Рет қаралды 17,279
/ @mehmetsokmentv
ISBN 978-605-88104-0-2
Sardes Antik Kenti - Paranın Doğduğu Yer - Salihli - Manisa 4K UHD
Kudretli Doğa Ana düşünen insanoğluna her istediğini verirken; doğal güzellikleri ile ressama resmetmeyi ve çizmeyi, matematik zekası olana geometriyi ve cebiri, mimara her türlü peyzajı öğretmiştir. İşte 5000 yıl öncesinin yüksek mühendislik harikası eserler ve Sardes böyle yaratıldı. Geçmiş bin yıllar öncesi insan bu denli yüksek düşünme becerisi gerektiren ağır sanat dallarını bir araya toplarken, sonraki nesiller olan torunları da yıkmakla yok etmekle meşgul oldu.
Sardes’i yaratan 3000-5000 yıl öncesi insan yüksek matematik becerisinin yanında fizik kanunlarını da iyi hesaplamış olmalıdır ki, yaptıkları bu devasa eserler onlarca yıkıcı doğa koşullarına dayanabilmiş ve hala günümüze kadar gelebilmiştir. Sadece yıkıcı doğa koşulları değil, elbet! 5000 yıl öncesi atalarımızın eserlerini bizler ne kadar koruyabildik?
Manisa’ya 65 km uzaklığında bulunan Sardes Antik Kenti, Salihli İlçesi, Sart Beldesi sınırları içinde yer alıyor. Sart ve çevresi 5.000 yılı aşkın yerleşim izlerine sahiptir. Sardes Antik Kenti bir zamanlar, Mezopotamya dışındaki en büyük savunma duvarı ile çevrili idi.
Tarihte ünlü Kral yolunun başlangıcı olan ve Lidya devletine başkentlik yapan Sardes, Manisa’nın Salihli ilçesindeki konumuyla 3 bin yıllık yerleşimin adı Sart diye geçse de birçoğumuz burayı Sardes diye telaffuz etmekteyiz. Yunanca da Sardeis, Lidyaca Sfard ve Farsçada Sparda diye telaffuz edilmekteydi.
Para basan ilk devlet olarak hayal edilmeyecek kadar zenginlikle özdeşleşen Sardes, ticarette de büyük üne sahip olmuş, zenginliği bunlarla sınırlı kalmamış, Paktolos şimdiki Sard çayının beraberinde getirdiği altın tozları, Lidya birliğini önemli bir yere getirmişti. Çıkarılan bu altın tozları altın işleme evlerinde işlenirdi.
M.Ö. 1.200-546 yılları arasında hüküm sürmüş Lidya Krallığı’nın başkenti olan Sardes’in, Antik Dünya’da bu denli öneme sahip olmasının en büyük nedeni, Lidyalılar’ın sikke olarak adlandırılan ilk madeni parayı burada basmış olmalarıdır.
Sardes antik dünyanın da önden gelen şehirleri arasındaydı. Şehir, kent planlaması konusunda kusursuz olup, Mezopotamya dışındaki en büyük savunma duvarı ile çevrelenmiştir. Bu önemli ve zengin Lidya şehrinin günümüze kadar gelmiş yapıları ise; Dükkanlar, Kütüphane, Sütunlu cadde, Sinagog, Gymnasium, Hamam, Artemis tapınağı ve altın arıtma evleri vardır.
Sardes antik kenti oldukça görkemli kalıntılara sahiptir. Gymnasium muhteşem büyülü görsellikte olsa da, Sinagog ve Artemis Tapınağı da bir o kadar övgü hak eden yapılar arasında yerini alır. İlk ticaret yolu olan Roma Caddesi, 2500 yılı aşkın süre boyunca doğu-batı yönünde Sardes’den geçen yolların en önemlilerinden biriydi.
Şehrin ana kapısına bu yol üzerinden gidilmekteydi. Roma döneminde kentsel yaşamda önemli bir yere sahip olan bu cadde, 12 metre genişliğinde ve mermer bloklarla kaplıydı. Hatta bazı mermer blokların üzerinde yaya ve araç trafiğine ait izlerin görüldüğü gibi, yerel halk tarafından kazınmış grafitiler de bulunmaktadır.
Bu cadde üzerinde sıra halinde bulunan Bizans dükkanları şehrin ticari aktivitelerinin yaşandığı yer olarak da bilinir. Dükkanlar ile gymnasium arasında kalan Latrina yani tuvaletler inşa edilmiş. Bunlar o dönemde kullanılan ilk tuvaletlerdi. 45-50 santimetre aralıklarla oyulmuş tuvaletler, iki düzine insana aynı anda hizmet verebilmekteydi. Oturakların altında hamamdan gelen su ile temizlenen derin bir kanal yer almaktadır.
Kentin diğer öne çıkan özelliği ise, İran’daki Susa Şehri’nden başlayan Antik Çağ’ın 2.400 km uzunluğundaki ünlü Kral Yolu’nun Sardes’te bitmesidir. Kentin mükemmel kanalizasyon sistemi, Antik Çağ’ın ünlü matematikçisi Thales tarafından günümüzden yaklaşık 2600 yıl önce M.Ö. 660’larda yapılmıştır.
NOT: Sardes Antik Kenti Artemis Tapınağı bölümünü çekim olanağımız olmadığından
Harward Üniversitesi galerisinden yararlanılmıştır.
(Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
sardisexpedition.org/tr/essay...
---------------------------------------------
Kamera/Metin Yazım : Mehmet SÖKMEN
Seslendirme : Rüksan Atak SÖKMEN
Çekim Tarihi : 01.07.2020
Prodüksiyon Yapım Tarihi: 14.07.2020
Video Prodüksiyon Yapım, Yayın Ve Yönetmeni: Mehmet SÖKMEN - 0532 525 84 93
web: www.mehmetsokmen.tv
/ mehmetsokmen1