Qur'onni bir kechada xatm qilish mumkinmi? | Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf

Рет қаралды 3,551

Күн бұрын

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Qur'oni Karimni eng tezi uch kun, ko‘pi bilan bir oyda bir xatm qilish tavsiya etilgan. Ayrim ulamolar xatm muddati bir oydan oshib ketishi makruh deyishsa, ayrimlari qirq kundan oshib ketishini makruh sanaydilar. Uch kundan kam muddatda xatm qilish ham ko‘pchilikning nazdida makruhdir.
Imom Buxoriy o‘zining «Sahih»ida «Qur'on qanchada o‘qiladi? Alloh taoloning «Bas, undan muyassar bo‘lganicha qiroat qilinglar», degan so‘zi» degan bobda quyidagi rivoyatni keltiradi:
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Otam meni nasl‑nasabli bir ayolga nikohlab qo‘ydi. U kelinidan xabar olib turar, undan turmush o‘rtog‘i haqida so‘rar, (kelini) esa: «U erlarning eng yaxshisi. Biroq uning oldiga kelganimizdan beri biz uchun bir to‘shak bosmadi ham, bizga biror-bir pana qidirmadi ham», der ekan. Undagi bu hol cho‘zilib ketgach, bu haqda Nabiy sollallohu alayhi vasallamga zikr qilgan ekan, u zot: «Uni menga ro‘para qil», debdilar. Keyinroq u zotga ro‘para bo‘lgan edim: «Ro‘zani qanday tutyapsan?» dedilar. «Har kuni», dedim. «Xatmni qanday qilyapsan?» dedilar. «Har kechada», dedim. U zot: «Har oy uch kun ro‘za tut, Qur'onni ham har oyda o‘qib chiq», dedilar. «Bundan ko‘proqqa ham toqatim yetadi», dedim. «Jumada (haftada) uch kun ro‘za tut», dedilar. «Bundan ko‘proqqa ham toqatim yetadi», dedim. «Unda ikki kun og‘iz ochiq yurib, bir kun ro‘za tut», dedilar. «Bundan ko‘proqqa ham toqatim yetadi», dedim. «Unda eng afzal ro‘zani - Dovudning ro‘zasini tut: bu bir kun ro‘za tutib, bir kun og‘iz ochiq bo‘lishdir. Har yetti kechada (Qur'onni) o‘qib chiq», dedilar».
Ayol «Biz uchun bir to‘shak bosmadi ham, bizga biror bir pana qidirmadi ham» deganda erining u bilan birga yotmayotganiga, unga parvo qilmayotganiga, tirikchilikka ham uncha e'tibor bermayotganiga ishora qilgan.
Imom Termiziy o‘zining «Sunan»ida quyidagilarni yozadi:
«Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Uch kundan kamda Qur'onni o‘qib chiqqan kishi hech nima anglamabdi», dedilar».
Yana Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadiki, Nabiy sollallohu alayhi vasallam unga: «Qur'onni qirq kunda o‘qib chiq», degan ekanlar.
Ishoq ibn Ibrohim aytadi: «Ushbu hadisga ko‘ra, kishiga Qur'onni o‘qib chiqmagan holida qirq kun o‘tkazishini ravo ko‘rmaymiz».
Ba'zi ahli ilmlar Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilingan hadisga asoslanib, «Qur'onni uch kundan kamda o‘qib chiqmaydi», degan bo‘lsa, ba'zilari bunga ruxsat bergan. Usmon ibn Affon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadiki, u bir rak'at vitrda Qur'onni to‘liq o‘qib chiqar ekan. Sa'id ibn Jubayrning ham Ka'bada bir rak'atda Qur'onni o‘qib chiqqani rivoyat qilingan. Biroq ilm ahliga qiroatda tartil suyukliroqdir».
Imom Termiziyning rivoyatiga ko‘ra, Nabiy sollallohu alayhi vasallam taraflaridan birinchi bo‘lib qirq kunda xatm qilish tavsiya etilgani aytilgan bo‘lsa‑da, ko‘pchilik rivoyatlarda, jumladan, «Sahihi Buxoriy»da ham tavsiya bir oyda xatm qilishdan boshlangani rivoyat qilingan. Shu bois qadimdan ko‘pchilik bir oyda bir xatm qilishga odatlangan. Qur'oni Karimning o‘ttiz juzga taqsimlanishiga ham sahobalar va ulardan keyingi tobe'inlar o‘rtasida har oyda xatm qilish keng yoyilgani asosiy sabab bo‘lgan. Ya'ni ularning kunlik vazifalaridan kelib chiqib, Qur'oni Karim 30 poraga bo‘lingan.
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumoning mazkur hadisining turli hadis to‘plamlarida turli yo‘llar bilan rivoyat qilingan suratlari jamlansa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning u kishiga qirq kunda, bir oyda, yigirma kunda, o‘n besh kunda, o‘n kunda, yetti kunda, besh kunda va uch kunda xatm qilishni tavsiya qilganlari ma'lum bo‘ladi. Demak, kishi o‘z imkoniyatidan kelib chiqib, xatm uchun ushbu muddatlardan birini tanlab olishi mumkin.
«Qirq kunda yoki bir oyda xatm qilish ommaning ishi bo‘lib, xosroq kishilar, himmat qilganlar uchun eng afzali bir haftada bir xatm qilish», deyishadi ulamolar. Ular o‘z so‘zlariga bir qator dalillar ham keltiradilar.
Quron nega arab tilida tushirilgan?
👉 • Quron nega arab tilida...
Namoz o'qimaganlik uchun shayton aybdor emasmi?
👉 • Namoz o'qimaganlik uch...
Qarzni so'rab olish mumkinmi?
👉 • Qarzni so'rab olish mu...
Qur'onni bir kechada xatm qilish mumkinmi? | Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf
#shayxmuhammadsodiq#muhammad#yusuf