Sve Što Niste Znali o Neverovatnoj Holandiji

Рет қаралды 5,004

Жыл бұрын

Holandija (hol. Holland) ili Nizozemska (hol. Nederland),[n. 1] država je u zapadnoj Evropi i jedna od četiri konstitutivne zemlje Kraljevine Holandije (ostale tri su Aruba, Kurasao i Sveti Martin). Prema istoku se graniči sa Nemačkom, prema jugu sa Belgijom, prema severozapadu ima izlaz na Severno more. Pomorsku granicu deli sa Belgijom, Ujedinjenim Kraljevstvom i Nemačkom. Najvažniji i najveći gradovi Nizozemske su Amsterdam, Hag i Roterdam. Amsterdam je ujedno i glavni grad, dok je sedište vlade i parlamenta u Hagu.[2] Roterdamska luka je najveća u Evropi, štaviše velika je kao tri naredne luke zajedno, i od 1962. do 2004. bila je najveća na svetu.[3]
Država Holandija se sastoji iz 12 pokrajina u Evropskoj Holandiji, a nakon rasformiranja bivših Holandskih Antila, u njenom sastavu su i tri specijalne opštine u Karipskoj Holandiji - Boner, Saba i Sveti Eustahije.
Holandija je nizijska zemlja, 50% njenog kopna je na manje od jednog metra iznad mora.[4] Ova odlika je dala Nizozemskoj njeno ime Nederland, u prevodu „Nizijska zemlja“.
Veći deo teritorije Nizozemske koji je ispod nivoa mora je ljudsko delo. Od kraja 16. veka građeni su polderi otimanjem zemlje od mora i isušivanjem jezera. Danas oni čine skoro 17% površine zemlje. „Poznata“ je kao zemlja lala, vetrenjača i drvenih klompi.
Jedna od odlika Nizozemske je velika gustina stanovništva, 407 po kvadratnom kilometru. Samo Bangladeš, Južna Koreja, i Tajvan imaju brojnije i gušće naseljeno stanovništvo. Bez obzira na to, Holandija je posle Sjedinjenih Država drugi izvoznik hrane i poljoprivrednih proizvoda u svetu.[5][6] Tome je između ostalog doprinela velika plodnost tla kao i blaga klima.
Holandija je treća zemlja u svetu u kojoj su građani na izborima izabrali članove parlamenta a od 1848. ustrojena je kao unitarna država sa parlamentarnom demokratijom i ustavnom monarhijom. Takođe, Holandija ima dugu istoriju društvene tolerancije i važi za liberalnu zemlju. Abortus, prostitucija i eutanazija su legalizovani, dok prema upotrebi određenih vrsta narkotika vodi progresivnu politiku. Godine 2001. Holandija je postala prva zemlja u svetu koja je legalizovala istopolne brakove.
Holandija je jedan od osnivača Ujedinjenih nacija, Evropske unije, Evrozone, G-10, NATO-a, OECD-a i Svetske trgovinske organizacije, pored toga, članica je trilateralne Unije zemalja Beneluksa. U Nizozemskoj se nalazi Organizacija za zabranu hemijskog oružja i pet međunarodnih sudova: Stalni arbitražni sud, Međunarodni sud pravde, Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju, Međunarodni krivični sud i Posebni sud za Liban. Prva četiri navedena suda su smeštena u Hagu, kao i sedište Evropola i agencije za saradnju u pravosuđu Eurojust. Zbog ovoga se Hag smatra pravnom prestonicom sveta.[7] Holandija je takođe deo Šengenske zone.
Ime
Zvanično ime države jeste Koninkrijk der Nederlanden (Kraljevina Holandija). U germanskim jezicima reči Neder, Nieder, Nether i Nedre znače „Nisko“, dok reč Land znači „Zemlja“, te bi u bukvalnom prevodu ime države bilo „Kraljevina Niskih Zemalja“ ili „Kraljevina Nizozemska”. U francuskom se koristi Pays-Bas, u italijanskom - Paesi Bassi, a u nemačkom - Niederlande. U holandskom se koriste i jedninski i množinski oblici (Nederland/Nederlanden), dok francuski i engleski (Low Countries) koriste isključivo množinu.
Za vreme vladavine Kraljevine Burgundije (sh) vojvoda Niskih Zemalja, koji uglavnom prebiva u Flandriji, Niske Zemlje naziva Les pays de par deça, što u prevodu znači „Zemlje ovde preko“. To je u opreci sa Les pays de par delà, što pak znači „Zemlje tamo preko“, a odnosi se na samu Burgundiju. Naziv Niske zemlje pri moru takođe biva korišten.
U 15. veku dolazi u upotrebu naziv Nederlanden (Niske Zemlje). Za razliku od naziva susednih država poput Francuske ili Engleske, ovaj naziv nije etničkog porekla već je geografski termin koji tek naznačuje odnos prema nekom drugom višem terenu. Od otprilike 1490. godine se tako nazivaju i Burgundsko-Habzburške provincije.
Pored naziva Vlaanderen (Flandrija), Nederlanden (Niske Zemlje) postaje najučestalije korišćeni termin polovinom 16. veka. U to vreme termin Niske Zemlje je oznaka koja obuhvata područje današnjih država Nizozemske, Belgije i Luksemburga. Kartograf Ortelius koristi 1570. naziv Neder-Germanië (Niska-Nemačka). Nakon Nizozemske revolucije nazivi Belgium i Nederland ostaju u upotrebi kako za Niske Zemlje u celosti tako i za pojedinačne države.
Nakon Osamdesetogodišnjeg rata (1568-1648) načinjena je podela na severnu nezavisnu Republiku Nizozemsku (Belgica Foederata - Federalna Holandija), preteču današnje Nizozemske i na španski kontrolisanu Južnu Nizozemsku (Belgica Regia - Kraljevina Holandija), preteču današnje Belgije.