«Πάσχα στην Κάλυμνο» Ντοκιμαντέρ του 1989 της ΕΡΤ2

Ντοκιμαντέρ του 1989 «Πάσχα στην Κάλυμνο» .
Μία παραγωγή της ΕΡΤ2 Τομέας Μόρφωσης
Στην ταινία υπάρχουν δύο παράλληλοι άξονες.
Η προετοιμασία του Καλύμνικου σπιτιού για τη γιορτή του Πάσχα, από τη Καλυμνιά νοικοκυρά, όπου περιγράφονται όλα τα σχετικά με τη μεγάλη γιορτή της Άνοιξης τοπικά έθιμα και ταυτόχρονα, η προετοιμασία απ’ τους άντρες ναυτικούς των σφουγγαράδικων καϊκιών και την έξοδο στις θάλασσες της Μεσογείου, για το ψάρεμα του σφουγγαριού, που αποτελεί πατροπαράδοτη πηγή πλούτου, αλλά και κινδύνου για τους Καλύμνιους ναυτικούς και τις οικογένειές τους.
Ο εορτασμός του Πάσχα και ο αποχαιρετισμός στην προκυμαία των ναυτικών κλείνουν την ταινία.
Κάλυμνος, το νησί των σφουγγαράδων. Ένα κομμάτι βράχου ριγμένο στο Αιγαίο ανάμεσα στη Λέρο και την Κω. Και οι άνθρωποί της: Το μόνο που τους χάρισε ο Θεός ήταν η θάλασσα. Η θάλασσα και ο πλούτος της.
Η ιστορία του νησιού είναι πολύ παλιά. Με το όνομα Καλύδνα συναντιέται για πρώτη φορά στην Ιλιάδα του Ομήρου. Αργότερα, στο Μεσαίωνα, ονομάζεται Κάλαμος απ’ όπου προέρχεται και το σημερινό της όνομα Κάλυμνος.
Πρώτοι οι Δωριείς κατάκτησαν το νησί στην αρχαιότητα. Αλλά δεν ήσαν οι μόνοι. Πέρσες, Ρωμαίοι, Φράγκοι, Τούρκοι και τέλος Ιταλοί άφησαν σημάδια στο πέρασμά τους από το νησί. Οι Καλύμνιοι αντιστάθηκαν στους κατακτητές. Κανείς δεν κατάφερε να τους επιβάλει άλλη γλώσσα, μήτε άλλη θρησκεία. Τελευταίοι το προσπάθησαν επίμονα, μα χωρίς επιτυχία, οι Ιταλοί, που τερμάτισαν την κατοχή τους το 1948. Η Κάλυμνος παρέμεινε ελληνική.
«Χαρακτηριστικό της τα ψηλά γρανιτένια βουνά κι οι λιγοστές κοιλάδες που ανάγκασαν τους κατοίκους της, μια και δεν είχαν γη να οργώσουν και να σπείρουν, να στραφούν στη θάλασσα, ν’ αρμενίζουν τα πέλαγα και να βουτούν για σφουγγάρια. Έξι μήνες κρατά το ταξίδι τους σε κοντινές και σε μακρινές θάλασσες όπως την Αίγυπτο, την Μπαρμπαριά και αλλού. Φεύγουνε τέλη του Απρίλη. Κι έτσι, λαχαίνει οι πιο πολλές τους προετοιμασίες να είναι μέσα στη Μεγαλοβδομάδα και να σμίγουνε με τις γιορτές του Πάσχα»……
Τη Δευτέρα του Πάσχα γίνεται ο αγιασμός των σφουγγαράδικων καϊκιών. Ενώ ο Δεσπότης ευλογεί, ένας σφουγγαράς βουτά στο βυθό, για να πιάσει ένα σφουγγάρι, κίνηση συμβολική, προς τιμήν των ανθρώπων που με κίνδυνο της ζωής τους εξασφαλίζουν την ευημερία στην Κάλυμνο. Τον αγιασμό ακολουθεί συμβολική αναχώρηση των καϊκιών που είναι γεμάτα απ’ τους σφουγγαράδες και τις οικογένειές τους.
Οι σφουγγαράδες της Καλύμνου θα ξαναπάρουν το δρόμο για τις θάλασσες ακολουθώντας τα χνάρια μιας παράδοσης που έχει κάνει την Κάλυμνο γνωστή σαν το νησί των σφουγγαράδων