რატომ გვჭირს არსაჭირველი (ესქატოლოგია და სოციუმი)

Рет қаралды 300

Күн бұрын

Brandon Gallaher, ‘Eschatological Anarchism: Eschatology and Politics in Contemporary Greek Theology’ in eds. Kristina Stoeckl, Ingeborg Gabriel and Aristotle Papanikolaou, Political Theologies in Orthodox Christianity (London: T & T Clark-Bloomsbury, 2017), 135-49, 144-5: საზოგადოებაში ეკლესია მოქმედებს, არის რა ღმერთის სახელმწიფოს (ღვთის სასუფევლის) ახალი სინამდვილის მოწმობა (დამოწმება). ეკლესიაა მოწმობს სოციალური თუ ინსტიტუციონალური ბოროტსიავისა და ადამიანური ღირსებისა და თავისუფლებაზე ძალადობის წინააღმდეგ. იგი ხამს იყოს 'სხვის'ა და 'უცხოს' დამცავი ხმა... რომლბიც არიან 'იმ სხვის' (იესოს) ხატები [ლიბერალური თეოლოგიის ენა]. [...] თუმცა მაინც ბუნდოვანია თუ კერძოდ რას გულისხმობს ამაში ეს [კალაიძიდისი]. კალაძიდის ემფაზირებას ესქატოლოგიაზე მართალია შემოაქვს ხედვა იმისა, თუ როგორ უნდა პოზიციონირებდეს ეკლესია ამასოფელს, შემოაქვს რა დიალექტიაკა 'უკვე'-სა და 'ჯერ არ'-ს შორის. ეს დიალექტიკა უცხადესია სასუფევლის საიდუმლოს ქმედითხატ ევქარისტიაში და გამოასხვავებს ეკლესიას ამასოფლის სტრუქტურებიდან. იგი ხელსუწყობს მის თავისუფლებას უარყოს ჩაემკვიდროს და გაუიგივდეს ამასოფელსა და ისტორიას და, ამასთანავე, არ მოიზიზღოს იგი ან გაექცეს მასსა და ისტორიას. კალაძიდისი ამას უწოდებს 'ესქატოლოგიურ ანარქიზმს'. ხოლო ამ ვუთარების იდეალად იგი ხედავს კინობიურ მონასტიზმს (თანაცხოვრებით მონასტრულობას). იგია ეკლესიის ესქატოლოგიური სინდისი და ესქატოლოგიური გუშაგ-მზირი. თუმცა მისი არაკონკრეტულობა და უკერძოობა ძლიერ აბუნდოვნებს პრაქტიკულ მის მარგოობას. არადა ეკლესია არის ადამიანური ინსტიტუცია მატერიალული სიმამდვილითა და კერძო ისტორიით. კალაიძიდის უნდა ეჩვენებაინა ეკლესიის განახლება, როგორც ხელახლაგანხილვა (არა რეფორმა) მისი კანონების, იერარქიული ლიტურგიის (რომელიც ადიდებს ეპისკოპოს, როვორც იმპერატორს).
ამგვარი ესქატოლოგია მაცდუნებელია ეკლესია დაინახებოდეს ისტორიის სიავეთა წიაღ გამძვრალი ან ლიტურგიული სამოთხის სოციუმზე მაპროეცირებელი (სოციუმს ზემტყორცნელი; მომტყორცნელი). ამგვარი თეოლოგიისათვის ისტორია და კულტურა აღარაა ცოცხალი იესოს სხეულის არსობრივი სამოსელი ეკლესია, არამედ განსაძარცვი ნაშთი და ექსტაზურად აღმყვანი მომავალ სიცოცხლეში ან შთავარდნა იდიალურ იერუსალიმში რჩეულთა, რაც ასე ხშირად იპოვნება სოციალიზმებში.
Marie-Eve Morin (Review), Benjamin Hutchens (ed.), Jean-Luc Nancy: Justice, Legality and World (Continuum Studies in Continental Philosophy, 16, Bloomsbury Publishing, 2012), გლობალიზაციის ონტოლოგიურ რეგისტრში გადატანით ნანსი აბრსტაგირებს ემპირული (მუნდღიური, გამოცდილებასაშინური) საკითხებისაგან იმ ხარისხით, რომ გლობალიზაციის მისეული ხედვა აღწევს პრობლემის გამარტვებამდე, არ ეხება რა კონკრეტულ (კერძო) უსამართლოებებს.
Catherine Malabou, Before Tomorrow: Epigenesis and Rationality, Carolyn Shread (tr.), Polity, 2016, 223pp, 1, "Why has the question of time lost its status as the leading question of philosophy?"
Ράμφος Στέλιος, Time Out. Η ελληνική αίσθηση του χρόνου (Αθήνα:Εκδόσεις Αρμός, 2012);
სტელიოს რამფოსი ლიტურგიული თუ სხვა სიმბოლოების ჩაკეტილობას უკავშირებს დროისადმი „ცუდ დამოკიდებულებას“ [რამფოსი 2012:28], ანუ „ისტორიის შეჩერებას“, ან „ისტორიიდან ამოვარდნას“, როგორც ამას მერაბ მამარდაშვილი იტყოდა. რამფოსს მიაჩნია, რომ სიმბოლოს გვარობა, მისი ღიაობა თუ ჩაკეტილობა, შესაბამისად აფორმებს ქრისტეს სხეულს და მის წევრების ცნობიერებას, გონწყობასა და მესიჯს გარესამყაროსადმი, ანუ სოციალურ/ქვეყნიერ აქტიურობის მათ სახეს. ისინი (წევრები) სოციუმს , ქვეყანას და სამყაროს ევქარისტიულ-დრამატულად გა(შე)თამაშებული სიმბოლო/ების შესაბამისად აყალიბებენ, ან მინიმუმ, შეაქვთ მაინც წილი გაფორმებაში. რამფოსი ამგვარ წილს ასე ახასიათებს,
უძრაობის გრძელ პერსპექტივაში არ აქვს ადგილი მომავალს, განჭვრეტას, პროგრამირებას, დაგეგმვას და მეთოდს, რადგან გაარაფრდება დროის დინება. ხოლო ამას მოსდევს უმოქმედობა, საქმის გადადება, გულგრილობა და დაუინტერესებლობა, ეძიებენ რა უსაფრთხოებას შეზღუდულ სივრცეში. ხოლო ჩაკეტილობისადმი ეს მიდრეკილება გვბორკავს ჩვენთვის [გარედან] მოცემულ [მზა] წარმოდგენებში. ამის შედეგია ემოციურობის მთლიანად აწმყოში მომწყვდეულობა. ის აბრკოლებს მოქალაქეების ამოქმედებას და საზოგადოების გადასვლას ისტორიულ დროში, რომელიც იყურება მომავლისაკენ. უძრავი დროითა და აწმყო-ნამყოს მზა ხერხებით ვითარდება ერთგვარი სტრუქტურული ანაქრონიზმი, რომელიც ცხოვრების საწყისად აქცევს ჩვევას და შეადედედებს დროს. ის იწვევს კორპორატიულ და ბიუროკრატიულ დამყაყებულობას. მომავლის დაუსწრებლობისას (არასახეზემყოფობისას, უსწრებობისას) ვზმანებობთ და ზეზეულად ვხედავთ სიზმრებს აწმყოში. ეს კი უარესად გვითრევს ჭაობში. გვიშველის მხოლოდ გადაწყვეტილება, არ გავსაუკუნოვდეთ აწმყოში. ბოლოს და ბოლოს ვიოცნებოთ სხვანაირად და წარმოვისახოთ მომავალი! [...] დროისადმი ცუდი მიმართება გაანელებს იმედს ისტორიულ სფეროში და წააქეზებს რელიგიურსა და მითოლოგიურს. ის რაც ხდება, არის მარაზმი (ჭკნობა) და ნელი სიკვდილი და დანავლება. საზოგადოებებს ხშირად ჰგონიათ, რომ ამგვარ ჩაღვენთას ეწინააღმდეგებიან თავიანთი ფანტაზიებით. ერთ-ერთი ამ ფანტაზიებისაა მითიური გმირებისა და ესქატოლოგიური მოვლენების მოლოდინი. ჩვენი ბერძნული ტრადიციული სულიერი კულტურა ძალიან დიდ ნაწილს არწმუნებს, დაიჯერონ ზეციდან სასწაულმოქმედი ჩარევები, რომლებიც მოაგვარებენ ინდივიდუალურ, საზოგადოებრივ თუ ეროვნულ პრობლემებს [რამფოსი 2012:23-24; 28-29].