Сүйіндік ауылының байырғы тұрғынымен әңгіме-сұқбат

Рет қаралды 14,107

Күн бұрын

Пікірлер: 41

@МанарбекНасихатов 3 күн бұрын

Атырау облысы Құрманғазы ауданына шектес Исатай ауданына қарасты Зинеден деген ауыл бар.Бұрынғы атауы Забурун. Руы Жайық-Беріш Құрасұлы Зинеден қарт ата-бабасынан ұрпақтарына дарыған сынықшы,емдік қасиеттерімен Атырау өңірінің халқына танымал кісі болған. Осы Зинеден ата да Арғын-Алтай-Сайдалы-Арыстан аталықтан тараған Мамадайыр немересі Сүйіндік атаның ұрпағы Қалыбай батырдың тікелей жиені болып келеді.

@МанарбекНасихатов 3 күн бұрын

Ауылдың Сүйіндік аталуының себебін әріден бастайын. Атыраулық Мамадайыр тегі Көкен баласы Сүйіндік ұрпағы Бекбергенов Есберген 1845 жылы Атырау облысы,Құрманғазы ауданындағы Сасықтаудың шығысындағы Құсайын шошақ деген жерде дүниеге келген. Арғын-Алтай-Сайдалыдан тарайтын Арыстан аталық баласы Мамадайырдан тарайтын Қалыбай атасының ұрпағы.Қалыбай Бөкей ханмен бірге Еділ-Жайық арасына көшіп келіп,Ішкі Орданың негізін қалауға көп еңбек сіңірген.Батырлығымен аты шыққан.Қазақ жігітін өлтірген орыс көпесінің шабарманын дойыр қамшымен бір ұрып өлтіріп,құнын қайтарған.Қалыбайдың немересі Жұрын Көркембайұлы Жәңгір ханның тұсында Төлеңгіттің ру старшыны болып,Ішкі Орданың саяси-әлеуметтік жағдайына жас кезінен араласып,әртүрлі даулы мәселелерді шешуде алғырттық танытқан.Оның төрт баласының ұрпақтары Меккеге барып,ел ішінде "жеті қажы" атанған. Әйгілі күйші,бүкіл қазақтың мақтанышына айналған Дина Нұрпейісованың да Мамадайыр тегі Сүйіндік ата ұрпағының Қалыбай атасынан шыққанын айтуға болады. Сүйіндік атымен аталатын елді-мекен Атырау облысы, Құрманғазы ауданының солтүстік-батысында орналасқан. Ел аузында бұл ауыл Орта жүздің батыры Сүйіндік атымен аталыпты деген әңгіме де бар.Біз үшін маңыздысы - Сүйіндік атаның халықтың қамын ойлаған батыр кейпінде айтылуы,елге құт болыпты деген сөздің болуы.Бұл ауыл кезінде Батыс Қазақстан облысы Орда ауданына қараған.Орда ауданы бұрындары Бөкей ордасы болған.1949 жылы Ресейдің Капустин Яр деген полигоны құрылып,полигон осы екі ортадағы ЖалпақСор деген жерге орналасқан. Осыған байланысты 1952 жылы Сүйіндік ауылын Атырау облысына беріп,қалған бөлігін Батыс Қазақстан облысында қалдырған. Сүйіндік ауылынан аса алыс емес, Астрахан губерниясына қарайтын Қарабайлы ауданы, Қайып хан ұрпағы Қарабай төренің есімімен аталған.Шежіре деректерінде Мамадайырларды Қарабай төренің Төлеңгіттері деп те атаған. Бөкей ордасындағы Төлеңгіт тарихының бастауында осы Астрахан саудасын бақылаған және басшылық құқықтарға ие болған Арғын-Алтай-Сайдалы-Арыстан аталық әулетінің өкілдері Мамадайырлардан бері қарай Көкен ұрпағынан әйгілі Сүйіндік аталық,Бақы би,Қалыбай батыр болған.Соңынан Бөкей ордасындағы Төлеңгіттердің басшысы болған Жұрын Көркембайұлы бабалардың осы аталық дәстүрін жалғастырды.Еділдің төменгі жағы,одан батысқа қарай Ресейлік Астраханның Камызяк,қазақша Құмөзек ауданының Застенка ауылында түгелге жуық Мамадайырдың Бақы би ұрпақтары қоныстанған . Атырау өңірінің Құрманғазы ауданы,Ганюшкино елді-мекенінде,Каспий теңізінің солтүстік-батыс жағалауларында,Атырау қаласында Арғын-Алтай-Сайдалы-Арыстан-Мамадайыр атасынан тарайтын Анда,Алдасай,Теңізбай,Қырғызақ,Қалыбай,Сәдібек,Шеркешбай аталардан тараған ұрпақтары тұрады.

@БазаргульМахимова 3 ай бұрын

Керемет әңгіме сұхбат болды, көп рахмет. Осындай "қазыналы" қарияларымыз аман болсын.

@БауржанНажимединов 4 ай бұрын

Ассалаумағалеикум Бақон аға өте жақсы айттыңыз елім, жерім дейтін сіз сияқты ағалар аман болсын жүз жасаңыз

@МанарбекНасихатов Күн бұрын

Бақтыгерей қарттың айтып отырған 1 - ші мен 2 - ші версиясындағы адам екеуі де бір тұлға. Арғын руынан шыққан Сүйіндік батыр. Айтуы дұрыс. Кезінде,жаугершілік заманда Орта жүз Арғын руының Қуандық-Алтай-Сайдалы-Арыстан-Мамадайырұлы Көкен аталық Кіші жүз ханы Әбілхайырмен Еділ мен Жайық арасындағы қалмақтармен соғысуға қол бастап келеді. Ханның ақылшы-кеңесшісі болады.Оны Ханға аталыққа сайлаған Түркістандағы үш жүздің ханы Әбілмәмбеттің аталығы Арғын руынан шыққан Барқыұлы Нияз батыр. Кейіннен,Әбілхайырдың ұлы Нұралы хан Іле,Балқаш өңіріне Көкен аталықпен бірге кеткен.Оның орнын баласы Сүйіндік батыр жалғастырған. Кіші жүз ханының Ресеймен жүргізген сыртқы саяси-достық қарым-қатынасында бас елші қызметін абыроймен атқарған.Ресейдің сыртқы істер елшісі Тевкелеевпен бірнеше мәрте кездескен.Құжаттар Ресей мұрағатында сақталған. Қазіргі кезде Сүйіндік батыр ұрпақтары Қазақ хандарына адал қызмет еткен Төлеңгіт руының астына топтасып Анда,Алдасай,Теңізбай,Қырғызақ,Қалыбай,Сәдібек,Мелдеке,Шекешбай т.с.с аталары Атырау,Ақтау,Орал,Ақтөбе,Астрахан өңірлерінде тұрып жатыр.

@СамиғоллаЕрбол 4 ай бұрын

Ағамыз бірталай әңгіме айтыпты жарайсыз аманболыңыз

@НурланКайров-е6я 4 ай бұрын

Ассалаумағалейкум Бахон аға! Аман жүріңіз! Сізге, отбасыңызға тамаша да қызықты ғұмыр берсін!

@азаталашулы 4 ай бұрын

Керемет ақсақал Есенгул тараған сырлыбай бериш бауырының боламыз

@sauleturalieva8481 4 ай бұрын

Бәке, молодец,память кушті,аман есен жур.

@Бақыттыауылбаласы 4 ай бұрын

Бұрынғылардың памить күшті ғой. Баяғыдағыны айы күнімен айтып отырады

@ГибадатМагазов 4 ай бұрын

Еділ мен жайық Арғындардың жаз жайлауы болды емес пе. Жалпы ақсақал керемет шежіреде мықты , әңгімесінде көңілге құнарлы. 👍

@Ажека-к1г 3 ай бұрын

Шежире аксакал екен ангимени молдиретип коз алдымызга келтире отырып жеткизе аитады екен денсаулыгыныз мыкты болсын алды артынызга дара жол салган елдин есинде калатын азамат екенсиниз

@Arman-v8l3z 3 ай бұрын

Аксакалдар аман болсын кушти

@Айдана-ц7я2и 4 ай бұрын

Ззамандас аман жүріңіз ..әңгімеңіз өте тартымды мағыналы тарихи әсерлі болды.

@ЕстуреЕлеусинов 4 ай бұрын

Ассалаумагаликум ага сиздин ангименизди тындап ауылга барып кайткандай болдым гой. Карес ага бизде партсьезде директор совхоз болды акем бас зоотехник болып истеген.

@ГулсараХадисова 4 ай бұрын

Туған жерім Сүйіндік👍👍балалық шағымызда каникулды сонда өтікізетін едік, қарбызы керемет болатын еді, қаймақ, қолдың майы дәмі бөлекқой.

@ЖайлыбайАдаев 4 ай бұрын

АҚСАҚАЛ АМАН ЕСЕН ОТЫРА БЕРІҢІЗ.ӘҢГІМЕҢІЗГЕ РАХМЕТ

@Aigul-gx7vp 4 ай бұрын

Бәрі дұрыс қазақтың фантазиясы күшті ғои😅

@Zhandarbek-e5y 4 ай бұрын

АҚСАҚАЛ ҮИДІҢ ҚАСЫНДА ЖАНТАҚ ӨСЕМЕ СОНЫ ШӘЙ ҚЫЛЫП ҚАЙНАТЫП ІШІҢІЗ СОНДА ДАВЛЕНИЕ ЖҮЗ ЖИЫРМАДА СЕКСЕН БОЛАДЫ

@АрдакКумаргалиев 4 ай бұрын

Әңгімені жібереді екен ағасы

@Кабанбай-ю7ш 20 күн бұрын

Осындай ақсақалдар ақыл айтса, дін жолын айтса жарасады..

@ТамараАймаханова-я6ф 4 ай бұрын

Аға 75- жасқа шықсада малдас құрып отыр , сұқбат аяқталғанша отырысын бұзбады.Алмасбек жерде отырып көрмегені білініп тұр,артындағы жастықты қолтығына алып жамбастап отырғанда ыңғайлы болушы еді.Қолды жерге тіреп отыруға болмайды деген ырым бар.

@Zhandarbek-e5y 4 ай бұрын

АЛМАСБЕК ОЛ АУЫЛДА МАЛДЫ ҚҰДЫҚТАН СУАРДЫ

@akmaralkerimbekova1629 4 ай бұрын

Осы Алмасбек ағамызды ауылшаруашылық министрі етіп сайлау керек қой. Алмасбек брат өзіңіз қалай қарайсыз оған?

@Кайржан-я7к 4 ай бұрын

1801-ші жылы Бөкей ордасы құрылған ғой оған дейін жалпы Жайық өзені мен Еділ екі аралық бос жатырған жер болған осы жерлерді Бөкей хан мекен еткен кейін баласы Жәңгір хандық құрған мекен ғой.

@Шапагат-ц4щ 4 ай бұрын

👍👍👍

@Zhandarbek-e5y 4 ай бұрын

АССАЛАУМАҒАЛАЙКУМ АҚСАҚАЛ ДҰРЫС АЙТПАДЫҢЫЗ ӘҢГІМЕҢДІ БӨКЕЙ СҰЛТАН БОЛЫП ТҰРҒАН КЕЗДЕ СЫРЫМ ДАТҰЛЫ ЖАЙЫҚТЫҢ БҰХАР БЕТІНЕН БІРАЗ АУЫЛ РУЛАРДЫ КӨШІРГЕН ЯҒНИ ХАЛЫҚ САНЫН ТОЛТЫРУ СОЛ ЖЕРГЕ ӨЙТКЕНІ БҰЛ ЖЕР ОРЫС ИМПЕРИЯСЫНА КЕТІП ҚАЛМАСЫН ДЕП СЫРЫМ ДАТҰЛЫНЫҢ ОЙЛАҒАН МАҚСАТЫ

@Мойблок-ж8о 4 ай бұрын

Бөкейхан Астрахань губернаторы арқылы Павел патшаға хат жіберген жайылымдық жер сұрап

@Мойблок-ж8о 4 ай бұрын

Сауын сиырды суармалы жерсіз қалай ұстағанын айтайын өйткені ол кезде жекеге мал ұстатқан жоқ бар шөп колхоздікі болды

@dulatatyrau533 4 ай бұрын

Аман отырыныз

@kaisak8026 4 ай бұрын

Арғын-Қаракесек- Мейрам- Сүйіндік деген рулы ел бар. Бес Мейрамның бірі. Жәнгір хан, өзіңіз айтпақшы, осы Сүйіндіктің бір аталығын орналастыруы әбден мүмкінғой.

@МанарбекНасихатов 3 күн бұрын

Шамалап айтып тұрсыз. Арғыннан тарайтын Қуандық-Сүйіндік-Бегендік-Шегендік-Қаракесек(Болатқожа). Бес Мейрам деп атайды.