธาตุได้แจกไปหมดแล้ว โทณพราห์มจึงเอาทะนานทองตวงเอาธาตุพระอังคาร (ขี้เถ้า) ให้มา เมื่อได้พระอังคารธาตุจึงได้เดินทางกลับมาทางทิศอีสานใต้ พอถึงภูเขาลูกหนึ่งคือภูเขาลอย มีรูปลักษณะสวยงามรูปร่างเหมือนรูปพญาครุฑนอนคว่ำหน้า จึงมีความคิดว่าน่าจะนำพระอังคารธาตุบรรจุไว้ที่แห่งนี้เมื่อลงความเห็นเป็น
อันเดียวกันแล้ว จึงได้สร้างสถานที่บรรจุพระอังคารธาตุไว้ที่ไหล่ข้างซ้ายของพญาครุฑ และเปลี่ยนชื่อภูเขาลอย
เป็นภูเขาพระอังคาร ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา
บริเวณภาคอีสานของไทยในปัจจุบัน พบว่ามีร่องรอยของอารยธรรมทวารวดีที่เผยแพร่จากภาคกลาง
แต่สิ่งที่น่าสนใจมากกว่านั้นคือ กลุ่มใบเสมาที่บริเวณภาคอีสานนี้มีความโดดเด่นกว่าภาคอื่น ในขณะที่ภาคกลาง
มีความโดดเด่นในเรื่องของการสร้างพระธรรมจักรขนาดใหญ่ ซึ่งใบเสมาที่ว่านี้ มีความแตกต่างจากรูปแบบของใบเสมาที่พบในปัจจุบันมาก
ใบเสมาเขาอังคาร แกะสลักด้วยหินทราย จำนวน 15 แผ่น มีขนาดสูงตั้งแต่ 1.08-2.10 เมตร ฐานกว้าง 0.23-0.90 เมตร หนา 0.15-0.32 เมตร มีเพียงแผ่นเดียวที่ไม่ได้แกะเป็นรูปใดๆ ใบเสมาที่แกะสลักภาพสมบูรณ์แกะสลักเป็นรูปทิพยบุคคลในพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน ประทับยืนในท่าตริภังค์บนแท่งสี่เหลี่ยมด้านบนเป็นฉัตร
สองข้างเป็นพัดโบก ทรงภูษาสั้น มีชายพกด้านขวา เป็นลักษณะศิลปกรรมแบบทวารวดีท้องถิ่นอีสาน ส่วนใบเสมาแผ่นอื่นๆมีการแกะสลักเป็นสองแบบ แบบหนึ่งเป็นทิพยบุคคล มีการสร้างต่อเติมทำให้ลักษณะเปลี่ยนไปหลายประการ แต่ยังคงเค้าเดิมให้เห็นว่าส่วนใหญ่ประทับยืนอยู่เหนือดอกบัวหัตถ์ถือดอกบัว อีกแบบหนึ่งสลักเป็นสถูปและดอกบัวอีกด้านหนึ่งเป็นรูปทิพยบุคคล สันนิษฐานว่าใบเสมารูปสถูปดอกบัว ธรรมจักร มีมาแต่เดิม ต่อมา เมื่อพุทธศาสนาฝ่ายมหายานเจริญขึ้นในแถบนี้จึงได้มีการนำใบเสมาเก่ามาเป็นรูปทิพยบุคคลเพิ่มเติม
แต่ครั้งโบราณกาล เสมามีความสำคัญต่อพุทธสถานอย่างยิ่ง การที่จะเรียกว่าวัดนั้นเป็นวัดได้ จะต้องมี
หลักแบ่งเขตชัดเจนสำหรับการทำพิธีกรรมทางศาสนา และหลักที่ปักเพื่อแบ่งเขตที่ว่านี้ มีชื่อเรียกว่า
“ใบเสมา” เสมา หรือที่มีนักวิชาการบางท่านเรียกว่า “สีมา” ตามพจนานุกรมพุทธศาสน์ หมายถึง เขตกำหนดความพร้อมเพรียงของสงฆ์ หรือเขตชุมนุมของสงฆ์ หรือเขตที่สงฆ์ตกลงไว้สำหรับภิกษุทั้งหลายที่อยู่ภายในเขตนั้นจะต้องทำสังฆกรรมร่วมกัน
ด้วยเหตุนี้จึงเกิดแรงบัลดาลใจในการออกแบบสร้างผลงานการแสดงนาฏศิลป์ไทยสร้างสรรค์ โดยนำเรื่องราวของเสมาภูพระอังคาร เสมาซึ่งเปรียบเสมือนสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนาแต่ครั้งโบราณกาล เสมามีความสำคัญต่อพุทธสถานอย่างยิ่ง นอกจากแสดงเขตพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์แล้วยังเป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา เป็นตัวแทนของพระพุทธเจ้า อันหมายถึงความมงคลบ่งบอกถึงพุทธศาสนาได้เดินทางมาถึงผืนแผ่นดินนี้แล้ว และยังเป็นการอวยพรให้ผู้ที่มายังศาสนสถานให้มีความสุขไปด้วย เป็นเครื่องยืนยันการรับสืบทอดวัฒนธรรมทางศาสนา
“ทวาอารยะ สักการะเสมาภูพระอังคาร” จึงสร้างสรรค์ขึ้นภายใต้การศึกษาข้อมูลจากเสมาแห่งภูพระอังคาร โดยผสมผสานอารยธรรมสมัยทวารวดี สร้างจินตภาพเหล่าชาวเมืองมาสักการะเสมา อันเป็นสื่อสะท้อนถึงการเคารพบูชาพระพุทธศาสนาที่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ การสร้างบุญกุศล การทำความดีละเว้นความชั่ว ทำจิตใจให้บริสุทธิ์
อันสะท้อนให้เห็นถึงภูมิบรรพอรยชนความเชื่อ ความศรัทธา จึงทำให้พระพุทธศาสนาหยั่งรากลึกสืบต่อมาจนถึงปัจจุบัน