Najstarsze słowiańskie wioski. Żyli zupełnie inaczej niż reszta Europejczyków

Cywilizacja wczesnych Słowian, ceniąca drewno, prostotę i lekkie konstrukcje, nie pozostawiła archeologom łatwych do badania śladów. Nigdy nie odnaleziono dobrze zachowanych ruin jakiegokolwiek słowiańskiego domu z bardzo wczesnego średniowiecza. Tym bardziej nie są znane czytelne relikty całych wiosek. Dane zebrane z łącznie tysięcy stanowisk archeologicznych dają jednak mimo wszystko niezłe wyobrażenie o tym, jak nasi dalecy przodkowie organizowali swoją przestrzeń. I jak ich osady wyglądały przed rokiem 800 - a więc zanim w regionie powstały silne wodzostwa i państwa oraz zanim zaczęto wznosić gęstą sieć grodów.
Autor materiału: KAMIL JANICKI
Kup moją książkę - "CYWILIZACJA SŁOWIAN. Prawdziwa historia największego ludu Europy": 📕 tblr.pl/?bbbz5f 📕
MUZYKA w materiale: Silent Partner; Medium Rock Audionautix (audionautix.com/), licencja Creative Commons Attribution 4.0 (creativecommon...)
#historia
#słowianie
#średniowiecze
#historiapolski
#archeologia

[@anetajanicka6436]

Jak zwykle super odcinek 🎉

[@WielkaHistoria]

Dzięki!

[@JustynaPado-bh3hn]

😊❤super że wydałeś , książkę , szukam wsio o Słowian , mało jest informacjii

[@rudizdobywca3228]

O Bałtach jest jeszcze mniej 😢

[@krzysztofsf]

Wygląda na to, że Słowianie nie lubili mieszkać z teściami.

[@WielkaHistoria]

To faktycznie może być kluczowy wyznacznik kultury słowiańskiej ;-)

[@Gooogi9]

Zdecydowanie lepiej mieszkać w mniejszym domu, ale tylko z najbliższą rodziną niż np. w przywołanym "długim domu" z całą wsią i zwierzętami.

[@prasaite]

@@Gooogi9 Na południu pewnie tak. Na terenach współczesnej Norwegii, gdzie zimy są dłuższe, łatwiej ogrzać się kiedy cała wioska mieszka wraz z wszystkimi zwierzętami w jednym budynku. Mniejsze straty ciepła, plus wszyscy dodatkowo grzeją, grzejesz jeden a nie kilka budynków.

[@sebkos88]

Znali prawa spokojnego życia zanim powstała Polska

[@prasaite]

@@sebkos88 To już jaskiniowcy znali.

[@karolkuliberda5573]

Ja bym mógł mieszkać w takiej małej wiosce. Im mniej sąsiadów tym lepiej

[@rafal.qwerty]

Może i mniej, ale coś mi mówi że tacy sąsiedzi byli dużo bardziej uciążliwi.

[@sd54kk]

Niewielkie - kilka domów - osady. Gdyby w tak małej społeczności zawiązywałyby się pary, to byłby to dobór wsobny, zwiększający ryzyko kumulacji negatywnych cech u potomków. Wnioskuję z tego, że partnerów poszukiwano w sąsiednich osadach, które nie mogły być zbyt odległe (1 dzień drogi?). Jaka zatem była gęstość osad wczesnosłowiańskich?

[@WielkaHistoria]

Zwykle blisko siebie (w odległości jaką dało się przebyć jednego dnia w obie strony) znajdowało się kilka małych osad. Wspólnie tworzyły tzw. opole/żupę.

[@longinzaczek5857]

Można się odwołać do folkloru górali z Beskidów. Po prostu pan młody szedł kilkadziesiąt kilometrów szukać żony w innej wsi. Warunki życia wymuszały mobilność. Człowiek przyzwyczajony do chodzenia zrobi 100 km w trzy dni bez większego wysiłku. Konno nawet więcej. Pamiętaj, ze jeszcze nie tak dawno w XIX stuleciu na targ (czyli po zakupy), jeździło się raz w tygodniu.

[@KomputerowyZnachor]

Raz w tygodniu do miasta to się jeździło jeszcze pod koniec 20 wieku

[@longinzaczek5857]

@@KomputerowyZnachor Oczywiście - wszystko zależy gdzie sie mieszka. Nawet moi dziadkowie chodzili na terg w tym samym miasteczku w zasadzie raz w tygodniu i wtedy robili większe zakupy, bo trzeba było zrobić ze 2-3 km w jedna stronę.

[@magdalenabiedron5157]

Dziękuję bardzo.

[@listener-kv8rr]

Tosia made my day!😀

[@zabo532]

Dziekuje bardzo

[@8313m]

Czyli mały metraż mieszkań i chaos urbanistyczny mamy we krwi.

[@ukaszmorawiec5348]

Odsluchuję aktualnie Cywilizację Słowian na BookBeat (mam też fizyczną książkę). Brakuje mi zakładek z podziałem na rozdziały i podrozdziały/tematy. Jest tylko niewiele mówiący podział na ponumerowane odcinki. Sama książka bardzo mi się podoba.

[@WielkaHistoria]

Niestety na formę audiobooków nie mam żadnego wpływu :(. Też mnie ogółem bardzo irytuje kiedy nie mają zakładek i nie jestem w stanie wrócić do konkretnego rozdziału czy podrozdziału...

[@longinzaczek5857]

Ciekawa ta obserwacja Marka Dulinicza, że nie da się dobrze zidentyfikować osady. To nie do końca prawda, ze nikt tak nie budował osad - w czasach rzymskich, kultury Przeworskiej, identyfikowanej z Lugiami, większa cześć populacji mieszkała właśnie w takich półziemiankach (około 60%), tylko zamożniejsi mieszkali w większych domach. Może nawet proporcje były większe na korzyść półziemianek, bo te się gorzej zachowują w śladach archeologicznych. Również okoliczne kultury germańskie używały często półziemianek (nawet jeśli wczesnie w sakndynawii mieszkały w długich domach). Półziemianka ma tę zaletę, ze zimą pozwala zachować ciepło a latem chłód (co ma znaczenie przy przechowywaniu żywności). Półziemianki wskazują, że nie mieszkano wspólnie w długich domach (rodowych, klanowych. Tylko każda rodzina używała jednego lub kilku domów - jeden mógł być sypialnią, drugi kuchnią trzeci spiżarnią. Wbrew pozorom na 10 metrach kwadratowych jest w stanie mieszkać 4-6 osobowa rodzina. Kolejny problem z osadami jest taki, że jeśli osady stały w tym samym miejscu, to przy nieskomplikowanej konstrukcji domów, domy z IX-X wieku mogły zatrzeć ślady tych wcześniejszych - być może dlatego odkrywamy tylko rodzinne zagrody na kilka domów, a nie odkrywamy wsi.

[@zov_fotografia]

chaty były małe bo w domach nikt nie mieszkał, ludzie żyli na zewnątrz, polowali, walczyli, działali, zbierali,,przemieszczali się domy służyły tylko do bezpiecznego noclegu i ochrony przez dużym mrozem. Kultura Słowian to kultura wolnych niezależnych ludzi a nie niewolników jak w przypadku żydów, czy Egipcjan, którzy budowli 'piramidy' i miasta dla władcy bo byli niewolnikami. Słowianie budowali dla siebie, często się przemieszczali więc domy były mniejsze w tym czasie. Np duże domy wikingów np to domostwa zbiorowe.dla kilku rodzin.

[@indianski]

czyli jak jaskiniowcy. kilkadziesiąt tys lat i jedyne do czego doszli, to scalenie kilku pni uszczelnionych gliną

[@BeataBookworm]

Nie ma to jak czuć się w gębie lepszym od innych zerowym wysiłkiem i kosztem 🤦

[@drhakim8365]

@@indianskiA ty chodziłeś 8 lat do szkoły podstawowej, i niepiśmienny prawie. I jedyne do czego doszedłeś, to krytyka swoich prapradziadów.

[@VindurT]

super, dobre ustawienie kamery !

[@petasoscoins9525]

Nasuwa sie pytanie jak narod (czy narody) z poslednia kultura materialna mogly tak sie rozpowszechnic po wczesnosreniowiecznej Europie. Tam gdzie mamy zrodla (na poludniu, czy Samo pokonujacy Dagoberta) Slowianie okazuja sie wspanialymi wojownikami. Ciekawi mnie jak zachowala sie materialna kultura miltarna Slowian (=bron) z tego okresu.

[@WielkaHistoria]

O przyczynach odmienności kultury słowiańskiej i jej przewagach wynikających z prostoty opowiadałem kiedyś w innym odcinku. Jest na playliście słowiańskiej :)

[@maciekczechura1078]

no zostało stamtych casóf pore łókuf i korkofcóf z łotpóstu !

[@drhakim8365]

@@maciekczechura1078 Jo mom jesce jakomś proce i kusze ...

[@maciekczechura1078]

@@drhakim8365 noto sie broń dołópadlego ! nasi guro !!!

[@desant7914]

Skoro nie ma dużo pozostałości po osadach to znaczy że, wtedy ludzie byli bardzo ekologicznie, 0-emisyjni. Skoro domy miały maks 25m2 to znaczy że wracamy się do sredniowiecza

[@Liberty....]

Głupoty opowiadasz jak mogli być ekologiczni jak nawet nie mieli przytwierdzonych zakrętek w butelkach i płatnych reklamówek jednorazowych. To my jesteśmy eko 😌

[@indianski]

​@@Liberty.... ale wszystko na bio-paliwie

[@Liberty....]

@@indianski pfff wiadomo że tylko sprzęty na prąd są eko jak elektryki 🤣

[@indianski]

@@Liberty.... pod warunkiem że prąd jest wytwarzany przez bydło obracające turbinę

[@drhakim8365]

Każdy kto coś bredzi o ekologii, to ma źle pod beretem na bank .

[@charly6290]

Co to jest archeolożka?

[@gliderfan6196]

A może dlatego trudno nam znaleźć słowiańskie wioski, bo ich nie było. Wioska to już jest pewien rodzaj organizacji, nie zawsze ludziom potrzebny. Ja dziś, w xxi wieku mieszkam w takiej "wiosce" w centralnej Polsce (Ziemnia Dobrzyńska). Domy stoją po kilkaset metrów od siebie. Dwóch najbliższych sąsiadów, poniżej kilometra administracyjnie należy do innej "wioski". Najbliższy sąsiad z mojej mieszka równo kilometr. Ciekawa rzecz: mój dom jest kwadratowy, ale wobec tych domów Slowian to pałac: 8 na 8 metrów. Ale z zwewnątrz wygląda na 8 x 16 bo przylegała doń obora/stodoła 8x8. To prawda, ze nie sposób wyróżnić zabudowań ważnych i mniej ważnych! A studnie? Po większości w ogóle mógł nie zostać ślad. JEszcze 30 lat temu jak kopałem studnię przyjechał facet i mówi po prostu "Gdzie pan chce tę studnię?" A ja "to nie trzeba wody szukać?" "Panie, zobaczy pan". No to ja - tu by było fajnie. On kopu-kopu - i woda. "Panie, mówi, woda jest wszędzie, gdzie pan szpadel wbije, dlatego różdżkarzom zawsze wychodzi". Teraz nikomu nie wychodzi bo "wody odeszły", ale pewnie za Piasta Kołodzieja było raczej ;epiej z tą wodą. Niemal dołek starczyło wykopać i poczekać. Ale też można było nosić z jeziora albo rzeki.

[@andrzej-e2b]

Za Popiela poziom wody w Kruszwicy był o 6-8metrów wyższy i było połączenie wodne Odry z Wisłą. Po Bałtyku pływali Wikingowie więc tędy była bezpieczna droga wodna po bursztyn.

[@BeataBookworm]

​@@andrzej-e2bPopiel nie jest postacią historyczną, lecz bohaterem ludowej legendy. I podaj źródła naukowe, na podstawie których stawiasz tezę, że w czasach prehistorycznych poziom wody w jeziorze Gopło był wyższy od dzisiejszego o podaną przez ciebie wartość (nazwisko, tytuł, data i miejsce publikacji pracy). Odkrycie archeologiczne z 2019 r. w Mietlicy ujawniło, że ok. 1000 lat temu był on od obecnego poziomu znacząco nizszy

[@aluette1]

Ale piękny kot! Niesamowity 🥰

[@ankaianka]

Bardzo ciekawe :)

[@TadeuszKozak]

Jest Tosia ... jest dobrze ;)

[@johnsmith-vz3vr]

3:45 Histaria zatoczyła koło, to jak apartament w Warszawie.

[@drhakim8365]

Apartamenty w Warszawie zwane sa inaczej slumsy, getto, czworaki itp. Blokowisko, wielka płyta , betonoza . Biedniejsze klasy społeczne , no ale gdzieś mieszkać muszą ci biedni ludzie.

[@frigglandsheltie5306]

czy ksiazka jest w wersji audio?

[@WielkaHistoria]

Tak jest wersja audio :)

[@commandantee]

Czy Bojan Stanisławski to jakiś Twój kuzyn, bo bardzo podobni jesteście? 😀

[@drhakim8365]

Bojan Stanisławski jest stryjem ciotecznym Gniewomira Wojciechowskiego .

[@Toji1317Fushiguro]

Aż dziw że tak małe było osady😮

[@sebkos88]

A np Biskupin? Wiedzieli, że wszystko łatwo może pójść z dymem przy jednym najeździe

[@deviernof1435]

Rozproszenie co zabezpiecza przed epidemiami i biurokracją podatkowa.Dzieki temu Grecy i Rzymianie się przyłączali do German i Słowian porzucając zgniła cywilizacje.Tak Polacy to bardziej Germanie natomiast Niemcy to wszystko pozamieniali bo to Goci i Ostrogoci znad Dniepru.

[@Pawel1997pl]

@@sebkos88Biskupin nie jest wzniesiony przez Słowian - wybudowano go dużo wcześniej niż Słowianie wgl przybyli na te ziemie

[@TheDuckHasArrived]

Może często się przemieszczali (np. co rok lub dwa) i te chaty były jedynie "tymczasówkami"?

[@WielkaHistoria]

Rzadziej. Chaty były używane zwykle 10 albo maksymalnie kilkanaście lat. Można to ocenić m.in. po poziomie przepalenia kamieni z których wykonywano piece.

[@maciekczechura1078]

jezdziły fórmankami bojesce nimieli roweruf

[@lisekhrystusek]

Tosia 😊

[@pawepluta4883]

Panie kolego, a "Modern History TV" Jasona Kingsleya tu kanał obok Pan znasz?

[@elerike]

Ach Giecz! Urocze miejsce 😍

[@WielkaHistoria]

W pełni się zgadzam. Nie tylko osada edukacyjna, same grodzisko jest nawet ciekawsze :).

[@aqthir6]

No a co z inwestarzem żywym ?

[@ewarawicz]

To czyj był gród w Chodliku z VII wieku, który wraz z sąsiadującymi osadami zajmował około 100 ha i liczył 10 tys. ludności, jaką osiągnął Kraków dopiero w XIV wieku?

[@indianski]

jak te 10 tys wyliczyłaś?

[@BeataBookworm]

W opinii archeologów badających grodzisko w Chodliku, jego powierzchni nie uzasadnia ani potencjał demograficzny okolicznej ludności, ani zabudowa wewnętrzna, niewielka w stosunku do powierzchni objętej wałami. Wiele przemawia za tezą, że to założenie miało głównie charakter symboliczny, choć w razie zagrożenia mogło pełnić rolę refugium, czyli czasowego schronienia dla mieszkającej w pobliżu ludności (razem z inwentarzem). BTW: brak jednoznacznych dowodów wskazujących na to, by Chodlik wybudowali Słowianie - przeciwnie, znalezione tam przedmioty datowane na początki ekspansji Słowian z terenów Europy Wschodniej wiążą to miejsce z kulturami Europy północno-zachodniej

[@AA-gf6kz]

Jeśli mówimy o osadzie z 3 domów, to czy to coś więcej niż rodzina, Czy to wieś? Czy Kargul z Pawlakiem tworzyliby wieś, gdyby mieszkali na odludziu?

[@WielkaHistoria]

To jest całkiem słuszne pytanie. Kiedy prof. Sikorski robił konsultacje merytoryczną mojej książki to sugerował by właśnie z tego powodu ograniczać się tylko do określenia osada. Ja nie jestem aż takim purystą, ale rozumiem wątpliwość :)

[@anetakaczuba8992]

Ależ Tosia jest śliczna ❤

[@pwolkowicki]

Na Mazowszu, czy Podlasiu ciężko o kamieniołomy, jednak zastanawia mnie, czemu nie wykorzystywano olbrzymiej ilości głazów różnej wielkości do budowy? Nadal widać tego pełno zebranych na kupy na polach.

[@WielkaHistoria]

Tęgie głowy się nad tym zastanawiały (w odniesieniu do polskich chłopów i ich obowiązkowo drewnianych chat) jeszcze w XIX wieku :).

[@tadeusickipawe9435]

Jeszcze w XVII wieku panowało w Polsce bardzo silne, a słuszne przekonanie, że mieszkanie w budowlach z cegły lub kamienia jest niezdrowe. W Malborku starosta zbudował sobie drewniany dworek obok siedziby dawnych wielkich mistrzów Zakonu.

[@pwolkowicki]

@@tadeusickipawe9435 no tak. Drewno, a najlepiej "księżycowe".

[@tadeusickipawe9435]

@@pwolkowicki nie wiem, ile prawdy jest w owym "księżycowym", ale z lokalnych wykopalisk w mojej okolicy, a także i w dalszej, można wywnioskować, że nasi praprzodkowie sprzed kilku- kilkunastu stuleci wiedzieli na temat właściwości różnych gatunków drewna całkiem sporo.

[@BeataBookworm]

Budowle z drewna, którego nie brakowało, wznoszono szybciej niż kamienne, z użyciem prostych narzędzi, łatwiej je też ogrzać zimą

[@Wszobrody]

Czy skoro wioski były tak małe, to czy wiadomo coś jak uwcześni radzili sobie z problemem zbyt bliskiego pokrewieństwa? Przy tak małych osadach, problem kazirodztwa musiał być chyba zauważalny, czy były jakieś święta gdzie parę wiosek się spotykało celem "wymieszania" puli genowej tych mini osad ze sobą. Oczywiście wiem że piszę terminologią dzisiejszą, ale chyba ludzie w tamtych czasach ogarniali że robienie dziecka z kuzynem, czy kuzynką jest średnio skutecznym sposobem na przyrost naturalny, z którym jak rozumiem wcześni Słowianie nie mieli problemu, patrząc na szybki wzrost ich populacji.

[@WielkaHistoria]

W bliskiej odległości znajdowało się zwykle kilka wiosek, tworzących wspólnie tzw. opole. A w całym opolu, nawet niewielkim, mieszkało już łącznie przynajmniej ok. 20 rodzin.

[@maciekczechura1078]

potakich koziorodcach pofstało ftefo sporo takich biedroniuf cy lukuf i stiwenuf

[@jacekwidor3306]

Nie wiem jak było u nich, ale warto zwrócić uwagę. że u małych, słabo skomunikowanych społeczności w najróżniejszych częściach świata istniał przynajmniej do niedawna zwyczaj "użyczania" męskim gościom niezamężnej córki (a niekiedy nawet i zamężnej) na pokładziny, a ewentualne potomstwo traktowane było jako całkiem swoje i legalne. Czyli instynkt obrony prze dchowem wsobnym działał u najróżniejszych ludów.

[@srdz5864]

A czy mógłby Pan przygotować materiał na temat higieny zwłaszcza wśród chłopów polskich do XVIII w. Np. częstość kąpieli, pranie, czy czynności fizjologiczne (defekacja, krwawienie miesięczne itp.) Pozdrawiam Sławek

[@WielkaHistoria]

Na pewno będzie, bo w książce którą teraz piszę jest na ten dokładnie temat cały rozdział :)

[@srdz5864]

@@WielkaHistoria Dziękuję 😀

[@indianski]

@@srdz5864 krwawienie miesięczne było co miesąC, nic sie nie zmieniło. Kąpiel w zależności od pogody i odległości do rzeki.

[@krystianskowronski5594]

"Średnia powierzchnia słowiańskiej ziemianki to 13,8 m2" czyli powoli wracamy do wczesnośredniowiecznych standardów. Historia lubi się powtarzać. Gdy Wikingowie przyjechali z wizytą do Słowian, zapytali zdumieni: Ludzie, dlaczego wy tu mieszkacie w chlewach? Brak podziału budynków na funkcje. Czyli mieszkanie ze zwierzętami pod jednym dachem.

[@tadeusickipawe9435]

Brednie.

[@indianski]

@@tadeusickipawe9435 tia, ta prapolska cywilizacja. nawet studnie znali. już wtedy uczyli francuzów jedzenia widelcem

[@tadeusickipawe9435]

@@indianski O czym mam pisać z ignorantem?

[@pawelbelc]

A gdzie paleniska?

[@indianski]

spłonęły

[@Ouroborosus]

Dopiero gdzieś w PRL ustanowiono że minimalny metraż mieszkania powinien mieć minimum chyba 20m2, kiedyś domek był mały i żyły w nim i ludzie i zwierzęta, no musiało capić 😅😅

[@wd2862]

A te podwaliny pod Polskimi zamkami. Proszę poszukać/ odwiedzić, i ocenić samemu. Taki zamek jak w Kłodzku(konstrukcja i budowa) jest na terenach Turcji i oceniany wiek na 5000+ lat…

[@BeataBookworm]

Zamki w Polsce 5 tys. lat temu?? Wolne żarty 🤦

[@wd2862]

@@BeataBookworm fajny motikon to Ty? Polecam zmienić nazwę na jakąś Polską… „mól książkowy” to jakoś słabo… nie te książki czytamy… Polecam dr. Franc Zalewski, pan Janusz Bieszk…

[@BeataBookworm]

​@@wd2862Franc Zalewski, jeden z największych foliarzy polskiego YT? Janusz Bieszk, szur od Wielkiej Lechii i cywilizacji kosmitów? 🤦 Nie, dziękuję 😆

[@wd2862]

@@BeataBookworm a byłaś na Jasnej Górze kiedykolwiek? W nawie po prawej stronie wysoko na ścianie jest… i tam Mieszko I wcale nie jest pierwszy…

[@indianski]

ty tak na serio czy jaja sobie robisz?

[@heatwave7595]

Widać, że wcześni Słowianie stali na bardzo niskim poziomie rozwoju, i których to kultura była o wiele prymitywniejsza od kultury przeworskiej, czy łużyckiej. Dlatego sam nie użyłbym "ciwilizacji" w odniesieniu do nich? Co to za cywilizacja bez miast, złożonego społeczeństwa, zorganizowanej władzy, monumentalnej architektury, sztuki, pisma i form narracji? :). Odcinki świetne jak zawsze :)

[@gorgar6059]

Bardziej przypomina to epokę kamienną niż zaawansowaną cywilizację. Słowianie żyli w głebokim, zimnym, północnym, nieprzyjaznym lesie, na obrzeżach cywilizowanego świata (cesarstwa rzymskiego).

[@NiejakiDD]

Przypominam, że kultura to coś więcej niż kultura materialna. łatwo wskazać powód dlaczego kultura materialna Słowian była tak uboga. Głównym powodem byli Skytowie. Odkąd pojawili się na stepach nadczarnomorskich ok 7-8 wieku p.n.e., podporządkowali sobie okoliczne ludy, w tym Słowian (w dorzeczu Dniepru i Prypeci) oraz Wenedów/Neurów bliżej Wisły (są dowody genetyczne, że ci ludzie byli mocno spokrewnieni ze Słowianami). Eksploatowali Słowian, którzy musieli się dostosować do skromnych warunków bytowania i skromnego wyposażenia. Wszelkie bogactwo materialne wędrowało do elity Skytów. Ta eksploatacja trwała przed setki lat, dlatego mocno się utrwaliła u Słowian. Od czasów króla macedońskiego Filipa Skytowie osłabli, częściowo zmieszali się ze Słowianami, a w drugiej poł. 1 wieku n.e zostali podbici przez ich pobratymców Sarmatów. Z kolei po ok 300 latach Sarmatów zastąpili Goci, ale nie na długo, gdyż sami zostali podbici przez Hunów. Dopiero wtedy Słowianie stali częścią wędrówki ludów, i mimo, że nadal podlegali koczownikom to zaczęli zdobywać nowe zasobne obszary Europy. Gdy Hunów i Awarów zabrakło, Słowianie stali się jedynymi właściciami zdobytych ziem.

[@matyjaszmatyszek3206]

Nie wcześni tylko ówcześni. Nie wiemy dokładnie od kiedy można mówić o języku i ludzie słowiańskim. Zapewne od powstania języka i ludu bałtyjskiego, czyli gdzieś od początku naszej ery. Zatem Słowianie z VIII wieku już tacy wcześni nie są. A co do kultury... W rozwoju różnych społeczności ludzkich regułą są raczej okresy wzrostu przeplatane z okresami stagnacji czy nawet regresu.

[@WielkaHistoria]

Oczywiście to prawda, ale umownie jednak mówi się "wcześni". Bo *rozpoznawalna* kultura materialna Słowian jest znana dopiero od VI wieku

[@matyjaszmatyszek3206]

@@WielkaHistoria Precyzyjnie należałoby powiedzieć, że pewne połączenie ludu Słowian z archeologiczną kulturą materialną to VI - VII w. n.e. Ale wtedy już Słowianie byli dość szeroko rozprzestrzenieni, a więc językowo i kulturowo zróżnicowani czyli użycie tego określenia "wczesny" jest dość ryzykowne.

[@klasyk1504]

nie było kredytów we frankach to małe budowali a poza tym po co budować duże jak zaraz ktoś przyjdzie chałpe spali, ludzi porwie i sprzeda

[@renatasroslak1730]

Prawda, mniej mienia, szybsza ewakuacja

[@drhakim8365]

Frankowie nie udzielali kredytów na rubieżach, Germanie też, również .

[@jakubkowalski9670]

A co myśli Pan o Calisii w czasach Ptolemeusza?

[@WielkaHistoria]

Barwna, ale bardzo nieprawdopodobna teoria - z różnych względów, które długo można by wymieniać. Natomiast Kalisz nie potrzebuje wcale tej legendy. Z badań archeologicznych z ostatnich dekad coraz wyraźniej wynika, że odgrywał on kluczową rolę w początkach Polski. Jest nawet całkiem mocno uargumentowana koncepcja według której to właśnie tam zaczęła się historia dynastii Piastów i tam była pierwsza "stolica" kraju.

[@jakubkowalski9670]

@@WielkaHistoria dziękuję za odpowiedź.

[@tomaszm8859]

Odnośnie różnych osad i dróg prowadzacych do nich to akurat w okolicach Kalisza wiem gdzie znajduje się kawałek drogi podwójnie brukowanej tzn piẹtrowo ale jak do tej pory jakoś nikt tym nie chce się zainteresować, zresztą Kalisz od pierwsze wojny nie wiedzieć dlaczego jest ogólnie zapomniany

[@indianski]

@@tomaszm8859 i ten bruk to niby z piątego wieku?

[@petasoscoins9525]

"Żyli zupełnie inaczej niż reszta Europejczyków" Akurat z tym sie teraz nie zgodze - Grubenhäuser byly w tym samym czasie wspolna charakterystyka ludzi ktorzy pozniej beda Anglo-Saksonami. Podobnie zreszta jak kremacja. en.wikipedia.org/wiki/Pit-house#Early_medieval_Europe

[@lucjuszchabiera2373]

Ciekawe❤

[@krystynakrankiewicz7454]

Ludzie Którzy zostali pochowanych w okolicy Kleczewa. Mieszkali ponoć na wyspach na Narwi

[@Mescherje]

Nie można tu w ogóle mówić o jakiejkolwiek cywilizacji. To była po prostu wczesnośredniowieczna, bardzo prymitywna, w wielu aspektach wręcz pierwotna kultura, bez jakiejkolwiek struktury społecznej, miast itp. Osady, najprawdopodobniej rodzinne, powstawały w bliskim sąsiedztwie na nie zajętej ziemi i pączkowały wraz ze wzrostem populacji, jednak nie łączyły się w żadną całość. Brak kumulowania się społeczności wskazuje na brak wrogów i konkurencji, a to stanowiło również brak impulsów do rozwoju.

[@indianski]

Poziom pigmejow, papuasów czy indian z amazonii.

[@BeataBookworm]

I nie ma się czego wstydzić - to było ok. 1,5 tys. lat temu

[@jacekwidor3306]

Średniowieczna Islandia zostawiła nam wspaniałe sagi uznawane powszechnie za arcydzieła literatury, a przecież aż do początków XX wieku pod innymi względami wyspa była zadupiem i bidą z nędzą.

[@indianski]

@@jacekwidor3306 cytat z wikipedii "Sagi islandzkie powstawały w XIII, XIV i XV wieku". bardzo średnio czas wczesnego średniowiecza

[@jacekwidor3306]

@@indianski Chodzi mi przede wszystkim o to, że nie wszystkie elementy cywilizacji i kultury rozwijają się równomiernie, jakby się mogło wydawać. Dla porównania - Kartagina w VI - III w.p.n.e. była pod wieloma względami w ścisłej czołówce najlepiej rozwiniętych państw ówczesnego świata, a przecież pozostałości jakie do nas dotarły po religii i kulturze duchowej tego państwa i ludu zadziwiają wręcz swoją wtórnością i ubóstwem, żeby wręcz nie powiedzieć prostactwem.

[@jaremawspanialy819]

👏👏👏

[@thestuff1014]

Rzym to nie byl ale przynajmniej bylo ekologicznie.

[@halinawieczorek5976]

Janicki? Pan nie Słowianin. Co może powiedzieć o Słowianach?

[@indianski]

a dlaczego tylko słowianin może mówić o słowianach?

[@jacekwidor3306]

Pan Janicki nie jest również kotem, a jednak czasem wypowiada się o kotach.

[@Samozwańczy_Król]

Chciał to by sobie drugi wybudował, kto by mu zabronił

[@jakubrapala9679]

Wioski mogły być większe, ale składały się z chat zrębowych, po których nie ma żadnych śladów widocznych podczas badań archeologicznych

[@indianski]

mogły, a brak pozostałości jest na to dowodem 😀

[@BeataBookworm]

​@@indianskiBrak czegoś nie dowodzi niczego

[@indianski]

@@BeataBookworm brawo.ale śmiem twierdzić że brak śladów Colosseum na terenach Polski, świadczy o tym, że nigdy go nie było. Ktoś temu zaprzeczy?

[@BeataBookworm]

​@@indianskiŹródła historyczne i dowody, jakich dostarcza archeologia pozwalają sądzić, że wcześni Słowianie, którzy przybyli na tereny zajmowane przez obecną Polskę ok. VI w., reprezentowali kulturę bardzo skromną pod względem materialnym. W pełni to akceptuję, a osobiście ani mnie to ziębi, ani grzeje 🙂

[@karolinasiwkowska6330]

Super odcinek. Aż dostaje lekkiej klaustrofobii jak sobie wyobrażam życie w takim domostwie. Nie dość, ze pod ziemią, to jeszcze ten mikro metraż, brrr.

[@jacekwidor3306]

Ale w zimie przytulnie.

[@malgorzatamorawska9288]

Słowianienigdy nie lubili somsiadów 😎

[@DanutaZmyslona]

akcent !

[@frankj.thomas9429]

Najprawdopodobniej były to mono-rodzinne mini osady, a jednostki organizacyjne wyższego rzędu składały się z tych mini osad i leżały na dużo większych obszarach. Może o tym też świadczyć fakt, że przy ewentualnej przeprowadzce nikt nie zawracał sobie głowy studniami, bo były dostępne w każdej osadzie a sposób ich budowy nie wymagał jakiejś większej organizacji i wiedzy. Osady te jak powiedziano składały się z mini chat o niewielkim metrażu, ponieważ każda była osobnym pomieszczeniem. Było to korzystne ze wzgl tak socjalnych, większa intymność, ludzie nie gnieździli się w jednym pomieszczeniu a byli oddaleni od siebie o dobre kilka metrów, jak i bhp. Pożar takiej chaty zabierał tylko jedno pomieszczenie a nie całą chałupę 200metrową, jak u Vikingów, co było częste. Również ewentualni łupieżcy mieli bardziej skomplikowane zadanie, musieli większą ilość chałup opanować, a na mniejszym metrażu atak był bardziej skomplikowany a obrona łatwiejsza. Z drugiej strony łatwiej było też organizować wynajem takich mniejszych chałup przemieszczającym się w celach krajoznawczych lub biznesowych podróżnikom. Niższa cena wyższa zajętość i jednocześnie rentowność. Łatwo też było je rozebrać i złożyć gdzieś indziej. Co potwierdza fakt, że rzadko znajduje się w danych miejscach pozostałości. Są po prosu na innych stanowiskach.

[@leszekmonky9373]

Nic nie przetrwało bo z drewna były.

[@angelamomudu4354]

"Archeolożka" to żona archeologa?...

[@Zefliczek]

Ja tam wszędzie widzę ruiny kościoła i kaplic. Tak kazał mówić nas proboszcz :)

[@janzgormysyny5830]

Porównajmy teraz już ruiny Forum Romanum z taką techniką 😊

[@af8914]

Wyglada na to że od zawsze na terenach Polski ludzie żyli biedniej i skromniej niz w Europie zachodniej. Od tradycja 😮

[@indianski]

ale afganistan przegoniliśmy

[@BeataBookworm]

​@@indianskiI Gabon 😆

[@krystynakrankiewicz7454]

Kleszewo

[@danielos8284]

Mam wrażenie że Pan Janicki w swojej twórczości chce za wszelką cenę przekonać nas jakimi to prymitywami byli nasi przodkowie, no po prostu ledwo co z drzewa zeszli, i ten lud podbił i zasiedlił pół Europy, ciekawe.

[@maciekczechura1078]

acoje najwazniejse tamte słowjanie niemósiały jezdzić do miemiec na sparagi i głosować na rudego tóska

[@janboreczek3045]

Bo byli prymitywnym ludem, nawet jak na swoje czasy. Ale ta cecha okazała się użyteczna w bardzo trudnych i burzliwych czasach najazdów ludów stepowych (w szczególności Hunów i Awarów), wędrówki ludów i upadku zachodniego Rzymu. To był taki postapokaliptyczny świat, i prostsze kultury co były bardziej samowystarczalne lepiej były do niego przystosowane

[@BeataBookworm]

Proszę o dowody zbrojnych podbojów ówczesnych Słowian 😳 Słowiański styl życia się upowszechniał, bo ta materialna skromność sprawdzała się w tamtych kryzysowych czasach

[@maciekczechura1078]

@@BeataBookworm amało to rzyło zbujuf ftamtych casach wlasach ?

[@BeataBookworm]

​@@maciekczechura1078A co ma pierdnik do wilkołaka?

[@MarcinHe]

Skąd wiadomo że te kilka chat w osadzie istniało jednocześnie. Może to była jedna chata przenoszona w różne miejsca.

[@WielkaHistoria]

To nie do końca tak. Zwykle odnajduje się więcej niż kilka chat. Ale m.in. dzięki badaniom dendrochronologicznym wiadomo, że nie istniały one jednocześnie. Jednocześnie było kilka :). Co maksymalnie kilka dekad wioskę przenoszono na przykład kilometr dalej. Dlatego w starszych publikacjach można się spotkać z wiadomościami o znacznie większych osadach - bo dawniej nie było metod pozwalających rzetelnie oddzielać fazy osadnicze. Dzisiaj wciąż nie jest to łatwe, ale jednak wiemy więcej niż dawniej.

[@greenbike08]

wczesnosłowiańska patodeweloperka ;)

[@adamsmithson486]

I dziadostwo...

[@renatasroslak1730]

Pewnie zwierzatka zabieraly najlepsze miejsce w pokoju

[@indianski]

w barłogu ojca rodu

[@sangdopalri349]

kryli się po dziurach, ale za to jedli co ukradli. szanuje

[@jacobeleven77]

Za te archeolozke wylaczam. Nie ogladam juz tego kanalu.

[@drhakim8365]

Zara się tu pobeczymy z rozpaczy, wszyscy MY !

[@leszekporeysky6441]

Mi się wydaje że oni mieszkali w norach jak wilki dlatego nie ma żadnych śladów a te domy bez okien to spichlerze.

[@adamtutaj1220]

Archeolożka.... Archeolog!

[@indianski]

nauczyciel, pani ucząca

[@kilro1527]

Jak nic, słowiański minimalizm. A tak na poważnie to czy sposób "budowania" osad nie był spowodowany "koczowniczym" trybem życia czy nawet "zawieruchą dziejową"?

[@WielkaHistoria]

I jednym i drugim. Choć koczowniczy to trochę zbyt mocne słowo, raczej półkoczowniczy.

[@gorgar6059]

Do dzisiaj Słowianie preferują taki minimalizm, kupując 15m2 mieszkania (które oficjalnie nawet mieszkaniami nie są) czy jeżdżąc 30 letnimi klasykami.

[@tomeckb29]

​@@gorgar6059nie preferują, ale na tyle ich po prostu stać

[@krisfekete4940]

To fakt, naszym braciom z bliskiego nam wschodu do załatwienia pewnej potrzeby wciąż jeszcze wystarczy dziura w ziemi za chałupą.

[@indianski]

@@tomeckb29 czyli odwieczna słowiańska bida z nędzą

[@maciejkwiatkowski7558]

Pan Janicki nie jest historykiem, tylko ideologiem. Opisywane przez siebie zdarzenia wyrywa z kontekstu historycznego i oceniając je nakłada na badany okres fałszywe okulary współczesnych uprzedzeń czy współczesnych roszczeń co do tego jak powinno wyglądać idealne społeczeństwo. Życzę niepowodzenia w tej misji zakłamywania naszej historii.

[@gorgar6059]

A nikt cię nie śledzi?

[@maciejkwiatkowski7558]

@@gorgar6059 A TY GŁOSÓW ŻADNYCH NIE SŁYSZYSZ?

[@hshdudhshduduxubes1162]

A jaka jest "prawda" wg ciebie? Nasi przodkowie mieszkali w palacach?

[@maciejkwiatkowski7558]

@@hshdudhshduduxubes1162 To co napisałem nie dotyczy tego odcinka, a jego książek n.t. szlachty, chłopstwa, pańszczyzny itd. Generalnie to co on pisze jest w wielu miejscach ahistoryczne.

[@indianski]

@@maciejkwiatkowski7558 ach ten mit o wyjątkowości słowian, a zwłaszcza Polaków. w końcu nie po to uczyliśmy świat jak jeść widelcem, by mieszkać w ziemiankach.

[@andrzejandrzej3195]

👍

[@indianski]

13,8 metra. czyli tyle ile apartamenty w warszawie.

[@BeataBookworm]

Wg polskiego prawa, minimalna powierzchnia mieszkania wynosi 25 m2. To, o czym piszesz, to patodeweloperka, gdy lokale nominalnie użytkowe oferuje się jako potencjalnie mieszkalne. BTW: w Polsce na JEDNĄ osobę przypada ok. 30 m2 użytkowej powierzchni mieszkalnej

[@indianski]

@@BeataBookworm a te osoby o tym wiedzą? Możesz wyszczególnić jaki procent rodzin 2+2 w wawie posiada mieszkanie 120+, a jaki procent babć w podzamojskich wsiach mieszka w chatynkach poniżej 30 metrów?

[@BeataBookworm]

​@@indianskiInteresujących cię danych statystycznych szukaj proszę na własną rękę

[@krzysztofw5360]

drazniacy glos,nie moge sluchac,film fajny

[@freedzeed462]

Nigdy nie znaleziono zachowanych pozostałości po wczesnych Słowianach, ale archeolodzy wiedzą jak wyglądały ich domostwa? Ciekawe. To mi śmierdzi próbą wmówienia nam, że gdy Europa była cywilizowana to my na drzewach siedzieliśmy.

[@prasaite]

Ci archeolodzy w przeciwieństwie do Ciebie przekopali wiele stanowisk odkrywając zazwyczaj nędzne kawałki drewna.

[@freedzeed462]

@@prasaite Aha i z tych kawałków drewna doszli do wniosku, że nasi praprapra mieszkali w ziemiankach, na nawet odtworzyli te ziemianki, no to są zajebiści.

[@freedzeed462]

@@prasaite Ci archeolodzy za pieniądze podatnika gówno ustalili, a ja natomiast pracuję od 18 roku życia i wszystko zbudowałem i stworzyłem za swoje ciężko zarobione pieniądze.

[@prasaite]

@@freedzeed462 Nie no jakie ziemianki, mieliśmy imperium Lechitów z marmurowymi pałacami i rycerstwem dosiadającym tyranozaurów i rządziliśmy połową planety.

[@freedzeed462]

@@prasaite Nie sil się na sarkastyczne odpowiedzi. Wiadomo że nie było kolorowo, ale niech mi nie pierdolą, że byliśmy szczurami z nory.

[@krystynaszafruga7811]

Nie chce sluchac o kiemcach. To zkal6 swiata jak rzymianie. Polska i Polskie mnie interesuje reszta swiata niech zniknie na zawsze. Kocham Polske I Poldka kulture. Precz z obcymi nie zgioa na zawsze.

[@pawecybuka4186]

Jak bydło.W chlewie.Nie to co na zachodzie.Willa basen szewrolet i kociakola.To nie są moje opinie.To recenzja zamieszczającego film.

[@indianski]

tak ciężko przyjąć do wiadomości że to nie słowianie byli szczytem cywilizacji?

[@janutotem8274]

Tak powinna wyglądać lekcja histori .

[@WielkaHistoria]

Dzięki!

[@tomekpustelnik7412]

Z obszaru zachodniej Ukrainy ❓Z terenów na której obecnie znajduje się Ukraina. Przekaz podprogowy, czy błąd językowy tzw.przejęzyczenie❓ W dalszej części słyszę na terenach obecnych Niemiec i co, przypadek ❓

[@czesawnienasz4444]

Historyczna Ukraina obejmowała tylko województwo kijowskie i bracławskie, zatem mówiąc zachodnia Ukraina należy mieć na myśli zachodnia część właśnie tych województw. Tereny obecnie nazywane zachodnią Ukraina obejmują Podole, Wołyń, wschodnią Małopolskę oraz część Polesia nigdy nie wchodziły w skład Ukrainy.

[@tomekpustelnik7412]

@@czesawnienasz4444 Nie było Ukrainy w czasach Słowian, oraz nie było Niemiec w czasach słowiańskich. O ile z uznaniem obecnych Niemców, za potomków tych ludów które żyły w czasach Słowian nie ma większego problemu i nie ma także z nami Polakami, to Ukraińcy czy jakakolwiek państwowość ukraińska, nie miała miejsca przez wieki od czasów słowiańskich. Chyba że spojrzymy do ukraińskich książek od historii. Tam są brednie o tym, że Ukraińcy są najstarszym narodem na świecie i zasiedlili znaczną część starego świata na ponad tysiąc lat przed narodzinami Jezusa. Czy to pomyłka której nie spodziewałabym się ze strony historyka, czy też chłop jest następnym gadem uległym satanistycznemu planowi pisania historii na nowo, znikam i usuwam subskrypcję. Już spotkałem takich którzy początkowo byli okej, następnie promowali kovidowe kłamstwo i berbeluchę. Nie chcę mieć do czynienia ani z pomyłkami których nie robi w miarę świadome dziecko, ani potencjalnym gadem. Dobrego dnia.

[@tomekpustelnik7412]

@@czesawnienasz4444 Mój komentarz w którym wyjaśniłem sprawę „zniknięto”. Zobaczymy czy ten się pojawi

[@czesawnienasz4444]

@@tomekpustelnik7412 U mnie są obydwa, ale faktycznie YT mocno cenzuruje wpisy, szczególnie anty ukraińskie.

[@grzegorzzak1109]

Nieeee... wcale... a Ruś Halicka to Atlantyda?