Reportazh: Hapet pika kufitare që lidh Vermoshin me Malin e Zi (5 Gusht 2003)

Lajme Arkiva 2003
Hapet pika e tretë kufitare që lidh Shqipërinë me Malin e Zi. Pas Hanit të Hotit dhe Murriqanit, i takoi Vermoshit të lidhet pa pengesa me Malin e Zi. Të gjithë shqiptarët do të mund të kalojnë në shtetin fqinj pa paguar asnjë tarifë. Ceremonia e rastit u zhvillua në praninë e autoriteteve shqiptare dhe malazeze të cilët kryen gjestin simbolik të prerjes së shiritit.
Megjithatë janë vermoshasit që më shumë se kushdo tjetër kishin nevojë për këtë hap. Vermoshi është një nga fshatrat e komunës së Kelmendit, skaji më verior i Shqipërisë. Ai është fshati më i largët në kufi me Malin e Zi.
Kjo zonë me bukuri natyrore të radha klimë të mrekullueshme është përballur prej kohësh me dukurinë e largimit të banorëve të tij jashtë Shqipërisë. Dhe pse fshehtas banorët e kësaj zone tregojnë se gjithnjë kanë gjetur shtigjet për të kaluar në anën tjetër të kufirit.
Por edhe pas vendimit në konferencën e ambasadorëve në Londër, për të lënë Plavën dhe Gucinë jashtë Shqipërisë madje edhe gjatë viteve të diktaturës, malësorët e këtyre zonave kanë kaluar kufirin. Ky fakt nuk përbën sekret për vendalinjtë. Ata mund të gjenin sidomos gjatë dimrit materiale më thjesht në Mal të zi se sa në Shkodër dhe qytete të tjera të Shqipërisë.
Banore: Tani presim me shumë gëzim që po hapet. Se për rrugën për dimrin. Se në dimër kemi ngelur ngushte. Kemi ngelur edhe pa kafe edhe pa gjëra të vogla që nevojiten, edhe për spitale.
Banori: Për një periudhë kohe prej 6 muajsh që jetojmë të izoluar është nevoja për një përkujdesje më të madhe të shtetit, duke nisur nga mjekësia që këtu mungon, rrugë, për furnizimet që i nevojiten zonave malore.
Gazetarja: Si e kaloni ditën këtu?
Banore: Mirë, mirë kalojmë.
Gazetarja: Çfarë bëni?
Banore: Asgjë se nuk kemi çfarë të bëjmë, kalojmë kohën.
Gazetarja: Punon ti?
Banore: Jo. Nuk punoj.
Megjithatë ndryshimet mes vermoshasve dhe malazezave ekzistojnë. Në Vermosh mikpritja është karakteristike për të gjitha familjet. Por mungon shërbimi mjekësor aq sa e gjithë zona mbikëqyret nga një ndihmës mjeke. Nuk ka as spital as rajon policie dhe mungon telefonia fikse. Ndërkaq në anën tjetër të kufirit për këto mungesa as që bëhet fjalë. Jeta është luksoze dhe pse jo mentaliteti ndryshon.
Jemi në Guci të Malit të Zi vendalinjtë këtë zonë e quajnë burimet e Ali Pashës dhe ashtu sikur Vermoshi kjo zonë ndodhet 1200 metra mbi nivelin e detit.
Gjatë udhëtimit tonë vumë re se sidomos të rinjtë e kanë paska të vështirë të pranojnë se dikur të parët e tyre kanë qenë shqiptarë, madje ata preferojnë të na përgjigjen në gjuhën angleze se sa në shqip.
Banore:“Unë mendoj se hapja e kufirit është diçka e mirë”.
Serbishtja është gjuha zyrtare ndërsa ndryshe nga të rejat vermoshase që ditën e kalojnë në shtëpi duke punuar, malazezet mund të argëtohen dhe të rrinë nëpër lokale si moshataret e tyre në Evropë. Në vermoshë infrastruktura është e dobët dhe papunësia e madhe. Për të shkuar nga Shkodra deri në këtë zonë duhet të kalosh 100 kilometër rrugë të paasfaltuar.
Vermoshi është shumë piktoresk dhe i përshtatshëm për turizëm malor, por kjo duket e parealizushe për këtë pjesë të veçuar të Shqipërisë. Terreni i thyer malor të ofron më shumë kullota dhe pak tokë të punueshme, por edhe prodhimet blektorale mbesin aty për shkak të distancës së madhe nga qendrat urbane.
Çdo vit në këtë zonë zhvillohet në bazë të një tradite 400 vjeçare një konkurs bukurie ku djemtë konkurrojnë për kalërim, gjuajtje me pushkë, ndërsa vajzat për qepje kostumesh popullore dhe bukuri.
Një tjetër e veçantë e kësaj zone është emigrimi i gjysmës së popullsisë së Vermoshit në Detroit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Emigrant: Kemi ardhur për pushime. Nga Dentroit-i kemi ardhur.
Gazetarja: Sa vite keni që jetoni në Dentroit?
Emigrant: Kam 8 vjet që jetoj atje. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës është një vend i bekuar, një vend i mirë. Ne këtu kemi pasur vështirësi ekonomike.
Banorët e mbetur këtu tregojnë se është bërë zakon që kur ndonjë vermoshas largohet për në SHBA dhe njofton se ka arritur në tokën e premtuar familjarët e tij gjuajnë në ajër me armë. Aktualisht në këtë pjesë të Shqipërisë ndodhen 1500 vetë nga 3000 që banonin këtu kohë më parë./tvklan.al
SUBSCRIBE to “RTV KLAN” on KZbin for more videos!
Për më shumë informacione vizitoni faqen tonë web tvklan.al/
Videot e fundit nga Tv Klan i gjeni në faqen tvklan.al/video/
Follow Tvklan on Facebook: / tvklan
Follow Tvklan on Instagram: / rtvklan
Programet e Tv Klan mund t’i ndiqni edhe në faqen tvklan.al/prog...

[@dragoilir590]

Qoft e hajrit harmoni mes vllezërve tan dhe shqiptarët