Qizil toj. Mixail Bulgakov. Dilorom Abdurahmon qizi tarjimasi. Muhammadjon Xo‘jayev o‘qigan.

Қизил тож. Михаил Булгаков. Дилором Абдураҳмон қизи таржимаси. Муҳаммаджон Хўжаев ўқиган / Qizil toj. Mixail Bulgakov. Dilorom Abdurahmon qizi tarjimasi. Muhammadjon Xo‘jayev o‘qigan.
Mixail Bulgakov (1891, Kiyev 1940, Moskva) - rus yozuvchisi. 1920-yillarda roman, novella va qissalar, pyesalar, ssenariylar, koʻplab felyetonlar muallifi sifatida tanilgan. U asosan Rossiya fuqarolar urushi dahshatlari, inqilob va fuqarolar urushi davridagi rus ziyolilari va chor armiyasi zobitlarining taqdiri haqida yozgan. Yozuvchining “Usta va Margarita” romani unga katta shuhrat olib keldi va XX asr durdonalaridan biri sifatida tan olindi.
Ilk toʻplami „Iblisnoma“da (1925) jamlangan hajviyoti oʻsha davr matbuotida katta shovshuvga sabab boʻladi. „Oq gvardiya“ (1925-1927) tugallanmagan romani mavzuyi asosida „Turbinlar kuni“ pyesasini yozadi (1926-yilda sahnalashtirilgan). Bu asarlarida „Qochish“ (1926-28; 1957-yilda sahnalashtirilgan) pyesasidagi kabi eski rus ziyolilari kayfiyatidagi keskin oʻzgarish, „oqlar“ harakati gʻoyasi, muhojirlik yoʻlining samarasizligi aks etgan. „Zoykaning uyi“ (1926-yilda sahnalashtirilgan), „Baxmal orol“ (1928-yilda sahnalashtirilgan) komediyalarida Bulgakov yangi iqtisodiy siyosat tarafdorlarining turmush va ahloqini mazax qiladi. Biqiq teatr muhitidagi urf-odatlar ustidan kuladi. Uning ba'zi asarlari (“Parvoz”, 1922-1926 yillardagi barcha asarlari va boshqalar) Sovet hukumati tomonidan va shaxsan Iosif Stalin tomonidan "muhojirlik va oq generallarni ulug‘lash" qarori qabul qilinganidan keyin taqiqlangan. Boshqa tomondan, Stalin "Turbinlar kunlari" ni (shuningdek, "Turbin birodarlar " deb ham ataladi) juda yaxshi ko‘rardi va ba’zi manbalarga ko‘ra, uni kamida 15 marta ko‘rgan.
1920-yillar oxirida rus adabiy tanqidi Bulgakov ijodini salbiy baholaydi. Uning asarlari nashr etilishdan to‘xtaydi. Pyesalari ham teatr sahnalaridan olib tashlanadi. 1930-yillar boshlaridan Bulgakov teatrda rejissyor yordamchisi boʻlib ishlaydi. Gogolning „Oʻlik jonlar“ (1932) asarini sahnalashtiradi. „Janob de Molyer hayoti“ biografik povestida (1932-33-yillarda yozilib, 1962-yilda nashr etilgan) Bulgakov haqiqiy sanʼat bilan mustabid tuzum bir-biriga zidligini tasvirlaydi. Uming „Ityurak“ asari (1987) asosida kinofilm yaratilgan.
1940-yil 10-martda Mixail Afanasyevich Bulgakov nefrosklerozdan (irsiy buyrak kasalligi) vafot etdi. Uning otasi ham xuddi shu kasallikdan vafot etgan. Bulgakovda ham bu kasallik borligi taxmin qilingan. 11-mart kuni Sovet Yozuvchilar uyushmasi binosida fuqarolik dafn marosimi bo‘lib o‘tdi. U Moskvadagi Novodevichy qabristoniga dafn etilgan.
Михаил Булгаков (1891, Киев 1940, Москва) - рус ёзувчиси. 1920-йилларда роман, новелла ва қиссалар, пьесалар, сценарийлар, кўплаб фелетонлар муаллифи сифатида танилган. У асосан Россия фуқаролар уруши даҳшатлари, инқилоб ва фуқаролар уруши давридаги рус зиёлилари ва чор армияси зобитларининг тақдири ҳақида ёзган. Ёзувчининг “Уста ва Маргарита” романи унга катта шуҳрат олиб келди ва ХХ аср дурдоналаридан бири сифатида тан олинди.
Илк тўплами „Иблиснома“да (1925) жамланган ҳажвиёти ўша давр матбуотида катта шовшувга сабаб бўлади. „Оқ гвардия“ (1925-1927) тугалланмаган романи мавзуйи асосида „Турбинлар куни“ пьесасини ёзади (1926-йилда саҳналаштирилган). Бу асарларида „Қочиш“ (1926-28; 1957-йилда саҳналаштирилган) пьесасидаги каби эски рус зиёлилари кайфиятидаги кескин ўзгариш, „оқлар“ ҳаракати ғояси, муҳожирлик йўлининг самарасизлиги акс этган. „Зойканинг уйи“ (1926-йилда саҳналаштирилган), „Бахмал орол“ (1928-йилда саҳналаштирилган) комедияларида Булгаков янги иқтисодий сиёсат тарафдорларининг турмуш ва аҳлоқини мазах қилади. Биқиқ театр муҳитидаги урф-одатлар устидан кулади. Унинг баъзи асарлари (“Парвоз”, 1922-1926 йиллардаги барча асарлари ва бошқалар) Совет ҳукумати томонидан ва шахсан Иосиф Сталин томонидан "муҳожирлик ва оқ генералларни улуғлаш" қарори қабул қилинганидан кейин тақиқланган. Бошқа томондан, Сталин "Турбинлар кунлари" ни (шунингдек, "Турбин биродарлар " деб ҳам аталади) жуда яхши кўрарди ва баъзи манбаларга кўра, уни камида 15 марта кўрган.
1920-йиллар охирида рус адабий танқиди Булгаков ижодини салбий баҳолайди. Унинг асарлари нашр этилишдан тўхтайди. Пьесалари ҳам театр саҳналаридан олиб ташланади. 1930-йиллар бошларидан Булгаков театрда режиссёр ёрдамчиси бўлиб ишлайди. Гоголнинг „Ўлик жонлар“ (1932) асарини саҳналаштиради. „Жаноб де Молер ҳаёти“ биографик повестида (1932-33-йилларда ёзилиб, 1962-йилда нашр этилган) Булгаков ҳақиқий санъат билан мустабид тузум бир-бирига зидлигини тасвирлайди. Уминг „Итюрак“ асари (1987) асосида кинофильм яратилган.
1940-йил 10-мартда Михаил Афанасевич Булгаков нефросклероздан (ирсий буйрак касаллиги) вафот этди. Унинг отаси ҳам худди шу касалликдан вафот этган. Булгаковда ҳам бу касаллик борлиги тахмин қилинган. 11-март куни Совет Ёзувчилар уюшмаси биносида фуқаролик дафн маросими бўлиб ўтди. У Москвадаги Новодевичй қабристонига дафн этилган.

[@Killora.]

_Rahmat 📻🔊🎶👍..._