Prof. Dr. Muhammet Özekes: Hukuk Başlangıcı Dersi 6: Hukukun Uygulanması ve Anlamı

Рет қаралды 7,222

Күн бұрын

Пікірлер: 9

@skarkya 2 жыл бұрын

bu derste aldığım notlar: Yer bakımından uygulama üzerine konuşuldu. Mülkilik prensibi. Zaman bakımından uygulama: kanunların yürürlüğe giriş ve kaldırılış tarihleri bilinmelidir. Bu süre içinde sürekli uygulanır bu kanunlar. Yürürlüğe girmek ile uygulamak ayrı şeylerdir; her yürürlüğe giren kanun uygulanır diye bir kaide yok. Çeşitli varyasyonları var olabilir. Kaldırılması Yürürlüğe girerken kaldırılış tarihi belirtilebilir. Başka bir kanunun yürürlüğe girmesi ile mülga edilmiş olabilir. AYM bir kanunu ya da kanun hükmünü iptal edebilir. Bazen de zımni mülga söz konusudur. O konuda yapılan yeni düzenleme ile artık eski kanunun uygulama alanı kalamamıştır. Kanunlar geriye doğru yürümezler. Makable şamil çok sınırlı hallerde kullanılabilir; kazanılmış haklara dokunulmamak kaydıyla! Özel-ceza ve usul hukukunda ayrı düzenlemeler var. Özel hukukta ileride, geride neyin olacağı bilinmez o yüzden işlemin gerçekleştiği tarihteki kural uygulanır. Ceza h. da hangi zamanda ki kanun daha lehe ise o kullanılır Usul hukukunda derhal uygulanır, tamamlanmış işlemler hariç. Çünkü usul hukuk hukukunda kazanılmış haklara yönelik bir kayıp söz konusu olmaz zaten yeni gelen kanunun eskisinden daha iyi olacağı düşüncesi hakimdir. İki genel ya da özel kanun karşı karşıya gelirse ne olacak? Sonraki özel kanun önceki genel kanunu ortadan kaldırır. Sonraki genel kanun önceki genel kanunu ortadan kaldırır, önceliği sonraki genele veriyoruz. Konuya ilişkin iki tane özel kanun varsa sonraki özel kanunun önceki özel kanuna önceliği vardır. Önceki özel kanun sonraki genel kanunun söz konusu olduğu durumda ise özelin daha öncelik olduğunu söyleyebiliriz. Önceki özel kanun yürürlükteyken sonra genel bir kanun çıkar ve onun içerisinde özel kanunu etkileyen hükümler varsa orada bakmak gerekir: Sonraki genel kanun çünkü özel kanun her zaman daha özeldir; eğer sonraki genel kanunun içerisinde bu hususu da düzenleyen daha özel düzenlemeler varsa genel kanunun içerisinde özel bir düzenleme olduğu için önceki özel düzenlemeye göre önceliği vardır. Hukukun anlam bakımından uygulanması: yorum= kanunun hükümlerinin, normlarının nasıl anlamlandırılması gerektiği Yasama yorum (teşrii tefsir): günümüzde yok, kanun kanunkoyucudan daha akıllıdır. Yargısal yorum (kazai): bugün kullanılan yorum türü budur. Bilimsel yorum (ilmi): bağlayıcı değil yardımcıdır. Yorum yöntemleri: Lafzi yorum: kanunu sözüne bakılarak anlama Amaçsal yorum: özüne bakarak yorum Tarihi yorum: bu kanunun kabul ediliş sürecine bakılır. Sistematik yorum Kavramcı yorum: temel kavramlardan hareket ederek asıldan kopmamak Menfaatler dengesine dayanan yorum Yorumda temel mantık ilkeleri: Kıyas: bazen açıkça kanun hükmünde öngörülmüştür; mefhumu muhalifinden hareket: aksiyle kanıt evleviyet (haydi haydi kuralı) örn: işten çıkarmaya yetkili olan uzaklaştırma kararı da verebilir. Ölçülülük ilkesi Asıl olan kuraldır istisnalar dar yorumlanır. Kural varsa onu yorumlayıp hareket edeceğiz ancak kural yoksa burada boşluk var diyoruz, iki tür boşluk vardır. Kanun boşluğu- her zaman hukuk boşluğu anlamına gelmez: örf adete bakar, orda da yoksa hukuk boşluğu vardır. Hukuk boşluğu: burada hakim hukuk yaratır. Kural yoksa cezada yoktur dense de özel hukukta bu böyle değildir, kanunkoyucuymuş gibi hareket eder. Boşluk türleri: Bilinçli boşluk: bile isteye kk boş bırakmıştır. Bilinçsiz boşluk: kk orayı düzenlememe gibi bir iradesi yok zaman içerisinde ihtiyaçlar değişmiş ama kanun da yetersiz kalınca bir boşluk oluşmuştur. Açık boşluk Örtülü boşluk: bir kanuni düzenleme var ama bu düzenleme ihtiyaçları tam anlamıyla düzenleyememektedir, karşılayamamaktadır. Gerçek boşluk Gerçek olmayan boşluk Hakimin takdir yetkisini boşluk ile karıştırmamak gerekir, burada boşluk yoktur. Kanun hakime böyle bir yetki vermiştir. Takdir yetkisi bir keyfilik değildir. Hakim kararını gerekçelendirmelidir.

@MirhesenaliTagiyev Жыл бұрын

Çox sağolun