Szlachcic-zombie! Najdziwniejszy zwyczaj w dawnej Polsce | GOOD IDEA

ZAGŁOSUJ na Natalię Szcześniak: www.um.warszawa.pl/warszawiankaroku/#zagłosuj
Portrety trumienne to jeden z osobliwych zwyczajów dawnej polskiej szlachty, charakterystyczny dla kultury sarmatyzmu, niespotykany nigdzie poza Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Przyjrzyjmy im się bliżej!
Więcej ciekawostek do tego odcinka będzie w newsletterze: www.subscribepage.com/aiagi
Wesprzyj nas na Patronite: patronite.pl/aiagi
Sprawdź też nasz blog: goodidea.archi/
Subskrybuj kanał: kzbin.info
Odwiedź nas na architectureisagoodidea i architectureisagoodidea
Architecture is a good idea - nasze tematy to architektura i dziedziny pokrewne: sztuka i technika.

[@MrOpolczyk]

KUPIĘ WASZĄ KSIĄŻKĘ TYLKO W PODZIĘKOWANIU ZA KANAŁ. A jej zawartość będę traktował za pyszny bonus.

[@goodidea_archi]

Dziękujemy! :) Mamy nadzieję, że zawartość się spodoba! To 310 stron i ponad 150 ilustracji, zarówno zdjęć jak i wykonanych specjalnie do książki rysunków :D A kupić można tutaj np.: www.empik.com/archistorie-jak-odkrywac-przestrzen-miast-gajda-radoslaw-szczesniak-natalia,p1211352717,ksiazka-p :)

[@aldonapotoczny5509]

@Radosław Gajda & Natalia Szcześniak Czy gdzieś promujecie swoją książkę? Przeszukałam fb AIAGI, blog Natalii itd. i oprócz powyższego komentarza nie znalazłam żadnej informacji... Zachęcam do dodania wpisu w mediach społecznościowych lub nakręcenia krótkiego filmu, w którym opowiecie o książce :-) Obawiam się, że w przeciwnym razie wiele osób zainteresowanych publikacją w ogóle się o niej nie dowie (tak jak ja zanim natknęłam się na ten komentarz, dzięki Artur!). Pozdrawiam serdecznie :-)

[@goodidea_archi]

Promocja zaczyna się dzisiaj :) Zapraszamy już o 19 na nowy film na kanale oraz na nasze IG, IG Stories, do subskrybowania newslettera. Dziękujemy za zainteresowanie!

[@Rex-ek8vi]

Rozwala mnie to, że nawet w tak grobowych klimatach pan Radek nie traci entuzjazmu. Za to lubię ten kanał

[@radoslaw_gajda]

Studiowałem historię sztuki, więc nic mnie tak nie ekscytuje, jak dobry nagrobek :)

[@arekbach544]

"Twarz była na wprost namalowana a nos i uszy z profilu". Teraz już wiem co zainspirowało Picassa ;)

[@pawelek3454]

Temat w liceum wydawał mi się tak nudny i niepotrzebny, a tutaj Pan Radek tak pięknie go przedstawiłeś, że aż ma się ochotę wrócić do wiedzy ze szkoły i na nowo ją przestudiować :) Świetny odcinek! Warszawianka roku jest tylko jedna i każdy wie, że jest nią Pani Natalia!

[@goodidea_archi]

Dziękujemy! :)

[@zenekbombalina4360]

6:10 _"Larum grają! Wojna! Nieprzyjaciel w granicach! A ty się nie zrywasz? Szabli nie chwytasz? Na koń nie siadasz? Co się stało z tobą, żołnierzu?"_ ;)

[@goodidea_archi]

Mały Rycerz - dokładnie!

[@AgnieszkaTarocistka]

też o tym pomyślałam :)

[@karolinaszafranek9309]

Gdy zobaczyłam zdjęcie do paszportu to od razu przyszło mi na myśl, że to zdjęcie trumienne ;)

[@lucynk-aqz-ska4118]

@@karolinaszafranek9309 a mi się skojarzyło z dawnymi zdjęciami do dowodu osobistego. ;)

[@lucynk-aqz-ska4118]

Takie samo pierwsze skojarzenie. ;)

[@edyta9393]

zawsze myslalam, ze portrety te umieszczano w miejscu glowy zmarlego, na wieku trumny. Dzieki za wyjasnienie! super odcinek :)

[@husaria1953]

Dziękuje bardzo , jak zwykle ciekawie opowiedziane !

[@jah1poland]

Rewelacyjny odcinek! Aż żonę oderwałem od jej zajęć (zawodowych!), by razem cieszyć się programem. Dziękujemy.

[@6455953]

w muzeum międzyrzeckim jest dość spora kolekcja portretów trumiennych. Polecam zainteresowanym ;)

[@mrp1326]

Super ciekawe, nie wiedziałem o tym. Dzięki

[@goodidea_archi]

Bardzo dziękujemy za komentarz i pozdrawiamy! :)

[@czarnyksiezycrogaty]

Ta makieta. Cudo

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@barbaraduzy4405]

Fajnie jest żyć obecnie (mimo wszystko) - a o czasach minionych dowiadywać się m.in. od takich pasjonatów jak Wy, Wiece Szanowni Autorzy - MOI ULUBIEńCYI!!!😍

[@jakubstepien8756]

Kolehny super odcinek. Zadziwiająco elastyczny jak na temat. ;-)

[@goodidea_archi]

:)

[@kibangatu8208]

Mam nadzieję, że Pani Natalia wygra. Dziękuję za odcinek. Jak zawsze świeże, innowacyjne i merytoryczne podejście do tematu. A nie jest to łatwe, bo temat znany.

[@jolaula]

A ja proszę zróbcie coś ,aby w Polsce przestano szpecić domy wstawiając jak się chce ,okna w rożnym stylu i kolorach ,nie dbając o to ,że poprzednio wszystkie okna były jednakowe. To samo odnosi się do dachów w miasteczkach i wsiach, co psuje ogólny widok patrz - Włochy, lub inne małe miasteczka na zachód od Odry

[@karolczekalowski9661]

Błagam was, zróbcie coś o baroku wileńskim! Also, jesteście moim ulubionym kanałem od kilku tygodni.

[@goodidea_archi]

Dziękujemy! Na razie mamy dwa odcinki z Wilna, ale późnego baroku jeszcze nie ruszaliśmy :)

[@szuwarek24]

Kolejny ciekawy odcinek! Przypomniał mi się film Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny, teraz rozumiem ten portret.

[@architektura204]

Fascynujaca garstka historii. Dziekuje jak zawsze za te wspaniale lekcje. Juz zaglosowalam na Pania Natalie:)

[@istvanszentmichalyi7643]

Przed dwoma dniami coś mnie tknęło aby poczytać o "pompa funebris", a dziś AIAGI publikuje odcinek o tej tematyce. Cudowny zbieg okoliczności. ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[@beatak.208]

Kolejny świetny odcinek. Zawsze mnie ten zwyczaj zadziwiał. Jakoś nie mogłam tego pojąć i nadal nie pojmuję. Podobnie jak późniejszej fotografii post mortem.

[@armenian123]

zawsze myslałem ze te portrety były przybite do trumny ale tam gdzie miał głowe czyli na wieko, kto przejmował potem ten obraz, najblizsza rodzina?

[@OletaSopot]

Bardzo ciekawy materiał! 😊

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@katarzynabalawajder2581]

Super filmik jak zwykle

[@goodidea_archi]

Dziękujemy! :)

[@DarekRybacki]

Dodam od siebie, że zmarły brał w swoim pogrzebie także... "osobiście" ;) Jednym z elementów pompa funebris (szlacheckiego obrządku pogrzebowego) było odgrywanie roli zmarłego przez aktora, który np. w pełnym rynsztunku wjeżdżał do kościoła konno, niszczył oręż i upadał przed katafalkiem :) + dodam jeszcze od siebie, że piękny zbiór portretów trumiennych znajduje się w Muzeum w Międzyrzeczu :) Pozdrawiam serdecznie!

[@goodidea_archi]

Nie mówiliśmy o tym, bo to dwa odrębne porządki - kiedy krystalizuje się idea portretu trumiennego, reprezentacja zmarłego w osobie aktora-sobowtóra pojawiała się tylko na najwystawniejszych pogrzebach, a w drugiej połowie XVII wieku portret trumienny staje się wyłącznym obrazem zmarłego (aktor-sobowtór wychodzi już z mody) i pojawia powszechnie na szlacheckich pogrzebach. Dziękujemy za komentarz i pozdrawiamy!

[@DarekRybacki]

Dokładnie tak! Świetny materiał, pozdrawiam!

[@wilczeszeptyart7622]

Przykład mowy pogrzebowej świetnie opisał H. Sienkiewicz w "Panu Wołodyjowskim". :)

[@nebulae4264]

Bardzo chętnie zobaczyłbym (i inni pewnie również 😉) filmik-ciekawostkę o tym, jak transportowano wielkie (obszerne) dzieła sztuki (np. „ Bitwa pod Grunwaldem” J. Matejki) 😉. PS: Naprawdę mistrzowski filmik 👍

[@korek2009]

Ciekawy temat. To pewnie dlatego też, na wielu nagrobkach możemy i dziś spotkać się z fotografiami zmarłych.

[@goodidea_archi]

To pewnie jedno ze źródeł, a drugie, bliższe to portrety epitafijne, czyli malowane po to, by znalazły się na tablicach pamiątkowych poświęconych zmarłym. Ich kształt był owalny, podobnie dzisiaj większość zdjęć na nagrobkach jest właśnie owalna. Chyba nawet w tym filmie pokazujemy też formę pośrednią - trumienno-epitafijną. Owalny portret, ale w wielobocznej ramie. Dziękujemy za komentarz i pozdrawiamy!

[@Kimaton55]

Witam jakie cechy posiada ten film?

[@maciejkobiaka5950]

Nowe AIAGI 🤩

[@goodidea_archi]

Zapraszamy! :)

[@macciektm8390]

Kolejny niesztywny odcinek :D

[@goodidea_archi]

Haha! :)

[@flisak79]

Dziękuję.

[@konradraczkowski7774]

Bardzo ciekawy film. Polecam i czekam na kolejny. Jednocześnie na usta ciśnie się pytanie: Czy planujecie Państwo jakieś filmy poświęcone zbliżającym się obchodom 100. rocznicy Odzyskania Niepodległości i architekturze, która ma upamiętniać to wydarzenie lub powstały w ostatnich 100 latach. Np. o Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie lub Belwederze Warszawskim, które mają być centralnymi miejscami obchodów i które mają upamiętniać te wydarzenia. Pozdrawiam i życzę nowych pomysłów na filmy :-)

[@goodidea_archi]

O Świątyni Opatrzności na pewno nie będzie filmu, bo jest to po prostu budynek nieudany i nieciekawy, ale pewnie pojawi się w filmie o urbanistyce Miasteczka Wilanów, który planujemy na wiosnę. Niestety załatwianie zgód na zdjęcia w takim miejscu jak Belweder przerasta nasze możliwości logistyczne.

[@konradraczkowski7774]

@@goodidea_archi Nieważne gdzie i o czym jest film. Ale każdy jest świetny.

[@konstruktywnymechanik9925]

Teraz już wiem dlaczego Babcia na lata przed śmiercią instruowała wszystkich z bliższej i dalszej rodziny, co i jak przygotować do jej pogrzebu.

[@AgnieszkaTarocistka]

już dawno zagłosowałam :) 300 łapka jest moja :)

[@monika7559]

Uwielbiam, zawsze na zawsze 😍 o akustyce też 😉

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@piorab]

Rewelacja! :)

[@pizmak6268]

Panie Radosławie nurtuje mię jedna rzecz: Wspomniał Pan, że czasami pogrzeby odbywały się w kilku kościołach. Jak to wyglądało? W budowano wiele zamkó boleści i obwożono trumnę po danych parafiach wykonując obrzęd w każdej po kolei? Czy może w jednym kościele jeno był trup, a w innych pogrzeb odbywał się symbolicznie, na przykład tylko z portretem zmarłego?

[@goodidea_archi]

Były zamki boleści w różnych kościołach, trumna tylko w jednym, za to portrety trumienne mogły być w kilku - są zachowane takie pary portretów trumiennych, które służyły do celebrowania nabożeństw żałobnych jednocześnie w dwóch kościołach. Dziękujemy za komentarz i pozdrawiamy!

[@justynaz556]

To straszne, ale moja pierwsza myśl, że oni sobie wyprawiali stypę za życia, taki "beforek" ;D

[@anna-kk8ls]

Z wielką przyjemnością zagłosowałam na P.Natalię :)

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@maciejszymanski2386]

1. Zwyczaj przetrwał w pewnej formie do naszych czasów w postaci zdjęć umieszczanych na nagrobkach. 2. Stypa to najlepsza impra - mnóstwo wódki, a jeden mniej przy stole.

[@goodidea_archi]

Zdjęcia na nagrobkach mogą mieć też źródło w portretach epitafijnych, malowanych po to, by znalazły się na tablicach pamiątkowych poświęconych zmarłym. Ich kształt był owalny, podobnie dzisiaj większość zdjęć na nagrobkach jest właśnie owalna. Chyba nawet w tym filmie pokazujemy też formę pośrednią - trumienno-epitafijną. Owalny portret, ale w wielobocznej ramie. Dziękujemy za komentarz i pozdrawiamy!

[@adamtorchala6109]

Apropos pośmiertnych dzieł oddających "walory" zmarłego polecam temat pomnika cara Piotra I na twierdzy pietropawłowskiej w Petersburgu :)

[@piotrgren2738]

super kanał przesympatyczny prezenter wszystkiego dobrego 🌞

[@goodidea_archi]

Dziękujemy i pozdrawiamy!

[@pizmak6268]

Już wiem jak będzie wyglądał mój pogrzeb!...

[@urszulakluz6419]

:-)))))))

[@adamtkaczyk5427]

yay, nowy film

[@goodidea_archi]

Zapraszamy do oglądania!

[@Anncsc]

!!! Świetne

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@GromKuba]

Czyli sposób przedstawiania był zgodny z dzisiejszymi wymaganiami zdjęć do dowodów osobistych?

[@goodidea_archi]

Nie, bo ono ma być en face, a tutaj mamy nos i ucho z profilu. Można zażartować, że cechowi malarze portretów trumiennych byli prekursorami kubizmu analitycznego, bo chcieli pokazać ludzką głowę jednocześnie z różnych punktów widzenia :)

[@bogumilstelmach7903]

Ciekawostką jest to, że zmarły czekał na swój pogrzeb nawet lata. Bo trochę zajmowało zorganizowanie ,,imprezy";)

[@nihilistycznyateista]

Sarmaci potrzebowali portretów trumiennych a Tomek Soyer był na tyle sprytny, że dał radę być na własnym pogrzebie bez takich wybiegów;] Choć była to dużo mniej pompatyczna uroczystość:)

[@dinoarek1]

Zapomniałeś o jednym elemencie. Czasami zdarzało się, że osobę podobną do zmarłego szlachcica ubierano w jego zbroję husarską, po czym wjeżdżał on do kościoła na koniu i łamał kopię na katafalku i majestatycznie i z wielkim hukiem spadał z konia. To dopiero robiło wrażenie.

[@goodidea_archi]

Nie zapomnieliśmy :) Nie mówiliśmy o tym, bo to dwa odrębne porządki - kiedy krystalizuje się idea portretu trumiennego, reprezentacja zmarłego w osobie aktora-sobowtóra pojawiała się tylko na najwystawniejszych pogrzebach, a w drugiej połowie XVII wieku portret trumienny staje się wyłącznym obrazem zmarłego (aktor-sobowtór wychodzi już z mody) i pojawia powszechnie na szlacheckich pogrzebach. Dziękujemy za komentarz i pozdrawiamy!

[@dinoarek1]

Ja też dziękuje za odpowiedź, i zgadzam się z państwem argumentem. Życzę miłego dnia.

[@ukaszkowalski725]

Czy te portrety trafiały później "na ściane" czy do grobowców?

[@goodidea_archi]

Na ścianę :) Czasem do pokoju stołowego we dworze, czasem pełniły rolę portretów epitafijnych w kościele.

[@patrykpajor8522]

Wy ręcznie robicie te detale na makietach?

[@goodidea_archi]

Ręcznie, owszem :)

[@patrykpajor8522]

Radosław Gajda & Natalia Szcześniak masterpice❤

[@pistoletowapuma2722]

Materiał świetny jak zawsze, jednak chyba nie została tu wspomniana jedna rzecz. Mianowicie słyszałem, że na uroczystości pogrzebowe wynajmowano aktora, który dosiadał konia zmarłego i zakładał jego zbroję, po czym wjeżdżał do kościoła i upadał, co symbolizowało śmierć.

[@goodidea_archi]

Nie mówiliśmy o tym, bo to dwa odrębne porządki - kiedy krystalizuje się idea portretu trumiennego, reprezentacja zmarłego w osobie aktora-sobowtóra pojawiała się tylko na najwystawniejszych pogrzebach, a w drugiej połowie XVII wieku portret trumienny staje się wyłącznym obrazem zmarłego i pojawia powszechnie na szlacheckich pogrzebach.

[@Paula_Matka_Polka]

Gdyby to Pan nauczał w LO mych synów na 1000% by nie zasypiali na lekcjach Historii 😁😁😁😍🥰🥰

[@tomasziwaniuch9072]

Ja bym się nie cieszył ze swojej śmierci. :)

[@alicjajuly188]

A Portrety fajumskie z Fajum ?. . . byly wczesniejsze . . O takich uroczastosciach slysze po raz pierwszy . . .

[@barbrawozniaczka5679]

Glosowałam. Myślałam ,że są już wyniki.

[@goodidea_archi]

Wyniki poznamy na gali 25 października. Głosowanie jest do 17 października :)

[@goodidea_archi]

Dziękujemy za głosowanie!

[@marcinolek817]

Głos poszedł. :)

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@barbrawozniaczka5679]

11 moja łapka .Pozdrawiam

[@goodidea_archi]

Dziękujemy i pozdrawiamy!

[@sebastianmatyszczak193]

Oczywiście zagłosowałem 😆

[@goodidea_archi]

Dziękujemy!

[@sw-gs]

Pan Wołodyjowski/Rozdział LVI: Zdumieli się słuchacze. Ksiądz Kamiński zaś bił w bęben jakby na trwogę; nagle urwał i nastała cisza śmiertelna. Poczem warczenie ozwało się po raz drugi, trzeci; nagle ksiądz Kamiński cisnął pałeczki na podłogę kościelną, podniósł obie ręce w górę i zawołał:  - Panie pułkowniku Wołodyjowski!  Odpowiedział mu krzyk spazmatyczny Basi. W kościele uczyniło się poprostu straszno. Pan Zagłoba podniósł się i na współkę z panem Muszalskim wynieśli omdlałą niewiastę z kościoła.  Tymczasem ksiądz wołał dalej:  - Dla Boga, panie Wołodyjowski! Larum grają! wojna! nieprzyjaciel w granicach! a ty się nie zrywasz? szabli nie chwytasz? na koń nie siadasz? Co się stało z tobą, żołnierzu? Zaliś swej dawnej przepomniał cnoty, że nas samych w żalu jeno i trwodze zostawiasz?  Wezbrały rycerskie piersi i płacz powszechny zerwał się w kościele i zrywał się jeszcze kilkakrotnie, gdy ksiądz cnotę, miłość ojczyzny i męstwo zmarłego wysławiał, a i kaznodzieję porwały własne słowa. Twarz mu pobladła, czoło okryło się potem, głos drżał. Uniósł go żal nad małym rycerzem, żal nad Kamieńcem, żal nad zgubioną rękoma wyznawców księżyca Rzeczpospolitą i taką wreszcie kończył swoją mowę modlitwą:  - Kościoły, o Panie, zmienią na meczety i koran śpiewać będą tam, gdzieśmy dotychczas Ewangelię śpiewali. Pogrążyłeś nas, Panie, odwróciłeś od nas oblicze Twoje i w moc sprosnemu Turczynowi nas podałeś. Niezbadane Twoje wyroki, lecz kto, o Panie! teraz opór mu stawi? jakie wojska na kresach wojować go będą? Ty, dla którego nic nie jest w świecie zakryte, Ty wiesz najlepiej, że niemasz nad naszą jazdę! Która Ci, Panie, tak skoczy, jako nasza skoczyć potrafi? Takich-że obrońców się pozbywasz, za których plecami całe chrześcijaństwo mogło wysławiać imię Twoje? Ojcze dobrotliwy! nie opuszczaj nas! okaż miłosierdzie Twoje! ześlij nam obrońcę! ześlij sprosnego Mahometa pogromcę, niech tu przyjdzie, niech stanie między nami, niech podniesie upadłe serca nasze, ześlij go, Panie!…  W tej chwili rum uczynił się przy drzwiach i do kościoła wszedł pan hetman Sobieski. Oczy wszystkich zwróciły się na niego, dreszcz wstrząsnął ludźmi, a on szedł z brzękiem ostróg ku katafalkowi, wspaniały, z twarzą Cezara, ogromny…  Zastęp żelaznego rycerstwa szedł za nim…  - Salvator! - krzyknął w proroczem uniesieniu ksiądz.  A on klęknął przy katafalku i począł się modlić za Wołodyjowskiego.

[@janpawel2526]

BardzO ibteresujące

[@marcinmasztalerz1468]

Moja "łapka w ciemno a do tego 4 łapki Basty (bokserka)

[@tomaszpolska7588]

Mozart - On zrobkł coś....

[@jakubzawadzinski2532]

Taki już nasz naród, najlepiej nam wychodzi i chyba nawet najbardziej lubimy narodowe lamentowanie i żałobę, mamy to we krwi x3

[@filipmaciejewski2354]

Gdzie ja się dostałem?

[@polakzpolaka]

Zobrazowane jest to w przedostatniej scenie Pana Wołodyjowskiego . PANIE MICHALE OJCZYZNA W NIEBEZPIECZEŃSTWIE ! SZABLI NIE CHWYTASZ NA KOŃ NIE WSIADASZ ! LARUM GRAJĄ !

[@celofan33]

cos takiego jak sarmatyzm ...

[@johnnyb2432]

Wreszcie pierwszy :)

[@goodidea_archi]

Prawie się udało - zabrakło 20 sekund :) Zapraszamy do oglądania!

[@johnnyb2432]

No i znowu marzenia zniszczone XD Kiedyś się uda

[@marcingp5]

1

[@goodidea_archi]

Bravo! :D

[@piwolinio4690]

Bump

[@krzysztof8095]

Nie mogło zabraknąć najsłynniejszej sceny mszy żałobnej. kzbin.info/www/bejne/mYfWaGmJgaxma8U A w książce nieco mniej politycznie.  - Dla Boga, panie Wołodyjowski! Larum grają! wojna! nieprzyjaciel w granicach! a ty się nie zrywasz? szabli nie chwytasz? na koń nie siadasz? Co się stało z tobą, żołnierzu? Zaliś swej dawnej przepomniał cnoty, że nas samych w żalu jeno i trwodze zostawiasz?  Wezbrały rycerskie piersi i płacz powszechny zerwał się w kościele i zrywał się jeszcze kilkakrotnie, gdy ksiądz cnotę, miłość ojczyzny i męstwo zmarłego wysławiał, a i kaznodzieję porwały własne słowa. Twarz mu pobladła, czoło okryło się potem, głos drżał. Uniósł go żal nad małym rycerzem, żal nad Kamieńcem, żal nad zgubioną rękoma wyznawców księżyca Rzeczpospolitą i taką wreszcie kończył swoją mowę modlitwą:  - Kościoły, o Panie, zmienią na meczety i koran śpiewać będą tam, gdzieśmy dotychczas Ewangelię śpiewali. Pogrążyłeś nas, Panie, odwróciłeś od nas oblicze Twoje i w moc sprosnemu Turczynowi nas podałeś. Niezbadane Twoje wyroki, lecz kto, o Panie! teraz opór mu stawi? jakie wojska na kresach wojować go będą? Ty, dla którego nic nie jest w świecie zakryte, Ty wiesz najlepiej, że niemasz nad naszą jazdę! Która Ci, Panie, tak skoczy, jako nasza skoczyć potrafi? Takich-że obrońców się pozbywasz, za których plecami całe chrześcijaństwo mogło wysławiać imię Twoje? Ojcze dobrotliwy! nie opuszczaj nas! okaż miłosierdzie Twoje! ześlij nam obrońcę! ześlij sprosnego Mahometa pogromcę, niech tu przyjdzie, niech stanie między nami, niech podniesie upadłe serca nasze, ześlij go, Panie!…

[@ksiazeczerni4733]

Czy gdy Natalia zostanie "Warszwianką" to Radosławie urządzisz jej taką uroczystość? Zamówisz malarza tylko że zamiast trumny będzie stała nasza Natalia.

[@helenaxxx6134]

6:08 wyczuwam aluzję do Pana Wołodyjowskiego... Czy tylko mi się wydaje?