شرح و تفسیر غزلی از حافظ: دل میرود ز دستم صاحبدلان خدا را

Рет қаралды 2,475

مصطفی ملکیان Mostafa Malekian official

Күн бұрын

شرح و تفسیرِ غزلی از حافظ؛ دل میرود ز دست‌ام صاحب‌دلان خدا را
امشب کلمه ها و ترکیبهای تازه غزلی از حافظ را خدمت دوستان میگویم و معنا میکنم
دل میرود ز دستم صاحبدلان خدا را، دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا: خدا را همان چیزی است که امروزه به «تو را به خدا» تعبیر میکنیم، یعنی مراقب من باشید، حواسّتان به من باشد. یکی از مضامینی که در حافظ مکرراً به آن برمیخوریم، این است که عاشقی را نمیشود مخفی کرد. عاشق گمان میکند که میتواند عشق خود را از دیگران مخفی نگه دارد. اگر عاشق کسی شدم شاید خودم به این توهم بیفتم که کسی از عاشقی من باخبر نخواهد شد. عاشق حتّا اگر بتواند گفتار و کردارش را ضبط و مهار کند تا دیگران از عاشق شدن او باخبر نشوند، زبان بدنش عاشقیش را نشان میدهد و زبان بدن دیگر در ضبط و مهار کسی نیست. این مضمون در حافظ فراوان میآید؛ ازجمله در همین بیت. دل میرود ز دستم: دل از دستم میرود، از این نظر به معشوق دلبر گفته میشود، یعنی کسی که دل انسان را میبرد. وقتی معشوق دل انسان را میبرد، طبعاً، دیگر دل در اختیار من نیست، چون معشوق دلم را برده است. دل میرود ز دستم صاحبدلان خدا را یعنی به دادم برسید، برای من کاری کنید. دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا: دردا و دریغا که راز پنهان عشق حتماً آشکار خواهد شد. کسی قدرت این را ندارد که عشق خود را پنهان نگه دارد. فرق هم نمیکند که این عشق چه نوع عشقی باشد؛ چه عشق انسان به انسانی دیگر باشد، چه عشقی که عارفان به خدا میورزند یا عشقی که ما به همه همنوعانمان داریم. هر نوع عشقی باشد، چون میدانید که عشق انواع و اقسام دارد، ولی عشق در آخر خود را در گفتار یا کردار یا لااقل در زبان بدن انسان عاشق نشان میدهد. اصلاً زبان بدن انسان عاشق با زبان بدن انسان فارغ بسیار فرق میکند. اگر من و شما دید نافذ روانشناختی‌ داشته باشیم کاملاً متوجه میشویم که این حالش حال انسانی فارغ دل نیست