سلسله اشکنیان و ساسانیان درس هفتم - مطلعات اجتماعی پایه چهارم

هوالحکیم
اجتماعی پایه چهارم ابتدایی
درس هفتم
سلسله اشکانیان و ساسانیان
سفر در تاریخ ایران با ماشین زمان
ورود به گذشته ایران
یادتان هست که در قسمت قبل، سوار ماشین زمان شدیم و به گذشته ایران سفر کردیم؟ از آریایی‌ها و قوم‌های ایرانی شروع کردیم و جلوتر آمدیم تا به دوران هخامنشیان، کوروش، داریوش و دیگر پادشاهان رسیدیم.
کلیدواژه‌ها: ماشین زمان، آریایی‌ها، کوروش، داریوش، هخامنشیان
دوران هخامنشیان
هخامنشیان حدود ۲۰۰ سال بر ایران حکومت کردند و انصافاً هم پادشاهان کاردانی بودند. اگر نگاهی به نقشه بیندازید، می‌بینید که نیمی از جهان تحت سلطه ایران بود. کوروش و داریوش کارهای بزرگی انجام دادند، اما همان‌طور که هر صعودی، فرودی دارد، پادشاهان بی‌لیاقت در اواخر این دوران باعث ضعف حکومت شدند.
کلیدواژه‌ها: هخامنشیان، پادشاهی، کوروش، داریوش، نقشه جهان
حمله اسکندر مقدونی
با تضعیف هخامنشیان، اسکندر مقدونی که شرایط ایران را مساعد دید، با لشکر خود به ایران حمله کرد. اگرچه پادشاهان سرگرم اختلافات خود بودند، اما مردم ایران همواره در برابر حمله بیگانگان متحد می‌شدند. یکی از فرماندهان شجاع ایرانی، آریوبرزن، در برابر اسکندر ایستادگی کرد، اما در نهایت، هخامنشیان شکست خوردند. اسکندر پس از پیروزی، تخت جمشید را به آتش کشید و حکومت سلوکیان را پایه‌گذاری کرد.
کلیدواژه‌ها: اسکندر مقدونی، حمله، آریوبرزن، تخت جمشید، سلوکیان
ظهور اشکانیان
سلوکیان تلاش کردند فرهنگ و زبان یونانی را جایگزین فرهنگ ایرانی کنند، اما ایرانیان که زیر بار حرف زور نمی‌رفتند، مقاومت کردند. قوم پارت که از اصیل‌ترین اقوام آریایی بودند، به مرور زمان قدرت گرفتند و با رهبری مهرداد اول، سلوکیان را شکست داده و حکومت اشکانیان را تأسیس کردند. در دوران اشکانیان، ایران پیشرفت بسیاری داشت و درگیر جنگ‌های طولانی با امپراتوری روم بود. دو قدرت ایران و روم از نظر فنون جنگی تقریباً برابر بودند و هیچ‌کدام نتوانستند دیگری را به طور کامل شکست دهند. در یکی از نبردها، سورنا، سردار بزرگ اشکانی، کراسوس، فرمانده رومی را شکست داد و به قتل رساند.
کلیدواژه‌ها: اشکانیان، مهرداد اول، سلوکیان، روم، سورنا، کراسوس
دوران ساسانیان
با تضعیف اشکانیان، اردشیر بابکان، آخرین پادشاه اشکانی را شکست داد و حکومت ساسانیان را بنیان نهاد. این دوران از نظر معماری، سنگ‌تراشی و هنر بسیار درخشان بود. شهر کرمانشاه از مهم‌ترین مراکز ساسانیان محسوب می‌شد و آثار مهمی مانند طاق بستان از این دوره به جا مانده است. در دوران ساسانی، اولین دانشگاه جهان به نام جندی‌شاپور تأسیس شد و نقش مهمی در پیشرفت علم پزشکی داشت.
کلیدواژه‌ها: ساسانیان، اردشیر بابکان، کرمانشاه، طاق بستان، جندی‌شاپور، علم پزشکی
دین و اعتقادات ساسانیان
ساسانیان یکتاپرست بودند و دین رسمی آن‌ها، زرتشتی بود. آن‌ها اهورامزدا را پرستش می‌کردند و شعار اصلی دینشان سه اصل گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک بود. آتش در این دین مقدس شمرده می‌شد و آتشکده‌ها مکان عبادت زرتشتیان بودند. هنوز بقایای این آتشکده‌ها در شهرهایی مثل یزد و کرمانشاه باقی مانده است.
کلیدواژه‌ها: زرتشتیان، اهورامزدا، گفتار نیک، پندار نیک، کردار نیک، آتشکده، یزد، کرمانشاه
جاذبه‌های تاریخی و طبیعی کرمانشاه
کرمانشاه نه‌تنها آثار تاریخی ارزشمندی دارد، بلکه طبیعتی بکر و چشم‌نواز هم دارد. در کنار این مناظر زیبا، چیزی که لذت طبیعت‌گردی را دوچندان می‌کند، خوراکی‌های خوشمزه کرمانشاهی مثل نان برنجی و کاک است. این دو شیرینی سنتی، طعمی بی‌نظیر دارند و امتحان کردنشان خالی از لطف نیست.
کلیدواژه‌ها: کرمانشاه، آثار تاریخی، طبیعت بکر، خوراکی‌های سنتی، نان برنجی، کاک
مروری بر تاریخ ایران از آریایی‌ها تا اسلام
در این بخش، تلاش کردیم تاریخ کشورمان را از دوران آریایی‌ها تا آغاز دوران اسلامی به‌طور خلاصه مرور کنیم. البته این موضوع بسیار گسترده است و در آینده هم به آن خواهیم پرداخت، چون بحثی جذاب و پر از نکات جالب است.
کلیدواژه‌ها: تاریخ ایران، آریایی‌ها، دوران اسلامی، مرور تاریخی
کاوش در دل تاریخ
برای درک بهتر تاریخ، باید عمیق‌تر به آن نگاه کرد و بررسی کرد که چه اتفاقاتی افتاده و چرا اوضاع به این شکل درآمده است. با کاوش در تاریخ، می‌توانیم گذشته را بهتر بشناسیم و حتی آینده را پیش‌بینی کنیم.
کلیدواژه‌ها: کاوش تاریخی، گذشته، آینده، بررسی تحولات
سخن پایانی
این فقط آغاز یک ماجراجویی تاریخی است. در ادامه بیشتر به این مباحث خواهیم پرداخت. تا دیدار بعدی، دوستتان دارم و خداحافظ!
کلیدواژه‌ها: ماجراجویی تاریخی، ادامه بحث، خداحافظی