شاهی که دیر شنید، بازرگانی که شنیده نشد

به مناسبت بیست و نهمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان (1402 - 2024)
مهندس بازرگان همچون دکتر مصدق معتقد بود که شاه باید سلطنت کند و نه حکومت، تا مانند ملکه انگلستان و پادشاه اسپانیا شآن و جایگاهش حفظ شود.
بازرگان در دادگاه نظامی دلسوزانه هشدار داد و گفت: «ما آخرین گروهی هستیم که با زبان قانون با شما صحبت می کنیم، این پیام را به شخص اول برسانید.»
نهضت آزادی ایران در ۶ شهریور ۵۷ در بیانیه‌ای با عنوان راه نجات ایران از بن‌بست حاضر، پیشنهاد کردند که شاه برود و «چه بسا مملکت از بن‌بست بیرون آمده و با فروکش‌کردن ناامیدی و طوفان خشم ملت، فرصتی بدست بیاید که جانشینان با عبرت از گذشته، به قانون اساسی و حقوق و حیثیت مردم تمکین نمایند.»
مهندس بازرگان در پایان جلسه با ناامیدی گفتند: «حکومت اسلامی به این نحو که شما در طلب آن هستید به حکومت روحانیت منتهی می‌شود. او گفت استبداد حکومت روحانیت به مراتب خشن‌تر و بدتر از استبداد شاهنشاهی خواهد بود، مضافا که دین شما را هم از شما خواهد ربود.»