ประวัติศาสนาพุทธในทิเบต และนิกายสำคัญของทิเบต / โชโฮ ธรรมราชบุตร ธรรมะตำนานและเรื่องเล่า

#ทิเบต #ธิเบต #มหายาน #วัชรยาน
ทิเบต ธิเบต Tibet ทูโบ มีชื่อเรียกประเทศนี้หลายชื่อ ทิเบตเป็นประเทศที่อยู่สูงที่สุด จนเรียกว่าเป็นดินแดนหลังคาโลก มีชายแดนของประเทศติดต่อกับประเทศจีน และอินเดีย ในยุคสมัยแรก ทิเบตไม่มีศาสนาพุทธเข้าไปเผยแผ่ จึงมีการบูชาเทพประจำธรรมชาติ และมีพิธีการสังเวยบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือวิญญาณประจำธรรมชาติ มีการเข้าทรงเทพหรือวิญญาณ มีการบูชาปีศาจหรือผีประจำท้องถิ่น เรียกกันว่า ศาสนาณิงบอน หรือศาสนาบอน หรือ เพิน จนกระทั่งเมื่อพระพุทธศาสนาแผ่เข้าไปถึง ก็ได้มีการเลิกนับถือศาสนาเพินเป็นศาสนาหลักของประเทศ และหันมานับถือพระพุทธศาสนา
ตามตำนาน ชาวทิเบตที่นับถือพระพุทธศาสนาเชื่อว่า มนุษย์กำเนิดมาจากลิง โดยมีพ่อ คือพญาลิงซึ่งเป็นทั้งศิษย์และเป็นอวตารของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ได้แต่งานกับนางปีศาจลิง ซึ่งที่จริงคืออวตารของพระแม่ตาราโพธิสัตว์ ชาวทิเบตถือว่า เผ่าพันธุ์ของตนเองเป็นเหมือนลูกของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรและพระแม่ตาราโพธิสัตว์
พระพุทธศาสนาได้เข้าสู่ทิเบตเป็นสองช่วงเวลา คือยุคแรก พระเจ้าซงซันกัมโป ครองราชย์ประมาณปี พ.ศ. ๑๑๖๓ ได้ฟังเรื่องพระพุทธศาสนาและศึกษาพระพุทธศาสนาจากพระมเหสีสองพระองค์ คือเจ้าหญิงเหวินเฉิงจากราชวงศ์ถัง และเจ้าหญิงภฤขุติเทวีจากราชวงศ์กษัตริย์เนปาล ได้มีการนำพระพุทธรูปสององค์เข้ามาในทิเบต คือพระพุทธรูปโจโวริมโปเช หรือพระศากยมุนี และ พระพุทธรูปพระอักโษภยะ หรือ โจโว มิกโจดอร์เจ พระเจ้าซงซันกัมโป ได้ส่งทูตทอนมิสัมโภตะไปศึกษาศาสนาพุทธและคัมภีร์ทางศาสนาจากอินเดีย ทำให้ทอนมีสัมโภตะได้เรียนรู้ภาษาและอักษรอินเดีย ต่อมาได้นำมาปรับใช้และดัดแปลงให้กลายเป็นอักษรและหลักภาษาสำหรับชาวทิเบต
หลังจากนั้นในยุคสมัยของพระเจ้าตรีซงเดเซน ได้อาราธนาพระอาจารย์ศาสนตรักษิตจากมหาวิทยาลัยนาลันทาให้เดินทางมาเผยแผ่พระธรรมแก่ชาวทิเบต และจะมีการก่อสร้างวัดสัมเย่ ซึ่งเป็นวัดแห่งแรก และได้อัญเชิญพระคุรุปัทมสัมภวะมากำจัดปีศาจและมารที่มาขัดขวางศาสนาพุทธ หลังจากนั้นได้ประกาศให้พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาประจำชาติทิเบต
ต่อมาในสมัยกษัตริย์ชื่อว่า ลางดามา หรือ อูดัมเชน ได้ทำลายล้างพระพุทธศาสนา มีเรื่องเล่าว่า พระเจ้าลางดามาสนใจเรื่องอิทธิฤทธิ์ จึงได้ทดลองฝึกปฏิบัติธรรมทางพระพุทธศาสนาเพื่อให้เกิดฤทธิอำนาจ แต่ไม่เกิดผลใดๆ จึงคิดว่าพระพุทธศาสนาไม่มีของดีจริง ต่อมา นักบวชในลัทธิณิงบอน ได้มาสอนว่า สามารถจะมีฤทธิ์ได้หากฝึกวิชาของศาสนาบอน ต่อมา พระเจ้าลางดามาได้ฝึกจนกระทั่งสามารถฟังเข้าใจภาษาสัตว์ จึงเห็นว่าศาสนาบอนเป็นศาสนาที่ดีกว่า ได้สั่งให้ทำลายวัดและกำจัดพระสงฆ์ ต่อมา ในปีพ.ศ. ๑๓๘๙ พระภิกษุรูปหนึ่ง ชื่อ เปลยี ดอร์เจ ได้ยอมสละตนเอง ลอบสังหารพระเจ้าลางดามาจนเสียชีวิต เพื่อปกป้องไม่ให้พระพุทธศาสนาถูกทำลายไปมากกว่านี้
หลังจากยุคที่พระพุทธศาสนาถูกทำลาย ก็มีการนำพระพุทธศาสนาเข้ามายังทิเบตอีกครั้ง โดยกษัตริย์จังชุบโอ แห่งแคว้นงารี ได้นิมนต์พระอาจารย์อตีศะทีปังกร หรือ ทีปังกรศรีชญาณ จากมหาวิทยาลัยวิกรมศิลา ได้เดินทางมาเผยแผ่พระธรรมในทิเบต ในปีพ.ศ. ๑๖๐๐ พระอาจารย์อตีศะได้นำคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาเข้ามายังทิเบตและฟื้นฟูคำสอนใหม่อีกครั้ง คำสอนที่ได้นำมาแปลเผยแพร่อีกครั้ง เรียกว่า คำสอนฉบับแปลใหม่ หรือ ซาร์มา ในยุคนี้จึงเกิดนิกายหรือสำนักคำสอนทางพระพุทธศาสนาขึ้นอีกสามนิกายต่อมา
นิกายทางพระพุทธศาสนาในทิเบต มีการแบ่งเป็นสำนักนิกายหลัก และสายธรรมย่อยๆ ในแต่ละนิกาย โดยแบ่งตามเวลาการก่อตั้งได้ตามนี้
1. ณิงมาปะ เป็นคำสอนแรกสุดที่เผยแผ่ในทิเบต โดยใช้คำสอนที่แปลจากพระไตรปิฎกภาษาสันสกฤตเป็นภาษาทิเบต เป็นครั้งแรก เรียกว่า ฉบับแปลเก่า นิกายณิงมาปะมีคำสอนสูงสุดเรียกว่า การบรรลุซกเชน หรืออติโยคะ
2. คากิวปะ หรือ กาจู ถือกันว่าก่อตั้งโดยท่านมิลาเรปะ ผู้บรรลุมหามุทรา คำสอนในนิกายนี้เด่นเรื่องการบรรลุมหามุทรา
3. สาเกียปะ คำว่าสาเกีย แปลว่าดินสีเทา เพราะวัดสาเกียแห่งแรกตั้งในดินแดนที่มีดินสีเทา ผู้นำนิกายคือสาเกียตริซิน ปัจจุบันเป็นองค์ที่ 43 นิกายนี้เด่นเรื่องลัมเดร และการปฏิบัติเหวัชระ
4. เกลุกปะ เป็นนิกายที่พัฒนามาจากกาดัมปะ ซึ่งเริ่มต้นในยุคที่ท่านอตีศะทีปังกร นำคำสอนฉบับแปลใหม่เข้ามาเผยแผ่ในทิเบต และในยุคท่านเจ ซองคะปะ ได้พัฒนาการปฏิบัติและการศึกษาให้เป็นรูปแบบที่เคร่งครัด เรียกว่า เกลุกปะ มีคำสอนพระสูตรที่ศึกษาจากพระไตรปิฎก และการปฏิบัติกาลจักร ผู้นำนิกายคือ กันเด็นตรีปะ
5. โจนังปะ เป็นนิกายเล็กๆ มีคำสอนด้านกาลจักร ก่อตั้งโดยท่านโดลโปปะ
6. ศาสนายุงตรุงเพิน ไม่ใช่พุทธศาสนา แต่เป็นศาสนาเพินที่รับเอาคำสอนพุทธศาสนาไปปรับปรุงตัวเองให้คล้ายพุทธศาสนา มีศาสดาหลักคือเติมปาเชนรับ ส่วนผู้นำศาสนาคือ พระสังฆราช เมนรี ทริซิน
------------
โดเนทสนับสนุนช่องได้ที่ tipme.in.th/choholive
หรือสมัครสมาชิกรายเดือนเพื่อสนับสนุนช่อง
-------------------
0:00 - intro
01:15 - ตำนานกำเนิดมนุษย์ของทิเบต
02:28 - ศาสนาพุทธเข้าสู่ทิเบต
06:51 - การทำลายศาสนาพุทธในทิเบต
08:44 - การฟื้นฟูพุทธศาสนาในทิเบต
09:39 - นิกายณิงมาปะ
11:52 - นิกายคากิว หรือ กาจูปะ
13:08 - นิกายสาเกียปะ
15:15 - นิกายเกลุกปะ
16:38 - นิกายโจนังปะ
17:50 - ศาสนายุงตรุงเพิน
19:07 - ความเข้าใจผิดเรื่องพุทธทิเบต
20:10 - ท้ายคลิป

[@chohokun]

**มีการออกเสียงผิดบางช่วงนะครับ ที่พูดว่า เตอร์มา กับ เตอร์ตอน จริงๆ ต้องออกเสียงว่า เตมา กับ เตตอน ต้องขออภัยในข้อผิดพลาดด้วยครับ

[@chohokun]

11:39 มีเนื้อหาผิดนะครับ ที่บอกว่าท่านชื่อ ดุดจอมจิกดรัล รินโปเช เป็นชื่อในชาติก่อนของท่าน ชาตินี้ท่านชื่อ Dudjom Sangye Pema Shepa Rinpoche กราบขออภัยในความผิดพลาดด้วยครับ

[@user-dr4df7om2l]

สาธุๆๆๆ

[@user-qc9hn2ql2q]

❤ขอน้อมกราบสาธุสาธุสาธุค่ะ❤

[@iggdrazil5353]

ชอบๆๆ

[@vasusankamnerd]

ขอบคุณสำหรับความรู้ครับ

[@chohokun]

🙏🙏🙏

[@neepiangporn9382]

นิกายตันตระ >>ภาวนาเพื่อการรู้แจ้ง นิกายซกเซ็น >>อติโยคะ >> ร่างรุ้ง >> จารือ >> สลายเป็นอากาศธาตุ >> สุญญตา ท่านมิลาเรปะ >> มหาโยคี >> คากิว >> การบรรลุมหามุทรา

[@vv3917]

การปกครองกับโครงสร้างการบริหารของทิเบตน่าสนใจดี ที่จริงน่าจะเอามาปรับใช้ในไทยได้

[@chohokun]

จริงๆ มีแง่มุมที่น่าคุยอีกมากมายเกี่ยวกับทิเบตครับ โดยเฉพาะเรื่องที่เมื่อพระอาจารย์แต่ละองค์ออกมาจากทิเบตแล้ว ท่านต้องแอคทีฟกันขนาดไหนเพื่อรักษาคำสอนและเผยแผ่คำสอนต่อไป จนในระดับที่ไม่ต้องอาศัยการสนับสนุนจากรัฐก็อยู่ได้

[@vv3917]

@@chohokun อย่างน้อยเราก็เกิดมาทันก่อนศาสนาของพระโคดมจะหายไป

[@oppoindy3022]

พี่ครับทิเบตเขาเจริญรุ่งเรืองทางศาสนาพุทธในยุคไหนครับพอจะพิมพ์ตอบได้ไหมครับพอดีผมต้อง present งานแล้วไม่เจอข้อมูลนี้เลยครับขอบคุณพี่ล่วงหน้านะครับ

[@chohokun]

เจริญรุ่งเรืองสมัยพระเจ้าตรีซงเดเซนครับ ได้นิมนต์พระศานตรักษิต กับพระปัทมสัมภวะเข้ามายังทิเบต เพื่อเผยแผ่พุทธศาสนา

[@WatchalenMudkrathok]

ทีปังกะระ = ทีปังกร (Dipankara)

[@user-hm9cx3ii7t]

ซาสยาประจำชาติ สุดยอด

[@Unfresh-cat7777]

อยากให้แอดมินเล่าเรื่องประเพณีทางทิเบตที่เขาเอารูปทังก้าใหญ่ๆไปปูตามเนินเขาได้ไหมครับ

[@chohokun]

อันนั้นผมว่าแล้วแต่วัดอะครับ ไม่แน่ใจว่ามันจะเป็นประเพณีทั่วไปจนสามารถนำมาเล่าได้ไหม แต่โดยคอนเซปต์ก็พอได้ครับ :D ไว้ลองคิดๆ ดูครับ

[@ppp-ux4ve]

ธิเบตบวชภิกษุณีได้หรือครับ

[@chohokun]

ได้ครับ เรียกว่า เกลองมา แต่เป็นเฉพาะบางสาย จำได้ว่าณิงมาปะมีภิกษุณีอยู่ ส่วนสายอื่น ยังบวชได้เพียงสามเณรี

[@user-og5fg5xg8g]

ยุงตุงเพิน เหมือนๆมูลนิธิอะไรน๊ะ ร้อยดารารึเปล่าน๊า

[@chohokun]

จริงๆ สายพันดาราก็ระบุชัดครับว่าตัวเองเป็นยุงตรุงเพิน+ไม่แบ่งแยกนิกาย :D

[@user-og5fg5xg8g]

@@chohokun ครับผม แต่เห็นว่าชาววัชรยาน ด้วยกันต่างไม่ยอมรับครับ

[@chohokun]

@@user-og5fg5xg8g ธรรมดาครับ

[@user-py2xr4dt6j]

ความรู้มากเลยค่ะขอบพระคุณในธรรมะนะคะ🙏🙏

[@chohokun]

ขอบพระคุณที่แวะมาชมและยินดีที่ได้รับประโยชน์เช่นกันครับ

[@eakeak9484]

ทำไมพระทิเบตต้องทำดนตรีประโคมในเวลาสวดมนต์ด้วยครับ

[@chohokun]

การทำดนตรีประโคมเป็นการถวายบูชาครับ ในพุทธศาสนามหายาน ถือว่าในการทำพิธีกรรมต่างๆ จะมีการบูชาด้วยสิ่งต่างๆ เช่น อาหาร ผลไม้ น้ำล้าง น้ำดื่ม ดอกไม้ ธูป เทียน และเครื่องดนตรี การประโคมดนตรีเป็นการถวายบูชาอย่างหนึ่งครับ ไม่ได้เล่นเพื่อความสนุก

[@yingyui4660]

อิทธิพลผสมมาจากพรามฮินดูด้วยคะ เลยมีเสียงดนตรีประโคมในการสวดมนต์

[@hongren1025]

摩訶衍和尚。หมอเฮอเหยี่ยนเหอซ่าง อุปฌาย์มหายาน

[@chawanwitsittichoksakuncha1503]

เรื่องที่พระวัชรยาน ทานอาหารสามมื้อต่อวันจริงไหมครับ

[@chohokun]

เอาเท่าที่ยืนยันได้ ถ้าเป็นเกลุกปะ ไม่ทานอาหารหลังเที่ยงครับ ดาไลลามะก็เคยตรัสว่าพระองค์ไม่ทานอาหารหลังเที่ยง ส่วนสำนักอื่นๆ แล้วแต่เรื่องของวัดมากกว่า เพราะจริงๆ เรื่องนี้มีอาบัติตามวินัยอยู่แต่ก็ขึ้นอยู่กับสำนักหรือสายธรรม

[@chawanwitsittichoksakuncha1503]

@@chohokun ณิงมาปะละ

[@chohokun]

ณิงมาผมไม่แน่ใจครับ ต้องรอถามเพื่อนชาวทิเบตที่เป็นณิงมาอีกที

[@chawanwitsittichoksakuncha1503]

@@chohokun ดีช่วงนี้กํา ลัง พี่สนใจนิกายณิงมาปะ

[@user-rf5ww6su6y]

@@chohokun ขอโทษนะค่ะอยากทราบว่าที่ธิเบตมีพระให้เช่าบูชาบ้างมัยค่ะขอบคุณค่ะ

[@aliceinwonderland2784]

พระทิเบตฉันเจมั้ยคะ

[@chohokun]

แล้วแต่ครับ บางวัดก็เป็นมังสวิรัติ บางวัดก็ไม่เป็น หรือแล้วแต่แต่ละท่านจะเลือก . แต่มังสวิรัติของแบบทิเบตกินนมเนยได้ตามปกติ

[@aliceinwonderland2784]

@@chohokun ขอบคุณมากค่ะ

[@s.j.7919]

อวโลกิเตศวร ภาษาไทยอ่านว่า อะวะโลกิเต-สวน 😅

[@chohokun]

ผมชอบอ่านว่า อะวะโลกิเตศะวะระ ครับ อ่านตามสันสกฤต

[@user-yu2nt8zg7v]

หวยแดกครับหมดไป400บาท

[@zhangsan1065]

ພະສິນ7ຜີມົງໂກງ ຖືສິນ8ພະຊີຢີ ພະຖືສີນ9 pa🌹🐎🍎wy999

[@user-wz7ni3ku3w]

ไม่ใช่ศาสนาพุทธ ,,,,ศาสนาพุทธ,,,ต้องใช้แต่คำสอนของพระพุทธเจ้าเท่านั้น ไม่ใช้คำสอนของพระพุทธเจ้าถือว่าไม่ใช่ ,,,ศาสนาพุทธ,,,ครับ การกำเนิด มนุษย์ เกิดมาอย่างไร พระพุทธเจ้าตรัสสอนไว้,,,, ...แต่ไม่ใช่อย่างที่ท่านพูดมา,,,ครับ ศาสนาพุทธ แท้จริงแล้ว พระพุทธเจ้า ไม่สอนให้สร้างรูปหล่อรูปปั้นใดๆ ครับ

[@chohokun]

ศาสนาพุทธในทิเบตก็ใช้คำสอนของพระพุทธเจ้าครับ อริยสัจสี่ก็มี มรรคมีองค์แปดก็มี ปฏิจจสมุปบาทก็มี ส่วนคุณจะคิดว่านี่ไม่ใช่ศาสนาพุทธก็แล้วแต่คุณครับ

[@user-wz7ni3ku3w]

@@chohokun ศาสนาพุทธ ในทิเบต เน้นสวด สวดกันเป็นวันเป็นคืน ศาสนาพุทธ ต้องไม่มีนิกาย บ้านเรามีสองนิกาย บ้านเรา อริยะสัจสี่มี ปฏิจจสมุปบาทมี ไม่เห็นวัดไหนเอามาบอกสอนสักวัด เห็นใช้แต่คำแต่งใหม่กันทุกวัด การเกิดของมนุษย์พระพุทธเจ้าสอนไว้แตกต่างจากท่านพูดมา ครับ ศาสนาพุทธ,,,ต้องใช้แต่คำสอนของพระพุทธเจ้าเท่านั้นจึงเรียก ,,,,ศาสนาพุทธ,,,, สมัยปัจจุบันหาแทบไม่ได้แล้ว แม้แต่เมืองพุทธ อย่างไทยเอง ครับ

[@chohokun]

ถ้าจะมาถกเถียงเรื่องใครใช้คำแต่งใหม่คำแต่งเก่าผมคงไม่ถกเถียงด้วยครับ ส่วนเรื่องกำเนิดมนุษย์ในทิเบตที่ผมเล่า มันเป็นตำนานท้องถิ่นที่เอามาเล่าให้รู้ภูมิหลังวัฒนธรรมชนชาติเฉยๆ ครับ หรือคุณจะไปนั่งเถียงกับนิทาน ว่านิทานไม่ใช่เรื่องจริง ผมก็คงไม่ถกเถียงด้วย

[@user-wz7ni3ku3w]

@@chohokun ,,,พระพุทธเจ้ารู้จริง,,,คำของพระพุทธเจ้า ไม่ใช่นิทาน ไม่ใช่ตำนาน วัฒธรรม ประเพณี เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ,,,ธรรม,,,คำสอนของพระพุทธเจ้าเป็น ,,,อากาลิโก,,,ถูก ต้อง ตรง จริง พระพุทธเจ้าตรัสครั้งเดียว ใช้ได้ตลอดกาล ไม่จำกัดการเวลา และใช้ได้ในทุกๆโลก ไม่ว่าโลกนี้ หรือโลกไหนๆก็ตาม ,,,หากเป็น ศาสนาพุทธ,,,ต้องใช้แต่คำสอนของพระพุทธเจ้าเท่านั้นครับ ส่วนมากเอา,,ธรรม,, ของพระพุทธเจ้าไปนิดนึงแล้วไปปรุงแต่งขึ้นใหม่เอาเองอีกเยอะแยะ อย่างนี้เรียกว่า,,,ทำลายคำสอนของพระพุทธเจ้าครับ แม้แต่สงฆ์ไทยใน สมัยปัจจุบัน มีแต่สงฆ์ ที่ทำลายคำสอนของพระพุทธเจ้า หาสงฆ์สาวก สงฆ์มัคคานุคาแทบ ไม่เจอครับ การเผยแผ่ศาสนาพุทธควรเผยแผ่แต่คำของพระพุทธเจ้าเท่าน้้น ครับ จึงชื่อว่า...กตัญญูต่อพระพุทธเจ้า... ครับ

[@chohokun]

@@user-wz7ni3ku3w ก็เอาที่คุณสบายใจแล้วกันครับ คุณอยากเชื่ออะไร ศรัทธาในสิ่งใด ก็แล้วแต่คุณเลย ขออนุโมทนา

[@user-bw1rj2jk6j]

ทิเบตประยุกต์เอาพุทธศาสนาไปปรับใช้ให้เข้ากับวัฒนธรรมท้องถิ่นได้ดีมากเช่นการกราบ 108 ครั้งเพื่อให้ร่างกายสู้กับความหนาวได้

[@user-tk5xw4mc6o]

ผมสงสัยครับว่าทำพุทธศาสนามหายานต้องใส่หมวกลู่พีหรือหมวกห้าพุทธะด้วยครับมีที่มายังไงช่วยบอกทีครับ🥰🥰🥰

[@chohokun]

มาลาห้าพระพุทธใช้สำหรับพิธีกรรมซึ่งต้องมีการตั้งนิมิตในมณฑลหรือขอบเขตการทำพิธี และพระพุทธเจ้าทั้งห้าพระองค์ของมหายานก็เป็นประธานของมณฑลจักรวาลที่ต้องตั้งนิมิต พระผู้ทำพิธีจึงต้องสวมหมวกมาลาพระพุทธครับ