Prof. Dr. Haluk Alkan: Hükümet Sistemleri Bağlamında Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Önerisi

2022-2023 Güz Dönemi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölüm Seminerlerinin beşincisi, 7 Aralık 2022 Çarşamba günü Siyasal Bilgiler Fakültesi Toplantı Salonu’nda saat 17.00’da gerçekleştirildi. Bu kapsamda Prof. Dr. Haluk Alkan tarafından “Hükümet Sistemleri Bağlamında Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Önerisi” başlıklı bir seminer sunuldu.
Alkan konuşmasına, parlamenter sistemin kurumsal yapısına, parlamenter sistemde hükümetin kurulmasına ve cumhurbaşkanın göreve gelmesine dair esasları açıklayarak başladı. Bu bağlamda Başkanlı Parlamenter Rejim ile Başkanlı Başkanlık Rejimi ’ni karşılaştırdı.
Alkan konuşmasının devamında, güçlendirilmiş parlamenter sistem (GPS) kavramına dair açıklamalarda bulunarak GPS’nin belirleyici özelliklerini; “cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçilmesi, cumhurbaşkanlığına tek bir defa seçilebilmesi, cumhurbaşkanının partisi ile ilişkisinin kesilmesi, 1982 Anayasası’nın parlamenter ve başkanlık formülasyonlarına göre cumhurbaşkanlığının yetkilerinin azaltılması, cumhurbaşkanına önceki formülasyonlarda tanınan bazı stratejik yetkilerin korunması, (eski) cumhurbaşkanına siyasi yasak getirilmesi, kanunla tanımlı vatana ihanet suçu ile azledilmesi” şeklinde ifade etti. Alkan konuşmasına, önerilen güçlendirilmiş parlamenter sistem ile halihazırda parlamenter sistem ile yönetilen diğer ülkelerin modellerini karşılaştırarak devam etti.
Alkan son olarak, güçlendirilmiş parlamenter sistem modeline dair yapmış olduğu tespitleri dinleyenler ile paylaştı. Bu bağlamda; “cumhurbaşkanının siyasal rolünün korunacağını, kriz dönemlerinde cumhurbaşkanının anayasal yetkilerini yorumlama biçiminin önem kazanacağını, güçlü dokunulmazlığa sahip, halkoyu ile seçilmiş ve hükümetten daha uzun süre görevde kalabilen, anayasal ve potansiyel yetkilere sahip bir cumhurbaşkanlığı makamı oluşacağını, başbakanın güçlendirilmesi, yapıcı güvensizlik önerisi getirilmesi ile hükümet fonksiyonunun güçlendirilmesinin amaçlandığını, yargıda ve yükseköğretimde kooptasyonun güç kazanacağını, mahalli idarelerde görevlileri görevden geçici olarak uzaklaştırmanın Danıştay kararına bağlı olacağını, barolar ve barolar birliğinin güçlendirileceğini, bireysel başvuruda AYM’ye kanun veya KHK hükmünü iptal yetkisi verileceğini” dile getirdi.
Seminer karşılıklı soru-cevap kısmı ile sona erdi.