İnci Çayırlı

İNCİ ÇAYIRLI
Makam Müzik Dergisi Röportajı
Röportajı Yapan: Sezen Cin Özdemir
12.3.2019
İnci Çayırlı Türk Müziğinin yaşayan en önemli temsilcilerinden. Müziğe olan tutkusu İstanbul Belediye Konservatuvarı’nın kapılarını açar büyük sanatçıya. Dönemin önde gelen müzik insanları önce hocaları sonra meslektaşları olur. Üsküdar Musiki Cemiyeti, Münir Bey’in Korosu, İstanbul Radyosu, Gazinolar, Konservatuvar Hocalığı, Bursa Devlet Korosu Şefliği, Televizyon… Sanatını icra ettiği her kurum altın çağını yaşamaktadır.
İnci Çayırlı bugün 85 yaşında. Başarılarla dolu sanat yaşamının satırbaşları bile bu röportaja sığmayacak biliyorum ama bu röportaj, büyük müzik insanını daha iyi tanımak isteyenler için bir başlangıç olacak.
Bundan beş yıl önce Murat Derin eşine az rastlanır değerde bir çalışma yaparak İnci Çayırlı’nın anılarını kaleme aldı. Pan Yayınları tarafından basılan kitabın önsözü Murat Bardakçı’ya ait. Röportajın hazırlık sürecinde ve görsellerin seçiminde Murat Derin bilgi ve tecrübesini dergimizden esirgemedi. İnci Çayırlı’nın ağzından kaleme aldığımız bölümlerin yanında Murat Derin’in “Müziğin Güzel Günlerine Yolculuk” adını verdiği çok değerli kitabından ilgi çekici alıntılarımız oldu. Bir solukta okunan bu değerli kitap, Türk müziği meraklılarının elinden düşüremeyeceği bir eser. Yazara ne kadar teşekkür etsek azdır.
Klasik müziğimizin, Osmanlı’dan kalan son temsilcileri ile icrasının canlı tanığı İnci Çayırlı sizlerle.
1935 yılının Nisan ayının 12. günüydü. Doğduğunda inci tanesi gibi bembeyaz olan bu bebeği herkes babasının ona koyduğu isimle tanıdı: İnci Çayırlı.
Çocuk yaşlardan beri ince, kırılgan fakat temiz ve kontrollü bir sesi vardır İnci Çayırlı’nın, yavaş yavaş mırıldanmaya başladığı şarkıları hatasız okur.
“Benim çocukluğumda Kuzguncuk’ta biz, Musevi, Ermeni, Rum bir arada yaşardık. Musevi arkadaşlarım vardı; Ayten Levi’yi hatırlarım, Rum arkadaşlarım vardı: Anasto, İfo. Bazılarıyla halen görüşürüm. Bu insanlar; manavı, bakkalı, dişçisi, berberi, meyhanecisi bizim dostlarımızdı."
Nasıl başladınız konservatuvara?
1953 yılında babam elimden tuttu ve beraber İstanbul Belediye Konservatuvarı sınavına gittik. Kapıya geldik ama ben çok heyecanlıyım. Mesud Cemil, Refik Fersan, Münir Nureddin Selçuk, Vecihe Daryal, Cevdet Çağla, Şefik Gülmeriç … kimler yok ki sınav heyetinde. Çok heyecanlıydım. İki şarkı okudum ama o heyecanla ne okuduğumu bile hatırlamıyorum. Beni dinlediler, “Tamam kızım, teşekkür ederiz, çıkabilirsin” dediler. Böylece başladı konservatuvar günlerim.
Konservatuvarın yanında dönemin en önemli müzik eğitim merkezi olan Üsküdar Musiki Cemiyeti’nde de eğitim aldınız. Nasıldı cemiyet günleri?
Konservatuvara başladıktan birkaç ay sonra Emin Ongan benden haberdar oldu ve Üsküdar Musiki Cemiyeti’nde Emin Ongan’ın öğrencisi oldum, eğitimlere başladım. Rahmetli Emin Hoca beni çok severdi, toprağını sevsin. Aka Gündüz, Cüneyd Kosal, Burhan Atalay, Niyazi Sayın, Hüsnü Anıl, Güniz Akcan, Rıdvan Aytan, Şekip Ayhan, Avni Anıl, Sadun Aksüt ve diğerleri hep cemiyetteydi. Çok güzel günlerimiz geçti cemiyette…
Münir Nureddin Selçuk ile nasıl tanıştınız?
Üsküdar Musiki Cemiyetine başladıktan bir süre sonra Cemiyetin Saray Sineması’nda vereceği bir konserde solist olarak yer aldım. Konsere başlamadan önce Emin Hoca, izleyiciler arasında Münir Bey’in de olduğunu söyledi. Şarkıyı söylerken Münir Bey yerinden doğruldu, kollarını locaya dayayarak öne doğru eğildi ve o şekilde beni dinlemeye başladı. O anda Münir Bey’in dikkatini çektiğimi anlamıştım. Konserden sonra Emin Hoca beni Münir Bey’e takdim etti, elini öptüm. Bana, “Tebrik ederim, güzel sesin var, Emin’e söyledim artık benim koroma geliyorsun” dedi.
Zeki Müren ile çalışmak nasıldı?
Taşlık Gazinosunda Zeki Müren ile aylarca aynı sahneyi paylaştım. Bana hep büyük bir saygı ile yaklaştı. Her gün program öncesi aynı şarkıları okumamak için repertuvarlarımızı beraberce kontrol ederdik. Kelimeler çatışır ama müzik çatışmaz derdi.
Selahattin Pınar sizinle tanışmak için radyoya mı geldi?
Radyoda her zamanki gibi program hazırlarken bir haber geldi, “Selahattin Pınar aşağıda çay ocağında seni bekliyor” dediler. Beni dinlemiş ve tanımak istemiş. Kendimi tanıttım, babamı tanırdı. Biraz sohbet ettik, bana hicaz makamında çok güzel bir şarkı okumaya başladı ama meyana gelince birden durdu. “Hocam çok güzel bir şarkı bu” dedim. “Evet ama meyanı yok, çıkar inşallah” dedi. O şarkının meyanı hiç çıkmadı, bir süre sonra Selahattin Pınar öldü. Şarkı bugün bile kulağımda…
Önümüzdeki dönem hangi müzikal çalışmalarınız olacak?
85 yaşındayım ve hala ayaktayım. Gücümü, geçmişime saygımdan ve sevgimden alıyorum. Ben Münir Bey’in talebesiyim. Bildiklerimi genç kuşaklara aktarmaya devam edeceğim.
Örnek çalışmalarınızdan dolayı sizi ve şahsınızda Makam Müzik Dergisi’ni tebrik ediyorum, başarılarınız daim olsun.