سرگذشت مزدک : نخستین جنبش کمونیستی در ایران باستان

حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
/ deeppodcastiran
Instagram: / deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
:music by
@incompetech_kmac Kevin MacLeod
under Creative Commons Attribution: creativecommons.org/licenses/...
ـــــــــــــــــــــــ
آیین مزدک : نخستین حکومت سوسیالیستی در تاریخ ایران
منبع: کتاب آیین مزدک نوشته دکتر سید علی مهدی تقوی
ــــــــــــ
همه ایرانی ها با آیین زرتشت و مانوی تا حدودی آشنایی دارند و ما هم قبلا در دیپ پادکست در مورد آیین های زرتشتی و مانوی صحبت کردیم که لینک اون دو تا ویدیو رو در کامنت اول این ویدیو خدمتتون گذاشتم.
امروزه ، چه در ایران ، چه در کشورهای خارجی هموطنانی داریم که همچنان پایبند به دین زرتشت هستند و از آیین خودشون پاسداری میکنند. اما میخوایم در این ویدیو با یکی دیگه از آیین های ایران باستان آشنا بشیم ، آیینی که اصول و قوائد و باور خاصِ خودش رو داشت و تونست در زمانِ خودش پیروانِ زیادی هم جذب کنه.
آیینی که پس از گذشت قرنها هنوز بحث های زیادی در موردش هست. فلسفه‌ای موسوم به مزدکی که قصد داریم در این برنامه به این مکتب بپردازیم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
بخش اول: فساد بین روحانیون زرتشتی
قبل از پرداختن به آیین مزدک بهتره یک کمی با اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی ساسانیان آشنا بشیم.
«ساسانیان برای جلوگیری از توسعه طلبی های روم و همچنین ایجاد شرایط مناسب برای بازرگانی، نیاز به یکدلی و یکپارچگیِ سیاسی، نظامی و مذهبی داشتن. بنابراین به سبکِ هخامنشیان - یک انسجامِ دولتی و همچنین مذهبی به جامعه دادند. اردشیر بابکان موسس سلسله ساسانیان، از همون ابتدای پادشاهی، آیین زرتشت رو به عنوان دینِ رسمی کشور معرفی کرد. طبقِ سنگنوشته های موجود، امروزه میشه به درستی و صحتِ این ماجرا پی برد.»
بخش سوم: ظهورِ مزدک
قبل از اینکه به جنبش مزدک بپردازیم بهتره با اصل و تبار این شخصیت باستانی آشنا بشیم. مزدک به معنای دانا و خردمنده. در مورد محل تولد مزدک حرف و حدیث ها بسیار زیاده، عده ای اعتقاد دارند در تبریز به دنیا اومده ، عده ای هم میگن منطقه فارس. اما بیشتر منابع اشاره به خراسان و شهرِ نیشابور دارند و به احتمال زیاد مزدک در خراسان و شهر نیشابور به دنیا اومد.
پدر مزدک هم از موبدان بزرگ در منطقه خراسان بود. مزدک از همون ابتدا این نابرابری های اجتماعی رو میدید. اون دیده بود که نجیب زادگان چه قدر زندگیشون با افراد معمولی جامعه تفاوت داره. مزدک عاشق برابری بود و اعتقاد داشت این سیستم طبقاتی باید از بین بره. اون در سخنرانی هاش گفته بود خداوند برای تمامی انسانها به یک اندازه خوشی و حتی سختی در نظر گرفته و تمامی انسان ها باید به اندازه برابر از نعمت های خداوند بهره مند بشن. به عبارتی، مزدک طرفدار یک نظام سوسیالیستی بود که دوست داشت همه اقشار جامعه با هم برابر باشن و از امکانات حکومت به یک اندازه استفاده کنند
رفته رفته مزدک معروف شد و به خاطرِ قدرت سخنرانی‌ای که داشت کلی طرفدار پیدا کرد. در اون دوران پادشاه ایران قباد بود. قباد از دستِ موبدان زرتشتی به ستوه اومده بود برای اینکه یه حالی به این موبدان زرتشتی و همچنین نجیب زادگان بده، تصمیم گرفت از مزدک و جنبش مزدکیان حمایت کنه.
طرفداران مزدک مردم ساده‌ای بودن که از ظلم و ستم خسته شده بودن این افراد اکثریت جامعه رو تشکیل میدادن به همین دلیل این جنبش هر روز بزرگتر میشد. اما یک نکته جالب رو باید اینجا بگیم، جنبش مزدک برگرفته از یک جنبش دیگه‌ای بود که چند سال قبلتر اتفاق اتفاده بود.
همینطور که گفتیم مزدک از شاگردان بوندوس بود و همون زمان هم فردی با نفوذ و سخنور بود. مزدک تونست با پادشاه ایران یعنی قباد ساسانی دیدار کنه. اون قباد رو متقاعد کرد که برای مبارزه با نفوذِ موبدان از مزدکیان حمایت کنه. البته یک پرانتزی اینجا باید باز کنیم خیلی ها اعتقاد دارن، بوندوس هم عصر با مزدک نبوده بلکه دویست سال قبل از مزدک زندگی میکرد بعدا مزدک آثار بوندوس رو خوند و تحت تاثیر این آثار قرار گرفت بعضیای دیگه هم اعتقاد دارن که مزدک شاگردِ مستقیم بوندوس بوده که حالا دقیق نمیشه اینها رو گفت.
به طور کلی باور و اندیشه های مزدک، تحت تاثیر اندیشه های مانی و فلسفه بوندوس قرار گرفته بود. آیین مزدک ترکیبی از دین زرتشتی در دوره ساسانیان، آیین مانوی و رسم و رسومات مناطق روستایی در اون زمان بود. مانویان در دوران خودشون یک شعار معروف داشتن. شعارشون این بود:
آنکه فقیر است، فردا غنی خواهد شد!
مانویان هیچوقت نتونستن این شعار رو عملی کنن، اما مزدکیان این شعار رو اساسِ کار خودشون قرار دادن. در حدود قرن سوم میلادی، بوندوس یک سری تغییرات گسترده در دینِ مانوی ایجاد کرد. مثلا از نگاهِ مانویانِ اصیل در انتهای جهان نور هیچگاه پیروز نخواهد شد و همیشه این تاریکیه که بر نور پیروز میشه اما بوندوس اومد و این باور رو تغییر داد. اون اعتقاد داشت در نهایت نور بر تاریکی پیروز میشه. پس دینِ مانویت به یکباره از بین نرفت بلکه بعد از اعدامِ مانی، تفکراتش همچنان در جامعه زنده بود و طرفدارانی داشت.
قباد ساسانی برای خودش یکسری اهداف سیاسی داشت اون احساس کرد اگر به مزدکیان نزدیک بشه و بهشون بها بده میتونه به اهدافش برسه.
«فردوسی بزرگ در اثر ارزشمندِ خودش یعنی شاهنامه به ملاقاتِ مزدک و قباد ساسانی میپردازه. فردوسی درباره این دیدار اینطور میگه:
بیامد یکی مرد مزدک بنام
سخنگوی و با دانش و رای و کام
گرانمایه مردی و دانش فروش
قبادِ دلاور بدو داد گوش
به عقیده رینالد نیکلسون، بر خلافِ اونچه که در مورد مزدک و باورش نسبت به خیر و شر میگن، در واقع نظرات مزدک در موردِ نور و تاریکی بسیار نزدیک به نظرات مانی و زرتشت بود.
در نظامِ فکری مزدک خدواند وجود داره و خدا دارای چهار نیروی اصلیه: شناخت، حافظه، فهم و سرور.

[@DeepPodcast]

لینک مستند پیامبر مانی : kzbin.info/www/bejne/m3apmHt3p9SKn8k لینک مستند پیامبر زرتشت : kzbin.info/www/bejne/qXKUf6R9oq2XbpI

[@Napoleon-ug7vh]

🗿

[@edmondfire3752]

این ویدیو روایت درست و راستینی رو نسبت به دوران ساسانی ارائه نمیکنه

[@hadinoroozi4501]

این ویدئو ایرادات زیادی داره،از مؤبدان تا روایت یهودیان

[@keyvanbastani9963]

چقد اشناست سو استفاده روحانیون....

[@A-msaaren]

بنده هم معتقدم این ویدئو تقریبا حتی یک مورد درست از واقعیات تاریخ مزدکیان و ساسانیان رو ارائه نمیکنه!! پر از اشکال پر از سوبرداشت.. از اواسط ویدئو که روایت بیشتر شبیه به قصه کودکان شد:) عزیزان دیپ‌پادکست ما انتظارات بیشتری از شما داریم🙏🙏🙏🙏🙏💔

[@shahramkhaledirad9389]

درود آرمان نازنین. بخاطر روشنگریت و تلاشت برای باز کردن پنجره ی بسته ی ذهن ایرانیان از طریق بیان تاریخ، بی نهایت از تو سپاسگزارم.

[@M_at_utub]

آرمان جان دم شما گرم . خسته نباشید . کانالتون یه هویت متفکر،مستقل و دانش محور به یوتیوب فارسی داده .

[@shahramkhaledirad9389]

دقیقاً

[@PoriR]

با سپاس فراوان از شما آرمان گرامی و یارانتان . سالم , شاد و سرافراز باشید. به امید پیروزی هر چه زودتر نور بر اهریمن تاریکی. پاینده ایران . 💌 🌹 💕🙏 👏🤗

[@rozaabdyloeva500]

Салом ман азТоҷикистон ҳастам.Ормон бисёр нутқи хуб дорад.Ман шахсан миннатдорам аз ин шахсият.❤❤❤❤.

[@1SINAPS]

درود ارمان بزرگوار سپاس از اینکه تاریخ این تمدن ایرانشهری رو زنده نگه میدارید و تلاش میکنید در این راه پاینده باشید. زنده باد ایرانشهر بزرگ👑❤️

[@kianooshm-wj2rr]

مثل همیشه عالی بود ، ممنون از زحماتتون جناب حافظی ، مشتاقانه منتظر پادشاهی ساسانی هستیم

[@parvizgolmohamadi1741]

درود بر شما خداوند حفظ دار شما و تیم خوبتون باشه و سایه بزرگ پدر و مادرتان مستدا خیلی خیلی منتظر سلسله ساسانیان هستیم خدا یار و یاور تون باشه

[@mehryarshamloo3862]

عالی هستید واقعا مشتاق شدم برم شاهنامه رو دقیق تر بخونم

[@Porotozist]

درود بر کانال خوب دیپ پادکست و آرمان جان عزیز زنده پاینده باشید که تاریخ ایران زمین رو برای ما بازگو میکنید سپاس از شما دوست عزیز 💎💎💎

[@mahinkhazaeezadeh]

سلام آرمان عزیز و سپاس بابت لطف شما🙏🌹 یادآوری تاریخ باستانی سرزمینمون بسیار عالی و باعث افتخار هست ❤❤ پایتده و مانا باشید 👌💓

[@user-ur5oq9yj2s]

به جای سلام از درود استفاده کنید

[@Mooondlicht]

من قبل از اینکه با چنل شما آشنا بشم به جرعت میتونم بگم الان میفهمم که از سواد فقط خوندن و نوشتن بلد بودم من با شما تاریخ ، سیاست ، جغرافیا و حتی اقتصاد یاد گرفتم و واقعاااا ممنونم ازتون ❤ من هزار بار کلمه کمونیست رو تو کتابام داشتم ولی هیچکس مثل شما نتونست توضیح بده که به طور کامل مفهومشو درک کنم

[@Muhammad.88]

سلام و درود فراوان به همه دوستان دستتون درد نکنه. 🤍🇹🇯🤍🇮🇷🤍🇦🇫🤍🇺🇿🤍

[@Ar3h1ya]

عالی و بسیار آموزنده تشکر از شما و تیم خوبتون بابت روایت تاریخ 💎💎

[@majidhajiabadi3671]

❤درود و سپاس بر جوان پسره ایرانی قدردان تلاش صادقانه شما وبچهای باسواد تیمتان هستیم❤❤❤❤❤❤بسیار شیوا ساده ومفید بود مثل تمام برنامهاتون

[@user-so5vj8qq9l]

Thanks for sharing your thoughts about history

[@user-px3bv2qv2w]

Thank you for your good channel and informing the people of my country, peace be upon Iran and destruction 🇮🇷🎉

[@mahruoasady1015]

Thank you so much Me.Arman, Your podcasts are unique and excellent.❤❤

[@hormozpour5258]

Excellent! Thank you very much for the great efforts!🙏🍀👏🏻

[@user-zo5jm2xc9s]

درود بر مزدیکان،،، درود بر خرمدینان،،، درود بر زندیقان،،، درود بر قرمطیان ،،، درود بر تمامی نهضت های ایرانی ضد ستم و استبداد چه داخلی و چه خارجی!!!

[@saeedalipour1584]

Hello Arman. Thank you for your excellent one of the best KZbin channels

[@user-vd3zq8hq8h]

بسیار عالی آقا آرمان خیلی منتظر اپیزود ساسانیان بودم باتشکر 💎❤

[@hamid2503]

ممنون وخسته نباشید👍🌹

[@mohammadjavadjahanara5080]

درود آرمان جان. ممنون از زحمات شما و تیم عزیزتون. عالی و مفید.

[@dhhdfjhryiyfhu2154]

خیلی ممنون بابت ویدئوهای خوبتون ❤ شما یکی از ارزنده ترین کانالهای یونیوپ فارسی زبان رو دارین. پیروز باشین.

[@shahabfatemi]

سپاس از مطالب خوبتون. با قدرت ادامه بدین.

[@hamedabbasi4430]

عالی بود آرمان جان👏👏👏، ممنون بابت ویدئوهای مفید و آموزندت❤❤

[@Mo.Minabi]

درود بر شما، ممنونم از شما بابت به اشتراک گذاشتن سوادتون با ما. لذت میبرم از ویدیو هاتون

[@Alchemist-Inside7000]

دست مریزاد آقا آرمان و تیم خوب دیپ پادکست💙👍👏👏 یکی از بهترین پادکستهای یوتیوب💐💐💐

[@maryammana2618]

یک دنیا سپاس فوق العاده بود 🙏❤️

[@rahaazad5563]

درود بر شما بابت زحمتی که کشیدید.

[@ehsankhalaji]

درود فراوان از اگاهی رسانی شما..

[@maryamghafoorian9597]

ممنون آرمان عزیز 🌹 ب امید یزدان پاک نهاد شود ایرانمان آزاد آباد 🌹

[@user-uj7jr9uh4l]

سلام واقعا بخاطر زحماتتون برای آگاهی و ترویج علم و فرهنگ ممنونیم لطفا در مورد سقوط ساسانیان و حمله اعراب به ایرانم ویدیو بسازین. ممنون

[@ebrahimsedighi2629]

حداقل بازماندگان مزدک وطنپرست بودند و همین موضوع باعث میشه،به آنها احترام گذاشت.thanks

[@nafisehebadi4471]

خودشم بوده حداقل چهل سالی که قباد سرکار بوده از فروپاشی ایران جلوگیری کرده

[@RoyaAlipour-hm1he]

انوشیروان عالی بود.نور و برکت پروردگار بر تمام انسان های آزاده و برحق.ممنون از زحماتتون

[@atoosa0098]

❤thanks

[@user-lv9yr7ew9v]

خسته نباشید👏👏👏عالی بود

[@Bahram2555]

عالی . ممنون از ویدئوهای فوق‌العاده ای که میسازید

[@amirkhorasani8450]

درود و سپاس 🌺

[@3riarx]

سپاس بیکران از آرمان گرامی و کانال بی‌نظیرتون

[@Michealisfahani]

Thanks ❤❤❤

[@armitaebrahimi8183]

ممنون،عالی بود❤

[@mehdi_gohargani]

برقرار باشید ومانا،❤

[@maziyara5317]

Excellent information 🎉🎉

[@Shohreh963]

ممنون آرمان گرامی

[@user-hl5wk3uj5f]

سپاسگزارم پاینده باشید.

[@omidomid3357]

فوق العاده مثل همیشه سپاس اززحمات

[@user-hl6jy1ty7f]

درود ❤️❤️

[@user-bz5iq5bo6p]

عالی❤

[@sorenavanesian8929]

با درود ارمان عزیز و خسته نباشید یک برنامه در باره برژنف بسازید...perfect

[@alikia945]

Excellent job, thanks !

[@kavehgamer2385]

ممنون از اقا آرمان عزیز. از شما خواسته ای دارم و اونم اینه که درباره کرد ها هم ویدیو بسازید. ممنون

[@user-im6um2gr4m]

خسته نباشید برادر بزرگوار خوبم ♥️♥️♥️

[@amirrabiee9701]

درود بر شما و برنامه خوبتان❤❤👑🔥🔥🔥

[@behboodj2359]

مرسی آرمان..عالی بود.

[@user-jr1zw1np7b]

درود وسپاسفراوان

[@tiggeroscar3543]

عجب قصه اشنايي …. كاشكى قياد زمانه دوباره برگردد❤

[@roberthashemi9934]

ممنون بابت برنامه آموزنده ❤

[@erfanazimi1862]

ممنون آرمان جان ❤

[@user-xe9kf2mj7w]

خیلی پادکست ارزشمندی بود. سپاس

[@Lady_Biblical-Iran]

Very interesting. Thanks

[@Mr.sibiloo]

دمتون گرم❤ یه ویدیو از وضع جامعه و نوع حکومتداری و سیاست فرهنگ ها و دستاورد های اشکانیان هم اگه میشه و منابع هست بسازید در این ویدیو تا حدودی با وضع جامعه ایران در اون دوره آشنا شدیم اگه بازم چیز های بیشتری در دوره ساسانی درباره جامعه و سیاست در ایرانشهر بود ویدیو بسازید

[@MohammadrezaMehrani4895-st5oe]

عشق🎉❤🎉

[@mahnazsalimimoghadam1744]

سپاس بسیار عالی امان از جاه طلبی و خرافات که تمامی ندارد 👍👍

[@FREE_HUMANITYY]

وقتی کمونیست ها در قدرت بودند در افغانستان، در مکاتب به ما مزدک را معرفی می کردند. ۳۳ سال پیش

[@sinapa3200]

Best podcast ❤

[@arminhaji3981]

درود بر شما و کانال جالبتون

[@alibahraminasab3194]

Saaalaaam❤

[@SpoCars]

Perfectttt❤❤

[@nasrin.61]

ممنون آرمان جان بسیار عالی بود

[@abololo..lololo]

سپاس❤

[@mobileamin4828]

مرسی از زحماتتون

[@ted00ariyo-bd1te]

همچنان آرمان عالی و با قدرت ویدئو انتشار میدید و دم ویرایشگر گرم خسته نباشید❤

[@A.e6898]

سلام درود اول از همه تبریک برای ۲۰۰ تای شدن شما عزیزان و اما بعد جناب حافظی عزیز ممنون میشم یک برنامه تخصیص دهید در مورد جشن پوریم در دین یهودیت .ممنون از زحمات شما عزیزان

[@Siavash_kh]

سپاس ❤❤❤

[@mohammadgoharnezhad5637]

ممنون از آرمان عزیز و تیم دیپ پادکست عالی هستید

[@mahdibehzadi7278]

ممنون از گروه دیپ پادکست لطفاً بیشتر در مورد ساسانیان حرف بزنید و برنامه درست کنید هرچند میدونیم محدودیت وجود داره ❤

[@Ali._maleki_]

درود بر آرمان عزیز بی صبرانه منتظر ساختن پادکست سلسله ساسانی هستیم🎉

[@abolfazlparsaeian6679]

mrc arman❤❤❤

[@alikamranlalbakhsh7662]

هزاران بار سپاس

[@mahdi70465]

Excellent

[@uzerzergut_]

سلام دوستان. از برنامه‌های نوبتی شما خیلی ممنونم 🙏🤲✊🤝❤

[@amirghasseminajitmember4345]

سپاس از شما

[@user-mo4xl6fs6e]

Good 👍

[@TariqBilal-iz5fg]

مثل همیشه آرمان جان عالی بود❤️

[@hossainbolghak6911]

Thanks

[@IRAN.parast_]

Good and Thanks

[@TheGoneWithTheWind]

عرض ادب و احترام اگر مقدور هست ، اپیزودی درباره 《عملیات انتبه 》 موساد و همچنین گروه‌های مارکسیستی "بادرماینهوف" آلمان غربی، "بریگاد سرخ" ایتالیا و "ارتش سرخ" ژاپن تهیه بفرمایید. سپاسگزارم پاینده ایران ❤❤❤

[@PouriaCarb]

درود بر شما 🙏

[@S0r0ush]

Great

[@faezesaidi1458]

عالی

[@user-bt4gq7mj9z]

مهم نیست دین از بین برده شود یا نه، در اصل باید روحانیت از بین برود چون روحانیت است که می تواند در هر مدل دینی ظاهر شود و با عنوان دستورات دینی دست به هر عملی بزند.

[@mehdilotfi6826]

اول داستان در مورد روحانیون زرتشتی و سواستفاده هاشون از باور مردم و همچین قدرتمند شدنشون توی جامعه ی اون زمان حتی بزرگتر از اشراف زاده ها و درباریان ، بارها این جریان دردنیا طی زمانهای متفاوت تکرار شده ، طوری که تا به همین زمان فعلی هنوزم وجود داره و در کل نتیجه میگیریم انسان توی این موارد نمیخاد هیچ وقت از تاریخ درس بگیره و همچنان باید شاهد این وقایع باشیم. شایدم حتی نسلهای بعد از ما در جای جای دنیا اللخصوص ایران خودمون

[@nafisehebadi4471]

دقیقا باید بدون تعصب تاریخ خوند تا فهمید

[@user-ig2fh8et8c]

خیلی عالی لطفا درباره عیدی امین دیکتاتور اوگاندا هم ویدیو درست کنید ممنون

[@user-oc6ss5pj2s]

با سلام خدمت دوستان کانال و به ویژه داداش آرمان عزیز ❤❤❤

[@alisheykhi3853]

سرفراز باشی ارمان جان همراه تیم ، موفق تون

[@amin8202]

چه خوبه که شما انقد خوب توضیح میدین. یک پیشنهاد داشتم و اونم اینکه اگه بشه چون تعداد اسامی زیاده، وقتی اسمهای مختلف رو به کار میبرین، نامشون رو هم بنویسین (با مقداری مشخصات اولیه) تا بهتر تو ذهن مخاطب بمونه.

[@farshadashrafi-zz9bf]

درود بر تیم منسجم و کاربلد دیپ پادکست ، ممنون میشم در بخش بیوگرافی به زندگی اشخاص تاثیرگذاری مثل ابونصر فارابی، ابوریحان بیرونی، زکریا رازی ،آلبرت انیشتین، حافظ، استیو جابز بپردازید و یک سری ویدئو قدیمی که در ابتدای راه بودید در رابطه با سرداران غیور و تاثیرگذاری مثل آریو برزن ، بابک خرمدین و یعقوب لیث صفاری ساخته شد که حق مطلب در رابطه با این غیور مردان ادا نشد. چه خوب میشد الان که حرفه ای شدید یک بار دیگه به شکل دقیق تری به این سرداران بپردازید. باتشکر از ارزش نهادن تیم قدرتمندتون به تاریخ و علم و هنر این سرزمین ❤❤🙏🙏

[@DR.teslapi]

آرمان جان مثل همیشه عالیییییی❤ واقعا بهترین پادکست گوی یوتیوب فارسی ❤