Рет қаралды 203
Turkiyaning Istanbul shahridagi Fotih tumanida joylashgan sharqidagi yirik muzey. 15-16-asrlarda Usmonli sultonlarining asosiy va maʼmuriy qarorgohi boʻlib xizmat qilgan.
Sulton Mehmed Fatih buyrugʻi bilan qurilish 1459-yilda , Konstantinopol bosib olinganidan olti yil oʻtgach boshlangan.
Topkapi saroydan farqlash uchun dastlab " Yangi saroy " (Yeni Saray yoki Saray-ı Cedîd-i Amire) deb nomlangan. (Eski Saray yoki Saray-i Atik-i Amire) Unga 19-asrda Toʻp darvozasi degan maʼnoni anglatuvchi Topkapi nomi berilgan. Majmua asrlar davomida kengayib, 1509-yilgi zilzila va 1665-yilgi yongʻindan keyin kapital taʼmirlandi. Saroy majmuasi toʻrtta asosiy hovli va koʻplab kichikroq binolardan iborat. Sulton oilasining ayol aʼzolari haramda yashar edilar va davlatning etakchi amaldorlari, jumladan, Buyuk vazir imperator kengashi binosida yigʻilishlar oʻtkazar edilar.
17-asrdan keyin Topkapi asta-sekin oʻz ahamiyatini yoʻqotdi. Oʻsha davr sultonlari Bosfor boʻyidagi yangi saroylarida koʻproq vaqt oʻtkazishni afzal koʻrganlar. 1856-yilda Sulton Abdulmejid I sudni yangi qurilgan Dolmabahche saroyiga koʻchirishga qaror qildi. Topkapi imperator xazinasi, kutubxona va zarbxona kabi baʼzi funktsiyalarini saqlab qoldi.
1923-yilda Usmonlilar imperiyasi tugatilgandan soʻng, 1924-yil 3-apreldagi hukumat qarori bilan Toʻpqopi muzeyga aylantirildi. Turkiya Madaniyat va turizm vazirligi endi Topkapi saroyi muzeyini boshqaradi. Saroy majmuasida yuzlab xonalar va kameralar mavjud. Muzey kolleksiyasida, shuningdek, Usmonli kiyimlari, qurollari, zirhlari, miniatyuralari, diniy yodgorliklari va Topkapi qoʻlyozmasi kabi qoʻlyozmalar mavjud. Majmuani vazirlik mutasaddilari hamda turk harbiylarining qurollangan qoʻriqchilari qoʻriqlashmoqda. Toʻpqopi saroyi Istanbulning tarixiy maydonlarining bir qismini tashkil qiladi, Istanbuldagi bir guruh obʼyektlar qatorida YuNESKO tomonidan 1985-yilda Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.