Pani Lola - Bronisław Maj

Występ Bronisława Maja z kabaretu „Pisarze do piórka” w 1999 r. z okazji 40-lecia wydawnictwa Znak (fragmenty).
Bronisław Maj (ur. 19 listopada 1953 w Łodzi) - poeta, eseista, scenarzysta, krytyk literacki, tłumacz, felietonista i satyryk, sporadycznie aktor, autor tekstów piosenek, konferansjer. Współzałożyciel krakowskiego Teatru KTO. Doktor nauk humanistycznych, wykładowca, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL.
Bronisław Maj zasłynął jako osobowość sceniczna wcielając się w Panią Lolę, zainspirowaną postacią Karoliny Surówki, wieloletniej szatniarki Domu Literatów przy Krupniczej. Pani Lola zadebiutowała przed szeroką publicznością w 1999, w programie z okazji obchodów 40-lecia wydawnictwa Znak, gdzie Maj kilkakrotnie pojawił się na scenie „w niebieskim chałacie, czerwonej chustce na głowie, z siatką, w filcowych butach - i żonglując tytułami dzieł, cytatami, biografią ich twórców, opowiadał, jak to oni się w niej kochali”. Pointą każdego z wejść było stwierdzenie: „Ale ze wszystkich poetów to ja się najwięcej w panu Maju kochałam...”. Od 2001 roku na antenie RMF FM prowadził program Spółdzielnia Usług Literackich Szatnia, w którym przedstawiał m.in. dalsze przygody Pani Loli.
Debiutował wierszem na łamach miesięcznika „Poezja” w 1970 roku. Wydał kilkanaście książek poetyckich, począwszy od Wierszy w 1980. Jego twórczość tłumaczona była m.in. na angielski, francuski, hiszpański, włoski, niemiecki, szwedzki, rosyjski i hebrajski. W 2003 nakładem Znaku ukazał się autorski wybór jego wierszy Elegie, treny, sny.
Urodził się w Łodzi. Tam ukończył XV Liceum Ogólnokształcące. W 1972 przeniósł się na stałe do Krakowa. W 1977 ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym samym roku wraz z grupą kolegów ze studiów, m.in. Jerzym Zoniem, Adolfem Weltschkiem i Bogdanem Rudnickim założył Teatr KTO. Zagrał i był współautorem scenariusza do jego pierwszej poważnej i głośnej produkcji - Ogrodu rozkoszy. Na początku lat 80. ekipa KTO otrzymała główną nagrodę Festiwalu Teatrów Debiutujących START. Maj jako aktor grupy brał z nią udział w objazdach po Polsce. Mieszkał w Domu Literatów przy ulicy Krupniczej 22. Jeszcze w czasie studiów blisko zaprzyjaźnił się z Marianem Stalą i Jerzym Pilchem.
W 1979 podjął pracę w Katedrze Historii Literatury Polskiej XX wieku na Wydziale Polonistyki UJ. W 1988 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych. W 1981 był szefem działu kultury w dwutygodniku „Student”. Od stanu wojennego był objęty zakazem druku. Działał w podziemiu wydawniczym, między innymi w redakcji „Arki”. Został dwukrotnie nagrodzony Nagrodą Kulturalną podziemnej „Solidarności” (w 1983 i 1984). W 1984 otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Władze uniemożliwiły mu jej osobisty odbiór w Genewie, odmawiając wydania paszportu. Nie pomogła nawet osobista interwencja rektora UJ Józefa Gierowskiego. W 1995 otrzymał Nagrodę PEN Clubu.
W 1983 Bronisław Maj założył i objął funkcję redaktora naczelnego niezależnego pisma mówionego „NaGłos”. Jego działalność opierała się na organizowaniu w Krakowie spotkań z autorami i tworzeniu przestrzeni do dyskusji. Od grudnia 1983 do końca 1989 odbyły się 24 spotkania „NaGłosu”. W 1989 czasopismo przekształciło się w kwartalnik drukowany, który wydawany był w latach 1990-1997.
W swojej twórczości poetyckiej Bronisław Maj często koncentruje się na tematyce metafizycznej, odstępuje jednak od tradycyjnej liryki religijnej. Jego utwory były tłumaczone (m.in. przez Czesława Miłosza, Roberta Hassa, Stanisława Barańczaka, Clare Cavanagh, Karla Dedeciusa, Andersa Bodegårda) na angielski, francuski, hiszpański, włoski, niemiecki, niderlandzki, flamandzki, szwedzki, rosyjski, hebrajski, czeski, słowacki, bułgarski, węgierski, litewski, słoweński, serbsko-chorwacki, białoruski, wietnamski i albański.
Zajmował się również krytyką literacką. W 1992 opublikował książkę Biały chłopiec o poecie Tadeuszu Gajcym. Pisał dla teatru i opery - w 2003 Teatr Narodowy w Warszawie wystawił Żaby Arystofanesa w jego parafrazie, a w 2001 Teatr Wielki operę Zielone Drzewo Życia. W 2002 za scenariusz do filmu Angelus otrzymał nominację do Polskiej Nagrody Filmowej Orzeł. Był felietonistą „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej” (wybór Kronika wydarzeń artystycznych, kulturalnych, towarzyskich i innych z przedmową Wisławy Szymborskiej ukazał się w 1997) oraz „Charakterów” i „Miesięcznika Kapitałowego”.
Tworzył teksty piosenek, m.in. dla Grzegorza Turnaua oraz do muzyki Zygmunta Koniecznego, Andrzeja Zaryckiego, Stanisława Radwana, Jana Kantego Pawluśkiewicza. W 2006 zagrał we Fragmencie dramatycznym II według Samuela Becketta w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. Jest członkiem-współzałożycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz członkiem PEN Clubu i Polskiej Akademii Filmowej.
Od 2011 organizuje festiwal Krakowska Noc Poezji. W listopadzie 2015 otrzymał Nagrodę Miasta Krakowa. Od 2016 roku zasiada w jury Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego Orfeusz.